Biodiversity and Evolution: Theories and Process of Occurrences | Puno ng Buhay
01:50.4
Ay, syempre gusto ko mabango ng aking bahay, no?
01:55.2
La, la, la, la, la, la, la, la, la, la, la!
02:02.2
Mambango ng aking bahay at ang linis-linis!
02:11.4
Ang saya talaga magmalinis ang aking bahay!
02:32.4
Nandyan pala kayo!
02:34.4
May lamok kasi! Kinagat ako!
02:36.4
Kakainis naman eh!
02:38.4
Nagtataka lang ako, mga BFF!
02:40.4
Dahil naglilinis naman kami ng maayos dito sa bahay namin.
02:45.4
Pero, may mga insekto pa rin. Bakit kaya ganon?
02:55.4
Masasagot kaya ito ng eco-adventure natin ngayong araw?
03:10.4
Natatandaan niyo pa ba yung napag-usapan natin nung nakaraan?
03:15.4
Yung tungkol sa evolution?
03:19.4
Ito ay ang pagbabago sa itsura, forma, at uri ng species sa paglipas ng mahabang panahon.
03:28.4
Alam niyo ba na may iba pa ang pag-aaral tungkol dito?
03:33.4
Mga theory kong tawagin para mas matulungan tayong maintindihan kung paano ito nangyayari.
03:42.4
Palawakin pa natin ang ating kaalaman tungkol sa theories na ito.
03:47.4
At kung kanino nga ba sila nagmula.
03:52.4
Tawagan natin ang aking wonder explorer na si...
04:06.4
Hello Kuya Elijah!
04:09.4
Oh mukhang busy ka!
04:11.4
Oh! Hi Ate Maymay!
04:13.4
Inaaral ko kasi itong mga fossil na nahanap ko nung nakaraan.
04:16.4
Ikaw, kamusta ka naman?
04:18.4
Okay naman Kuya Elijah!
04:20.4
Pero ayun na nga, kaya ako napatawag kasi gusto sana namin malinawan
04:26.4
tungkol dun sa theories of evolution.
04:30.4
Ah! Ayos yan Ate Maymay at BFFs ah!
04:33.4
Sige, tara! Pag-usapan natin!
04:36.4
Simulan muna natin mula sa aking mga idol na kung tawagin ko ay...
04:41.4
Bros of Evolution!
04:44.4
Ready na ba kayo?
04:46.4
Bros of Evolution? Ngayon ko lang narinig yun na!
04:52.4
Ang unang bro natin ay isang French naturalist at zookeeper.
04:55.4
Si George Cuvier.
04:59.4
Ang theory na ginawa niya ay ang theory of catastrophism.
05:04.4
Sa theory na ito, sinabi niya na nawawala at nauubos ang mga species
05:09.4
pagkatapos ng mga malaking sakuna.
05:12.4
At dahil sa pagkaubos nito, may mga bagong species na nag-e-evolve.
05:17.4
Ah! Parang yung nangyari ba ito sa dinosaurs Kuya Elijah?
05:22.4
Dahil sa asteroid impact at pagsabog ng mga bulkan, nawala sila at nag-evolve!
05:29.4
Tumpak ka dyan ate Maymay!
05:31.4
At ang next bro naman na ibibida ko sa inyo ay isa ring French naturalist.
05:36.4
Walang iba kundi si Jean-Baptiste Lamarck.
05:40.4
Siya ang nagpasimula ng theory of need, use and disuse, at inheritance of acquired characteristics na tinatawag ding Lamarckism.
05:51.4
Wow! Ang galing naman niya diba mga BFF?
05:57.4
Hindi lang isa, hindi lang dalawa, pero tatlong theories ang nabuo niya BFFs!
06:04.4
Kuya Elijah, abot saan naman po ang mga yan?
06:08.4
Ganito yan ate Maymay at BFFs!
06:11.4
Sa theory of need, ipinaliwanag ni Jean-Baptiste Lamarck na ang environment ay nakakaapekto sa pagbabago ng isang organism.
