01:25.6
Naisipan kong lumabas para sana umihi sa may likuran.
01:29.5
Doon sa likuran na yun, nanlaki ang mga mata ko, Sir Seth.
01:37.7
Nung iihi na sana ako ay may narinig akong parang hayop na kumakain.
01:44.6
Alam niyo yung baboy na kumakain, di ba? Ang ingay noon.
01:50.6
Kaya sinundan ko yung ingay na yun.
01:53.6
At doon ako dinala.
01:55.6
Sa isang bahay na kalapit lang sa bahay nila Pasing.
02:01.2
Kung hindi ako nagkakamali ay pinsan ito ni Pasing noon.
02:05.9
At saktong nung naruroon ako, dumikit ako sa dingding ng kubong yun at gumawa ko ng konting butas.
02:14.2
Yung saktong butas lang para makasilip ako.
02:17.9
Madali lang ako nakagawa ng butas sa kadahilan ng gawa lamang sa pawid ang dingding na yun.
02:23.6
Pagsilip ko, nanlaki ang mga mata ko.
02:28.6
Kitang kita ko na kumakain ang lalaking yun pero ang nakakagulat doon.
02:36.6
Buong baboy ang nilalantak kanya.
02:42.6
Maya-maya, biglang may pumasok na dalawang tao.
02:48.6
Nakikilantak din doon sa baboy na yun.
02:52.6
Nung una ay nahihirapan pa akong makita ang mga itsura nila gawa ng gasera lamang ang ilaw at minsan natatakpan pa nila yun.
03:03.6
Hanggang sa walang ano-ano, biglang napatigil sa paghuya ang isang nilalang.
03:12.6
At doon ko nakita yung pagmumuka nila.
03:16.6
Agad naman akong napatakip sa bibig ko dahil sa gulat.
03:24.6
Hindi mga tao ang nakikita kong kumakain ng hilaw na baboy.
03:30.6
Yung mga itsura kasi naman ngayon, maihahalin tulad mo sa isang baboy na may pagkaaso.
03:39.6
Bagamat nasaan yung baboy ang mga nguso pero nasaan yung aso naman ang mga mata, tenga at bunganga.
03:49.6
Mahaba ang pangil at ang mga nandidilat na mapupulang mga mata.
03:58.6
Biglang huminto sa pagkain ng isa sa mga ito.
04:02.6
Umamoy-amoy sa hangin.
04:05.6
Nagkatitigan ng tatlo.
04:08.6
Kaya agad naman akong umalis sa kinaroroonan ko nun.
04:13.6
Kuminamalas ka naman talaga, Sir Seth.
04:18.6
Naapakan ko yung mga kahoy na nakatambak sa may likuran ko kaya nakalika ako ng ingay.
04:25.6
At sa puntong iyon, agad akong kumaripas ng takbo pabalik sa bahay ni Lapasing.
04:32.6
Nagtataka naman si Bertin kung bakit ako pinagpawisan at yung mukha ko ay daig ko pa ang nakakita ng maligno.
04:41.6
Sumagot na lamang ako na hindi maganda ang pakiramdam ko.
04:45.6
Nakita ko naman na nagtitigan si Lapasing at ang nanay nito.
04:50.6
Sabay tumingin ang nanay ni Pasing sakin at ngumiti ng alanganin.
04:55.6
Maya-maya, may kumatok.
05:00.6
At nung pagbuksan nito ng nanay ni Pasing ay tumambad sakin ang isang lalaki na may katangkaran.
05:06.6
Puno ng dugo ang dibdib at bunganga nito.
05:10.6
Akmang papasok sana ito pero agad naman itong pinigilan ng mama ni Pasing.
05:13.6
Huwag muna sa ngayon.
05:20.6
Konting pagpipigil pa.
05:22.6
May hinihintay tayong oras para isakatuparan ang plano natin.
05:27.6
Sambit ng nanay ni Pasing nun.
05:36.6
Basta sakin yung isang buong hita ah.
05:41.6
May karne kami sa bahay.
05:45.6
Para makatikim ka.
05:47.6
Sambit ng lalaki na iyon.
05:51.6
Sa puntong iyon, napapaisip na ako kung ano ang pinag-uusapan nila.
05:56.6
At yung tingin nila sa amin ay...
05:59.6
Nakakapangilabot talaga.
06:04.6
Kinindatan ko si Berthing.
06:07.6
Agad niyang nakuha ang gusto kong sabihin.
06:11.6
Dito ay nagpaalam na ito na uuwi na kami.
06:15.6
Tumangon naman ang nanay ni Pasing at nagwika na...
06:18.6
Bumalik umano kami bukas ng gabi kasi...
06:21.6
May konting salo-salo nun.
06:24.6
Hinatid kami ni Pasing sa may paanan ng bundok.
