PAANO YUMAMAN ANG ISANG ANGKAN SA DUMAGUETE (+4 Extra) | Engkanto | Aswang | Multo | True Stories
00:51.0
Huwag nang alamin pa
00:52.0
Dahil sa kakulitan ko ay sinabi ko na ikwento niya kung sino yung lalaki na kasama niyang nakaupo sa tabing ilog
01:02.0
Huminomuna siya ng tuba o lambanog
01:06.0
Tsaka ang miti na sinagot na
01:13.0
Ang matalik niyang kaibigan
01:14.0
Natanong pa ako ni Lolo Mati kung hindi ba daw na kwento ni Papa sa akin ang tungkol sa matalik niyang kaibigan nun
01:22.0
Gawa ng kaklus ni Lolo si Papa
01:26.0
Si Lolo Mati ang panganay sa magkakapatid at bunso nila Lolo Mati ang lola ko na mama ni Papa naman
01:35.0
Umiling ako kasi hindi mapagkwento si Papa sa amin ng mga ganyan
01:39.0
Baka itinago din ni Papa ang kwentong yun
01:42.0
Bale ito ang ibinahagi ni Lolo
01:45.0
At ang kwentong ito ay magpapatunay na ang mga lagusan na mga inkanto sa mundo natin ay totoo
01:58.0
Ilalagay ko po ito sa point of view ni Lolo
02:08.0
Na mga panahong nangyari ito
02:11.0
Nasa edad akong labing pitong taong gulang
02:14.0
Ang kaibigan ko naman na si Leopoldo o Pulding
02:18.0
Nasa labing siyam na
02:21.0
Pareho kaming laking mahirap at nagsasakas sa bukid
02:25.0
Nagtatanim ng mais, talong, kamote at kung ano ano pa
02:31.0
Si Pulding ay mahilig na manghuli ng mga isda sa ilog na kung tawagin dito sa sibulan
02:39.0
Pulding, may nakuha ka ba?
02:42.0
Malalim yung ilog baka anurin ka lang dyan ah
02:45.0
Sabi ko kay Pulding
02:47.0
Meron naman, meron akong nahuhuli kaso madalang lang eh
02:51.0
Pangulam lang sa bahay
02:53.0
Pagkatapos naman si Pulding
02:55.0
Meron naman, meron akong nahuhuli kaso madalang lang eh
02:59.0
Pangulam lang sa bahay
03:02.0
Umuwi na ako sa bahay at iniwan si Pulding sa ilog nun
03:06.0
Laging ganun ang halos araw-araw naming ginagawa
03:12.0
Isang araw, hindi ko nakita si Pulding sa bukid
03:16.0
May lagnat o manaito, sabi ng tatay niya
03:21.0
Kakaligo at panguhuli ng isda sa ilog
03:23.0
Nilagnat tuloy siya, sabi ko sa tatay ni Pulding nun
03:29.0
Makalipas ang ilang araw ay gumaling si Pulding
03:34.0
Pagkatapos sa bukid ay nasa ilog na naman ito
03:39.0
Hanggang sa isang araw
03:41.0
Nagulat kami sa mga nahuli niyang sugpo
03:45.0
Nakapagtataka nun gawa ng malalaki ang mga ito
03:50.0
At napakarami ng nahuli niya
03:54.0
As in, tibang-tiba si Pulding nun
03:58.0
Dun na nag-iba si Pulding ng pakikitungo sa akin
04:06.0
At patagong nagtutungo doon sa may puno ng balete sa gilid ng ilog
04:12.0
Dun sa gilid ng puno ay may tinatawag na atabay ng mga bisaya
04:17.0
Hindi ko lang alam kung ano sa Tagalog yung atabay
04:20.0
Pero pinagkukunan yun ng malinis na tubig
04:27.0
Doon naglalagi si Pulding kada alas 2 hanggang alas 5 ng hapon
04:33.0
Dahil sa abala din ako sa trabaho sa bukid
04:36.0
Hinahayaan ko si Pulding
04:39.0
Baka yun ang gusto niya
04:42.0
Habang abala ang lahat
04:44.0
Etong si Pulding ay araw-araw namang nakakahuli ng mga isda
04:49.0
At kung ano-ano sa maliit na atabay na yun
04:53.0
Kaya nagtataka ang mga magulang niya kung saan niya nakukuha ang mga isda
04:59.0
Iisa lamang ang sinasagot ni Pulding
05:02.0
Tuwing tinatanong siya
05:07.0
Magmula noon ay madalas umuwi si Pulding na may dalang sako
05:12.0
At nilalagay sa kwarto niya
05:14.0
Akala na mga magulang niya ay simpleng gamit lamang ito
05:18.0
Si Pulding nga pala ay panganay sa 7 magkakapatid
05:21.0
Ang sumunod kay Pulding ay si Carlos
05:24.0
At ang naging asawa nito ay isa sa mga kapatid ko
05:30.0
Isang araw sa bukid
05:32.0
Nilapitan ko si Pulding
05:34.0
Kinausap patungkol doon sa atabay na pinagkukunan niya ng mga isda
05:43.0
Huwag na huwag ko umanong ipagsabi na may kaibigan ng isda
05:46.0
Nang araw na iyon
05:48.0
Nang muli ko siyang makausap ay parang may nag-iba kay Pulding
05:53.0
Parang may sakit na siya
05:55.0
Parang may problema na siya sa pag-iisip
05:58.0
Hindi na siya kagaya noon at tahimik lang
06:01.0
Pero nung nakausap ko siya ay tatawa-tawang mag-isa na parang
06:05.0
Parang may kausap siyang hindi namin nakikita
06:12.0
Parang naingkanto ata itong kaibigan ko
06:17.0
Dahil sa tuluyan siyang naging malala na halos
06:21.0
Parang may sarili na siyang mundo
06:24.0
Pinagamot ito sa albularyo
06:27.0
At sabi ng albularyo ay may naging kasunduan si Pulding
06:32.0
Sa isang engkanto
06:35.0
Dahil sa ayaw maniwala ng mga magulang ni Pulding
06:38.0
Pinagamot ito sa ospital
06:41.0
Wala pa rin nangyari noon
06:43.0
Hanggang sa isang araw
06:46.0
Matinong nakausap ko si Pulding doon sa tabing ilog
06:50.0
Nakwento niya sa akin kung anong meron sa atabay o balon na iyon
06:55.0
Habang nagpapahinga umano siya sa ginawa
06:58.0
Pulding ay nagpapahinga sa atabay
