00:52.4
So, marami siya mga pangarap, mga gagawin niya kapag nakuha niya na yung pera na yun.
00:56.2
Na hindi niya napansin na meron palang nakausling bato sa harap niya.
01:01.5
Siya ay napatid at nabasag ang mga itlog.
01:05.0
So, ang kwento nun ay may isang lesson na sinasabi na kahit na magandang mangarap tayo ng mga laking bagay,
01:12.7
mahalaga rin na bigyang pansin ang realidad at ang mga magagawa natin para maging totoo ang pangapangarap na yun.
01:20.7
Ayan, nagtanda ako dyan sa kwento na yan at baon ko.
01:25.6
So, ang aral na yun hanggang ngayon.
01:27.5
Now, siguro nagtataka kayo kung bakit yan ang ating unang pag-uusapan ngayon.
01:33.0
Now, ang dahilan dyan ay dahil ang topic natin ngayon ay mula sa subject na Filipino at tungkol yan sa panitikan.
01:42.8
Kaya maghandaan na kayong lahat, ang mga grade 5 students dyan, no?
01:47.1
Sigurado akong alam na alam nyo ito.
01:49.7
Pero, isang paalala kahit na hindi grade 5, hindi na grade 5 o hindi pa grade 5,
01:55.6
ay makaka-relate kayo dito.
01:58.0
Magandang alalahanin ang mga tanong na ito at mga sagot sa tanong.
02:01.5
Kaya, libreng-libre po kayong makisagot dito sa Knowledge on the Go.
02:06.8
Now, classmates, mayroon lamang kayong 20 seconds to answer and this is your first question.
02:13.5
Sa kwentong Ang Pagong at Ang Maching, anong puno ang pinaghatian ng dalawang hayo?
02:20.6
Ito ba ay A. Mangga?
02:27.4
Your 20 seconds starts now.
02:30.0
Again, ano ang pinaghatian?
02:31.9
Puno ng pagong at ni maching sa kwentong Ang Pagong at Ang Maching.
02:40.2
Naalala nyo pa ba ang kwentong yan?
02:42.4
Naalala ko rin ito.
02:44.1
At isa rin yan sa mga baon kong aral hanggang ngayon sa aking pagtanda.
02:51.0
Ang tamang sagot ay B. Saging.
02:55.6
Sa kwentong Ang Pagong at Ang Maching, ang puno na pinaghatian ng dalawang hayop ay isang puno ng saging na palutang-lutang.
03:04.5
Ang kwento ay si Pagong ang pinili niya ay yung baba na kalahati ng puno, yung bahagi na may ugat.
03:14.6
At si Maching naman, dahil gusto niya ng mabilis na makukuha agad, kinuha niya yung taas na bahagi dahil yun ay may mga bunga na.
03:25.6
Pero kalaunan, ang ginawa kasi ni Pagong ay tinalim niya itong puno ng saging, yung ilalim na bahagi na may ugat.
03:33.1
At ito ay nagbunga ng mas marami pang saging at yun ay naging naani niya sa kanyang hinaharap.
03:43.0
So ang kwento na ito ay nagtuturo sa atin na huwag maging maramot sa ating kapwa, huwag maging tuso at mapanlamang, diba?
03:52.3
Dahil ito ay mali.
03:55.5
Kung iisipin natin, may isang bahagi or may isang paraan ng paghahati na magiging batas para sa dalawa.
04:02.2
Pwede nilang hinati yung puno ng, yan, ito, yung lengthwise ba, cross-sectional, parang ganon.
04:10.5
Para pareho silang may bunga, pareho silang may ugat.
04:14.4
O kaya kahit hindi na nila ginawa yun, diba?
04:17.2
Tinanim na lang nila at yung mga bunga nandun ay pinaghatian nila, diba?
04:21.3
Di sana pareho silang meron ngayon at meron sa kinabukasan.
04:25.8
Napakahalaga ng sharing.
04:27.6
At yan ang maganda sa mga kwentong ito dahil may mga baon silang mga lessons na pwede natin kapulutan ng araw talaga.
04:37.2
Dito na tayo sa question number two natin.
04:39.6
20 seconds lang ulit.
04:41.1
Ang tanong ay ito.