06:28.6
At nagsabi ito na kung maaari ay...
06:31.6
Huwag na daw kaming bumalik bukas ng gabi.
06:35.6
Kasi yung salo-salo na iyon...
06:38.6
Kabilugan ang buwan.
06:40.6
Baka hindi namin umano magugustuhan.
06:44.6
Ang mangyayari nun.
06:47.6
Ha? Bakit naman, Pasing? Anong masama kung bilog ang buwan bukas ng gabi?
06:54.6
Mas okay nga iyon e para hindi kami mahirapan sa pagpunta dito.
06:58.6
Kasi nga bilog, diba? At maliwanag.
07:01.6
At isa pa, nanay mo na mismo ang nag-aya e.
07:05.6
Nakakabastas naman siguro kung hindi kami sisipot, diba?
07:08.6
Lalo na ako na naniligaw sa iyo.
07:11.6
Mamaya anong isipin ang angkan mo sa akin?
07:16.6
Hindi na umimik si Pasing.
07:20.6
Umuwi na kami nun.
07:22.6
At habang naglalakad kami ay nagtanong naman si Berting kung bakit ganun na lamang ang naging reaksyon ni Pasing sa paanyaya ng kanyang nanay.
07:30.6
Kaya sumagot naman ako na...
07:33.6
Baka hindi lang sanay si Pasing na may nakakasalo silang ibang tao sa kanilang sarili.
07:37.6
Pero sa loob-loob ko, Sir Seth, pakiramdam ko, may hindi magandang mangyayari sa darating na salusalo nun.
07:49.6
Mabilis namang lumipas ang buong araw.
07:55.6
Si Berting maagang tinapos ang mga gawain sa buong araw kahit yung gawain na para sa akin na nakatoka nun.
08:03.6
Tinulungan niya na akong gawin para daw matapos agad.
08:06.6
At makapaghanda na kami gawa nang babalik umano kami kila Pasing.
08:12.6
Baka daw kasi nakalimutan ko na inimbitahan kami ng nanay niya sa isang salusalo.
08:18.6
Sinabihan ko si Berting na mauna na siyang maligo nun at magbihis.
08:24.6
Susunod na lamang ako gawa ng may gagawin lamang ako.
08:28.6
Nalingid sa kaalaman niya.
08:31.6
Hinanda ko na ang halos isang kilong asin at mga bawang at kalabas.
08:34.6
Sinabihan ko na ang halos isang kilong asin at mga bawang at kalabas.
08:35.6
Hinanda ko na ang halos isang kilong asin at mga bawang at kalabas.
08:38.6
Binalot ko na maigi sa isang plastik para hindi agad maamoy.
08:44.6
At nung matapos ko ng gawin ng lahat ay nag-asikaso na rin ako nun.
08:50.6
Pero bago kami umalis, isinukbit ko yung tansong punyal at buntot ng pagi.
08:57.6
At saktong kakatapos lang itong dasalan ng aking ama.
09:03.6
Sabi ni tatay, mas mainam daw itong gamitin kasi kakatapos niya lang palakasin ang dasal na nakapaloob sa mga iyon.
09:12.6
Sabi ni tatay, mas mainam daw itong gamitin kasi kakatapos niya lang palakasin ang dasal na nakapaloob sa mga iyon.
09:15.6
Naglalakad na kami papunta sa bahay nila pasing.
09:20.6
Nung naroon na kami sa patawid ng sapa, pinagtitininan kami ng iilan sa kababaryo namin at ilan pa doon ang sumisigaw habang naguwika ng...
09:31.6
Nagwika ng kung sigurado daw ba kami sa aming pupuntahan.
09:37.7
Baka nakakalimutan o mano namin na bantog na angkan ng aswang ang aming dadayuin nun.
09:48.1
At talagang sa gabi pang iyon na bilog at nagdudugu ang buwan, dun pa kami pupunta.
09:56.0
Ngumiti na lamang ako at sumagot.
09:57.7
O naman, siguradong sigurado.
10:02.5
Tsaka huwag kayong mag-alala kung sakaling totoo man ang hakahakan ng angkan ng aswang yung pupuntahan namin.
10:08.6
Sigurado akong makakauwi kami ng ligtas.
10:12.7
Pero sa loob-loob ko nun, parang ayoko nang tumuloy dun.
10:18.1
Sa alulong pa lang ng mga aso sa hindi kalayuan, nakakapanindig balahibo na.
10:24.2
Pero kailangan kong tataga ng loob ko para hindi ako mag-alala.
10:27.7
O mahalata ni Berting, matali ko siyang kaibigan at kapatid na rin.
10:33.7
Kaya hindi ko siya bibigoy nun.
10:38.3
Nagpatuloy kami sa paglalakad.
