00:54.0
Get your android evolution now!
01:22.0
Sarap nalang mag-exercise!
01:26.0
Stretching, stretching!
01:30.0
Grabe, napagod ako dun.
01:33.0
Uy, mga BFF! Kamusta kayo?
01:37.0
Kakatapos ko lang mag-stretching at sobrang thankful ako kasi
01:42.0
na igagalaw ko na ng maayos ang aking muscles.
01:46.0
Look at that, yes!
01:48.0
Pero, BFFs, alam niyo ba?
01:51.0
Ang amazing ng katawan natin, no?
01:54.0
Kasi lahat ng parts, may function!
01:59.0
Hmm, paano kaya ito nagsimula?
02:05.0
Alam ko na, BFFs!
02:07.0
This calls for an eco-adventure!
02:15.0
Say hi to my brand new and upgraded eco-tablet!
02:23.0
Wow! Ang ganda mga BFFs, no?
02:27.0
Alam niyo ba? Nabili ko ito gamit ang ipon ko.
02:31.0
Dito natin sisimulan.
02:33.0
Ito na lang, mga BFFs!
02:37.0
Alam niyo ba? Nabili ko ito gamit ang ipon ko.
02:41.0
Dito natin sisimulan ang ating discussion tungkol sa...
02:50.0
Mga BFFs, ang evolution ay ang pagbabago sa itsura, forma ng katawan, at uri ng species.
02:58.0
Ito ay mapapansin lang natin sa paglipas ng mahabang panahon.
03:04.0
Evolution at heredity ang rason kung bakit ganito ang itsura natin
03:09.0
at kung bakit ang mga species at organism ay iba't iba ang anyo, laki, at uri.
03:17.0
Kaso, maski ako nalilito mga BFFs!
03:21.0
Pero don't worry!
03:23.0
Alam kong hindi masyadong madali ang topic natin ngayon.
03:26.0
Kaya mukhang kailangan na talaga natin tawagan ang kuya nating explorer!
03:32.0
Walang iba, kundi si Kuya Elijah!
03:45.0
Hi, Ate Maymay! Napatawag ka!
03:47.0
Hello, Kuya Elijah!
03:50.0
Ay, wow naman! Ibang-ibang ka ngayon, ah!
03:55.0
Grabe ka naman, Ate Maymay!
03:58.0
Teka, Kuya Elijah, nasa cave ka ba?
04:02.0
Nagahanap ka ba ulit ng fossils?
04:04.0
Oo, Ate Maymay! At ayon sa aking research at sa mga nakatera dito,
04:09.0
may napansin daw silang mga kakaibang bato na makaaring may kahalong fossil!
04:14.0
Wow! Ang galing mo talaga, Kuya Elijah!
04:17.0
Sana makahanap ko ulit ng mga fossil diyan!
04:21.0
Salamat sa support, Ate Maymay!
04:24.0
Sana nga may matagpuan tayo dito para mas maraming tayong malaman tungkol sa ating genetics.
04:30.0
Related ba ito sa evolution, Kuya Elijah?
04:33.0
Yan kasi pinag-usapan namin ng mga BFF natin ngayon.
04:37.0
Saktong-saktong, tanong mo, Ate Maymay, dahil related na mga ito sa isa't-isa.
04:43.0
Ang genetics ay ang pag-aaral ng ating genes
04:46.0
at ang mga pamanang katangian at pagkakaiba-iba ng mga organismo.
04:51.0
Ito ay related sa evolution,
04:54.0
dahil dito natin nakikita mga pagbabago ng mga tao sa paglipas ng mahabang panahon.
05:00.0
Nangyayari ang mga pagbabagong ito dahil sa kakayahan natin mag-adapt sa ating kapaligiran
05:06.0
at sa takbo ng panahon kung kahilan tayo nabubuhay.
05:09.0
Wow! Mas nalinawan ako ngayon, Kuya Elijah!
05:13.0
Kayo rin ba mga BFF?
05:16.0
Ang pagkakadiscovery pala sa mga fossil ay malaki talagang tulong para malaman natin kung saan tayo nagmula.
05:23.0
Tama ka dyan, Ate Maymay!
05:26.0
Karamihan sa mga fossil ay matatagpuan na sa mga kuweba at bundok
05:30.0
dahil sa tagal na ng panahon na nakalipas mula nang sila ay madikit dito.
05:35.0
Kaya dapat maging maingat ang mga eksperto sa pagkuha o paghukay ng mga ito.
05:40.0
May mga plant fossil din na natagpuan ng mga eksperto.
