00:58.6
Siguradong magugulat ka sa maalalaman mo na kung tinugunan agad ang isang pagkakamali, hindi sana umabot sa ganito ang katayuan ng buong mundo.
01:09.3
Mayroong mga naniniwala at marami din namang naghihinala.
01:40.6
Kalagit naan ang buwan ng Nobyembre at wala pa rin tigil ang putukan sa maliit na teritoryo ng Gaza Strip.
01:47.1
Sa makatuwit halos mapatag ang buong syudad at malapit na umabot sa 12,000 ang sumatotal na napatay.
01:55.1
Sobra sa isang milyon naman ang pinalibat ng tahanan.
01:58.2
papuntang ibaba ng teritoryo at inaasahan ng mga taga-Mideast, Europa, pati sa Asia
02:04.6
na hindi madadamay ang dalawang malaking ospital ng Al-Shifa at Al-Quds
02:09.2
dahil nandoon ang daandaang mga pasyente.
02:12.9
Kasama dito ang mga batang sugatan, matatandang babae, pati nga mga sanggol ay nasa peligro na rin.
02:19.8
Ilang bansa na ang nagpoprotesta na itigil ang putukan upang matulungan ang mga sibilyan.
02:25.0
Sa gitna ng nakagigimbal na kinahantungan ng sangkatauhan ngayon,
02:30.3
may mga nagtatanong kung papaano nasalakay ng grupong Hamas ang estadong may pinakagwardyadong bakod
02:36.2
at may pinakamalakas at abansing sandatahang militar sa buong gitnang silangan.
02:41.2
Paano nga ba ito nangyari?
02:43.6
Upang maunawa ng lahat, matapos ang mainit na labanan ng IDF at ng Hamas buwan ng Mayo taong 2021
02:50.9
dahil sa pagpapatalsik sa ilang pamilyang Palestinians na nakatira sa Jerusalem.
02:55.9
Dalawang taong tahimik ang grupo.
02:58.5
Panahon na lubos ang nasalantana ng mga Israeli ang sangasangang kuweba na kumpiskadi ng mga napakaraming sandata.
03:05.9
Dahil dito, dalawang taong kumpiyansa ang Israel na natalo na nila ang kaaway.
03:12.5
Mula taong 2021, kahit nakikipaglaba ng kapatid nilang Islamic Jihad, hindi na muling nakisali ang Hamas.
03:19.6
Upang magtuloy-tuloy ang katahimikan ng dalawa,
03:22.3
nagbigay ng permiso ang pamunuan ng mga Israeli sa mga Palestinians na makapagtrabaho sa Israel.
03:28.6
Sa mga tuwid, ayon sa AP News, maraming taga-Gaza ang binigyan ng permit na magtrabaho sa Israel
03:35.8
at sumahaw ng sampung beses na mas malaki pa kaysa sa kita nila sa Gaza.
03:41.9
Nagdulot ito ng kaginhawaan sa maraming Palestinians at nagkaroon ng pag-asa na tuluyang tumahimik ang teritoryo kung marami ang may binagkakakitaan.
03:50.7
Dalawang taong walang ingay ang Hamas.
03:53.7
Kasabay nito, ang paglikas ng ilang miyembro at ng kanilang pamilya papuntang ibang bansa upang tumira at mamuhay ng matiwasay.
04:01.9
Taong 2021, sinabi sa Arab Weekly na maraming nagre-reklamo ng patahimik dahil sa paghihirap sa Gaza,
04:09.5
habang ang mga pinuno ng Hamas ay nagpapakasarap sa ibang bansa.
04:13.8
Kinutsya pa nga ito ng kalaban ng grupo, ang Palestinian Authority,
04:18.5
na iniwan ang mga pinuno ang kanilang grupo ng Hamas.
04:20.7
Ang mga pinuno ang nagpapakahirap, pang-insulto sa pamunuan, pero hindi pala alam ang tunay na balak.
04:27.8
Mga pangyayari na sa mata ng mga Israeli ay tila wala ng pangamba.
04:32.3
Naging tahimik na ang dating itong mortal na kaaway.
04:35.7
At siguro, hindi na nila kailangang mabahala at magalala sa anumang peligro.
04:42.3
Diyan sila, nagkamali.
04:50.7
Lungid sa kalaman ng marami na ang katahimikan ng grupo,
04:58.2
ang pagkakaroon ng trabaho at paglisan ng mga pinuno ay hindi senyales ng tunay na kapayapaan.