10:41.6
Sa puntong medyo malapit na kami sa kambal na malalaking mangga.
10:46.8
Nagsitayuan ang mga balahibo namin ni Berting.
10:51.0
Kinilabutan kami.
10:53.9
Hinanda ko ang sarili ko.
10:56.3
Hinawakan ko ng mahigpit.
10:57.6
At ang tansong patalim na nakasukbit sa gilid ko.
11:02.1
Kung sakaling may magpapakitang kahit anong nilalang sa harap ko,
11:07.5
talagang sasaksakin ko yun.
11:14.6
Karos, nakikita mo ba yun?
11:18.3
May malaking baboy sa taas ng sanga ng mangga.
11:22.1
Nakatayo, nakatingin sa atin oh.
11:24.0
O, papanong makakaakit yung...
11:27.6
...malaking baboy sa taas ng puno na yun.
11:31.9
Awala yan, Berting.
11:33.9
Baka namalikmata ka lang.
11:36.3
Huwag munang isipin yan.
11:38.4
Bilisan mo yung maglakan at baka hinihintay na tayo ni Pasing.
11:43.8
Bigla ko nalang iniba ang usapan.
11:46.5
Na kunwari ay wala akong nakikita pero...
11:52.0
Hindi lamang baboy ang narorohan.
11:55.6
Sa kabilang sanga.
11:57.6
May muka ng tao na nakasilip.
12:01.0
Hindi ko man masyadong maaninag ng buo at laro pero...
12:05.4
...alam kong mukha yun ng tao.
12:10.3
Nagpatuloy na kami sa paglalakad.
12:13.0
Mas binilisan namin yun.
12:15.5
Hanggang sa narting na namin ang bahay nila Pasing.
12:20.0
Berting, wala ata sa mood si Pasing ngayon ah.
12:23.8
Tingnan mo, nakasimangot oh.
12:26.0
Parang hindi natutuwa sa pagpunta namin.
12:27.6
O nga eh, pero...
12:31.3
...hayaan mo na...
12:34.4
Andito na tayo tsaka ayaw ko lang magmukhang basto sa angka ni Pasing eh.
12:41.0
Maya-maya ay nagsalita ang nanay ni Pasing.
12:46.2
...andito na pala yung mga bisita mo.
12:48.5
Asikasuin mo naman.
12:50.2
Painumin at busugin mo sila.
12:52.9
Maya-maya lang...
12:54.5
...mag-uumpisa na tayo sa ating pagsasalo.
12:57.6
Pinasunod kami ni Pasing sa loob ng kanilang bahay para paupuin at pakainin.
13:05.7
Hindi kayo dapat nagpunta dito.
13:08.8
Sinabi ko na sa inyo, di ba?
13:11.2
Pagsisisihan nyo to.
13:13.0
Hindi kayo nakinig sa akin.
13:15.5
Sambit ni Pasing.
13:17.9
Ah, bakit naman Pasing?
13:20.5
Ayaw mo bang makikisalo kami sa inyo?
13:23.7
Ayaw mo bang nandito kami?
13:27.6
hindi sa ayaw, pero...
13:30.8
...pero kayo yung ihahanda at pagsasaluhan ng angkan ko ngayong gabi.
13:36.2
Alam kong alam nyo na angkan kami na mga aswang.
13:40.2
Hindi pa ako aswang sa ngayon, pero...
13:42.6
...malapit na akong maging katulad nila.
13:45.5
Kaya kung ako sa inyo,
13:47.1
umalis na kayo habang may pagkakataon pa.
13:51.5
Walang ano-ano ay biglang sumingit ang isang lalaki at nag-uwi ka ito ng...
13:57.6
Huwag namang ganyan.
13:60.0
Huwag namang bastos.
14:01.9
Asikasuin mo naman yung mga bisita natin at...
14:04.3
...maya-maya lang, magsisimula na tayo sa pagsasalo.
14:12.3
Tumahimik at yumuko si Pasing.
14:15.2
Binigyan kami ng makakain na prutas at...
14:17.9
...yung karne na may malapod na sabaw na...
14:20.6
...hindi kumawari kung anong karne yun.
14:25.1
Nung bumalik na sa paglabas yung lalaki na...
14:27.5
...tito ni Pasing.
14:29.5
Nagsabi si Pasing na...
14:32.1
...wag umano namin kakainin ang karne na...
14:35.5
...inihanda niya.
14:37.6
Gawa ng sasama umano ang pakiramdam namin nun.
14:41.2
At mawawalan kami na malay.
14:45.5
Sinunod namin siya.
14:47.9
Hanggang sa nakaramdam naman ako ng pagkaihinon.
14:51.3
Nagpaalam ako sa dalawa na iihi muna ako sa labas pero...