05:44.0
Tulad ng Proterocnodus Antiqueus, na isang seaweed.
05:50.0
Natagpuan nito sa Northern China.
05:52.0
Dito naman sa ating bansa ay may mga living fossils na kung tawagin ay cone-bearing plants.
06:00.0
Ang mga ito ang pinakamatandang seed-bearing plants sa buong mundo.
06:04.0
Ay! Alam ko yan, Kuya Elijah!
06:07.0
Alam niyo ba, BFFs?
06:09.0
Nabasa ko rin na yan ang pinakamatandang fossil among green plants.
06:15.0
Eh, dito naman kaya sa bansa natin, may sikat kaya na fossil din?
06:25.0
Siyempre meron, Ate Maymay!
06:28.0
May nadiscovering mga fossil na buto at ngipen na mula sa isang human-like species.
06:34.0
Ito ay tinawag na Homo luzonensis.
06:38.0
Kaya ito tinawag na Homo luzonensis dahil natagpuan nito sa island ng Luzon, sa Kalyaw Cave, sa Cagayan.
06:46.0
Ang Homo luzonensis ay kabilang sa species na pinaniniwalaan bilang mga kauna-unahang tao at pinanggalingan ng mga Homo sapiens o tayong humans.
07:00.0
Isa yan sa mga naging malaking discovery dito sa ating bansa, Ate Maymay at BFFs!
07:06.0
At siyempre, hindi pa rin tayo tumitigil sa paghahanap ng iba pang fossils dito sa ating bansa
07:11.0
na makakaring may malaking impact sa history ng ating evolusyon.
07:16.0
Wow, Kuya Elijah! Support!
07:20.0
Pero, may question lang po ako ulit. May mga evidence po ba na nangyayari talaga ang evolusyon?
07:30.0
Great question, Ate Maymay!
07:33.0
Isa sa pinang malaking evidence ng evolusyon ay ang genetics.
07:37.0
Kung mapapansin niyo, ang itsura at kaugalian ng ating mga ninuno ay ibang-iba na sa kung anong meron tayo ngayon.
07:45.0
Para mas maintindihan pa natin ito, samahan niyo ako sa ating eco-investigation. Tara!
07:52.0
Ate Maymay at BFFs, ang tawag sa pag-aaral ng pagkakapareho at pagkakaiba sa structure ng genes at ng katawan ng mga species ay comparative anatomy.
08:02.0
Ginagawa ang pag-aaral na ito para mas maintindihan ang structure ng katawan ng mga species.
08:08.0
Ito ay upang maunawaan ang mga adaptive na pagbabagong naranasan nila sa kanilang evolusyon.
08:14.0
Ang homologous structure ay ang mga structure na magkakatulad sa mga species na related sa isa't isa
08:21.0
dahil minanan nila ito sa pareho ninuno.
08:24.0
Ang mga structure na ito ay maaaring may pare-pareho ng ating evolusyon.
08:28.0
Halimbawa, ang mga kamay na mga unggoyo at tao.
08:32.0
Ang analogous structure naman ay ang mga structure na magkakatulad sa mga species na hindi related sa isa't isa.
08:40.0
Ang mga structure na ito ay nag-evolve para gawin ang isang function.
08:45.0
Tulad ng pakpak na mga panike at na mga ibon.
08:49.0
Pero alam nyo ate Maymay at BFFs,
08:52.0
Ito naman ay tumutukoy sa mga parte ng katawan ng species na nababawasan o nawawala sa paglipas ng maraming taon.
09:00.0
Dahil sa evolusyon, ang mga structure na ito ay nabawasan dahil hindi na sila kailangan o ginagamit.
09:06.0
Gaya ng human tailbone,
09:20.0
gaya ng human tailbone at appendix na lumiit ang itsura kumpara sa kanilang laki noon.
09:27.0
Pero wait, there's more!
09:30.0
Meron din tayong tinatawag na genetic information.
09:35.0
Ang genetic information ay ang pagkakapare-pareho ng mga genes ng species na maaaring magtukoy ng kanilang ugnayan sa isa't isa.
09:44.0
Isang halimbawa nito ay ang pagkakaparehas ng humans at chimpanzees.
09:48.0
Gamit ang gene sequencing, ine-encode ang insulin sa ating mga katawan.
09:53.0
Ito ang nagpapatunay na ang humans at chimpanzees ay maaaring nanggaling sa iisang ninuno.
10:03.0
Umalapit pala tayo sa ibang species sa dami ng similarities natin sa isa't isa.