05:05.2
Bagkusay, para bang sa ilalim ng isang bulkan, may nag-aalburotong init na naghihintay ng matinding pagsabog.
05:13.2
Ika nga nila, there is calm before the storm.
05:16.7
Ang planong pagsalakay ay alam lamang ng ilang membro.
05:20.7
Dahil sa napagalaman na may mga espya ang IDF sa Gaza Strip na pwedeng magbulgar ng lihim.
05:26.7
Katulad ng ginawa noon ng son of Hamas na dati ay membro ng grupo.
05:31.1
Pero sa likod nito ay naghahati ng mahalagang impormasyon sa kalaban.
05:35.3
Ang katahimikan ay ginamit ng Hamas upang maglatag ng isang plano.
05:40.6
Planong hindi makakalimutan ng kanilang kaaway.
05:50.7
Ano ang malaking pagkakamali?
06:12.4
Maraming eksperto sa ngayon ang sumusuri sa atake upang malaman kung ano ang mga pagkakamaling nagdulot ng labanan sa Gaza.
06:19.7
Maral kong ito ay natugunan na iwasan ang malaking gulo kung saan libo-libong sibilyan ang napatay.
06:26.6
Ano nga ba ang nangyari?
06:28.9
Araw ng Sabado ay Kapito ng Oktubre, mga alas 6.30 ng umaga.
06:33.8
Habang pasikat pa lang ang araw, walang sabi-sabi, ilang libong rockets ang bigla na lang lumipad patungang bandang kaliwa ng Israel.
06:41.5
Sa Netiv Ha'azara, sa Erez at sa Sderot.
06:45.3
Yung ibang rockets na karating pa nga sa malayong Jerusalem at Tel Aviv.
06:49.7
Ano to lamang ang nakalipas ay nagpadala ng text ang IDF sa mga mamamayan upang bigyan babala ang mga ito.
06:56.6
Marami ang nabigla, nagulat at nalito.
07:00.0
Naging abala ang Iron Dome, pati ang IDF sa mga rockets, kaya hindi naisip na may masamang nagaganap sa bandang kaliwa ng Estado.
07:09.3
Pinasok ng isang commando unit ang bakod, habang sa itaas, may mga nakaglider sa ere at ilang mga drones na nagpasabog sa mga communication towers at mga CCTV.
07:19.7
Marami ang nabigla, naglider sa ere at ilang mga drones na nagpasabog sa mga TV camera.
07:20.7
Maraylo pang hindi makahingi ng tulong sa hubo.
07:23.7
Mga anim na motorista ang nakitang nakapasok sa maliit na gate na walang gwardya.
07:28.8
Dali-dali ang pinuntahan ng mga nito ang istasyon ng polis sa Sderot, ang pinakamalapit na lungsod.
07:34.4
Apat na kilometro ang layo at mga limang minuto ang biyahe sa motor.
07:38.4
Sa mga oras din ngayon, kasabay ng paghugong ng sirena sa Tel Aviv at Jerusalem,
07:43.5
hindi alam ng karamihan na ang bakal na bakod ay winawasak ng amas.
07:47.3
Ilang videos ang lumabas na nag-live at pinakita ang bulldozer na sumasagasa sa isang gate.
07:54.1
Sa ibang bahagi naman, mga alasyete ng umaga,
07:58.2
naganapang nakagigimbal ng pamamaril sa mga kabataang nasa Supernova Festival
08:02.5
na nasa bandang itaas ng lungsod ng Reim.
08:05.7
Ilang kilometro mula sa isa pang bakod.
08:08.2
Ilang daang kabataan ang hindi pinatakas at sinunog yung mga kotse.
08:12.0
Ayon sa mga ulat, sobra sa dalawa na raan ang dinakip mula sa mga bayan bilang hostages.
08:17.3
At ibiniyahe pabalik sa Gaza.
08:20.3
Ipinakita kailan lang ng IDF sa basement ng isang ospital na doon na natili ang ilang hostage
08:25.6
bago inilipat sa mas liplib na lugar.
08:28.5
Pinaniniwa lang, dalawang libong membro ng hamas ang nakatawid sa loob ng ilang oras
08:33.5
at nag-asik ng lagim na pumas lang sa isang libo at dalawa na raang mga Israeli.