07:00.0
Narinig niya ang isang tawa ng babae na parang naaaliw
07:06.0
Sinilip niya ito at doon ito sa atabay na liligo
07:10.0
Dahil sa gulat ni Pulding
07:13.0
Napasubsub siya sa batuhan na naging sanhipara
07:17.0
Makagawa siya ng ingay
07:20.0
Milingon siya ng babae at ngumiti ito sa atabay
07:24.0
At nangyari niya sa atabay
07:26.0
Milingon siya ng babae at ngumiti ito sa atabay
07:32.0
Pasensya na sa istorbo
07:35.0
Pasensya na talaga
07:37.0
Sumagot naman ang babae na
07:42.0
Veronica ang ipangalan mo sa akin
07:45.0
Naayon kay Pulding
07:48.0
Talo pang artista sa ganda
07:51.0
At ang makinis na balat ay kala mo parang labanos
07:57.0
Nagtakaman si Pulding
08:00.0
Natuwa siya sa babae na sobrang ganda
08:03.0
At tinanong siya nito kung ano ang ginagawa ni Pulding sa pariguan niya
08:08.0
Sumagot naman ang kaibigan ko na
08:11.0
Nangingisda siya para panghapunan lang
08:15.0
Tumangu lamang ang babae at tinanong si Pulding kung may nahuli na ba ito
08:21.0
Kaya nakatulog na lamang ito kakahintay
08:26.0
Natawa umano ang babae sabay sabi kay Pulding
08:30.0
Na meron umano sa atabay
08:33.0
Manghuli umano siya doon
08:36.0
Pag-aari umano nila yon
08:39.0
Tatalikod na sana si Pulding kasi parang niloloko naman siya ng babae
08:44.0
At akala niya ay panaginip ang lahat pero
08:47.0
Naggulat si Pulding pagtingin niya
08:49.0
Na may mga isda nang hawak ang babae
08:53.0
Binigay niya ito kay Pulding
08:57.0
Nagpasalamat si Pulding at nagpaalam na
09:01.0
Dagdag pa ng babae na yon
09:03.0
Kung gusto umano ni Pulding na kumuha
09:06.0
Ay huwag mahiyang humuli sa may atabay
09:09.0
At tawagin ang pangalan ni Veronica
09:15.0
Tumangu naman niya sa atabay
09:18.0
Tumangu naman si Pulding at umuwi na
09:22.0
Laging ganon ang nangyayari kay Pulding araw-araw
09:26.0
Hanggang sasabi ni Pulding na
09:28.0
Inaalok siya ng kayamanan ng babae sa isang kasunduan
09:32.0
Na tumira si Pulding sa lugar nila
09:37.0
Inamin ni Pulding na minsan na siyang nakapunta sa lugar nila Veronica
09:41.0
At doon mismo sa atabay na yon sila dumaan
09:45.0
Lagusan umano yon
09:48.0
Yung pinagkukunan niya ng isda
09:51.0
Sobrang ganda umano ng lugar nila Veronica
09:55.0
May malalaking gusali
09:58.0
Kotse ang mga gamit na ginto
10:05.0
Dagdag pa ni Pulding
10:07.0
Sa lugar nila Veronica
10:09.0
Ang babae ay masasabing
10:11.0
Nasalahi ng mga reyna o prinsesa
10:14.0
May koronas si Veronica
10:16.0
At ang mga magulang niya samantalang
10:19.0
Yung iba ay wala naman umano
10:23.0
Dahil sa nagustuhan si Pulding ng inkantada
10:26.0
Ginawa nito lahat para
10:33.0
Sinabi umano ni Veronica
10:38.0
Ay hindi maghihirap ang pamilya niyang maiiwan
10:43.0
Dahil iiwanan niya ito
10:49.0
Natanong ko si Pulding kung nabigyan ba siya nito
10:53.0
Tumango ito at hindi na nagsalita pa
10:57.0
Siniko ko si Pulding at pabirong sinabi
11:00.0
Na kung pwede ko bang makita kung ano ang nakuha niya nun
11:02.0
Tumayo si Pulding at hinila niya ako
11:05.0
Papunta sa likurang bahagi ng bahay nila
11:09.0
Dun niya nilibing ang lahat ng binigay ni Veronica
11:14.0
Namangha ako sa nakita ko
11:17.0
Sako-sakong ginto
11:23.0
Sinabi ni Pulding na pag wala na siya
11:26.0
Ay kunin ko umano yung isang sako
11:29.0
Iiwan niya umano siya
11:30.0
Hindi ako nakakibo
11:32.0
Sinabi ko sa kanya na isaoli niya ang mga yon
11:36.0
Umiyak si Pulding
11:40.0
Ayaw na niya umanong maghirap ang pamilya niya
11:43.0
Na siyang tangi at nag-iisang pangarap niya nun
11:47.0
Yumakap ito ng mahigpit
11:50.0
Tumango ako at sabi niya
11:52.0
Bukas umano nang alas tres ng hapon
11:55.0
At hindi na nakuha
11:58.0
Bukas umano nang alas tres ng hapon
12:05.0
Alas dos ng hapon kinabukasan
12:07.0
Hinintay ko si Pulding sa ilog
12:12.0
Nakaputing kamesa de chino na damit
12:16.0
Nakapantalon na itimat sapatos
12:21.0
At hindi na nakikipag-usap sa akin nun
12:24.0
Sinundan ko ito hanggang sa gilid ng puno ng balete
12:29.0
Tinawag niya ang pangalang Veronica
12:33.0
At sa unang pagkakataon
12:36.0
Nakita ko ang babaeng sinasabi ni Pulding
12:41.0
Nakatingin lamang silang dalawa
12:44.0
Sinabi ko sa kaibigan ko na
12:49.0
Huwag mo akong kakalimutan ha
12:50.0
At kung may kailangan ako dito
12:52.0
Dito kita tatawagin
12:56.0
Tumangu si Pulding at kumiti si Veronica
12:59.0
Hinubad ni Veronica ang pulseras at pintas niya
13:05.0
Para umano sa akin yun
13:08.0
At bigla na lamang silang
13:14.0
Kinuha ko ang mga ito
13:16.0
At itinagal sa akin
13:17.0
Malaking misteryo ang pagkawala ni Pulding
13:19.0
Noong dekada tatlumpo
13:23.0
Nagpunta ko kay na Pulding para sabihin ang mga magulang niya
13:26.0
Sa iniwan ni Pulding na nakabaon sa likuran ng bahay nila
13:30.0
Maayos naman itong napag-usapan
