00:31.3
Wala bang side effects? Wala bang problema?
00:34.6
Pag puro kaning lamig ang kakainin mo,
00:37.5
baka sumakit ang tiyan mo, malamig ito.
00:39.9
Kung puro totoo nga ang gusto natin.
00:42.8
So, maganda ba sa diabetes? May danger ba?
00:47.7
Pag hinayaan mo matagal, baka magkaroon ng mga bakterya.
00:52.3
Bukod sa kaning lamig, itong pag-aaral,
00:56.3
pwede rin pala ito sa pinalamig na pasta or spagetti.
01:02.9
Ayon sa pag-aaral, posibleng maganda rin sa diabetes.
01:06.7
Kahit patatas, french fries, sobra init,
01:10.3
mabilis magpataas ng blood sugar.
01:12.8
Pero pag ginawa mong potato salad na malamig,
01:16.4
mas mabagal ang taas ng blood sugar.
01:19.3
Tunay ba? Actually, medyo tunay.
01:21.9
Ito yung mga pag-aaral. Pakita ko na sa inyo.
01:25.0
Kasi pagbabasahin nyo lang,
01:26.1
mayroon na yung news, kala nyo,
01:27.7
gano'ng nakalaki yung pag-aaral.
01:29.7
Actually, pag-aaral, dalawa lang at maliit.
01:32.7
2015 yung unang pag-aaral.
01:35.7
Epekto ng pinalamig.
01:37.7
So, yung kanin na sinain, kinain na muna.
01:41.7
Yung natira, pinalamig nila sa refrigerator.
01:45.7
Merong rice na mainit, kinain ng tao.
01:50.7
May rice na room temperature lang, iniwan lang.
01:53.7
May rice na pinalamig sa 4 degrees.
01:55.7
So, malamig yung ref niya.
01:58.7
Halos freezer na ito, 4 degrees eh.
02:00.7
So, dito sa tatlo, ano yung mahina magpataas ng blood sugar?
02:06.7
Nakita nila, dito sa bagong sinain,
02:10.7
taas ng blood sugar.
02:12.7
Kasi nga, kanin eh. Diba?
02:14.7
Kanin, nakakataas ng diabetes.
02:16.7
Yung pinalamig konti na bahaw,
02:20.7
mas mababa ang taas ng blood sugar.
02:25.7
1.3 lang, mas mababa.
02:28.7
Pero, yung pinalamig sa refrigerator,
02:32.7
tapos iniinit ulit,
02:34.7
yun ang pinakamababa at pinakamaganda sa diabetes.
02:39.7
Pero, dapat natin tandaan, 15 people lang pinag-aaralan.
02:44.7
Kung sa mga pinag-aaralan namin yan sa PGH eh,
02:48.7
o sa UP, siyempre sabihin 15 lang yan eh.
02:51.7
Maliit pang pag-aaral.
02:54.7
Inulit nung 2022, April.
02:58.7
Sa diabetes naman nila pinakain.
03:00.7
32 patients, mas marami na.
03:02.7
So, yung isang kanin, mainit.
03:05.7
Yung kalahating group po,
03:07.7
pinakain ng pinalamig na naman yung kanin.
03:10.7
4 degrees ah, malamig na lamig yan.
03:12.7
Almost, malamig na malamig na ref yan.
03:15.7
Tapos, ininit nila, pinakain,
03:19.7
chinek yung blood sugar after 3 hours.
03:23.7
Yung kumain ng kanin mainit na masarap,
03:28.7
mataas ang blood sugar.
03:32.7
Pero, yung kumain ng pinalamig na kanin,
03:36.7
mas hindi tumaas ang blood sugar.
03:39.7
So, pag hindi mas mataas ang blood sugar,
03:41.7
less complication, less heart attack, less stroke most likely.
03:45.7
So, anong explanation?
03:47.7
Papaliwanan ko sa inyo.
03:48.7
Ito yung paliwanag.
03:51.7
Pinalamig na pasta, spaghetti, patatas, kanin.
03:56.7
Kasi, ang starch, carbohydrates yan.
03:59.7
Lahat yan carbohydrates.
04:01.7
Dikit-dikit yan na glucose molecule.
04:03.7
Parang dikit-dikit sila pag hilaw.
04:06.7
Pag niluto mo itong kanin na mainit na mainit,
04:09.7
mainit na kanin, french fries, mainit na spaghetti,
04:14.7
itong glucose na nakadikit, naghihiwalay.
04:18.7
Kasi, ininit mo eh.
04:20.7
Pag naghiwalay siya, tapos kinain mo siya,
04:25.7
di mabilis siya maabsorb.
04:27.7
Ang sabi nga dito ng isang researcher,
04:29.7
parang uminom ka daw ng soft drinks eh.
04:31.7
Kasi hiniwalay mo na yung kanin eh.
04:34.7
Hiniwalay mo na siya, diba?
04:36.7
Pero, busog ka naman.
04:37.7
Kalmado naman tihan mo.