04:42.3
Kilala niyo ba si Pedro Bucaneg?
04:45.5
Alin sa mga ito ang isinulat ni Pedro Bucaneg?
04:49.0
Is it A, kwentong kutsero?
04:51.6
B, ang liyag nilang lamaang?
04:54.5
Ibong Adarna o D, aliguyon?
04:57.0
20 seconds on the clock.
04:57.9
Your time is towards now.
04:59.8
Again, ang ating tanong.
05:01.5
Alin nandito sa mga ito ang isinulat ni Pedro Bucaneg?
05:06.1
Is it A, kwentong kutsero?
05:08.8
B, liyag nilang lamaang?
05:10.8
C, ibong Adarna o D, aliguyon?
05:14.5
Tumatakbo na ang ating oras.
05:17.8
Tapos na ang ating oras.
05:19.7
Okay, time is up.
05:21.0
Ang tamang sagot ay letter B.
05:23.2
B, liyag ni lamaang.
05:26.4
Ito ay isang epikong bahayan na isinulat ni Bucaneg
05:30.2
na binubuo ng 294 na saknong ostanza at 1,500 na verse.
05:41.8
Now, sino ba nakakaalam ng kwento ng liyag ni lamaang?
05:46.1
Yung mga nakatira sa North John,
05:48.5
mga Ilocano nating classmates,
05:50.7
baka familiar ito sa inyo.
05:54.4
sorry if I mispronounce that,
05:57.7
At si lamaang naman,
05:58.8
ito ay pangalan ng isang tao,
06:00.5
siya ay anak ni Nadon Juan at Namongan.
06:04.1
Si lamaang ay isinilang na nakapagsasalita at may kakaibang lakas.
06:09.7
Kumbaga kung yung mga Greeks,
06:11.9
meron silang Hercules, Achilles at iba-iba pang heroes,
06:16.0
si lamaang naman ay parang ganun din.
06:17.8
So gifted siya as a kid.
06:19.5
At noong siya ay siyam na buwan pa lamang,
06:23.1
nalaman na siyang malakas at malaking lalaki.
06:25.6
Nalaman niya ang pagdukot at pagpatay sa kanyang ama at siya ay naghiganting.
06:31.1
Pagkatapos niyang gumantis sa mga kumuha ng kanyang ama,
06:34.6
nakilala niya si Ines at niligawan.
06:37.6
At ayon sa kwento, si lamaang ay kinain ng isang berkahan,
06:42.1
isang uli ng isda na kabilang sa pamilya ng mga pating.
06:46.1
Ngunit ang ginawa ni Ines ay inipon niya ang buto ni lamaang at ito ay muling nabuhay.
06:53.1
Napaka fantastical ng kwento. Isa talaga siyang epiko.
06:57.1
Alam niyo ba na si Pedro Bucaneg ay kinikilala bilang ama ng panitikang Iloco
07:03.1
dahil sa kanyang pagsasalin ng mga akdang Espanyol at Latin patungong ikang Iloco.
07:10.1
Napakahalaga talaga na tayo ay makabasa rin,
07:13.1
makakonsume ng panitikan sa ating mother tongue, sa ating heart language.
07:18.1
Okay, so yun ang ambag, isa ba sa malaking ambag ni Pedro Bucaneg.
07:22.1
Okay, so yun ang ambag, isa ba sa malaking ambag ni Pedro Bucaneg.
07:23.1
Doon na tayo sa question number three.
07:25.1
Sa isang kwentong Filipino, sino ang kilala na nasa pagitan ng dalawang bundok?
07:32.1
Is it A. Binukot, B. Bakunawa, C. Bernardo Carpio, or D. Bernardo Hath?
07:40.1
26 o'clock, your timer starts now.
07:42.1
Again, sino sa kwentong Filipino ang kilala na nasa pagitan ng dalawang bundok?
07:49.1
Yung iba kasi sabi, dalawang magpupugang bundok daw yan.
07:52.1
Sino sa mga B sa ating mga options ang tamang sagot?
07:58.1
Alright, time is up.
08:01.1
Ang tamang sagot ay letter C, si Bernardo Carpio.
08:06.1
Now, alam niyo ba ang kwento ni Bernardo Carpio?
