00:35.7
ayan o, nasisira yung atay.
00:38.8
Ito yung normal atay po, sobra importante.
00:42.5
Pag nasira ang atay, mamamayat,
00:45.5
maghihina, pag nagsirosis yan, delikado po.
00:49.7
Kaya nga liver eh, live pang pabuhay.
00:52.0
So ito yung normal na liver, normal liver cells.
00:55.1
Pag nabalot ng taba,
00:57.3
ang ating atay, mag-iiba na yan.
01:00.3
Hindi na siya makakatrabaho.
01:02.3
Ayan po o, healthy liver.
01:05.3
Makikita sa ultrasound.
01:07.3
Pag oras na ang ultrasound nyo,
01:09.3
nag-fatty liver na, ay malaking warning na yan.
01:12.3
Tataas na yung liver enzymes nyo.
01:14.3
Pero, reversible pa.
01:16.3
Pwede ka pag gumaling.
01:18.3
Kung magbabago ng kakainin.
01:21.3
Pag hindi inagapan ang fatty liver,
01:28.3
Non-alcoholic steatohepatitis.
01:31.3
Mas malala na ito.
01:33.3
Pag umabot sa liver cirrhosis, fibrosis,
01:38.3
nagtigas-tigas na,
01:40.3
lumiit na, tumigas na yung atay natin.
01:43.3
Ito, hindi na magagamot.
01:47.3
Huwag natin papaabutin dito.
01:49.3
Kaya dito pa lang sa fatty liver,
01:51.3
o bago mag-fatty liver, ingat na tayo.
01:54.3
Bakit nagkakaroon ng fatty liver?
01:57.3
Pero oras na tumaba.
02:00.3
Sa dami ng kinakaing fast foods,
02:05.3
pati atay nababalot sa taba.
02:10.3
Kung papapayat tayo, dahan-dahan din.
02:13.3
Kasi pag biglang pumayat,
02:14.3
pwede mag-fatty liver,
02:16.3
pwede rin mag-galbladder stone.
02:18.3
Kasi nga, pag wala ka naman totally kinakain,
02:21.3
yung mga fats natin ang ginagamit ng katawan.
02:25.3
Kung mataas ang fat sa dugo,
02:28.3
mataas triglyceride, mataas kolesterol,
02:32.3
Maraming may fatty liver, mataas din kolesterol.
02:34.3
Magkasama yung dalawang sakit.
02:36.3
Diabetes, mga diabetic, more prone mag-fatty liver.
02:41.3
Ano itong eight warning signs?
02:46.3
Una-una, hindi naman lahat may warning signs.
02:49.3
Yung iba, nakikita lang sa ultrasound,
02:53.3
nakikita sa blood test.
02:54.3
Pero meron na tayong mga clues.
02:57.3
Minsan may clues.
02:58.3
Uy, baka may fatty liver.
03:00.3
At iba pang mga sakit.
03:04.3
basta malaki ang bilbil.
03:07.3
Pag lumalaki ang tiyan natin,
03:10.3
May taba ka sa tiyan,
03:12.3
baka may taba din sa liver.
03:14.3
Yung mga taong mas overweight,
03:16.3
mataas yung body mass index,
03:18.3
mas maraming nagkakaroon itong fatty liver.
03:21.3
Mataas ang kolesterol at triglyceride.
03:23.3
Pag ang blood test nyo, mataas ang kolesterol nyo.
03:26.3
Konektado din yan sa fatty liver.
03:30.3
Kasi yung liver, gumagawa din siya ng mga kolesterol natin.
03:34.3
Number three, high blood.
03:36.3
Nakita nila yung mga taong may fatty liver disease,
03:40.3
three times higher risk for high blood pressure.
03:44.3
Mas maraming may fatty liver, may high blood din.
03:46.3
Konektado kasi sa pagkain po lahat.
03:49.3
Yung laging pagod.
03:51.3
Hindi naman ito madalas, di ba?
03:54.3
Pero yung laging nangihina,
03:56.3
laging pagod, yung liver natin.
03:58.3
Maraming ginagawa kasi talaga liver natin.
04:00.3
Yung mga gamot, yung mga pagkain natin,
04:04.3
yung mga gamot dyan na may metabolize,
04:07.3
gumagawa din ng protina,
04:09.3
pampabuo ng dugo.
04:12.3
Sa dugo, may tulong din siya para mag-coagulate.
04:16.3
Malaking bagay ang ano.
04:18.3
Pag nasira atay, talagang,
04:20.3
makikita mo sa katawan ang daming mangyayari.
04:23.3
Anemic at iba pang problema.
04:26.3
Bihira lang, pero pag sumasakit,
04:28.3
yung liver kasi natin nasa kanan eh.
