00:44.9
Okay mga friendship, ito lang ha, true story ito.
00:47.6
Mag-uumpisa po na ako sa sarili kong storya na talagang umabot na rin ako sa punto ng buhay ko
00:52.8
during that time when I was still a kid.
00:54.6
Until starting, I was really financially stressed at dumaan ako sa matinding financial challenges.
01:01.3
At during that moment talaga, ang daming negative effects po na nangyari po sa akin.
01:05.5
Number one, siyempre, nalubog ako sa utang at nagbabayad po ako ng interest.
01:10.1
Ang nangyari po niyan, hindi po dahil sa luho, dahil po sa negosyo.
01:14.1
Sa negosyo po, mangungutang ako, papautang ako, tapos mangungolekta ako.
01:18.7
Ang problema, hindi ako binayaran ng aking customer, hindi ako makabayad sa supplier.
01:22.2
Yun po ang nangyari po sa akin.
01:23.7
Buti na lang, I think, in less than a year or two years na I was able to get out of it and pay all the debt.
01:29.9
Pero yun nga, para sa mga taong may pinagdadaan ng matinding pagsubok,
01:33.8
ano po yung mga negative effects po?
01:35.4
Number one, may risk po kayo na mariposes ang iyong mga pinaghirapan na ari-arian.
01:41.8
That's number one.
01:42.7
And then, siyempre, itong pong weird part eh, sa panahon ng kagipitan,
01:46.8
kumakonti ang ating mga kamag-anak kaibigan.
01:50.0
Nung may pera ka pa talaga, ikaw yung takbuhan, ikaw yung puntahan,
01:53.7
pero ngayon ikaw na nangangailangan eh, sila na naman ang umiiba sa iyo.
01:57.3
And if you are already in this stage, magkakaroon ka ng emotional stress and anxiety,
02:02.1
which I also experienced, and then huwag naman po sana na umabot pa sa legal actions
02:07.5
dahil nga may mga demand letter na dahil hindi ka nakakabayad.
02:10.8
To the point, ang negative effect din ito pag nagpatuloy is bankruptcy,
02:14.9
and siyempre, masisira ang iyong pangalan, reputasyon,
02:18.6
at siyempre naman, lalo na kung mga pinagkakautangan po natin kaibigan at kamag-anak.
02:23.7
Masisira rin yung relationship.
02:25.8
Kaya nga, bago pa mangyayari ito, para sa mga taong hindi pa nangyayari,
02:30.0
I would like to give you 10 signs na malalaman mo kung ikaw ay papunta na sa ganitong sitwasyon.
02:36.1
Kaya, kumuha kayo ng papel at ball pen para maiwasan po natin ito.
02:39.4
Because I do believe prevention is better than cure.
02:41.9
Number one, sign na ikaw ay papunta na dyan, wala kang emergency fund o paubos na ang iyong emergency fund.
02:48.4
Yun po, hindi magandang senyales yan.
02:50.5
Yun talagang down to the last month ka na talaga,
02:53.2
or talagang sa id na.
02:55.2
That's number one sign.
02:56.5
Number two sign, ikaw ay umaasa na sa credit card para mabayaran mo na ang mga pangangailangan mo.
03:04.2
So, ang ginagawa mo, ginagamit mo na lang yung credit card para hindi ka talaga mapang-abot.
03:09.3
Lalo na sa mga groceries, utilities, lalo pa si wala ka ng pera.
03:13.1
Pangatlong sign po, you are only paying the minimum.
03:17.6
So, kung may credit card ka naman, ang binabayaran mo, credit card, yung minimum amount payment.
03:22.3
And then, nagbabayad ka na ng charges.
03:24.4
At alam mong hindi healthy yun.
03:26.1
I hope that you're taking down notes.
03:28.2
Pang-apat po, nadedelay ka na rin sa payments mo.
03:31.4
Sa tubig, kuryente, upa, yung mga necessities mo, minsan hindi mo na nababayaran.
03:37.2
At minsan, nangungutang ka pa para makabayad.
03:39.6
Number five sign na ikaw ay may papunta na sa financial hardships and difficulty,
03:45.2
nag-uumpisa ka na mag-isip kung anong ibibenta mo na sa bahay.
03:48.7
Ang hirap po talaga niya kasi lalo ng paggamit po sa bahay.
03:52.3
Ang tawag na emotional attachment.