13:32.0
At kinuha ko ang pinigay ni Pulding
13:34.0
Na itinuro niya noong huling araw
13:36.0
Na nagkausap kami sa likod bahay
13:50.0
Dinalako ito pa uwi pero
13:54.0
Hinuli ako ng mga nasa batas dahil sa pagnanakaw
13:57.0
Magnanakaw, umano ako ng ari-arian nila
14:01.0
Wala naman akong ibidensya na maipakita sa kanilang
14:04.0
Na ako ang iniwanan ni Pulding sa mga yon
14:07.0
Kaya nabilanggo ako ng halos limang taon
14:12.0
Habang nakabilanggo
14:13.0
Si mama at papa ang laging nagpapadala sa akin ng sulat
14:17.0
Na sobrang yaman na di umano ng pamilya ni Pulding
14:22.0
Wala akong galit na nararamdaman sa kanila dahil alam ko ang totoo
14:26.0
Kahit na ang dating sa akin nun
14:29.0
Gahaman sila at tinraidor nila ako
14:34.0
Pag kalabas ko ay agad akong nagpunta doon sa Balente pero
14:37.0
Wala na ito dahil sa inanod na ito ng baha
14:41.0
Nakaupo ako ng mga mga bata
14:43.0
Nakaupo ako sa harap sa ilog nun
14:45.0
At pabulungkong sinabi ang lahat kay Pulding
14:48.0
Kung ano ang nangyari sa loob ng limang taon
14:53.0
Pinakita ko rin na iningatan ang mga magulang ko
14:55.0
Ang polseras at kwintas ni Veronica
15:00.0
Ang pamilya nila Pulding nun
15:03.0
Isa sa mayaman dito sa Dumaguete City
15:07.0
At ang isang apo ni Pulding
15:09.0
Ang nagmamay-ari ng isang shipping company dito sa amin
15:13.0
Ipinagpalit ni Pulding ang sarili
15:16.0
Para sa kayamanan
15:20.0
Natanong ko si Lolo Mati kung saan ang polseras at kwintas
15:24.0
Ngumiti ito at pinakita sa leeg niya ang kwintas
15:28.0
Manghangmang nga kami sa itsura ng kwintas na iyon
15:33.0
At manghahawakan na sana ni Chai nang biglang
15:36.0
Napaso ang daliri niya
15:41.0
Hindi ito mananakaw sa leeg niya kahit nila
15:43.0
Tutulog pa siya kasi
15:45.0
Mapapaso ka talaga
15:47.0
At yung polseras naman niya
15:50.0
Nasa asawa niyang si Lola Felicia Ofele
15:58.0
Parang lubid lang
16:00.0
Nakakamanghang istilo ng polseras
16:04.0
Kukunan ko sana ito ng litrato pero umayaw si Lolo Mati
16:08.0
Para daw sa matalik niyang kaibigan
16:10.0
Na minsan siyang nangako na huwag
16:11.0
Ipakwento ang tungkol sa kasunduang iyon
16:17.0
Mayakap pa ni Lolo ang larawan nilang dalawa ni Pulding
16:20.0
At tumulo ang luha niya
16:22.0
Pati kami naiyak na rin
16:25.0
Nang biglang kumidlat ng tanghaling tapat at tirikang araw
16:30.0
Napatunayan ko na may lagusan ang mundo natin
16:33.0
Sa kwento ni Lolo Mati
16:57.0
Isa ito sa mga kakatawang nangyari sa akin ngayong taon lang mismo
17:04.0
Kakauwi lamang noon ang aking kasintahan
17:06.0
Na itago na lamang natin sa pangalang Ann
17:09.0
Galing ibang bansa
17:15.0
Limang araw kami dito sa Caloocan
17:19.0
Umuwi na kami sa lugar nila sa Cagayan Valley
17:24.0
Na nakilala ko lamang din sa Facebook nung taong 2015
17:32.0
Balak namin na isang buwan ang pagtatapos
17:33.0
Balak namin na isang buwan ang bakasyon namin
17:35.0
Dun sa lugar nila
17:37.0
Actually, pangatlong punta ko na ron sa lugar na yun
17:39.0
Bilang respeto din sa mga magulang niya
17:45.0
Nag-usap kami ng pinsan niyang babae
17:47.0
Na itago na lamang natin sa pangalang Imang
17:50.0
Si Imang ay dating nakipagsapalaran dito sa Manila
17:53.0
Kaya marunong itong magtagalog
17:56.0
Itong si Imang ay nagkwento sa akin
17:58.0
Na meron daw nagpapakitang
18:01.0
Doon mismo sa likod ng bahay ni Ann
18:05.0
Dati kasi ay parang kubo-kubo
18:07.0
At gawa lang sa makakapal na kawayan ang bahay ni Ann
18:10.0
Nung hindi pa siya nakakapag-ibang bansa
18:12.0
Dahil laki din sa hirap tulad ko
18:17.0
Ilang beses na umano silang pinakitaan
18:19.0
Ng white lady na ito
18:21.0
Lumulutang umano ito
18:23.0
Nang makita ni Imang
18:25.0
Banda sa likod bahay ni Ann
18:28.0
Sa sobrang takot na umano
18:30.0
Sa sobrang takot na umano ito
18:34.0
At nagsisisigaw sa nerbiyos
18:37.0
Ganon din ang nangyari kay Ann at sa tita niya
18:40.0
Noon ay may tindaan sila Ann
18:42.0
Sa mismong bahay nila
18:44.0
Nasari-sari store
18:46.0
Doon sila tumatambay kapag gabi
18:48.0
Habang nagkikwentuan noon
18:50.0
Doon kasi natutulog si Ann
18:52.0
Sa bahay ng tita niya
18:54.0
At hindi sa bahay nila
18:56.0
Isang gabi ay napag-usapan
18:57.0
Ng tita niya at ni Ann
18:59.0
Na umuwi na sa kanila
19:01.0
Ilang metro din ang lalakarin
19:03.0
Papunta doon sa bahay nila noon
19:06.0
Nang walang ano-ano
19:08.0
Ay biglang may dumaan sa harap nila
19:10.0
Na animoy mabilis na isang anino
19:14.0
Sa sobrang pagkagulat nila
19:16.0
Ay nagtanungan pa sila ng tita niya
19:18.0
Kung ano yung mabilis na dumaan na yon
19:22.0
Sa sobrang takot ng dalawa
19:24.0
Ay napatakbo na sila
19:25.0
Papauwi sa bahay nila noon
19:29.0
Yung bunsong kapatid naman ng tia niya na ito
19:32.0