14:57.5
Bukod sa pag-iihi.
14:59.5
Ang plano ko ay magmatsyag sa...
15:02.3
...kinagawa nila.
15:06.6
Nung nasa labas na ako.
15:09.4
Nagulat ako sa nakita ko.
15:12.2
May malalaking kawali ang pinapakuluan ng tubig.
15:15.6
At lumalagab labito sa apoy.
15:19.6
Ito din ang dahilan kung bakit maliwanag ang paligid doon.
15:24.5
Agad naman akong gumapang ng dahan-dahan...
15:27.5
...papunta doon sa isang bahay kung saan ko nakita nung nakaraan.
15:31.6
Yung mga nilalang na kumakain ng hilaw na baboy.
15:35.9
At nung naroon-roon na ako.
15:39.0
Kitang-kita ko na yung mga taong nagpapakulo ng tubig sa malaking kawali.
15:44.3
Ay may kung anong malapot na pinupunas ang mga ito sa kanilang katawan.
15:50.6
Na parang isang langis.
15:53.7
Pero tinuloy ko pa rin ang bala kong pagmamatsyag.
15:57.5
Nung nasa silong na ako ay may nakita kong mga bangang nakahilera.
16:06.4
Napagpasyan ko na doon magtago pero...
16:09.4
...maling disisyon pala yun.
16:15.0
Pagbukas na pagbukas ko sa isang banga.
16:18.7
Tumambad sa akin ang isang ulo ng tao na dilat na dilat ang mga mata.
16:23.8
Bagamat gusto nang kumalas ng kaliluwa ko sa katawan ko.
16:31.4
Tinatagan ko ang loob ko nun.
16:34.9
Kinuha ko yung ulong yun at dahan-dahan akong gumapang pabalik kila berting.
16:41.0
Bit-bit mismo ang ulo na yun para ipakita sa kanya.
16:47.0
At alam kong sa puntong yun, maniniwala na siya sa akin.
16:53.8
Pero hindi pa man ako nakapasok sa bahay nila, Pasing.
16:58.1
Narinig ko na umiiyak si Pasing at nagmamakaawa na bitawan si Berting.
17:04.3
Agad ko namang sinipa ang pinto at bumungad sa akin na...
17:08.4
...nakadagan na ang tito ni Pasing kay Berting habang sakal-sakal niya ito nun.
17:17.0
Kusa na lamang gumalaw ang katawan ko.
17:20.8
Binato ang bit-bit kong ulo sa nila lang.
17:23.8
Na nakapatong kay Berting nun.
17:26.9
Agad kong niyakap si Pasing at tinutukan ng punyal ang leeg niya.
17:32.5
Sa puntong yun ay napasigaw ang tito at nanay ni Pasing.
17:38.8
Bitawan mo yung anak ko!
17:40.8
Huwag na huwag ka magkakamaling sakta ng anak ko!
17:46.9
Bibitawan ko lang si Pasing kung bibitawan niyo si Berting.
17:53.8
Hindi naman sila nagdalawang isip na bitawan si Berting.
17:58.1
Kaya binitawan ko na rin si Pasing nun.
18:01.8
Sabay wika ng tito ni Pasing na mga katagang...
18:08.6
Sa tingin mo ba makakaalis pa kayong buhay dito?
18:12.2
Kakainin namin kayo.
18:14.6
At sisiguraduin kong lalantakan kita ng buhay.
18:20.7
Pararamdam mo ang sakit.
18:22.0
At ikaw na mismo ang hihiling ng kamatayan mo.
18:28.0
Pero hindi ba man ito tapos magsalita, Sir Seth?
18:32.1
Pigla itong napahiyaw.
18:35.5
Habang nagsasalita siya,
18:38.0
tumakot na ako ng asin at isinaboy sa pagmumukha niya nun.
18:42.9
Dahil sa ginawa ko ay lalong nanggigil ang angkan ni Pasing
18:46.6
at pinalibutan kami kaya
18:48.6
inabot ko kay Berting ang isinukbit kong bundo.
18:52.0
Ito ang tuntot ng pagi.
18:54.1
Kasama na ang mga bawang at asin.
18:57.5
Kitang-kita namin ang pagdadalawang isip ng angkan ni Pasing.
19:02.4
Unti-unting umatras sa mga iyon.
19:05.7
At nung akmang susugod na ang nanay ni Pasing,
19:09.4
biglang may sumigaw sa hindi kalayuan.
19:13.4
Dito ay nakita namin na tatay ito ni Pasing
19:16.2
at kasama nito ang aking ama
19:19.5
na nagtataba ko sa isin.
19:22.0
Paling-iling ito habang naglalakad.
