8 "Bawal" na Pagkain sa Prostate Problem. - By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:40.4
Pero lahat naman, moderation.
00:42.5
May mga ibang sakit, baka hindi pwede yung gatas, baka mas bawas yung itlog.
00:48.1
Depende nga sa sakit, anong ba ito? Sakit sa puso, buto ba gusto mo, o sa prostate.
00:53.4
So, in moderation, baka bawas kain ito, dagdag kain ito, kasi nga yung pag-aaral, hindi naman 100%,
01:02.0
based on medical studies, tsaka yung pag-aaral natin.
01:06.5
So, lahat ng lalaki may prostate. Pagdating ng edad 50, lumalaki karamihan ang prostate.
01:14.6
So, magkakaroon na ng 6 na senyales, lalo na pag 60 years old, or 70.
01:20.3
Halos lahat na siguro may prostate problem.
01:23.4
So, ang sintoma sa lalaki, ganito.
01:27.4
Mas madalas na yung ihi nila.
01:30.2
Okay, madalas na yung ihi.
01:33.0
Number 2, gigising maraming beses sa madaling araw para umihi.
01:39.3
So, yan, sign of prostate problem yan.
01:42.2
Number 3, masakit.
01:45.2
Mahapdi habang umiihi.
01:47.5
Usually, sa gitna ng ihi.
01:50.0
Masakit, o parang burning sensation.
01:54.0
Yung iba naman, habang nagtatalik, masakit din. Pwede rin yun.
01:59.0
Pero usually, sa pag-ihi, masakit din.
02:01.9
Number 4, pwedeng may dugo.
02:04.5
May dugo sa ihi, o sa semilya, may dugo.
02:08.2
Pwede rin sign ng prostate inflammation or infection.
02:12.6
Number 5, yung prostate, ano yan eh, nasa daanan ng ihi ng lalaki yan.
02:18.0
Kaya minsan, sumasakit yung likod, or sa hip area.
02:21.5
Actually, medyo bad sign.
02:23.6
Pag sumasakit dito, papacheck tayo sa urologist.
02:28.2
At number 6, papatak-patak na lang yung ihi, dribbling of urine.
02:34.8
So, puro urinary problem ito.
02:37.9
Para malaman kung may prostate problem, papa-ultrasound natin yung prostate.
02:42.3
Pag napa-ultrasound, malalaman kung malaki yung sukat, o maliit, o kung may bukol, o walang bukol.
02:51.3
Pwede rin pacheck yung PSA.
02:54.6
Okay, may blood test ito.
02:56.1
Pacheck ito for prostate cancer.
02:59.8
Minsan din, ang urologist, ina-examine din.
03:04.1
Sinusundot dito sa puwet, nakakapare ng urologist, ng doktor, kung matigas ba, normal ba, o may problema sa prostate.
03:13.2
So, kukwento na natin, ano yung pagkaing iiwasan kung ang prostate nyo ay lumalaki.
03:19.7
Halos lahat ng lalaki, 50, 60 and above.
03:23.4
Lumalaki ang prostate, may sintomas kayo.
03:26.4
So, iiwas kung malaki ang prostate, tawag dyan, benign prostatic hypertrophy, or prostate cancer, kinakatakutan natin.
03:35.8
Tulad na sinabi ko, itong mga pagkain ito, may pros and cons.
03:40.0
Pero kung prostate ang main problem natin, ito yung mga iiwasan, babawasan, at mamaya yung mga dadamihan.
03:47.6
Number one worst foods for prostate health ay...
03:53.4
Red meat, karne pa rin talaga.
03:57.1
Baboy, baka, kahit beef, mga steak, hindi pwede masyado marami, konti lang.
04:05.4
Nakita kasi talaga sa pag-aaral, basta maraming red meat, siguro maraming taba, mas mataas ang risk for serious prostate cancer, advanced prostate cancer.
04:19.7
Pati mga processed meat, kasama rin yung mga hot dogs.
04:23.4
Sausage, ham, malamang, pati mga langgunisa, basta, pras.
04:28.9
Depende, depende sa pagkagawa eh.
04:31.2
Kung may mga preservatives, mas masama.
04:33.4
So, beef, pork, at processed meat, mas hindi maganda.
04:39.8
Hindi naman 100% sabihin, higher risk, so konting bawas.
04:44.3
Mas kumain na lang kayo ng isda, mas kumain na lang ng manok, ng tokwa, at mga gulay for protein needs.