Na ang pangalan ay Tinay
19:34.0
Pinakitaan din ang white lady na yon
19:38.0
Isang gabi habang naglalaka dito pauwi
19:41.0
Ay bigla siyang napatigil
19:43.0
Nang merong nagip ang dalawang mata niya
19:47.0
Na merong tila nakabigtis sa puno ng niyog
19:52.0
Isa itong babaing nakaputi
19:55.0
Palugay-lugay na nakasabit sa puno ng niyog na yon
20:01.0
Nang makita niya kung sino ang nakabigtis sa puno
20:05.0
Napasigaw ito sa takot
20:07.0
Umiiyak na tumakbo papauwi sa bahay nila
20:12.0
Nadatna naman ito ng mga magulang niya natakot-natakot
20:16.0
At tinanong nila ito kung ano ang nangyari noon
20:20.0
May kwento naman ito ni Tinay na humahangos noon
20:26.0
Binalitan ito ng mga magulang niya pero wala na silang nakita doon sa puno ng niyog
20:33.0
Natakot ako sa kwento sa akin ni Imang
20:36.0
Dahil mismo sa likod bahay kami nag-usap nung umaga na yon
20:41.0
Naturo pa niya sakto sa akin ang tamang lokasyon
20:44.0
Kung saan nagpapakita ang white lady na ito
20:49.0
Habang nagsisibak ng panggatong
20:57.0
Hindi ako nakatulog dahil napaka tahimik ng lugar
21:01.0
At isa pa sa bumabagabag sa akin ay yung mismong likod bahay na aming tinutulugan
21:08.0
Sa ikalawang pala pag kami natutulog
21:11.0
Magkatabi kami ni Anne
21:14.0
Sa sobrang pag-iisip ay nakatulog naman ako at sa kalagitnaan ng tulog ko noon
21:19.0
Nanaginip ako na naglalakad ako sa likod ng bahay ng gabi na yon
21:26.0
At nagulat ako dahil may sumisitsit sa akin pero
21:31.0
Paglingon ko sa likuran ko wala namang tao
21:37.0
Nagpatuloy ako maglakad hanggang salumitaw ang babaeng nakaputi sa harapan ko
21:44.0
Natakot ako ng sobra at sa sobrang pagkataranta
21:48.0
Nadapa ako at napahiga noon
21:52.0
Pagharap ko ay naroroon na ang White Lady Sir Seth
21:57.0
Namumutla ang muka nito
22:00.0
Napakapangit ng itsura
22:03.0
Dilat na dilat ang mga mata na nagdudugo noon
22:08.0
Bigla niya akong dinikitan ng malapitan
22:12.0
Doon na ako napasigaw sa takot
22:16.0
Napapaangon ako bigla ng madaling araw na yon
22:20.0
Hinihingal ako habang sapuko ang dibdib ko
22:23.0
Sabay baling nang tingin ko sa bandang paan ko
22:27.0
Kung nasaan ang likuran ng bahay
22:32.0
Nagulat si Anne at tinanong ako kung bakit daw ako sumisigaw noon
22:37.0
Sinabi ko naman sa kanyang nangyari
22:40.0
At ayon sa kanyay baka nananaginip lamang umano ako
22:47.0
Alam kong panaginip lang yon
22:50.0
Hindi ko na sinabi sa kanya na nagkwento sa akin si imang tungkol sa White Lady na
22:55.0
Alam din naman ni Anne na meron pero
22:57.0
Ayaw na lamang daw ako matakot noon
23:04.0
Nagtanong yung tatay ni Anne kung ano daw ang nangyari nung madaling araw
23:09.0
Narinig niya kasi akong sumisigaw
23:11.0
Sinabi ko na lamang na nananaginip lamang ako at baka
23:16.0
Dala na rin ang sobrang stress at pagod sa maghapong pag-aayos ng gamit na dala namin
23:22.0
Hindi na naulit yung pangyayari na yon at
23:25.0
Inaasahan kong mangyayari ulit sa akin yung kinagabihan pero
23:30.0
Sa awa ng Panginoon
23:32.0
Hanggang sa makambalik kami dito sa kalookan ay hindi ko na napanaginipan pa ito
23:40.0
Ito naman ay nangyari sa amin ng Bayoko
23:43.0
Pangatlong kapatid ni Anne
23:45.0
Isang umaga ng taong 2018
23:48.0
Unang uwi namin yung Sir Seth
23:51.0
Nangasim kaming tatlo habang naguusap kaya napag-isipan namin kumuha ng mangga sa tawid galsada
23:57.0
Na merong abandonadong bahay na halos nangingitim na sa luma noon
24:02.0
May patusok na alambre din ito at halatang nilagyan ng harang para
24:06.0
Hindi pasokin ang kahit sino
24:08.0
Hindi ko alam kung nasunog ba o sadyang nangitim dala ng init at ulan
24:13.0
O baka satagal na din ang panahon
24:17.0
Sabi ni Anne sa akin
24:19.0
Nung maliit pa sila ay doon daw sila nakatira sa abandonadong bahay na yon
24:27.0
Umakyat sa puno ang bayokong itagon na lamang natin sa pangalang pokol
24:32.0
Siyang umakyat dahil medyo payat ito
24:35.0
Sana'y umakyat sa puno ng mangga
24:39.0
Habang kumukuha si pokol ng mangga
24:42.0
Ay hinuhulog niya malapit sa amin
24:45.0
At kami ang kumukuha noon
24:47.0
Pero yung mga nauhulog sa loob na ng lupa ng abandonadong bahay ay hindi na rin namin kinukuha
24:55.0
Habang kumukuha itong si pokol ng mga mangga
24:58.0
Ay kumakain na rin ito sa taas ng puno noon
25:02.0
Meron pang nalalaglag mismo sa lupain ng abandonadong bahay
25:05.0
Nung natapos ay umuwi na kami at masayang pinagsaluhan ang mga mangga na nakuha namin
25:12.0
Kinabukasan pag gising namin ay namamaga sa pantalang kaliwang braso ko na parang lumobo
25:19.0
At yung labi ko ay tinubuan ng bukol noon
25:23.0
Yung bayaw ko namang si pokol
25:25.0
Tinubuan ng malaking bukol sa singit
25:28.0
Nagtataka yung mga magulang nilaan kung bakit namaga ang braso