19:24.5
Pailing-iling ito na nagwika ng
19:31.3
Sa dinami-daming pwedeng biktimahin,
19:34.2
mga anak ko pa talaga,
19:36.6
di nyo man lang ginalang ang kasunduan ng angkan natin.
19:40.9
Hinayaan ko kayong manirahan sa lupaing to
19:43.3
sa kondisyong hindi kayo mang biktima ng taga rito sa baryong to.
19:48.4
Lalong-lalo na yung mga angkan ko.
19:52.0
Tapos siyang pa'y ginawa nyo?
19:55.2
Gusto nyo talaga akong magalit, no?
19:59.4
Dito ay nagsimula ng magdasal ang aking ama.
20:04.1
Napanganga na lamang ako dahil yung kaninang mga mababangis na mga halimaw na gusto kaming ilapain
20:09.7
ay nagmistulang mga tutang binuhusan ng mainit na tubig.
20:17.9
Habang nagsisisigaw na itigil na ang ginagawang pag-uusal ni Tanya.
20:23.9
Ultimong ang nanay ni Pasing.
20:26.9
Nagmistulang baliw sa ginagawa niya.
20:31.8
habang inuuntog-untog ang sariling ulo sa may haligi.
20:38.6
Kahit na nagdudugo na yon.
20:43.1
Dito na pumagit na ang tatay ni Pasing.
20:48.3
alam kong nagkasala ang angkan ko
20:49.9
at alam ko na kahit gabi,
20:52.0
nagtubunan ako sa aking angkan.
20:54.3
Wala akong laban sa buong mong kakayan.
20:57.6
Kaya bilang pinuno ng aking angkan,
21:00.7
hayaan mong buhay ko ang itutubos ko sa angkan ko.
21:05.0
Palayain mo sila.
21:07.0
Buhay ko ang kitilin mo.
21:12.6
alam mong hindi ko gagawin sa iyo yun.
21:15.9
Nung araw, magkasama tayong lumaban sa mga hapon.
21:19.4
Ilang beses natin iniligtas ang buhay ng isa.
21:22.0
At sa pagkakataong ito,
21:25.5
tutubusin ko ulit yung buhay mo.
21:28.6
Sampu ng angkan mo sa isang kudisyon.
21:32.2
Umalis kayo sa lugar na ito.
21:35.2
Umuwi ka na ng Cebu.
21:37.5
Bumalik ka na doon.
21:39.3
Dahil alam kong naroroon ang iba mong angkan na tunay na sumusunod sa iyo.
21:46.4
Pumayag si Manggabo sa sinabi ng aking ama.
21:50.3
Sumipo lamang si tatay at bigyan.
21:52.0
At hindi lang nahimasmasan ang angkan ni Manggabo.
21:54.8
Na kanina'y parang nababaliw na.
22:02.4
nilisan ng angkan ni Manggabo ang lugar na iyon.
22:06.2
Sa Cebu na sila nanirahan.
22:09.6
Magmula din ang araw na iyon,
22:12.1
doon na ako nagpursigin na tuklasin ang mundo ng lihim na karunungan.
22:17.5
Samantalang si Berting naman, inapapansin kong palagi nang matamlay.
22:20.6
At lalong naging tahimik ito.
22:24.6
Siyempre kahit naman siguro sino,
22:29.3
Tapos malaman nung pang ganong klaseng angkan palang minahal mo.
22:34.5
Pero siyempre, hindi ko pa din pinabayaan si Berting.
22:38.6
Hanggang sa isang araw,
22:40.7
nasa dalawamput-dalawang taong gulang na kami noon.
22:44.7
Napadpad kami sa dating tiraan nila pasing.
22:50.6
At may mga iilang bahay na naman ang nakatirik doon kaya sa pagtataka namin,
22:55.6
pinunta namin ni Berting iyon.
22:59.2
Laking gulat namin dahil bumalik ang angkan ni pasing pero,
23:03.4
wala na si Mang Gabo at ang nanay nito.
23:07.7
Kita ko naman kay Berting ang saya at pangungulila kay pasing.
23:12.2
Napatakbo at napaiyak si Berting papunta kay pasing.
23:16.1
Bigla niya itong niyakap.
23:20.6
salamat at nagbalik ka.
23:23.7
Ang tagal kitang hinintay mula nung mawala ka dito.
23:27.9
Palagi ako nagbabaka sakali na baka bumalik ka at,
23:36.1
Agad naman din akong napatakbo papalapit kay la pasing.
23:40.0
Pero bigla akong napahinto ng
23:42.2
uminit ang kwintas ni tatay na sa panahon yun
23:46.6
ay ako na ang nangangalaga.
23:54.0
wag mong sabihin na
23:55.0
ikaw na yung namumuno sa angkan mo?