08:08.1
Ang kwento ni Bernardo Carpio ay sinasabing isinulat ni Jose de la Cruz,
08:14.1
o kilala rin bilang si Jose Cisio.
08:18.1
Sinasabing sa oras na makawala, si Bernardo Carpio,
08:21.1
si Bernardo Carpio sa pagitan ng dalawang bundok ay pangungunahan niya ang pagpapalaya sa bayan.
08:27.1
Now, sino naman nakakailala dito kay Jose Cisio, yung ating nabanggit?
08:31.1
Yan, si Jose Cisio o Jose de la Cruz ang binigyan ng karanganang hari ng mga makata sa Katagudugan.
08:40.1
Isinilang siya sa Tondo, Maynila noong Desiembre 2017-46.
08:47.1
Hindi siya nakapag-aaral, ngunit sa sarili niya pagsisikap,
08:51.1
ay natuto ng katon at kartilya, doktrina kristyana, pilosopiya at teologiya.
08:58.1
May ilig siyang matuto.
09:00.1
Kinikilala rin siya sa kanyang kahusayang sumulat ng mga tula,
09:04.1
kaya marami ang nagpatulong sa kanya ng pagtutugma ng mga salita.
09:09.1
Ikinapit sa kanya ang taguring Jose Cisio dahil kung may magpapagawa sa kanya ng patulang liham ng pag-ibig.
09:18.1
Ako, uso-uso na noon.
09:19.1
Kahit, kahit, eh.
09:21.1
Kahit noon pa man.
09:22.1
Yung mga patulang liham na yan.
09:24.1
Ang hinihingi niyang kabayaran ay isang Cisio.
09:30.1
Kaya si Jose Cisio.
09:31.1
Yun ang kwento kung paano niya nakuha ang kanyang taguring.
09:35.1
Nakapunta naman tayo sa question number four natin.
09:38.1
Question number four.
09:39.1
Anong tradisyon ng mga Cebuano ang kombinasyon ng awit, sayaw at debate ng lalaki at babae?
09:46.1
Is it A. Balitaw?
09:54.1
Pwede siyang set o'clock.
09:55.1
Your timer starts now.
09:56.1
Ano ang tamang sagot?
09:57.1
Anong tradisyon ng mga Cebuano ang kombinasyon ng awit, sayaw at?
10:02.1
Ito yung unique na factor din, no?
10:04.1
Debate ng lalaki at babae.
10:08.1
May mga classmates ba tayong Cebuano diyan?
10:11.1
Kumusta kayo diyan?
10:14.1
Mas baka alam ninyo ito.
10:17.1
Tapos na ang ating oras.
10:18.1
Ang tamang sagot ay A.
10:21.1
Ang balitaw ay taglisan ng husay sa musika at katuwiran na sikat na sikat sa Cebu.
10:27.1
Ang debate ay karaniwang umiikot sa pagsang-pag-ibig.
10:31.1
At ang sayaw ay karaniwang nagsasadula ng pag-aalay ng lalaki ng bulaklak sa kanyang napupusuang babae.
10:39.1
At ang pagtanggap ng bulaklak ay tanda ng pagsang-ayo ng babae sa iniaalay na pag-ibig sa kanya.
10:48.1
nagmula pa sa sinuunang tradisyon ang balitaw.
10:51.1
Bago pa man dumating ang mga Espanyol sa kapuloan ay meron na nito.
10:55.1
At ito ay ginaganap tuwing may kasayahan at iba pang pagliriwang.
11:00.1
Sa pagdaraos ngayon ng balitaw, karaniwang sinasaliwan ito ng gitara o arpa.
11:07.1
Hanggang ngayon, kung totoo siya yan, di ba?
11:09.1
Kahit sa modern day, ang mga kasiyahan o mga pagtitipo na Pilipino ay napaliligiran pa rin at napupuno ng mga kwento,
11:16.1
ng mga pagsusunod.
11:17.1
Ng mga pag-showcase ng ilibang talento, kantahan, pagtugtog ng musika at iba pa.
11:23.1
Question number five natin.
11:24.1
Sa musika, sa aling wika nakasulat ang awiting bayan na Dandansoy?
11:29.1
Is it A. Waray, B. Ilocano, C. Chavacano o D. Kiligaynon?