25:34.0
At paikaika namang naglalakad si pokol
25:38.0
Nakwento namin na nanguha lang naman kami ng mangga sa abandonadong bahay na yon
25:44.0
At doon, napagalitan kami
25:47.0
Baka umano hindi kami nagtabi-tabi o nagpaalam na kukuha kami
25:52.0
Kaya umano ito may harang natusok-tusok na alambre
25:55.0
Ay para maiwasan ang mga batang pasaway na pupunta-punta doon
25:59.0
Dahil may nakatira o nakabantay sa abandonadong bahay
26:05.0
Maghapong hindi nawala ang pamamaga ng braso at ngusuko
26:09.0
Ganon din ang dinadamdam ni pokol
26:13.0
Kinabukasan ay nag-alay ng alak at isang buong manok
26:17.0
Ang mga magulang ng kasintahan ko sa harap ng abandonadong bahay
26:20.0
Nagpadasal para humingi ng paumanhin sa nagawa namin noon
26:25.0
Hindi ko naman alam na mangyari sa amin yon dahil hindi ko pa naman nararanasan
26:31.0
Ngayong naranasan ko na, nagpirmi na lamang ako sa bahay
26:37.0
Makalipas ang isang araw ay napansin kong nawawala na ang pamamaga ng braso at ngusuko
26:43.0
Kay pokol naman ay nagpapakalit na kami
26:45.0
Nawawala na ang pamamaga ng braso at ngusuko
26:49.0
Kay pokol naman ay isang araw pa ang binilang bago lumiit ang bukol niya sa singit noon
26:55.0
Kaya daw pala kami pinarusahan
26:58.0
Nakatama si pokol ng maliit na lamang lupa
27:02.0
Tinamaan ito ng mangga na nahulog at tumama ito sa mismo ulo ng lamang lupang yon
27:09.0
Nagalit tumano ang magulang nito sa amin at binigyan kaagad kami ng ganong karamdaman
27:16.0
Sabi mismo ng albularyo na pinunta ng magulang ni Anyon
27:20.0
Mabuti na lamang umano at ganoon lang ang ginawa sa amin dahil
27:24.0
Pwedeng mas lumala ang sasapitin namin kung hindi namin kaagad na agapan
27:30.0
At kahit papano'y mabait ang lamang lupa
27:33.0
At nadaan pa sa pagkaalay ng alak at manok
27:39.0
Mula noon, hindi na kami pumunta doon sa Ursa
27:43.0
Pero itong taon lang ay binalikan namin yung abandonadong bahay na ito
27:54.0
Wala na rin yung harang na nakapalibot sa lugar na yon
28:13.0
Mapagpalang araw sa inyo Sir Seth at sa mga walang sawang nakikinig ng bawat kwento nyo
28:19.0
Itagaw nyo na lamang ako sa pangalang Alex
28:22.0
Nais kong ibahagi sa inyo ang kwentong naranasan namin na mga kaibigan ko
28:30.0
Second year high school ako noon
28:35.0
Ang lugar namin ay Bundok na Puito at sa malayo, layong karating nito
28:39.0
Ay may isang bantog na aswang na pinangala ng Lola Inga
28:46.0
Ilang beses na itong naging matunog bilang aswang sa kadahilanang
28:51.0
Marami ang nakasaksi sa mga nakakatakot nitong pinaggagawa sa mga karating lugar
28:58.0
Hanggang sa isang beses ay hindi namin inaasahan
29:02.0
Na isa kami sa mga makakaranas ng kanyang pananakot
29:05.0
Sa mga magtatanong
29:09.0
Siguro ay nasa walongpong taong gulang na ito
29:18.0
May festahan sa lugar namin na sakop na ng sorosogon
29:22.0
Na kung lalakarin ay nasa mahigit tatlong oras din
29:26.0
Lima kaming magkakasama
29:31.0
Halos lahat naman kami ay nakapunta na sa lugar na ito
29:34.0
Kaya kabisado na namin ang daan
29:37.0
Nagipon-ipon kaming lima ng mga bandang alas 5 na nang hapon
29:41.0
Para simulan ang aming paglalakad
29:44.0
Masaya kaming naguusap-usap sa daan
29:47.0
Maingay pa habang binabagtas ang mabundok at may kasukalan na daan na iyon
29:55.0
Nasa dalawang oras na kaming naglalakad
29:57.0
Isang baryo na lamang ay mararating na namin ang lugar ng may fiesta
30:02.0
At sakto naman na natapat kami sa lugar kung saan sa kabilang bundok
30:06.0
Ay nakatira itong sinasabi nilang aswang
30:10.0
At sa bundok o borol na ito
30:13.0
Ay may mga nakalibing na mga patay
30:18.0
Doon sila inilibing sa kadaylanang ang lugar na ito ay malayo na sa mga baryo
30:23.0
Kumbaga, hindi ka nagagastos kung may mga patay doon na malapit, diba?
30:30.0
Alas 7 na ng gabi nun
30:33.0
Habang naglalakad kami ay may mga paghunin ng mga kung ano-anong tunog sa paligid
30:40.0
At sa puntong ito ay may humune sa bandang unahan ng aming lalakad
30:47.0
Kikik kung tawagin sa amin ito
30:51.0
Nagbiru pa ang isa sa amin na
30:54.0
Sama ka sa amin kikik, makipiesta tayo
30:58.0
Sabay tawa na nila
31:01.0
Nang walang ano-ano, mga ilang minuto ang lumipas
31:05.0
Ngunit ngayon, ngayon, ngayon, ngayon
31:08.0
Ngunit ngayon, ngayon, ngayon
31:11.0
Nang walang ano-ano, mga ilang minuto ang lumipas
31:15.0
Naggulat at nagtakako gawa nga
31:19.0
Ako'y nasa hulihan nun
31:22.0
Kuminto sila ng sabay-sabay at tumabi ng bagya sa daan
31:30.0
Nakasalubong namin si Lola Inga
31:34.0
Gulat na gulat sila dahil naglalakad ito ng mag-isa
31:38.0
Wala itong kailaw-ilaw nun
31:42.0
Sino ba naman ang matandang nasa ganong edad na maglakad ng walang ilaw
31:47.0
Sa kalaliman at kadiliman ng gabi, diba?