24:03.5
Magmula nung napatay si nanay at tatay,
24:06.8
ako na ang sumalo sa pagiging gabunan ng aming lahi.
24:10.6
Ako na ang pinuno sa angkan na to.
24:15.1
Ibig sabihin aswang ka na?
24:20.6
wala akong pakialam kong aswang ka na kahit ano.
24:24.1
Sino ka pa tatanggapin kita?
24:26.8
Sa pagkakataon na to,
24:28.9
hindi na kita papakawalan.
24:31.4
Ipaglalaban ko na yung pagmamahal ko sa'yo.
24:37.2
makakahanap ka pa ng babaeng normal na pwede ka ding mahalin pabalik ng buo.
24:42.0
Di ka tulad kong aswang.
24:46.4
ikaw lang yung mahal ko.
24:48.4
Nakahanda akong gawin ang lahat kahit kapalit mo.
24:50.6
Ipaglalaban ko pa ng buhay at kaluluwa ko.
24:55.0
napangiti si Pasing.
24:58.9
Ganun mo ko kamahal?
25:03.2
Aayaan kitang ligawan ako at hindi ka gagalawin ang anggan ko.
25:07.4
Malaya ka makakapunta dito sa pamamahay ko kahit anong araw at oras mong gustuhin.
25:14.3
Habang nakikinig ako sa usapan nila,
25:18.0
may kung ano sa loob-loob ko na nagsasabing,
25:24.5
parabang patibong lamang ito ni Pasing.
25:27.9
Pero dahil mahal ko ang kaibigan ko at itinuring kong kapatid,
25:33.2
hinayaan ko ito sa kanyang gustong gawin.
25:37.1
Nagdaan ang mga araw at buwan,
25:40.0
tuloy-tuloy ang panliligaw ni Berting kay Pasing.
25:44.7
Nakakapunta siya kila Pasing kahit hindi ako kasama.
25:48.1
Ayaw na niyang magpapasama sa akin noon.
25:51.4
Kesa sa tuwing nagpipresenta akong samaan ito ay ayaw pa rin.
25:56.2
Nagkagalit pa kaya hinayaan ko na lang.
26:03.5
may sariling bahay na si Berting at nasa tuktok ito ng bundok.
26:08.0
Binigyan kasi siya ni tatay ng sariling lupaena at hanap buhay para
26:11.0
sa darating na panahon ng kanyang pag-aasawa
26:14.0
ay may matatawag na siyang kanyang sariling ari-arian at hanap buhay.
26:18.4
Ako naman ay doon pa din ako nakatira sa pamamahay namin.
26:24.9
Ako na rin ang namamahalas sa ilang negosyo at lupay namin noon.
26:29.9
Dumaan pa ang ilang buwan.
26:32.4
Napapansin ko sa bawat araw ng pagdalaw ko kay Berting sa kanyang pamamahay.
26:39.8
Hindi ko ito naaabutan.
26:42.5
Ang palagi kong naaabutan at nakakausap
26:44.8
ay ang kanyang katiwala.
26:50.3
noong mga nagdaang araw ay parang
26:51.8
may nagbago nga kay Berting.
26:57.5
Mainitin na ang ulo
26:58.7
ang dating Berting na mabait at malumanay
27:02.2
para naumanong demonyo.
27:10.0
kada uwi umano ni Berting sa kanyang pamamahay,
27:14.2
palaging may namamatay na baboy.
27:16.8
Kung hindi baboy,
27:20.7
kung minsan naman ay mga manok at itik.
27:25.6
Kaya naman naghinala agad ako noon.
27:29.6
Hindi kaya nasalinan ng pagkaaswang si Berting.
27:33.4
Pero huwag naman sana.
27:36.9
Kaya inantay ko ang araw ng pagbilog at pagdudugo ng buwan kung saan
27:40.7
kating-kating na mangdiktima ang mga aswang.
27:44.9
Kaya naman naman.
27:46.8
Habang naglalakad ako,
27:50.5
naisipan kong daanan ng aking kumpare.
27:54.2
Kakamustahin ko sana ang kanyang asawa na nagdadalang tao noon pero
27:57.2
nagulat ako sa ibinalita niya.
28:02.4
Ilang araw na umano silang inaaswang
28:04.5
at ilang araw na rin umano siyang kamuntik na mapasok noon.
28:11.4
Kaya agad naman akong nagikot-ikot sa kanilang bakuran
28:14.6
at doon ay may naaamoy ako.
28:16.8
At doon ay may napamilyar na amoy
28:18.0
na kung hindi ako nagkakamali.
28:23.3
Amoy ito ni Pasing.
28:26.7
Bilang isang albularyo ay madali na lang sa akin ang makaramdam,
28:31.4
makaamoy at makakita,
28:34.0
lalo na sa usaping kababalagan.