04:53.4
Chicken, fish, tofu, at mga beans para makakuha ng protina.
05:00.3
Number two, magugulat kayo.
05:02.7
Dapat iwasan, so number one, mga beef.
05:05.4
Number two, dapat iwasan, gatas.
05:09.9
Alam ko, healthy ang gatas.
05:11.5
Healthy ang gatas, pampalakas ng buto, pampalakas ng muscle, kompleto yung gatas.
05:18.4
Kaya lang, kung takot tayo sa prostate problem, yung mga full-fat.
05:23.4
Ang kalabang kasi, taba eh.
05:25.4
May gatas na full cream milk
05:27.7
o full fat na milk.
05:30.8
So, yung mga high fat na dairy products
05:33.5
ng mga milk, mga keso,
05:36.0
talagang mga very rich,
05:38.6
eh, hindi rin maganda.
05:41.1
May pag-aaral, nakita nila,
05:42.7
pag malakas kumain ng mga full cream na dairy products,
05:47.5
tumataas yung cancer risk ng prostate by 9%.
05:54.2
Hindi nila ma-explain ito.
05:56.1
Possible daw meron mga insulin-like growth factors
05:59.7
o baka, basta dumadami,
06:02.6
either lumalaki yung prostate
06:03.9
o nagkakaroon ng prostate cancer,
06:06.2
tumataas konti ang risk.
06:08.7
Sa mga karne, tumataas din konti.
06:11.9
Pero hindi 100% na porky.
06:13.6
Kumain ka ng steak at gatas, eh.
06:15.7
Ibig sabihin, konting hinay-hinay
06:17.9
kung prostate ang problema.
06:20.1
Number three, dapat iwasan
06:22.5
sa prostate problem ay alak.
06:26.9
Ito, alak, halos sure na hindi maganda.
06:29.7
Tumataas ang risk for serious prostate cancer.
06:33.9
May isang pag-aaral, ah,
06:35.4
10,000 na kalalakihan
06:37.4
pinag-aaralan sa Prostate Cancer Prevention Trial.
06:42.7
yung umiinom ng alak araw-araw,
06:45.5
okay, everyday siguro,
06:47.4
kahit mga 2 to 3 drinks in a day,
06:50.6
malaki ang chance magkaroon ng
06:53.5
serious high-grade prostate cancer.
06:57.4
So, bawas alak o tigil alak na lang,
07:02.0
Number four, dapat iwasan,
07:04.2
tulad na sinabi ko,
07:06.2
iba, mga prito naman ngayon.
07:08.7
Prito, fried foods,
07:12.3
kasama na nga yung beef and pork,
07:14.5
mga donut na prito,
07:17.0
chicken na laging prito,
07:18.8
fried, fast food,
07:21.6
lahat yan mga puro prito,
07:27.6
kumpara sa pagkain,
07:28.6
pati paninigarilyo,
07:29.6
mas masama yung paninigarilyo,
07:32.6
nakakataas din konti.
07:34.6
Ito, may mga meta-analysis,
07:36.6
na pag mahilig sa fried foods,
07:38.6
35% increase ng prostate cancer risk.
07:42.6
Ang duda nila, yung masyadong,
07:44.6
yung talagang nakalubog sa mantika,
07:48.6
naglalabas ng carcinogenic risk.
07:50.4
Carcinogenic compounds,
07:51.4
itong mga heterocyclic amines,
07:53.4
polycyclic aromatic hydrocarbons.
07:56.4
Pag ininit yung mantika sa sobrang init.
07:59.4
So, palitan itong mga saturated fat,
08:02.4
mas gusto nila yung mga olive oil,
08:05.4
mga avocado, mga nuts,
08:09.4
Pagdating pala sa gatas,
08:11.4
kanina, pwede nyo palitan yung gatas.
08:14.4
Gawin nyo na lang mga coconut milk,
08:16.4
gata, a little better.
08:21.4
ibang milk na lang.
08:22.4
O kung gatas gusto, low fat milk dapat.
08:27.4
Number five na dapat iwasan sa prostate problem,
08:31.4
high sugar, high glycemic index.
08:34.4
Yung mga sobrang tinapay,
08:37.4
pastries, mga mantika,
08:40.4
mga high glycemic index.
08:42.4
Yung mga nakakataas din ng diabetes.
08:45.4
So, dapat mas prutas,
08:47.4
mas gulay kakainin.
08:48.4
Yung mga processed foods,
08:50.4
mga sa supermarket,
08:52.4
yung mga matatamis,
08:54.4
kasama lahat yan.