31:50.0
Matatarik pa ang daanan
31:58.0
Bakit kayo humihinto?
32:00.0
Tuloy lang kayo mga iho
32:02.0
San ba kayo pupunta?
32:04.0
Sumagot naman kami ng
32:06.0
Makikifesta lang pula
32:09.0
Nang matapat na ako sa matanda
32:12.0
Nagmano ako rito at inabot naman ito agad ang kanyang kamay
32:16.0
Nakangisip pa ito
32:19.0
Ang totoo, Sir Seth
32:21.0
Ako lamang ang nakakakilala sa matandang ito
32:24.0
At ang mga kasama ko ay naririnig lamang nila ang tungkol dito
32:28.0
Pero hindi nila kilala sa mukha
32:30.0
Nang makalagpas ng matanda at tuloy na kami sa paglalakad
32:35.0
Natahimik ang lahat
32:38.0
Alam kong may pagtataka pa rin sa kanila
32:41.0
Sa kung paano at kung bakit
32:44.0
Merong ganong matandang naglalakad ng ganong oras
32:49.0
Nang walang ano-ano
32:51.0
Humuni ulit ang kikik
32:54.0
At hindi nila makikita
32:57.0
Humuni ulit ang kikik
33:00.0
At may kasama na itong butbot
33:07.0
Huwag naman lolainga
33:10.0
At sa patuloy naming paglalakad ay nakarinig kami ng parang bumagsak sa masukal na bahagyang animoy malaking ibon na nalaglag sa lupa noon
33:24.0
Nakarinig na naman kami ng kakaibang huni ng ibon na tila
33:31.0
At kasabay na nito
33:33.0
Ang umaalingasaw na amoy na parang dumi ng manok
33:39.0
Na may nabubulok na patay na kung anong hayop noon
33:47.0
Ito na nga bang sinasabi ko eh
33:50.0
Sinabihan ko sila na diretsyo lang
33:51.0
Gawa ng nagbubulungan pa ito sa kung anong naaamoy nila noon
33:56.0
Wala kasing kahit isang bahay sa bahagi ng daanang ito kaya
34:00.0
Paano mangangamoy ng dumi ng manok dito diba?
34:07.0
Binabagtas na namin ng madamo at kalaliman ng niyogan
34:11.0
At mga kahoy-kahoy
34:14.0
Nang biglang humangin ng pagkalakas-lakas
34:18.0
At parang hinahawi ng malakas na hangin
34:22.0
Ang isang daku ng damuhan at makahoy na parte noon
34:29.0
Magtataka ka kasi eh
34:31.0
Kita mo talaga na sa isang bahagi lang may hangin eh
34:35.0
Halos lahat naman kami may flashlight
34:39.0
At sa nakakatakot na sandaling yun
34:42.0
Paikot-ikot na sa amin ang tunog ng kikik na
34:45.0
Palipat-lipat ng pwesto
34:50.0
Hindi nakapagpigil ang mga kasama ko at nagsimula ng tumakbo ang isa
34:55.0
Hanggang sa lahat na kami ay tumakbo noon
34:59.0
May gustong mauna
35:01.0
Meron namang ayaw magpauna
35:04.0
Natakot din ako para sa mga kasama ko gawa ng
35:07.0
Nadako na kami sa bahaging mabato
35:10.0
At may matalik na bangin
35:11.0
Na diretsyo sa isang talon
35:15.0
Dito ko na sila pinakalma kahit may naririnig pa rin kaming paghunin ng kikik
35:20.0
Sabi ko wala na yun
35:22.0
Nananakot lamang yun
35:25.0
At sa puntong ito
35:27.0
Hindi ko alam kung bakit natatawa ko na may halong takot
35:34.0
Natatawa ako sa itsura ng iba kong kasama
35:38.0
Natatawa ako sa itsura ng iba kong kasama
35:43.0
At sa mga suot na mga ito na
35:46.0
Ang iba sa kanila ay marami ng putik sa katawan
35:50.0
At kung ano-anong nakadikit sa mga damit nito
35:54.0
Maigi na lamang at ang mga pambiis namin sa sayawan na damit ay nakabag at hindi nabasa
36:01.0
Tumuloy na kami sa paglalakad
36:04.0
At dito na nabuo sa mga isipan namin na
36:07.0
Baka si Lola Inga yun
36:09.0
At tinatakot lamang kami gawa ng
36:12.0
Puro ganun lang naman ang ginagawa nito
36:16.0
Niminsan kahit bantog ito bilang aswang
36:19.0
Ay hindi ito nabalitaan na may na biktima o kinaing lamang loob
36:24.0
Yung tipong puro pananakot lang
36:30.0
Si Lola Inga man yun o hindi Sir Seth
36:33.0
Nais ko lang ipaabot sa mga listener na kahit makainkwentro kayo ng mga ganitong sitwasyon
36:38.0
Huwag na huwag kayong tatakbo o magpapanik ng sobra
36:43.0
Magdasal at lakasan ng loob
37:03.0
Etong kwentong ipinadala ko ay nabuo sa pinagsalin-salin ng mga kwento ng mga taga dito sa amin
37:10.0
Na maaaring konektado sa isa't isa
37:14.0
Maaring hindi naman ito nakakatakot para sa iba pero
37:18.0
Sa aming mga nakaranas
37:20.0
Isa ito sa talagang nagpatindig ng balahibo namin
37:25.0
Tawagin nyo na lamang ako sa pangalang Mark
37:30.0
Taga San Fernando, La Union
37:34.0
Dito sa lugar namin na hindi ko na lamang babanggitin ang eksaktong lugar o barangay
37:39.0
May mga naikwento mga kapitbahay namin
37:43.0
Lalo na noong kabataan ko tungkol sa mga karanasan nilang
37:47.0
Hindi nila malilimutan
37:49.0
Umpisa natin sa kwento ng aking ninong na
37:52.0
Itago na lamang natin sa pangalang Ninong Kenny
37:57.0
Naikwento niya sa akin noong bata-bata pa ako
38:00.0
Ang dingding ng bahay nila ninong ay yari sa sawali
38:04.0
Kaya may mga malilititong butas
38:07.0
Kaya't masisilip mo ang labas ng bahay
38:12.0
Isang madaling araw ay medyo malalimutan
38:16.0
Pero bigla siyang nakaramdam ng