28:37.7
Kaya sa puntong iyon,
28:39.7
nagdesisyon ako na huwag na munang umuwi noon.
28:43.7
Makikipag-inuman ako sa aking kumpare
28:46.8
habang nagmamatsyag sa paligid.
28:50.3
Eksaktong alas 9 ng gabi
28:51.9
nang may kumalabog sa may bubungan
28:53.9
ng aking kumpare.
28:57.9
Nakampante ang nilalang na iyon gawa nang
28:59.7
nagpapanggap ako na lasing
29:02.2
at nung alam kong oras na para kumilos ay
29:06.0
agad akong gumalaw
29:08.1
at doon ko nakita ang isang nilalang na
29:11.6
nakadapa sa may bubungan noon.
29:15.8
Agad naman akong umuwi noon.
29:16.7
At nung umusal ng orasyon,
29:19.4
sinaksak ko ito ng punyal na tanso
29:21.4
na palagi kong daladala.
29:25.7
Bigla itong napahiyaw at kumaripas ng takbo noon.
29:31.5
Kinabukasan ay sinadya kong magpunta kila pasing
29:33.9
at naabutan kong may patay sa kanilang tahanan.
29:39.8
Alam ko na iyon yung nilalang
29:42.5
na nasaksak ko noong nakaraang gabi.
29:46.7
Nakita ko namang nakatitig na masama sa akin
29:50.6
ang angka ni pasing.
30:00.4
ikaw ang nagumpisa nito.
30:02.9
Pinatay mo ang tiyuhin ko.
30:05.5
Buhay ang kinuha mo.
30:08.0
Buhay din ang sisingilin ko.
30:14.0
nung nawala kayo dito,
30:15.1
tahimik ang baryong to.
30:18.9
Pero ngayon nagbalik kayo.
30:21.4
Nagsisimula na namang magulo.
30:24.4
Napupuno na naman ang pangangaswang ang baryong to.
30:31.0
Gawin mo ang gusto mong gawin, pasing.
30:33.6
Gagawin ko din ang gusto ko.
30:36.3
Ako laban sa lahi mo.
30:39.0
At isa pa, pasing,
30:40.9
alam kong may ginawa ka kay Berting.
30:45.1
na malaman kong pati si Berting
30:54.5
Magmula nung araw na yon,
30:57.2
hindi ko na nakita si Berting
30:58.9
maging si Pasing.
31:03.0
nagsama ito papuntang Cebu.
31:06.3
Lumipas ang limang taon.
31:10.0
bumalik ulit si Napasing
31:11.2
sa kanilang kuta noon.
31:13.4
Kasama si Berting,
31:15.1
at may dalawa na silang anak.
31:18.7
Natuwa naman ako pero,
31:20.8
kasabay ng tuwang yon,
31:24.9
Kalungkutan dahil kinumperma mismo ni Berting
31:27.4
na isa na rin siyang aswang.
31:32.2
Masaya naman siya sa pagiging aswang niya.
31:35.3
At pinangako niya sa akin na,
31:37.6
bagamat isa na siyang aswang,
31:39.8
ay hindi niya pa rin sinubukang tumikim
31:42.8
Puro lamang karne ng mga hayop.
31:48.6
Humingi ito ng tawad sa akin
31:49.9
dahil sa kanyang ginawa
31:50.9
na hindi nagpakita sa akin
31:52.3
ng mahabang panawan.
31:55.0
Alam niya kasi umano
31:55.8
na hindi ako papayag
31:58.3
na maging ganun siya.
32:00.7
Kaya siya na mismang lumayo sa akin.
32:04.9
Sinabi ko naman sa kanya na ayos lang
32:06.5
at naiintindihan ko siya.
32:09.7
Basta buwang pasya niya
32:12.8
Bagamat isang aswang si Berting
32:15.4
ay nakapagtatakang nakakayanan niyang
32:17.6
maglabas-pasok sa aking tahanan
32:19.4
na punong-puno ng dasal
32:21.5
at pangontra nun.
32:25.8
nung nasa Cebu umano siya,
32:28.2
napag-aralan niya
32:29.2
ang ganung kakayahan.
32:33.7
sobrang hirap umano pero
32:34.9
kung gugustuin mo umano
32:37.1
at talagang mabuti ang intensyon mo,
32:42.8
Dumaan ang panahon,
32:46.6
nag-asawan na rin ako.
32:49.1
Nagkaroon ng mga anak.
32:52.5
Hanggang may isang pangyayari
32:56.7
hindi ko makakalimutan.
33:00.3
Fiesta noon sa aming baryo.
33:03.0
Masaya ang lahat.
33:04.7
Masaya kaming nagiinuman ni Berting.