08:55.4
Kailangan more fruits,
08:58.4
more whole grains,
08:59.4
mga wheat bread, brown rice.
09:02.4
Number six, dapat bawasan
09:05.4
pag may prostate problem,
09:09.4
Alam ko ang spicy, medyo healthy ang spicy.
09:11.4
Diba sinabi ko sa inyo,
09:12.4
yung mga sili, may capsaicin.
09:15.4
Medyo maganda sa baga,
09:17.4
maganda sa paghinga.
09:19.4
Pero ang spicy naman,
09:21.4
kung may almoranas, mahapdi.
09:24.4
Sa mga may UTI, medyo mahapdi din.
09:27.4
Ito rin sa prostate,
09:29.4
mahapdi din tong spicy foods.
09:32.4
Yung mga may prostate problem na lalaki,
09:35.4
pag kumain sila ng spicy foods,
09:38.4
chili pepper, lahat mga spicy,
09:41.4
mas lumalala yung sintomas nila.
09:44.4
Mas sumasakit yung pag-ihi,
09:47.4
mas nai-irritate ang pantog,
09:49.4
bladder, prostate, lumalala yung sintomas.
09:52.4
So, bawas kung yan ang problema mo.
09:56.4
Yung mga spicy chicken.
09:58.4
Number seven, number eight,
10:00.4
ito medyo may pag-aaral,
10:03.4
pero medyo controversial konti ito.
10:06.4
Kasi itong seven and eight,
10:08.4
na pagkain at yung mga supplement,
10:11.4
medyo okay dapat ito eh.
10:12.4
Pero para sa prostate problem,
10:14.4
may pag-aaral na parang iwas tayo.
10:18.4
Number seven, calcium supplement.
10:21.4
Alam ko, kailangan ng calcium supplement,
10:24.4
pag babae na osteoporosis.
10:27.4
Kahit sa lalaki, ako meron ako mga calcium iniinom.
10:31.4
Actually, calcium supplement ko,
10:33.4
mga twice a week lang ako iniinom.
10:34.4
From time to time.
10:35.4
O mas maganda yung calcium mo,
10:37.4
kunin mo sa green leafy vegetables,
10:41.4
o mga calcium, yung mga ito,
10:47.4
Pero yung calcium supplement,
10:49.4
may ilang pag-aaral, nakita nila,
10:51.4
medyo tumataas yung risk for prostate cancer.
10:56.4
Hindi malinaw bakit.
10:58.4
Pero kung maraming calcium,
11:02.4
Hindi natin sure bakit.
11:04.4
Yan ang sinasabi ng pag-aaral.
11:06.4
Ibig ko na sabihin,
11:08.4
ingat na lang sa calcium supplement sa mga lalaki.
11:11.4
Doon na lang kunin natin sa gulay,
11:15.4
tsaka calcium fortified foods.
11:19.4
Hindi pa naman hundred percent to eh.
11:25.4
Katulad ng itlog,
11:26.4
very controversial.
11:27.4
Sinabi ko sa inyo,
11:28.4
healthy ang itlog,
11:29.4
may protein na yung itlog.
11:31.4
Diba yung egg white,
11:34.4
yung egg yolk eh.
11:36.4
medyo hinay-hinay
11:38.4
kung may cholesterol.
11:41.4
may takot kayo sa sakit sa puso.
11:44.4
Pero kung mahirap,
11:46.4
kailangan mo ng murang protina,
11:48.4
pwede kumain na itlog.
11:49.4
One to two eggs a day.
11:53.4
walang problema yan.
11:54.4
Kung walang pera,
11:55.4
kailangan mo pampalakas.
11:58.4
yun ang sinasabi ko,
12:00.4
pag heart problem
12:01.4
or cholesterol problem,
12:03.4
mga three to four eggs per week lang.
12:09.4
may pag-aaral din sa prostate.
12:11.4
Ang ayon sa pag-aaral sa prostate,
12:13.4
pag kumain ng tatlong itlog
12:15.4
kasama yung egg yolk,
12:17.4
three eggs per week,
12:21.4
parang allegedly,
12:25.4
serious prostate cancer.
12:28.4
Medyo may isang pag-aaral nakikita.
12:30.4
Bakit tumataas yung risk
12:32.4
for prostate cancer?
12:34.4
nilagyan ko ng malaking question mark
12:38.4
hindi pa sigurado eh.
