* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:00.0
Sa isang probinsya sa Bansang Laos ay makikita ang kakaibang nayon.
00:05.7
Ang nayon ay nababalot ng napakaraming bomba.
00:09.7
Normal na dito ang mga naglalakihang empty shells ng bomba na nakadisplay sa mga bakuran.
00:16.2
Sa dami ng mga bomba, upang mapakinabangan ay ginagawa nila itong poste ng kanilang mga bahay.
00:22.6
Ginagamit sa landscaping, ginagawang bakod, ginagawang kutsara, bottle opener at iba pa.
00:30.4
At ang nayong ito ay hindi nag-iisa dahil merong 17 provinces sa Laos ang nababalot ng mga bomba.
00:38.7
Milyon-milyon ang bilang nito.
00:41.1
At alam mo ba, ang mga bombang ito ay pinabagsak ng United States noong panahon ng Vietnam War.
00:47.8
Ayon sa report ng National Regulatory Authority ng Gubyerno ng Laos,
00:52.6
mula 1964 hanggang 1973 ay mahigit 270 milyon na mga bomba ang pinabagsak ng Amerika sa bansang Laos.
01:03.0
At nasa 80 milyon ito ay hindi pa sumasabog hanggang ngayon.
01:08.0
Ibig sabihin, meron pang nasa 80 milyon na mga bomba ang nagkalat sa buong Laos, nakatago o nakabaon sa lupa.
01:17.2
Naghihintay ng mga mabibiktima nito.
01:20.1
Madalas ay nauhukay ito ng mga farmers.
01:22.6
Mga mga ngalakal at napaglalaroan pa ng mga bata.
01:27.2
At ito'y bigla na lang sumasabog.
01:30.2
Kung hindi putol ang mga kamay at paa, ay nasusunog ang katawan at mukha ng biktima.
01:36.3
At ang masaklak pa, ay libo-libo na rin ang mga namatay dahil sa hindi inaasahang pagsabog.
01:43.2
Since 1964, ay nasa 50,000 katao na ang namatay o na-injured sa bansa dahil sa mga unexploded explosives.
01:52.6
Dahil dito, itinuturing ang Laos bilang the most heavily bombed country per capita.
01:59.0
Ngunit ang tanong, hindi naman magkalaban ang Laos at Amerika at isang neutral na bansa ang Laos.
02:05.9
Ngunit bakit kaya ganun katindi ang pambubomba ng Amerika sa bansang ito?
02:13.1
Ang Laos o Lao People's Democratic Republic ay makikita sa Southeast Asia.
02:19.3
Taong 1962, nilagdaan ng United States.
02:22.6
United States, Soviet Union, China, Vietnam at sampu pang ibang bansa ang International Agreement on the Neutrality of Laos.
02:31.7
Nakasaad dito na bawal sakupin o magtayo ng base militar sa Laos ang mga pumirmang bansa.
02:38.5
Pero anong nangyari na sa kabila ng pagiging neutral, ay nadamay pa rin ang Laos sa gyera?
02:44.5
Kung babalikan ang kasaysayan, mukhang ang nangyari sa Laos ay wrong place at the wrong time.
02:51.2
Nang panahon yun, ay maraming...
02:52.6
At hindi ang pakikipaglaban ng Amerika para mapigilan ang paglaganap ng komunismo.
02:58.3
Dahil malapit sa China, naniniwala ang presidente ng Amerika noon na si Dwight D. Eisenhower
03:04.3
na kapag nahulog sa komunismo ang Laos, ay posibleng sumunod na rin ang ibang bansa sa Southeast Asia.
03:11.8
Nagsimula ang Vietnam War noong 1955.
03:14.8
Ang komunistang North Vietnam ay sinuportahan ng mga komunistang bansa na gaya ng Soviet Union at China.
03:22.6
At ang South Vietnam naman ay suportado ng mga anti-communist countries na pinangungunahan ng United States.
03:29.7
Merong tinatawag na Ho Chi Minh Trail, isang daanan na siyang pangunahing ruta na ginagamit ng komunistang North Vietnam
03:37.2
para magdala ng military supplies papunta sa South Vietnam.
03:41.8
At ang rutang ito ay dumadaan sa bansang Laos.
03:45.6
Naging layunin ang US na pahinain, guluhin o pigilin ang supply chain na ito.
03:51.6
Ito ang dahilan kung bakit naging target ng pambubomba ng US ang Laos, kahit pa ito'y isang neutral na bansa.
03:59.6
1964 nang magsimulang bombahin ng Amerika ang Laos gamit ang mga AC-130s and B-52s planes na nagbabagsak ng kumpul-kumpul na bomba.
04:11.6
Dumanas ang Laos ng katumbas na pambubomba every 8 minutes, 24 hours a day sa loob ng siyam na taon.
04:19.5
Natapos ang Vietnam War.
04:21.6
1975, ngunit sa pagtapos ng gyera, ay hindi doon nagtapos ang kalbaryo ng Laos.
04:28.1
Dahil kahit almost 50 years na ang nakalipas, ay matindi pa rin ang pinsalang hatid ng mga bomba.
04:35.1
Gaya ng nabanggit, simula 1964, tinatay ang 50,000 Lao ang namatay o nasugatan dahil sa mga lumang bomba.
04:43.3
At simula 2011 hanggang 2020, 54% ng mga biktima ay mga bata.
04:51.6
Noong 1994, nagsimula ang clearing operation ng Organisasyong Mines Advisory Group, at hanggang ngayon ay patuloy pa rin ang pag-aalis nila ng mga UXO sa Laos.
05:04.5
At ang Amerika din ay patuloy ang pagtulong sa pag-aalis ng mga UXO sa Laos.
05:10.5
The United States will double our annual funding to 90 million dollars over the next three years to help Laos expand its work.
05:16.5
UXO o Unexploded Ordinances.
05:20.5
Ito ang tawag sa mga hindi sumabog na mga bala, grenades, at mga bomba.
05:26.1
Ayon pa sa pananaliksik ng Congressional Research ng Amerika, ay pusibling umabot ng 100 years bago tuluyang makamit ang UXO-free na Laos.
05:36.5
Matagal at mahirap ang pag-aalis sa natitirang 80 milyong hindi sumabog na mga bomba.
05:42.8
Pero higit na mahirap ay burahin ang mapait na alaalang hatid ng pag-ulan ng bomba sa Laos.
05:49.7
Isang bansang nagnais na maging neutral para makaiwas sa digmaan, pero naging biktimang pinagkaitan ng kapayapaan.
05:58.8
Nagustuhan niyo po ba ang content natin ngayon? Kung oo ay mag-comment ng Big Yes.
06:04.1
This is your Ate O from Our Republic. Hanggang sa muli and stay awesome!