04:39.7
Happy ka, pero mataas lang ang sugar mo.
04:42.7
Yun lang ang problema.
04:44.7
Ngayon, pag pinalamig mo siya,
04:46.7
bahaw, pinalamig mo,
04:48.7
niray ginawa mong salad,
04:50.7
naging cold muna siya.
04:52.7
Pag pinalamig mo siya, yung naghiwalay,
04:54.7
niluto mo, naghiwalay na yung glucose, diba?
04:57.7
Mabilis maabsorb.
04:58.7
Magdidikit siya ulit.
05:00.7
Magiging resistant start siya ulit.
05:04.7
So, pag mainit ang kanin at itong mga iba,
05:08.7
mataas yung glycemic index.
05:11.7
Diba, tinuturo ko sa'yo yung glycemic index.
05:14.7
Pag pinalamig mo, didikit siya ulit,
05:17.7
mabagal ulit yung absorption.
05:19.7
Good for diabetes.
05:22.7
So, ang secret, ay naman natin kumain ng malamig na kanin,
05:26.7
palamigin mo daw muna.
05:29.7
Pag malamig na, initin mo na lang.
05:31.7
Kasi kahit initin mo, nakadikit na siya.
05:33.7
Parang hindi na maghiwalay ulit.
05:35.7
Parang paste siya, nagdikit na siya.
05:39.7
Meron tong theoretical explanation.
05:42.7
Sabihin, sa teorya, may ibig sabihin,
05:46.7
sa research, kahit maliit, may ibig sabihin din.
05:50.7
Ito yung tinuturo kong glycemic index.
05:52.7
Pakita natin, Dok Liza.
05:54.7
Pag ininit lang yung kanin, ang taas ng glycemic index, 64.
05:58.7
Basta lampas 50 mataas yan, 64.
06:01.7
Patatas, ang taas 87.
06:04.7
Lahat ito, pampataas ng blood sugar.
06:06.7
Kaya nga, gusto mo nga palamigin siya para bababa itong numero.
06:11.7
Tingnan mo ang gulay. Lahat ng gulay.
06:13.7
Broccoli, celery, cucumber.
06:15.7
15 lang ang glycemic.
06:17.7
Kahit kumain ka ng marami nito, hindi tataas ang blood sugar mo.
06:22.7
Pero kung kumain ka ng pineapple, pakwan, ang taas din ang glycemic.
06:27.7
Apple lang ang mababa at suha.
06:31.7
Alam nyo naman, apple at suha, hindi matamis. Good.
06:34.7
Gulay. Pero itong kanin, ang gusto natin,
06:37.7
pag pinalamig mo, mas maganda.
06:40.7
Mukhang maganda nga siya.
06:45.7
Pero siyempre, lahat ng bagay, merong pros and cons.
06:49.7
Pag sa Amerika, marami ring mga pangyayari.
06:53.7
Actually, sa Amerika, merong 64,000 cases of food poisoning from malamig na kanin.
07:01.7
64,000 cases na nagkakaroon ng food poisoning sa reheated fried rice.
07:08.7
Bawal yun eh, pag ininit mo.
07:10.7
Kasi nga, ang payo sa atin,
07:13.7
pag yung kanin iniwan mo sa hapagkainan ng lampas 2 hours,
07:19.7
mainit pa sa Pilipinas, tutubo na itong mga bakteriyang to.
07:27.7
Okay, di ba, misa kumain tayo ng lumang pagkain na iniinit natin tapos magtatay tayo.
07:32.7
Ang problema dito, ang risk for cold rice,
07:36.7
sa Amerika to, bacillus cereus.
07:38.7
Pero pala ikaw, meron din yan dito.
07:40.7
Kahit lutuin mo siya.
07:44.7
Kahit lutuin mo yung kanin, gabi mo pang sinangag,
07:49.7
hindi siya namamatay.
07:51.7
Ito, it survives cooking.
07:54.7
Pag tumubo na siya.
07:56.7
So yan lang ang problema natin.
07:58.7
Pag mahina immune system mo,
08:00.7
matanda, senior, sobrang bata, buntis, may ibang mga sakit.
08:06.7
Pag tinamaan nito, delikado. Baka matyambahan kayo.
08:10.7
Kaya anong papayo ko sa iyo?
08:12.7
Hot rice o cold rice?
08:14.7
Pag hot rice, konti na lang ang kainin mo.
08:17.7
At kung wala namang diabetes?
08:19.7
Kung wala kang diabetes, konti na lang.
08:21.7
Half cup lang. Like kanina, half cup lang kinain ko.
08:24.7
Tapos nilalagay ko na lahat.
08:26.7
Pag pinalamig, initin mo konti, okay din.
08:28.7
Pero siguraduhin mo, ligtas.
08:31.7
Siguraduhin mo, ligtas.
08:34.7
Lagay nyo na lang sa ref.
08:36.7
After 2 hours, dapat nasa ref.