12:39.4
Doon kasi sa study,
12:40.4
medyo may problema din.
12:43.4
yung mahilig kumain ng itlog
12:47.4
at mas hindi rin nag-exercise.
12:50.4
So, baka yun ang factor.
12:51.4
Baka mataba sila,
12:52.4
hindi nag-exercise.
12:54.4
risk factor din yun.
12:56.4
Pagiging overweight,
12:57.4
masama sa prostate.
12:59.4
Kulang sa exercise,
13:00.4
masama sa prostate.
13:02.4
Kaya, itong eggs ay siguro,
13:04.4
three times in a week lang,
13:06.4
Konting hinay-hinay
13:08.4
siguro hard boiled egg,
13:11.4
Pero ang mas sure na dapat iwasan sa prostate,
13:26.4
yan talaga mas bawal.
13:28.4
Ano naman ang good foods
13:30.4
for the prostate?
13:31.4
Yung mga dapat nyong kainin.
13:33.4
Siyempre, lahat ng gulay.
13:36.4
cruciferous vegetables.
13:37.4
Ito yung mga broccoli,
13:40.4
yan talaga mga magaganda.
13:42.4
Nababawasan ang prostate cancer
13:47.4
Pero mag-gulay lang,
13:48.4
bawas ang prostate cancer mo 20%.
13:51.4
So, mag-gulay na lang tayo.
13:56.4
nakakababa din ang prostate cancer.
14:13.4
and weight reduction.
14:15.4
Pag may problema sa prostate,
14:17.4
siyempre, kailangan mag-consult tayo sa urologist.
14:20.4
Kahit tayo, nagkakonsult sa urologist.
14:22.4
Meron silang nire-reset ng gamot.
14:29.4
yan ang binibigay pampaliit ng prostate.
14:32.4
Ang doktor nyo nalang mag-re-resetan yan.
14:37.4
safe ba itong mga gamot?
14:39.4
Itong mga duodart,
14:48.4
May study, six months,
14:50.4
May study, one year.
14:52.4
May study, four years.
14:54.4
Yung isang pinakamalaking study,
14:57.4
Reduced trial ang pangalan.
14:58.4
So, doon sa four-year study,
15:03.4
mas hindi naoperahan sa prostate
15:05.4
yung umiinom ng gamot.
15:10.4
Mas nabawasan yung laki ng prostate.
15:12.4
Na-lessen yung sintomas.
15:14.4
Although yung risk for prostate cancer,
15:25.4
So, itong mga gamot na ito,
15:27.4
binibigay lang ito
15:28.4
pampaliit ng prostate
15:29.4
para mawala yung sintomas.
15:31.4
Pero sa prostate cancer,
15:32.4
hindi pa malinaw kung nakakasama,
15:35.4
hindi natin sure.
15:37.4
So, para sa akin,
15:39.4
sundin pa rin yung payo ng doktor.
15:41.4
Usually, daily itong gamot.
15:43.4
Ako nga, ina-adjust ko na lang.
15:45.4
So, tignan rin natin.
15:47.4
So, yung doktor nyo,
15:48.4
magdi-decide nito.
15:49.4
Pero sa tingin ko naman,
15:52.4
for one year, two years,
15:53.4
may tulong itong mga gamot na ito.
15:55.4
Kesa hindi makaihi.
15:57.4
Pag hindi makaihi,
16:00.4
Mas delikado pa yun.
16:03.4
Baka ma-heart attack pa
16:04.4
sa hindi pag-ihi.
16:05.4
Tsaka, may side effect
16:06.4
itong mga gamot na ito.
16:08.4
Actually, itong side effect,
16:10.4
ang gusto nyong side effect.
16:12.4
Merong good side effect
16:14.4
ang dutasteride, penasteride
16:17.4
Kumakapal ang buhok.
16:19.4
Actually, minsan binibigay itong
16:21.4
dutasteride, penasteride.
16:23.4
Pampakapal ng buhok.
16:24.4
Kahit walang problema sa prostate.
16:26.4
Especially sa kalalakihan.
16:28.4
So, sana po nakatulong itong video.
16:30.4
Mga bawal kainin.
16:32.4
Yung mga dapat kainin.
16:36.4
Siyempre, sa lumalaking prostate.
16:38.4
Adbantay din tayo sa prostate cancer.
16:41.4
Yan ang binabantayan nating mga kalalakihan.
16:44.4
So, sa mga misis,
16:45.4
ituro natin ito sa inyong mister.