38:19.0
Parabang may malamig na hangin
38:22.0
Yung lamig ay hindi normal na lamig
38:25.0
At nakaramdam siya ng parang merong nakamasid sa kanya
38:30.0
Dahilan kaya't nagpalinga-linga siya sa bawat sulok ng bahay nila
38:35.0
Hanggang dahil hindi siya kumportable at hindi mapakalinang
38:39.0
Naisipan niyong sumilip sa isang mga kapitbahay
38:42.0
Bagay na pinagsisihan niya ng gusto
38:46.0
Halos nanigas ang buong katawan
38:49.0
At nagtaasan ang lahat ng balahibo niya sa katawan
38:56.0
Tumambad sa kanya ang isang babaeng nakalutang sa ere
39:01.0
Na tila sumisilip sa kanya
39:04.0
Sa mismong butas na sinisilipan niya noon
39:07.0
Madagdag ko lamang na kaya niya nabanggit na nakalutang iyon
39:11.0
Dahil kahit isang palapag lamang ang bahay nila
39:19.0
At ang mas nagpatindig pa sa mga balahibo niya
39:23.0
Ay ang itsura ng babaeng nakaputi dahil
39:30.0
At hindi siya kumportable
39:32.0
Walang nagawa ang ninong kundi pumikit
39:35.0
At mariin na nagdasal na lamang hanggang sa
39:39.0
Pagmulat niya ng mga mata niya
39:42.0
Na wala na ang babaeng iyon
39:45.0
Habang kinikwento niya ito noon
39:48.0
Naalala niya ang isang babaeng nakalutang
39:52.0
Sa isang mga kapitbahay
39:55.0
Sa isang mga kapitbahay
39:58.0
Sa isang mga kapitbahay
40:00.0
Habang kinikwento niya ito noon
40:03.0
Naalala niya ang kwento ng kanyang dating asawa
40:06.0
Na nakatira din noon sa bahay nila
40:09.0
Sabi niya, isang madaling araw din daw noon
40:13.0
Ng mga bandang alas 4
40:16.0
Lumabas o manonong bahay ang kanyang asawa para
40:19.0
Magkapilamang sa tapat ng kanilang bahay nun
40:23.0
Dito sa lugar namin
40:26.0
Merong bukid na hindi naman ganun kalaki
40:28.0
At sa bandang likuran po ng mga bahay ay meron ding ilog
40:33.0
Doon tumamba yung dating asawa ni Ninong
40:37.0
Malapit sa bukid na iyon
40:39.0
Habang nagkakapito at nagmumuni-muni ay
40:43.0
Meron siyang napansin sa hindi kaanong kalayuan
40:49.0
Hindi niya ito kaanong maaninag dahil
40:52.0
Hindi pa sumisikat ang araw pero
40:54.0
Kita o ano niyang kulay puti itong tela na parang hinahangin
41:00.0
Ang akala niya ay kumot o kortinang na iwan ng kapitbahay namin sa kanilang sampayan
41:07.0
Nagtataka siya dahil wala namang hangin noon
41:10.0
Pero tila ba hinahanginan ito ng malakas?
41:17.0
Yung inakala niyang kumot o kortina
41:21.0
Ay dahan-dahang hinahangin papunta sa gitnang bahagi ng bukid
41:29.0
Pinagmastan niya ito
41:31.0
At nanayo na lamang ang mga balahibo niya
41:35.0
Na yung inakala niyang kortina lang
41:39.0
Ay mahabang bistida pala na kulay puti
41:43.0
At ang may suot nito
41:45.0
Ay isang babaeng mahaba ang buhok
41:49.0
At ang nakakatakot pa
41:51.0
Nakalutang lamang ito sa ere
41:55.0
Dahilan kaya napatakbo na lamang sa loob ng bahay nila
42:00.0
Ang dating asawa ng ninong ko
42:05.0
Fast forward to ang 2016
42:08.0
Binata na ako noon
42:10.0
Nung unang beses ako makaranas ng katatakutan
42:13.0
Buhay pa noon ang lola ko na siyang nag-aalaga sa bunsukong kapatid na ilang buwan pa lamang
42:20.0
Maagang umalis ang ina namin dahil kailangan niyang magtrabaho
42:25.0
Oras noon na mga alas 5 ng umaga
42:28.0
Medyo nagliliwanag na ng konti pero hindi pa nagpapakita ang araw
42:35.0
Sabadunon kaya walang pasok
42:37.0
Nagpaalam ako sa lola ko na magyayaging lamang ako at tumangu naman ito
42:43.0
Hindi pa ako nakakalayoy sa bahay
42:46.0
Ay may naaninag ako sa hindi kalayuan
42:50.0
Malapit ito sa bukid sa tabi ng isang puno ng mangga
42:55.0
Hindi ako maaaring magkamali nun
43:01.0
Hindi ko makita ang itsura dahil natatakpa ng mahabang buhok ang kanyang muka
43:07.0
Noong una inakala kong isa lamang yun sa mga kapitbahay namin pero
43:14.0
Napansin kong hindi ko nakikita ang mga paa niyang nakalapat sa lupa
43:22.0
Nihindi ko kita ang kanyang mismong paa dahil sahaba ng kanyang bestida
43:29.0
Nakalutang lamang ito ng hindi naman kataasan
43:34.0
Tumakbo ako pabalik ng bahay na tila hingal na hingal dahil sa takot man
43:39.0
Nagtaka naman ang lola ko dahil sa bilis kong tumakbo
43:42.0
Kinuwento ko sa kanya ang nakita ko at tinawanan lamang niya ako nun
43:47.0
Binirong baka umano tinatamad lamang ako
43:52.0
Sumunod na araw sirsa
43:54.0
Nilagnat ako na tumagal ng ilang araw
43:56.0
Tumatak talaga sa isipan ko yun
43:59.0
May mga iba pang nakakita sa babaeng nakaputi pero
44:03.0
Natigil din ang kanyang mga pagpapakita sa hindi namin malamang dahilan
44:08.0
Hindi din namin alam kung sino siya
44:11.0
At kung bakit siya
44:14.0
Nasa labing apat na taong gulang ako nun nang mangyari ito sa amin ng lolo ko
44:19.0
Isang hapon habang naglalaro ako sa dagat