10:08.0
Tama yan Ate Maymay.
10:10.0
Sa katunayan, ang evolusyon ay patuloy na nangyayari at mangyayari.
10:18.0
Maaaring ang mga nakikita natin species ngayon ay mag-iiba ng itsura 10 to 50 years from now.
10:25.0
Wow! Kaya mga BFF, hanggang sa future patuloy talagang magbabago ang lahat.
10:34.0
Posible nga yan Ate Maymay.
10:36.0
Diba Kuya Elijah?
10:38.0
Pero siyempre, kailangan pa rin nating alagaan ng mayroon tayo sa kasalukuyan.
10:42.0
Super duper agree ako sa iyo Kuya Elijah!
10:47.0
Kaya mga BFF, alam nyo na ha, tulong-tulong tayong alagaan ng ating environment.
10:57.0
Kuya Elijah, maraming maraming thank you sa pagsama sa amin today sa ating Eco-Adventure slash Investigation.
11:06.0
Maraming na naman kaming natutunan ang mga BFF natin.
11:09.0
Walang anuman Ate Maymay at BFFs. Dito lang ako lagi. Basta para sa kaalamang pangkalikasan.
11:18.0
Aw, thank you Kuya Elijah! Bye!
11:23.0
Bye Ate Maymay at BFFs! See you!
11:30.0
BFFs! Wow, dami na naman ating baon mula kay Kuya Elijah!
11:36.0
Kaya tara, recap muna tayo.
11:40.0
Muli! Ang mga ebidensya na nagpapatuloy ng evolution ay una, homologous structure.
11:48.0
Pangalawa, analogous structure.
11:52.0
Pangatlo, ang vestigial structure.
11:56.0
At pangapat, genetic information.
12:00.0
Alright! Check nga natin kung naalalan nyo pa.
12:04.0
Mga BFFs, magpapakita ako ng mga pictures at sabihin ninyo kung ito ba ay homologous, analogous, o vestigial.
12:16.0
Yes! Ready na ba kayo?
12:26.0
First item, cat and human.
12:30.0
Ang tamang sagot sa unang item ay homologous structure.
12:38.0
Dahil ang mga pusa at mga tao ay mayroong magkaparehas na structure ng limbs at minana nila ito sa parehong ninuno.
12:50.0
Second item, shark and penguin.
12:54.0
Ang tamang sagot naman sa ikalawang item ay analogous structure.
13:03.0
Dahil ang shark at ang penguin ay mayroong magkaparehas na bone structure sa kanilang flippers.
13:11.0
Pero hindi naman sila related o nanggaling sa parehong ninuno.
13:16.0
Third item, appendix.
13:20.0
Ang tamang sagot naman sa huli at ikatlong item ay vestigial structure.
13:29.0
Dahil ang ating appendix ay mas malaki dati kaysa sa size nito ngayon.
13:36.0
Nakuhan niyo ba ang lahat ng tamang sagot mga BFFs?
13:44.0
BFFs, sa paglipas ng panahon, dumarami rin ang mga advancement pang mapadali at mapabilis ang ating pang-araw-araw na buhay.
13:54.0
Ang mga ito ay nagdudulot ng pagbabago sa ating kapaligiran.
13:59.0
At lagi nating tatandaan mga BFF, hindi nating mapipigilan ang pagbabago sa ating kapaligiran.
14:07.0
At lagi nating tatandaan mga BFF, hindi nating mapipigilan ang pagbabago dahil parte na ito ng ating mga buhay.
14:18.0
Kaya mahalagang matutunan natin mag-grow at mag-adapt para makasabay at makasurvive tayo sa mga pagbabagong ito.
14:27.0
Muli, ako ito si Ate Maymay, ang inyong ultimate BFF, reminding you to love, love, love Mother Nature!
14:37.0
Sama-sama ulit tayo sa susunod pang Eco Adventure!
14:58.0
Pang-araw at pagbabago na pagbabago na ng ating kapaligiran.
15:04.0
Sama-sama ulit tayo sa susunod pang Eco Adventure!
15:09.0
Pagbabago na ang ating kapaligiran,
15:13.0
Sama-sama ulit tayo sa susunod pang Eco Adventure!
15:18.0
Pang-araw at pagbabago na pagbabago na ang ating kapaligiran.
15:52.0
Pang-araw at pagbabago na ang ating kapaligiran.
15:57.0
Pang-araw at pagbabago na ang ating kapaligiran.
16:22.0
Pang-araw at pagbabago na ang ating kapaligiran.