03:54.1
By the way, bago pa ako magpatuloy, nakailang score na kaya kayo.
03:58.2
Number six sign, nangungutang ka na ulit para makabayad pa ng utang.
04:03.7
That's not really a good sign.
04:05.3
Yun, nagpapunta na po dun.
04:07.2
Ika nga, yun yung pinakakatakot na kailangan mo na mangutang ulit.
04:11.5
Number seven sign, ikaw ay nagbabayad na ng mga tinatawag na late fees.
04:16.2
Lalo din sa credit card.
04:18.1
Siyempre, hindi mo na kayang bayaran din.
04:19.9
Baka pati minimum, hindi mo na kayang bayaran.
04:22.3
On top of the 3.5% na sinacharge nila, yung balance,
04:27.4
meron pa tayong tinatawag na minimum required payment na hindi mo pa nababayaran,
04:31.8
nababayaran mo pati yung 4.5%.
04:35.9
Eight sign, na talagang papunta ka na dun,
04:38.3
ayaw mo na talagang buksan ang mga billing statement mo.
04:42.9
Kasi nga, alam mo, kahit nabuksan mo, wala kang mapabayad.
04:46.6
Number nine, may mga agencies na, at saka demand letter na po,
04:51.8
ang dumarating po sa inyo.
04:53.4
May tumatawag na, nangaharas na, na sinasabi,
04:56.3
pag hindi ka magbayad, magpapadala na sila ng attorney.
05:00.4
And number ten sign, na talagang you are already in this level,
05:05.5
you are emotionally, mentally stressed.
05:08.8
Not only financially, but mentally and emotionally stressed.
05:11.6
So, I want you to take a look right now.
05:14.2
Sa sampu na sinabi ko, ulitin ko po yung sa sampu, ah.
05:16.8
Number one, wala kang emergency fund.
05:18.9
Tapos, ginagamit mo na yung credit card mo, pambili ng mga gamit.
05:21.8
Okay, pangailangan.
05:22.9
Minimum na lang binabayad sa credit card.
05:24.7
Nagmi-miss ka na rin ng payments.
05:26.3
Nagbebenta ka na lang ng gamit.
05:28.0
Nangungutang ka na ulit para maghabayad sa utang.
05:30.2
Tapos, nagbabayad ka na ng late fees.
05:32.1
Tapos, hindi mo na tinitignan ng mga billing statement mo.
05:34.9
May mga nakukuha ka ng mga calls and harassment already.
05:38.5
At the same time, emotionally and mentally stressed ka na.
05:41.2
So, I want to ask you this personal question.
05:44.4
From one is to ten, while you are watching this video right now.
05:48.5
Alam mo, the higher your score, the higher your stress.
05:51.8
So, kung present yan, from one to ten, nasa bandang eight, pataas ka.
05:58.1
Kapatid, kailangan mo na talagang humingi ng tulong.
06:01.9
Huwag mo nang sasarili-linin to.
06:03.6
Alam mo, kung kaya mong ayusin to, naayos mo na to.
06:06.1
Humingi ka ng tulong.
06:07.6
Pagkatapos, hindi ka mangunutang.
06:09.6
Sasabihin mo sa hingan mo ng tulong, tulungan mo ako kung paano ko maayos to.
06:14.6
How can I create a financial plan?
06:16.7
Probably, you just need to talk to a financial counselor or an advisor to help you.
06:21.8
Navigate this situation.
06:23.8
Sometimes, you're too close to the tree.
06:25.6
You hug the tree.
06:26.4
You don't see the forest.
06:27.9
So, I hope in this session of ours, I am able to enlighten you.
06:31.7
Whether you're here in the Philippines, province, or abroad,
06:34.8
sana man magising ka sa katotohanan, makailangan harapin mo na ang problema.
06:38.9
Pag iwasan mo itong problema neto, hindi masusolvang problema, lalaki ang iyong problema.
06:43.7
Sana man nakatulong itong episode neto sa inyo.
06:46.7
Kung ito ay nakatulong, hingi lang po ng request sa inyo, like, subscribe, at mag-comment kayo.
06:51.8
Comment kayo kung anong pinagdadaanan nyo ngayon.
06:54.1
I would like to hear from you guys.
06:56.0
Thank you very much.
06:56.8
Tatandaan, parating kong sinasabi, tamang harunungan, tamang disiplina, ang susi sa pagyaman.