11:35.1
20 seconds on your clock.
11:36.1
Tumatag mo na ang ating oras.
11:38.1
Narinig mo na ba yung Dandansoy?
11:42.1
Nung ako'y lumalaki, may mga ganyang awitin na kahit pa pa rin narinig ko sa aming tahanan.
11:47.1
Dahil ako'y lumaki na may lola, lolo at mga tsahin at mga tsuhin din sa bahay.
11:55.1
Natapos na ang ating oras, ang tamang sagot ay B. Kiligaynon.
12:00.1
Dandansoy ay isang awiting bayan na mula sa isla ng Panay.
12:05.1
Ang kiligaynong wika ay ang pangunahing wika dito.
12:11.1
May apat na saknong na tiga-apat na talutod ang kanta.
12:16.1
At ikinukwento ng kanta na ito ang pamamaalam kay Dandansoy ng kanyang kasintahan na uuwi raw sa Payaw.
12:25.1
Ganyan man, binibigyan ng babae si Dandansoy ng pagkakataon upang patunayan kung wagas ang kanyang pag-ibig.
12:34.1
Parehas ba tayo ng mga sagot?
12:36.1
Doon na tayo sa question number 6 natin.
12:38.1
Question number 6.
12:39.1
Sa aling probinsya nagmula ang kwento ni Aliguyon?
12:44.1
Is it A. Bukidnon?
12:48.1
20 seconds more o'clock.
12:50.1
Tumatakot na ang ating oras.
12:53.1
Sa aling probinsya nagmula ang kwento ni Aliguyon?
12:57.1
Is it A. Bukidnon?
13:03.1
Napakayaman ng kultura at panitikan sa Pilipinas sa iba't ibang lugar natin dito.
13:11.1
Tapos na ang ating oras.
13:13.1
Ang tamang sagot ay C.
13:16.1
Si Aliguyon ay bayani ng epikong bayan na Hudhud.
13:21.1
Siya ay isang mandirigma na ay pinagpatuloy ang laban ng kanyang ama.
13:25.1
At sa probinsya ng Ifugao nagmula ang kwento ni Aliguyon.
13:31.1
Nasa Ifugao, dito rin matatagpuan ang pamoso, ang ating tanyag na Bannaway Rice Terraces
13:37.1
na ginawa rin bilang UNESCO World Heritage Site noong 1995.
13:43.1
Ito ay man-made na hagdan-hagdang palayan na gawa ng ating mga kapwa Pilipino sa Bannaway.
13:50.1
Gasyan number seven tayo.
13:52.1
Sa Filipino comics, sino ang lumikha ng superhero na lumulunok ng bato para magkaroon ng kapangyarihan?
13:59.1
Is it A. Mars Ravalo?
14:05.1
Or D. Mars Pautang?
14:08.1
20 seconds on your clock.
14:10.1
Tumatakbo ang ating oras.
14:13.1
Itong superhero na lumulunok ng bato para magkaroon ng kapangyarihan.
14:20.1
Nung bata kami, nagtatanungan kami kung gusto namin magiging kaya ng superhero na ito.
14:25.1
Pero pag iniisip kailangan lumulok ng bato pero sabi ko parang okay na hindi na lang kayo.
14:29.1
Tapos lang ang ating oras.
14:31.1
Ang tamang sagot ay letter A. Mars Ravalo.
14:34.1
Sabi ko nung bata ako talaga parang masakit kaya lumulok ng bato.
14:38.1
Pero wala yung problema.
14:40.1
Sa ating sikat na Pinoy superhero na si Darna.
14:45.1
At ang comics na yan ay isinulat ni Mars Ravalo noong 1947.
14:50.1
Diba? Ang tagal-tagal na.
14:52.1
Bago pa nauso ang mga modern na comic superheroes na babae, meron na tayong sarili natin in Darna.
15:01.1
At sa orihinal na comics, si Narda ay sampung taong gulang na batang babae.
15:05.1
At ang bato na kanyang nilulunok ay mula sa isang gulala.
15:09.1
Meron pa akong alaala na meron akong dentista noon.
15:13.1
Meron siya mga lumang comics.
15:15.1
Doon sa kanyang tahingahan.