44:22.0
Ako nalimutang mag-karoon
44:24.0
At nag-mangayari ako sa lolo ko
44:26.0
At nakatuwala ako sa mga lolo ko
44:28.0
At nangayari ako sa mga lolo ko
44:30.0
Nagmapakita ko na
45:13.0
Nasa dagat kami ay
45:15.0
Nakapagtataka gawa ng
45:17.0
Wala namang ibang tao doon
45:21.0
Hanggang sa hindi kalayuan ay meron kaming natanaw na
45:31.0
Nalbata ako nun ay halos maihiya ko sa takot
45:35.0
Habang ang lolo ko naman ay tumatawa pa
45:38.0
At sinabi nito sa nila lang na
45:40.0
O, gumagala ka na naman
45:44.0
Kami pa yung gusto mo ah
45:48.0
Nagisip si lolo na bumalik na lamang kami sa dalampasigan nun
45:53.0
Doon ay isa namang kalabaw ang aming nakita
45:57.0
Isang nakapagtatakang sobrang laking kalabaw
46:02.0
Mabagsik ang mata
46:04.0
At tila gusto kaming sugurin ng aking lolo nun
46:06.0
Ang ginawa ni lolo ay itinago niya ako sa bandang likuran niya
46:10.0
Inilabas niya ang itak at buntot pagi
46:13.0
Minumura niya ito habang winawasiwas niya ang itak at buntot pagi na yon
46:19.0
Maliwanag ang buwan noong gabi na yon
46:23.0
Nang sumaklo bang ulap sa buwan
46:26.0
Ay biglang naglaho ang kalabaw
46:29.0
At isang lalaking matangkad
46:32.0
Ang bigla na lamang nangyari
46:34.0
Ang bigla na lamang nagpakitang nakaupunon
46:43.0
Malaki na pala yung apo mo
46:45.0
Na ang boses ay tila ng gagaling sa ilalim ng lupa
46:51.0
Sumagot naman ang lolo ko na
46:56.0
May kailangan ka ba?
46:59.0
Habang sinasagot siya ni lolo ay nag-aayos ito nung bangka namin
47:04.0
Nung mga oras na yun ay nahihina ko sa salawal ko
47:08.0
Yung taong umupunayin Sir Seth
47:11.0
Lagpas ang tuhod niya sa ulo niya
47:15.0
Ganun siya umupunon
47:18.0
At nang bigla na namang lumiwanag ang buwan
47:22.0
Kitang kita ko ang muka nito na
47:25.0
Halos mamatay ako sa kakasigaw
47:29.0
Pulang-pula ang mga mata niya
47:31.0
Nakangisi sa amin at mahaba ang tenga nito
47:37.0
Doon nagmura si lolo
47:39.0
Sinigawan niya ito na subukan mong lumapit sa amin
47:45.0
Naging kampante naman ako gawa ng
47:48.0
May kaalaman din si lolo panlaban sa mga yon
47:51.0
Kaya alam kong ligtas ako
47:54.0
Pero kahit ganun ay hindi pa rin mawala ang takot ko nun
47:57.0
Ewan ko kung maniniwala kayo sa akin pero
48:00.0
Kitang kita ng dalawang mata ko
48:03.0
Ang pagpapalit ng anyo nito
48:07.0
Naging isa na naman itong tila payong na nakalutang sa hangin nun
48:14.0
Bigla itong lumusob kay lolo pero
48:17.0
Matapang siyang hinarap ni lolo
48:20.0
Parang nagpangbuno sila ni lolo nun
48:22.0
Pero sa swerte ay nataga siya ni lolo
48:26.0
Halos mabingi ako sa ungol na naririnig ko nun
48:29.0
Nung tinamaan ito ni lolo ng kanyang itak
48:33.0
Hanggang sa walang ano-ano
48:36.0
Isang ilaw ang biglang tumambad sa amin nun
48:42.0
Iyak ako ng iyak sa takot
48:45.0
May tumulong sa amin para makauwi sa bahay
48:48.0
Ngunit ito ay isang isang isa
48:50.0
May tumulong sa amin para makauwi sa bahay
48:53.0
At nang nakarating kami ay tinanong ako ng nanay ko kung ano ang nangyari nun
48:58.0
Sinabi ko naman kung ano
49:01.0
Tinanong ako ng nanay ko kung sino o anong itsura nung nakalaban ni lolo
49:07.0
At ayon naman kay lolo
49:09.0
Nuel o Mano ang pangalan nun
49:13.0
Kinabukasan ay pumunta kami sa bahay ng Nuel na ito
49:17.0
Sa hindi inaasahan
49:19.0
Na sa bahay nila ito
49:21.0
May sakit o mano ayon sa asawa niya
49:25.0
Pero hindi nagpapigil na pumasok si lolo
49:29.0
At ganoon na lang ang gulat namin nang makita namin itong nakahiga
49:36.0
At halos naghihingalo na
49:40.0
Kaya nagpasya ang mga taong kasama namin
49:42.0
Sinunog ang bahay nila
49:44.0
Habang walang magawa ang asawa nitong nakatitig lamang sa bahay na nagapoy nun
49:54.0
Kung bakit parang walang pakialam ang asawa niya sa nangyayari nun
49:59.0
Hanggang sa mawala nang nila lang
50:02.0
Hindi talaga namin makakalimutan ang pangyayaring yun
50:06.0
Na nangyari noong taong 1962
50:31.0
Maraming salamat mga kagilaw sa paikinig at gaya ng sinabi ko kahapon
50:34.0
Shoutout natin ngayon sa mga membro natin sa YouTube channel natin
50:38.0
Kunti announcement lang din
50:40.0
Baka sa Friday ito at sa Friday yung
50:43.0
Pagkatapos ng shoutout
50:45.0
Dalawang linggo tayo mawawala
50:47.0
Kasi magbabakasyon muna ako, magpapahinga muna tayo
50:50.0
Pero may upload pa rin
50:52.0
Yung shoutout request lang yung hindi natin mababasa
50:57.0
Shoutout sa dalawang bagong miembro
51:01.0
Sa dalawang bagong miembro
51:03.0
Joyce Arellano at
51:05.0
Emy Bumatay, salamat sa inyo
51:27.0
Praise the Lord God Jesus
51:33.0
And Daphne Lion Eyes
51:45.0
Maria Andrea Luz Tobianosa
51:58.0
Ayla mga kagiling maraming maraming salamat sa inyo