08:37.7
Initin mo na lang ulit. Mas better pa.
08:41.7
So, pwede rin ito sa pasta.
08:43.7
Pwede rin sa spaghetti.
08:45.7
Pwede rin sa patatas.
08:47.7
Actually, pwede rin daw sa bread.
08:49.7
Sa bread, yung bagong mainit na.
08:51.7
Di ba? Sarap ng hot pandesal.
08:53.7
Hot pandesal, sobrang sarap.
08:56.7
E mataas pala yun. Mabilis magpataas ng blood sugar.
08:59.7
Pag pinalamig mo, pangit na nga.
09:01.7
Kaya lang, a little better.
09:03.7
May isang pag-aaral pa ito.
09:05.7
Pinalamig yung pasta, mas hindi tumaas ang blood sugar.
09:10.7
Maraming pag-aaral siya.
09:13.7
Kaya ang recommendation nila,
09:15.7
Imbis na hot pasta-spaghetti, palamigin muna bago initin.
09:21.7
Kung patatas na french fries, palamigin, initin.
09:25.7
Pag pinalamig mo yung french fries, ang tigas na.
09:28.7
Pangit na ng lasa.
09:30.7
Kaya lang, pangit na nga lasa nito.
09:32.7
Kahit sa saging, huwag over-ripe.
09:35.7
Medyo hilaw daw gusto nila.
09:37.7
Sa tinapay, i-freeze mo daw muna.
09:40.7
Para magdikit-dikit yung mga glucose bago kainin mo.
09:46.7
Pero dahan-dahan yung absorb nung effect of cold carbohydrates
09:52.7
tulad ng rice pasta sa blood glucose level.
09:56.7
Paano tayo kakain ng safe na cold rice o bahaw
10:00.7
na hindi tayo tatamaan itong bakteriya?
10:03.7
Pag naluto na, within 2 hours, ilagay mo daw sa container yung kanin.
10:08.7
Ilagay mo na sa ref.
10:10.7
Paglagay mo sa ref, huwag mo ipatong-patong.
10:14.7
Kasi baka maiwan na mainit pa.
10:17.7
Kailangan may space para malamigan yung refrigerator.
10:21.7
2 hours lang daw dapat.
10:23.7
Kundi baka magtubo na yung mga bakteriya.
10:27.7
Dapat malamig daw yung ref.
10:29.7
Gusto nga niya 5 degrees, 4 degrees.
10:31.7
Gano'ng katagal pwede i-ref?
10:33.7
4 days lang daw. 3 to 4 days.
10:35.7
Pag sumobra na, delikado na rin.
10:38.7
So hot rice or bahaw, nasa sa inyo.
10:42.7
Pero kung ako tatanungin nyo,
10:47.7
siguro hot rice na lang ako.
10:49.7
Mas takot ako sa bakteriya.
10:51.7
Pero kung may naiwan na kanin na malamig,
10:53.7
okay lang naman. Si Doc Lisa gusto ng bahaw.
10:56.7
Pero ito nga, ito yung bacillus na kinakatakot natin.
10:59.7
64,000 tinatamaan sa US.
11:02.7
Rice, meat, vegetables, tinatamaan ganito.
11:07.7
At mayroon talagang efekto.
11:09.7
Sana po nakalinaw itong video natin.
11:11.7
Ad ko na rin kung interested kayo.
11:13.7
Ano pa ibang pagkain?
11:15.7
Hindi mo pwede puro bahaw ang kakainin.
11:17.7
Ito ang mababang glycemic index.
11:19.7
Alam nyo na yan. Pakita ko lang sa inyo.
11:24.7
Okra. Okra sa diabetes.
11:28.7
Siyempre ampalaya.
11:30.7
Ito talaga pampababayan ng blood sugar.
11:34.7
Haluan mo ng bahaw.
11:37.7
Ito pampababayan.
11:45.7
Tinurong sa inyo.
11:54.7
Ito suha. Pwede rin.
11:56.7
Huwag lang marami ang suha.
12:00.7
Kasi pag uminom kayo ng gamot sa mga sakit,
12:04.7
minsan may efekto ang suha.
12:09.7
Huwag mo lang lagyan ng matatamis masyado.
12:14.7
Safe naman yung mga buto.
12:16.7
Hindi yan nakaka-appendicitis.
12:21.7
Chicken breast lang.
12:26.7
Pero pag pinalamig, mas maganda.
12:30.7
Ok lang ang beans.
12:34.7
Ano naman gusto natin?
12:36.7
O yan ang mga good.
12:38.7
Yung mga good lang papakita ko.
12:42.7
Pinakamaganda sa lahat.
12:44.7
Tapos dito lang sa saging na medyo nandito lang tayo.
12:48.7
Pag ganito na, bawal na sa diabetes.
12:52.7
Sana po nakatulong ito.
12:54.7
Ito ang bawal lahat.
12:56.7
Iiwan ko sa inyo ang lahat ng bawal.
12:58.7
Sana po nakatulong ang video.