15:17.1
Doon sa lugar ko saan kami naghihintay.
15:19.1
At nakakita pa ako nung isang lumang comics na ito kung saan batang babae si Narda.
15:25.1
Alam niyo ba na hindi lang ang Darna ang isinulat ni Mars Ravalo.
15:31.1
Prolific siya na writer at comic book writer.
15:34.1
Siya ay nagbigay buhay din sa marami pang hero characters.
15:38.1
Na ating-ating gaya ni Captain Barbell,
15:43.1
at ang napakagandang Sirena.
15:47.1
Na marami nang naging TV versions, movie versions.
15:51.1
Ang nag-iisang si Jezebel.
15:53.1
Now mula sa comics, naging palabas din nga sila sa mga television at pelikula.
15:58.1
Maaaring iba-iba ang mga artisang matatandaan natin pag binanggit ang mga pangalan na ito.
16:03.1
Doon nga natin malalaman ng edad.
16:05.1
Pero ang importante ay,
16:08.1
Dahil nakakuwento pa rin sila ng paulit-ulit.
16:11.1
Okay? Sino naka ko na tama sagot?
16:13.1
Question number 8 na tayo.
16:15.1
Question number 8. Ano ang pambansang panunumpa ng mga Pilipino?
16:20.1
Ito ba ay A. Panatang makabayan?
16:26.1
O D. Ipaglalaban ko?
16:28.1
Tumatakbo na ang oras natin.
16:30.1
Kaya pwede second time o'clock.
16:36.1
Pambansang panunumpa.
16:39.1
Lahat tayo ay may natatandaan na versyon ng sagot sa tanong na ito.
16:47.1
Ang tama sagot ay letter A.
16:51.1
Ang panatang makabayan.
16:53.1
Ang pambansang panunumpa ng mga Pilipino ay ang panatang makabayan.
16:57.1
At ang pagbigkas nito ay pagkilala sa pagkabansa ng Pilipinas.
17:02.1
Pagpapakita ng paggalang sawatawat.
17:04.1
Bilang sabisag ng kalaya ng bansa.
17:07.1
Pwede din siyang aspeto ng panunumpa natin sa ating mga gagampanan na papel.
17:17.1
Ito ay isa sa dalawa na pambansang panunumpa.
17:21.1
Ang isa na isa pang panunumpa ay ang panunumpa sa katapatan ng watawat.
17:27.1
Ang panunumpa sa watawat ng Pilipinas.
17:30.1
Sinasabi na ang panatang makabayan.
17:32.1
Sinasabi ang panatang makabayan sa mga seremonyang pangwatawat sa mga paaralan.
17:39.1
Kaya kung may mga flag ceremony kayo.
17:41.1
Ito ay binibigkas doon.
17:43.1
At ito ay madalas na binibigkas no.
17:46.1
Pagkatapos ng ating pambansang awit na lupang hinirang.
17:50.1
Pero bago ang panunumpa sa katapatan sa watawat.
17:55.1
Ang pagsasabi ng panatang makabayan ay hinakailangan sa lahat ng mga pampublikong paaralan.
18:01.1
At maging sa mga pribadong paaralan.
18:05.1
Kaya lahat tayo, ako yung nagtitiwala na natatandaan natin yan.
18:10.1
Yun tayo sa question no. 9.
18:11.1
Ang awit na bayan ko ay pagtutol sa aling ideya?
18:16.1
Is it A. Pananakop?
18:18.1
B. Pagsisinungaling?
18:19.1
C. Pagkakalat ng basura?
18:21.1
D. Paggamit ng bawal na gamot?
18:23.1
20 seconds on our clock.
18:25.1
Tumatakbo ng oras.
18:26.1
Isip-isipin natin, alahanin natin ang awit na bayan ko.
18:30.1
Ito ba ay pagtutol sa A. Pananakop?
18:33.1
B. Pagsisinungaling?
18:34.1
C. Pagkakalat ng basura?
18:36.1
O D. Ang paggamit ng bawal na gamot?
18:39.1
Sa mga awit na hanggang ngayon, tuwing narinig ko ay mahirap na sigilan ng luha.
18:46.1
Tapos na ang ating oras, ang tamang sagot ay A. Pananakop.