06:20.4
Sa theory of use and disuse naman, ipinaliwanag niya na ang mga body parts na hindi nagagamit ay liliit at eventually ay mawawala,
06:31.4
habang ang organs na madalas ginagamit ay maaari pang madevelop.
06:36.4
Ipinapaliwanag naman ng theory of inheritance of acquired characteristics o Lamarckism na ang mga katangian na nadevelop na mga organism dahil sa kanilang pag-adapt sa environment
06:48.4
ay maaaring mamana ng kanilang mga anak.
06:52.4
Sobrang nakaka-amaze naman siya Kuya Elijah!
06:56.4
Diba mga BFF? Kasi ang dami niyang theory na nabuo na nakakatulong sa pag-aaral natin ngayon!
07:05.4
Tama! Sa katunayan, ang mga pag-aaral ni Lamarck ay nagsilbing inspirasyon para sa ating susunod na row of evolution.
07:13.4
Sa kanya nanggaling ang theory of natural selection.
07:18.4
Please welcome ang British naturalist and biologist na si Charles Darwin na kilala rin bilang father of evolution!
07:28.4
Ipinaliliwanag ng theory of natural selection ang pagkakaiba ng katangian ng mga organismo.
07:35.4
Ang mga mas compatible sa kanilang environment at mabilis mag-adapt ang mas may chance na mag-survive.
07:44.4
Adaptive traits? Alam ko yan eh!
07:47.4
Yan yung kakayahan ng mga species na mag-survive.
07:52.4
Pero ang alam ko Kuya Elijah, may iba't ibang klase yan po diba?
07:57.4
Mayroong dalawang klase ng adaptation BFFs.
08:01.4
Ang structural o pagbabago sa physical na anyo at behavioral na tumutukoy naman sa pagbabago sa kung paano mag-respond ang organismo sa kanilang environment.
08:11.4
Isang halimbawa ng structural adaptation ay ang mga pitcher plants.
08:17.4
Na endemic sa Mount Hamigitan na naka-survive kahit mayroong high concentration ng mga toxic element ang lupa roon.
08:25.4
Paano? Sa pamamagitan ng pagbabago ng kanilang mga dahon na designed para ma-lure at mahuli ang mga insekto o iba pang mga hayop para mas maka-absorb pa ng nitrogen at nutrients.
08:39.4
Ibang mekanismo naman ang behavioral adaptation BFFs.
08:43.4
Isang common na example nito ay ang pagiging nocturnal ng mga species.
08:48.4
Ito ay mga organismo na mas heightened ang senses kapag gabi.
08:52.4
Kagaya ng mga kwago.
08:54.4
At ayon ang mga mahalagang tao at ang kanilang mga theory na nagpapaliwanag sa atin kung ano ba ang evolution.
09:02.4
Grabe no Kuya Elijah. Lahat ng rows of evolution natin ay natuto mula sa theory ng nauna.
09:09.4
Tapos mas lalo pa nila itong pinalawak sa pamamagitan.
09:11.4
Tapos mas lalo pa nila itong pinalawak sa pamamagitan.
09:12.4
Tapos mas lalo pa nila itong pinalawak sa pamamagitan.
09:14.4
Ang galing talaga!
09:19.4
At dahil sa mga discovery ni na Cuvier, Lamarck at Darwin, mas lumalim pa ang pagkakaintindi natin sa evolution.
09:28.4
Kuya Elijah, na-curious lang ako.
09:45.4
Ayan na! Wala na!
09:47.4
Um, na-curious lang ako Kuya Elijah.
09:50.4
Kasi may organisms na nagbago nga pero di naman nalalayo mula sa ancestors nila.
09:58.4
At meron din naman na talagang malaki ang pinagkaiba.
10:03.4
Great question Ate Maymay!
10:05.4
Meron kasi tayong tinatawag na microevolution at macroevolution.
10:11.4
Micro at macroevolution?
10:15.4
Hmm, BFFs. Alam niyo ba yun?
10:19.4
Ganito yan Ate Maymay at BFFs.
10:21.4
Ang microevolution ay ang maliliit na pagbabago na hindi nagre-resulta sa pagkakaroon ng bagong species.