08:38.8
Mga alasyete imedya na nung nakita sa CCTV ang pagdating ng mga sundalo.
08:44.3
Pero, huli na ang lahat.
08:47.3
Sa pagsusuri ng mga analists, marami silang napansin na pagkakamali ng Israel.
08:52.7
Isa dito ay ang kumpiyansa na ipinamalas ng IDF dahil nga naman sa loob ng dalawang taon ay hindi gumagawa ng gulo ang hamas.
09:01.4
Hindi na kailangang mabahala.
09:03.3
Pero, isa itong pagkakamali.
09:06.2
Ang ulat ng Reuters ay, naloko ng hamas ang Israel nung nagplano ito ng pag-atake.
09:12.0
Bukod dyan, binigyan man nila ng trabaho ang mga Palestinians.
09:15.6
Walang kasiguraduhan na magbabago ang tingin ng mga nito sa kanila.
09:20.4
At ang paggamit din ng teknolohiya sa pandepensang militar ay madaling nawasak ng hamas.
09:26.1
Iba pa rin kung ang inaasahan ay tao kumpara sa makina.
09:29.9
Sapagkat, meron itong sariling instinct, pakiramdam at emosyon na hindi mapapantayan ng kahit anong advancing teknolohiya.
09:38.5
Pero may isang pagkakamali na marahil hindi nasipat ng mga eksperto.
09:42.8
Ang ginawa ng hamas, ang pag-atake.
09:47.1
Bagamat maraming sumusuporta sa grupo ngayon,
09:50.2
hindi naiisip ng marami na ang pag-atake ay nagdulot ng sobrang paghirap sa libu-libong walang malay na sibilyan.
09:57.4
Halos mapulbos ang itaas ng bahagi ng Gaza Strip.
10:00.5
Kasama sa nasira ay mga paaralan, sambahan, ospital, tahanan at marami pang iba.
10:07.5
Hindi siguro inaasahan na gaganti ang kalaban ng ganitong katindi.
10:11.5
Hindi rin nila inakala na kahit magtago sila sa mga paaralan,
10:15.6
o moske ay hindi na sila hahanapin.
10:18.8
Isang malaking pagkakamali.
10:21.5
Ang pahayag sa France 24 na napakapanganib ang maling kalkulasyon ng hamas noong inatake nito ang Israel.
10:28.4
Dahil ngayon, mas determinado ang IDF na sila ay permanenteng puksain.
10:34.2
Sa kasalukuyan, gustong palikasin ang mga Israeli ang mga pasyente ng Al-Shifa Hospital
10:39.8
upang pasabugin ang base militar ng hamas na 30 metro sa ilalimismo ng ospital.
10:45.6
Natunpon din ang isa pang kuta ng grupo sa isa pang gusali kasama ang mga sandata
10:50.4
pati isang motorsiklo na pinaniniwala ang ginamit noong ikapito ng Oktubre.
10:55.4
Napagalaman na aabot na sa labing dalawang libo ang napatay dahil sa labanan.
11:01.2
Kasama dito ay halos limang libong mga bata, mga walang muwang sa mundo,
11:05.4
mga paslit na ang magandang kinabukasan ay hindi na kailanman maranan nasan pa.
11:11.9
Anong ara lang mapupulog dito?
11:15.6
Maraming pagkakamali ang nasipat ng mga eksperto na nagdulot ng matinding labanan sa pagitan ng IDF at ang grupo ng hamas.
11:24.2
Pagkakamali na tila binabayaran ng mga sibilyan, taong bayan ang nadamay sa labanang hindi nila silang ayunan.
11:31.9
Pataya na walang umaamin kung sino ang nagsimula.
11:36.0
Ika nga nila, lintik lang ang walang ganti.
11:40.4
Buksan mo ang iyong isip at hayaang lumawak pa ng lubusan ng iyong isip.
11:45.4
Ika nila ang iyong pangunawa sa mga kasaysayang kapupulutan ng maraming haral.
11:52.1
Tandaan, katotohanan ng susi sa tunay na kalayaan.
12:15.4
Ika nila ang iyong isip at hayaang lumawak pa ng lubusan ng maraming haral.
12:36.2
Ika nila ang iyong isip at hayaang lumawak pa ng lubusan ng maraming haral.
12:45.4
Thank you for watching!
13:15.4
Thank you for watching!