18:51.1
Ang bayan ko ay isang kundiman na nilikha ni Constancio de Guzman, batay sa titik ni Jose Corazon de Jesus,
18:59.1
noong taong 1928.
19:02.1
Ang kundiman na isang uri ng awit ng pag-ibig ng mga Tagalog.
19:08.1
Now, narinig niyo na ba ang kantang ito?
19:10.1
Pagkatapos sa ating pag-aaral, maaari niyong i-search sa internet at pakinggan.
19:15.1
May kurot sa puso ang mga liriko ng kantang iyan at nananatili sa ating gunita yung kanyang mensahe.
19:24.1
Now, dito na tayo sa question number 10.
19:27.1
Sino ang nagsulat?
19:28.1
Sino ang nagsulat ng Florante at Laura?
19:30.1
Is it A. Gregorio del Pilar?
19:34.1
C. Francisco Balagtas?
19:39.1
27 o'clock, sino ang nagsulat ng Florante at Laura?
19:44.1
Kami ay nasa high school tuwing first year.
19:48.1
Isa sa mga readings ang Florante at Laura.
19:52.1
Sino ang nagsulat?
19:54.1
Now, pwede nating babasan yung mga posibleng sagot.
19:57.1
May process of elimination to get to the correct answer.
20:00.1
Kaya tapos na ang ating oras.
20:01.1
Ang tamang sagot ay si C. Francisco Balagtas.
20:08.1
Si Francisco Baltasar o mas kilala bilang Francisco Balagtas ay isang tanyag na Pilipinong makata
20:16.1
at malawakang ituturing na isa sa mga pinakadakilang Pilipinong pampanitikan na laureate
20:23.1
para sa kanyang epekto sa panitikan ng Pilipino.
20:25.1
At ang sikat na epiko ang Florante at Laura ay kanyang pinakakilalang obra maestra.
20:32.1
Ang ilan pa sa kanyang mga obra, sa kanyang mga akda ay ang Orosman at Zafira,
20:38.1
isang komedya na may apat na bahagi.
20:40.1
Don Nuño at Celinda, isang komedya na may tatlong bahagi.
20:45.1
Auredato at Astrome, isang komedya na may tatlong bahagi.
20:50.1
Clara Belbore, isang komedya na may tatlong bahagi.
20:55.1
Abdul at Miseranan,
20:57.1
Bayaceto at Dorslica,
21:00.1
Alamansor at Rosalinda,
21:03.1
La India Elegante y El Negrito Amante,
21:09.1
Rodolfo at Rosimonda,
21:11.1
Mahomet at Constanza,
21:14.1
Klaus at nga, ang Florante at Laura.
21:17.1
Isang awit na tanyag na gawa ni Balagtas.
21:21.1
So napakarami niyang naisulat na mga...
21:27.1
Natapos lang ang ating tanungan. Anong nakuha ninyong score? Let us know.
21:31.1
Sino sa inyong nakaperfect? Sabihin ninyo na makongratulate namin at mabati kayo sa ating comment section.
21:36.1
Gusto akong pasalamatan ng lahat dahil sumama kayo sa ating paglalakbay sa pages ng Panitikan ng Pilipino dito sa episode na ito.
21:45.1
Sana'y nadagdagan ang ating kaalaman patungkol sa mga awitin, mga kwentong bayan, mga kwentong epiko,
21:52.1
at iba't ibang mga...
21:54.1
classic, diba, ng panitikan from all over the Philippines mula sa iba't ibang provinsya, written sa iba't ibang wika natin.
22:03.1
Pati na rin ang mga kabayang kanta at panunumpa.
22:06.1
Kung may suggested topics kayo na gusto nyong pag-usapan natin, gawin nating trivia challenge o quiz, eh comment nyo lamang dito.
22:14.1
O mag-message kayo sa Knowledge Channel Facebook account.
22:17.1
Huwag din kalilimutan na i-share ang video na ito para mas marami pang mag-enjoy at matuto.
22:22.1
And this is Coach Laika.
22:23.1
Lagi ninyong tatandaan, learning never stops, kaya let's never stop learning.
22:28.1
I'll see you next time dito lamang sa inyong paboritong online tanungan ang knowledge on the go.
22:35.1
I'll see you next time. Bye!