10:29.4
Isang halimbawa nito ay ang mga lamok na nagiging immune sa pesticide.
10:34.4
Ay Kuya Elijah! Na-experience ko yan kanina! Paano po ba sila nagiging ganon?
10:40.4
Nakaya na na kasi nilang maka-adapt at labanan nito sa paglipas ng panahon.
10:45.4
Dahil dito, ang mga sumunod na henerasyon ng mga lamok ay nagkaroon na ng immunity kaya hindi na sila namamatay sa mga pesticide.
10:54.4
Kaya pala, kahit nag-spray na ako kanina, marami pa rin palipad-lipad na mosquito, BFFs!
11:04.4
Eh Kuya Elijah, ano naman po yung macroevolution?
11:09.4
Ang macroevolution naman ay ang malaking pagbabago na nangyayari sa isang species na nagre-resulta sa pagkakaroon ng bagong species.
11:20.4
Isang halimbawa nito ay ang pag-evolve ng mga halaman.
11:24.4
Mula sa mga munting algae sa dagat, dumating ang mga ito sa lupa at nag-evolve bilang land plants.
11:31.4
Ang mga land plants na ito ay nag-evolve into seed-bearing plants o gymnosperms.
11:37.4
At eventually, bilang flower-bearing plants o angiosperms.
11:42.4
Ang galing pala, no Kuya Elijah? Ngayon, mas naiintindihan pa namin ang iba't ibang klase ng evolution.
11:50.4
Pero ngayong medyo advanced na po ang ating technology. May mga latest updates at discoveries po ba tungkol sa evolution?
12:00.4
Alam niyo ate Maymay at BFFs, marami pang processes of evolution ang nadeskubre ng mga expert.
12:06.4
Para malaman natin kung ano-ano ang mga ito, samahan niyo ako sa aking Echo Investigation!
12:22.4
Dahil sa advanced technology na meron na tayo, ang mga expert ay may nadeskubre pang process ng evolution.
12:29.4
Ito ay ang non-random mating, mutation, natural selection,
12:36.4
gene flow at genetic drift.
12:40.4
Una, ang non-random mating.
12:44.4
Ito ay nangyayari kapag ang organisms ay namili kung kanino sila makikipagmate.
12:50.4
At minsan, nababaliwala na kung compatible ba o hindi ang kanilang mga genes.
12:56.4
Gaya nitong female zebra, namimili siya ng kanyang magiging mate at ang kanyang napili ay isang male horse.
13:04.4
Kapag ang genes ng dalawang magkaibang species ay pinagsama, maaaring magkaroon ng bagong species.
13:11.4
Ikalawa, ang mutation.
13:14.4
Ito ay nangyayari kapag ang genes ng organisms ay nag-iiba at sila ay nakakasurvive sa pagbabago na ito.
13:22.4
Kapag ang daloy ng genetic code ay biglang naiba, nagkakaroon ng kapansing-pansing pagbabago sa isang organism na malayo sa mga kauri nito.
13:32.4
Maaari din itong panggalingan ng panibagong species.
13:36.4
Actually, maraming organism sa ating paligid ang nakaranas ng mutation.
13:42.4
Kasama po ba rito yung mga organism na may sobra o kulang na parte sa kanilang katawan?
13:51.4
Halimbawa ng mga yan ay ang ahas na may dalawang ulo, itik na may apat na paa, at pusa na may isang mata.
14:02.4
Ito lang naman ang natural selection.
14:06.4
Kaugnay ito sa pag-aaral ni Charles Darwin na tumutukoy sa mga organism na nag-e-evolve dahil sa kanilang kakayahang makapag-adapt sa kanilang paligid.
14:16.4
Ang mga traits na nakatutulong sa kanilang pag-adapt ay naipapasa nila sa kanilang mga anak at mas nade-develop pa sa paglipas ng mahabang panahon.
14:26.4
Ikaapat, ang gene flow.
14:31.4
Ito ay nangyayari kapag ang isang populasyon na may magkakaparehas na genes ay napasukan ng isang organism na may ibang genes.
14:39.4
Dahil dito, magkakahalo ang kanilang mga genes.