33:07.8
Nilalaro-laro niya pa ang mga anak ko
33:09.7
at nagsabi na kahit anong mangyari,
33:11.5
puprotekta niya ang mga anak ko
33:14.6
kahit buhay pa niya ang kapalitnon.
33:18.9
Bilang kabayaran sa lahat ng masasaya
33:20.6
at mabuting samahan namin
33:21.9
at bilang itinuring niyang pamilya.
33:27.6
Pagkatapos namin maginuman,
33:30.1
nagpaalam si Berting na uuwi muna siya sa kanila
33:32.4
at kinagabihan ay babalik siya para
33:34.9
ipagpatuloy ang pagsasaya namin.
33:39.6
Dakong alas otso ng gabi
33:41.2
habang nag-aantay kay Berting.
33:43.9
Biglang may nagsisigawan at nagtatakbuan noon.
33:49.9
sunod-sunod na putok ng baril
33:51.4
sa hindi kalayuan ang naririnig ko.
33:54.7
Kaya napatakbo ako papunta doon.
33:57.3
Kasi inisip ko na baka
33:58.4
napahamak ang mga anak ko.
34:01.8
Nagpaalam kasi ang mga ito
34:03.0
na manood ng mga programa sa baryo.
34:06.5
Doon ay naabutan ko ang mga anak ko
34:08.2
na umiiyak kaya agad ko itong nilapitan
34:11.0
at inakay pa uwi noon.
34:13.5
At nung naroon na kami,
34:16.0
tinanong ko ang mga ito
34:17.2
kung ano ang nangyari.
34:22.4
habang naglalaro umano sila noon,
34:25.5
biglang humarang si Pasing
34:27.1
habang nanlilisik ang mga mata nito.
34:32.4
Bigla niyang dinakma ang anak ko
34:35.5
oras na umano ng kanyang paniningil.
34:39.1
Maswerte umano siya
34:42.0
dahil dalawa daw ang kanyang mabibiktima.
34:46.1
Nung kinakaladkad umano sila
34:47.6
papunta sa likod ng baryo,
34:50.4
humarang umano si Berting
34:51.8
at agad na dinumog si Pasing.
34:56.3
Habang nakikipagbuno umano ang dalawa,
34:59.6
sumisigaw si Berting
35:00.7
na huwag biktimahin ang mga anak ko
35:02.6
dahil parang mga anak niya rin umano ang mga iyon.
35:07.0
At sa kasamaang palad,
35:09.1
habang nagwawala silang dalawa,
35:12.6
biglang may dumating ng mga tanod na nagroronda
35:15.1
na may dalang baril.
35:18.7
Pinagbabaril nila ang dalawang nila lang
35:21.0
na nag-aaway noon.
35:23.7
Humarang si Berting.
35:25.4
Pilit sinasalo ang mga bala
35:27.8
para lamang hindi matamaan si Pasing.
35:31.4
Kaya ang nangyari,
35:34.0
si Berting ang napuruhan.
35:37.0
Agad naman akong napatakbo
35:38.4
papunta sa likod ng baryo.
35:41.2
Doon ko naabutan si Berting
35:42.8
habang naghihingalo
35:43.9
at yakap-yakap ni Pasing.
35:49.1
Pasensya ka na, Carlos.
35:51.8
Pero hanggang dito na lang ako.
35:54.8
Salamat sa lahat.
35:57.2
Salamat sa inyo na naging pamilya ko.
36:00.7
Patawarin mo ako kung
36:01.8
hanggang dito na lang ako.
36:06.5
Yun ang mga huling katagana
36:08.2
na narinig ko kay Berting
36:09.2
bago ito nawalan ng buhay.
36:13.7
Galit na galit ako kay Pasing noon.
36:17.9
kung walang mga tao doon ay baka
36:19.9
ginilitan ko na siya ng leeg.
36:24.8
Bilang albularyo ay gumawa ko ng ritual
36:27.4
para mawala ang pagiging aswang ni Berting
36:30.7
kahit sa huling antungan niya.
36:35.9
Doon ko na din pinaburol
36:37.0
ang kanyang labi sa aking pababalik.
36:38.2
Dahil kung doon sa pamamahay ni Pasing
36:41.5
sigurado akong lalantakan lamang
36:44.5
ng angkanya ang bangkay ni Berting.
36:48.7
Noong inilibing na si Berting
36:50.5
nangako ako na hanggat maaari
36:53.6
hindi na ako papatay ng isa
36:56.6
sa kanyang kalahi pero
36:59.3
hindi ko rin natupad yon.
37:05.8
At inyong sarsat ang kwento
37:07.6
ng aking kalahay.
37:08.2
At inyong sarsat ang kanyang lolo
37:08.5
at ng kanyang matalik na kaibigan.
37:11.9
Maraming salamat sa pagbabasa nyo.