04:30.3
Right upper part.
04:32.3
So, pag sumasakit na dito sa right upper abdomen,
04:35.3
pwedeng fatty liver, pwedeng gallbladder stone,
04:39.3
pwedeng bukol sa atay.
04:41.3
O pag sumasakit yan, atay yan pag namabaga dito.
04:44.3
Ang lakas, kumain.
04:46.3
Pag may sira ang atay, ayon sa isang pag-aaral,
04:50.3
mas laging gutom.
04:52.3
Laging naghahanap ng sugar.
04:54.3
Siguro, kain siya ng kain to.
04:56.3
Puro unhealthy kinakain. Puro fast foods.
04:58.3
Nagka-fatty liver.
05:00.3
Kaya, lagi siya nagki-crading.
05:02.3
Mas mataas ang body fat nila, accumulation.
05:06.3
Kahit isang kainan lang daw.
05:08.3
Isa beses lang daw kumain ng matataba at sobrang daming pagkain.
05:13.3
Yung atay, nahihirapan na.
05:15.3
Ito, spider angioma.
05:17.3
Minsan ito nakikita sa liver cirrhosis.
05:19.3
Yung mas malalang stage.
05:20.3
Pero sa fatty liver, pwede na rin makita.
05:23.3
Yung spider veins.
05:25.3
Pwede nasa muka, nasa balat, nasa dibdib, nasa tiyan.
05:29.3
Pag nakakita kayo ng ganito.
05:31.3
Tapos, pag diniin nyo yan, nawawala yan.
05:34.3
Pag diniin nyo, nawawala yung...
05:37.3
Actually, ano siya? Dugo.
05:39.3
So, yung blood flow, bumabagal.
05:42.3
Nagka-clot kasi nagbabara din yung mga taba-taba sa atin.
05:46.3
Taba sa atay, pati dito.
05:49.3
Kaya tignan nyo yung katawan ninyo sa salamin.
05:54.3
Nangangati ang kamay at paa.
05:57.3
Minsan ito po, medyo mas serious na ito.
05:59.3
Pag may liver disease, nabablock din yung bile.
06:03.3
Yung kulay green na chemical.
06:06.3
So, nabablock yung bile.
06:08.3
Misan napupunta sa balat.
06:10.3
Diba? Pag may liver disease, kung malala, nagyujondis pa.
06:14.3
Pero yung naninilaw, pang hepatitis, pang barado na yung gallbladder,
06:18.3
pang mas malala na yun.
06:20.3
Bago umabot doon, mangangati-ngati na.
06:23.3
So, nangangati dahil doon sa accumulation ng bile.
06:28.3
So, yan yung mga warning signs natin na babantayan.
06:31.3
Siyempre, bawas tayo sa mga fatty foods.
06:33.3
Yan talaga number one.
06:35.3
Kakakain natin ng mga puro-prito,
06:42.3
Yan, mga. Pa-fatty liver tayo.
06:44.3
Paano malalaman may fatty liver?
06:47.3
Papa-blood test. Okay?
06:49.3
Blood test tsaka ultrasound.
06:51.3
Anong blood test kinakailangan?
06:55.3
Mainly SGPT. Ayan o.
06:57.3
Normal hanggang mga 40 to 45.
06:59.3
Pag lumampas kayo, may pamamaga doon sa atay.
07:03.3
Lalo na pag lampas 100, more than 2 times.
07:06.3
Pag more than 100, fatty liver na yun.
07:09.3
Okay? Pwedeng fatty liver.
07:12.3
Pero minsan umabot doon ng libo.
07:15.3
Pag libo yan, baka hepatitis yan.
07:18.3
So check SGPT, SGOT
07:20.3
para makita yung liver kung may depresya.
07:23.3
Papa-ultrasound tayo ng buong tiyan.
07:26.3
Diba kinakwento ko sa inyo?
07:27.3
Laging maganda magpa-ultrasound ng buong tiyan.
07:31.3
Sa lalaki, prostate, kidney.
07:34.3
Makikita, bladder.
07:37.3
Gallbladder tsaka liver.
07:41.3
Matagal nga mag-ultrasound ng liver.
07:44.3
Ito ang normal liver.
07:46.3
Ito mas makinis so fatty liver na siya.
07:49.3
Pag ganito, fatty liver.
07:51.3
Pag ganito, lumiit.
07:52.3
Parang may scar-scar.
07:54.3
Nagpeklat-peklat.
07:58.3
Ito hindi na maibabalik sa normal.
08:01.3
Pag ganito, supportive therapy nila.
08:04.3
Mga alkoholik, malakas uminom ng alak.