14:43.4
At gaya ng sabi sa Lamarckism, maaari itong magbigay ng bagong traits sa kanilang mga magiging anak.
14:51.4
At ang ikalima, ang genetic drift.
14:55.4
Ito ay nangyayari kapag ang isang species ay nakaranas ng malalang trahedya.
15:00.4
Gaya ng sinasabi sa Theory of Catastrophism at bilang lamang ang mga nakasurvive dito.
15:06.4
Isang halimbawa ay ang mga mammoths na na-extinct at ang mga elephants na nakasurvive.
15:13.4
At ayun ang iba pang mga proses ng evolution ate Maymay at BFFs.
15:18.4
The best ka talaga Kuya Elijah. Thank you po. Dahil sa echo investigation na ito, mas naintindihan pa namin ang evolution.
15:27.4
Walang problema ate Maymay.
15:29.4
Ang mga discovery na ito ang magbibigay sa atin ng bagong kaalaman.
15:34.4
Malay niyo, isa sa inyo ang maka-discover ng panibagong theory and process ng evolution.
15:40.4
Oo nga no. Thank you, thank you so much sa panibagong echo adventure Kuya Elijah. Bye!
15:49.4
Bye ate Maymay at BFFs. See you!
15:55.4
Ngayon, mas nalinawa na tayo tungkol sa...
16:01.4
Alam na natin kung bakit iba na ang mga itsura at katangian natin kaysa sa ating mga ninuno.
16:08.4
Ngayon, may ituturo ako sa inyo para mas madali niyong maalala ang ating napag-usapan tungkol sa...
16:19.4
Itaas natin ang isang kamay. Yan.
16:27.4
Para mas madali nating matandaan ang mga topics ng evolution.
16:32.4
Tingnan lang natin ang ating mga daliri.
16:37.4
Una ang ating mga hinliliit.
16:41.4
Ito ay nagsisimbolo sa pagliit ng bilang ng species.
16:45.4
At ang mga matitira na lamang ang makakapagparami ng kanilang mga genes.
16:51.4
Ikalawa ang palasing-singan.
16:55.4
Sinisimbolo nito ang mga species na pinitili ang isa't isa para maging mates o kapares.
17:04.4
Ikatlo ang hinlalato o ang ating middle finger.
17:11.4
Sa letter M ng middle, maaalala natin ang salitang...
17:18.4
Na nagre-resulta sa mga bagong katangian ng mga organism.
17:25.4
Ikaapat, ang hintotoro.
17:29.4
Ito ay malayang nakakagalaw.
17:32.4
At dahil diyan, sinisimbolo nito ang malayang pagdaloy ng genes o ang ating genetic flow.
17:39.4
At ang ikalima, ang ating hinlalaki.
17:44.4
Pinapaalala sa atin nito ang adaptation.
17:48.4
Kapag ang mga species ay nasa lugar kung saan hindi sila angkop dito, ay naku.
17:55.4
Ito ay thumbs down.
17:56.4
Ngunit kapag angkop naman sila sa lugar...
17:59.4
Ah! Thumbs up naman!
18:04.4
BFFs! Malinaw na ba?
18:07.4
Nakuha niyo na ba lahat ng iyon?
18:10.4
Ay! Very good! Perfect!
18:17.4
Ang aling walas na...
18:20.4
Hmm... May lamog pa kaya dito?
18:25.4
Hmm... Mukhang wala na?
18:38.4
BFFs! Ang saya talaga sa feeling na may bago kang natutunan, no?
18:43.4
Lagi nating tatandaan ha, na kahit maliit man ang discovery,
18:48.4
pwede ito makatulong sa mga pag-aaral na makakapagpabago ng ating mundo.
18:55.4
What an eco-adventure!
18:58.4
Nag-enjoy ako na kasama kayo today, BFFs!
19:01.4
And as always, ako ito, si Ate Maymay, reminding you to love, love, love, and protect Mother Nature!
19:10.4
Hanggang sa muli, see you!
19:25.4
Thank you for watching!
19:55.4
Thank you for watching!
20:25.4
Thank you for watching!