08:07.3
Kaya pag may fatty liver na bawal na alak.
08:11.3
Serosis, super bawal na alak.
08:13.3
Kaya kahit patikim-tikim ng alak.
08:15.3
Dati uminom ako ng alak pero ngayon eh.
08:18.3
Hindi na masyado.
08:20.3
Kung sabihin nyo, alcohol konti, good for the heart.
08:23.3
Siguro yung red grapes na may resveratrol sa red wine.
08:27.3
Pwede pero kakasira naman sa atay eh.
08:32.3
Papuntang fatty liver.
08:33.3
Pag lumala, serosis.
08:35.3
Pag serosis, lumalaki na ang tiyan.
08:42.3
Spider veins, may palmar erythema.
08:47.3
Yung pinakita ko sa iyong early signs.
08:49.3
A little earlier ito.
08:52.3
Yung mga sakit-sakit, pagod, high blood.
08:56.3
Mas early yung pinakita ko sa inyong mga sintomas.
09:00.3
Paano tayo iiwas sa fatty liver?
09:02.3
Kasi ang daming may fatty liver ngayon.
09:04.3
Lalo na pag malalaki ang katawan.
09:14.3
Tapos yung mga gamot, yung mga nire-reseta lang ng doktor.
09:18.3
Kasi may mga gamot na ingat din tayo.
09:20.3
Pwede makasira sa atay.
09:22.3
Actually, isa yung gamot na very common, very safe.
09:27.3
Paracetamol, acetaminophen.
09:29.3
Pinakaligtas siya na safe yung gamot.
09:31.3
Kahit sa buntis, safe.
09:32.3
Kaya lang, dahil lahat ng bahay merong paracetamol.
09:38.3
Lahat ng tao umiinom ng paracetamol.
09:41.3
Usually, siya ang napaparamiang inom.
09:46.3
Napakadali inumin.
09:48.3
Kaya napaparamiang inom.
09:49.3
Yun ang nagiging problem minsan sa liver toxicity.
09:55.3
Kasi pag sobrang paracetamol, masama sa atay.
09:59.3
Kaya dapat sa tamang dose lang yung paracetamol.
10:02.3
Mga pagkain mga sustansya, pampalinis ng atay.
10:05.3
Actually, hindi naman linis.
10:06.3
Pero maganda to sa atay.
10:09.3
Mga sari-saring gulay.
10:10.3
Broccoli, cabbage, garlic, spinach.
10:14.3
Kita nyo naman yung mga healthy.
10:16.3
Nuts, fish, vegetables, kangkong.
10:21.3
Ito, how to reverse fatty liver disease.
10:25.3
Mediterranean diet.
10:26.3
Avocado, healthy oil.
10:28.3
Oatmeal, pampababa ng cholesterol.
10:31.3
Konting milk, walang problema.
10:33.3
Seeds, huwag lang masyado maalat.
10:35.3
Ang mga mani, huwag lang maraming asin.
10:38.3
May omega-3 at vitamin E.
10:40.3
Olive oil, mas gusto nila olive oil.
10:46.3
Green tea, avocado, nuts, fish, fish oil.
10:53.3
Mga anti-oxidants.
10:55.3
Hindi lang sa fatty liver, very healthy.
10:57.3
May beta-carotene, vitamin B, vitamin E, selenium sa nuts.
11:04.3
Omega-3 fatty acids.
11:06.3
Isda, sari-saring isda.
11:12.3
Vitamin C, maganda rin syempre.
11:15.3
Hindi lang lemon.
11:17.3
Calamansi, dalandan, halo-halo.
11:19.3
Lifestyle approach.
11:21.3
Doc Lisa, focus natin.
11:24.3
Yan ang unang paraan para mawala ang fatty liver.
11:27.3
Pwede pa yan matanggal.
11:29.3
Target hanggang 10% lang ng body weight pinakamataas.
11:35.3
Moderate activity.
11:37.3
Diet o tigil alak.
11:41.3
Tama lang yung carbohydrates.
11:43.3
Magbawas-bawas na ginakain.
11:46.3
Ito lang yung mga pagkain na pwede sa atin.
11:49.3
Doc Lisa, mga gusto mo yan.
11:53.3
Lagi may okra, may talong.
11:58.3
Mas gusto ko ang palaya.
12:00.3
Addict ako sa ang palaya.
12:04.3
Huwag na masyadong maalat.
12:07.3
Huwag na masyadong maalat.
12:14.3
Sari-sari ang palaya.
12:18.3
Sana po nakatulong itong video.
12:20.3
Iwas tayo sa fatty liver disease.
12:22.3
Huwag babaliwalain itong sakit na ito.
