7 Sakit sa Tiyan na Dumarating Kapag Edad 40 Pataas. -By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:35.9
dati ang bilis natin kumain, kahit anong fast food, anong maanghang,
00:42.7
Hindi natin pinapansin yung pag-CR natin,
00:46.4
pagbanyo, walang problema.
00:48.3
Pero pag tumatanda, 40s, 50s, pag 60 years old,
00:53.4
mapapansin nyo, marami nang hindi po pwede.
00:56.3
Marami nang sumasakit sa tiyan
00:58.5
at nagiging problema.
01:00.5
So, explain ko sa inyo, anong pagbabago sa tiyan natin,
01:04.0
lahat ng tao dadaan dito.
01:06.0
Ano yung 7 sakit na mas dumarami pag tumatanda
01:11.6
at ano yung home remedy.
01:14.1
Paano tayo mag-a-adjust dito sa bagong kondisyon ng tiyan natin.
01:19.3
Actually, hindi pa ito talaga sakit.
01:21.3
Kasi normal ito na aging process.
01:24.2
Pagpapasahan natin.
01:26.2
First, ang pagbabago,
01:28.2
pag tumatanda, siyempre sa pagnguya sa ipin.
01:31.2
Pag nagkulang ang ngipin, nasira ang gums,
01:34.2
mas mahirap na magnguya.
01:36.2
Pero hindi lang yan sa ipin.
01:38.2
Usually, very old na yun.
01:40.2
Yung isang problema, yung panunaw dito,
01:42.2
start tayo sa bibig, yung esophagus.
01:44.2
Dito sa esophagus natin,
01:47.2
meron tayo isang parang muscle dyan dito.
01:51.2
Sa pagitan ng esophagus at tiyan,
01:53.2
medyo naglolo ko yung sphincter na yun.
01:57.2
Misan lumuluwag, misan sumisikip.
02:00.2
Dahil dito, mahirap ka na lumunok.
02:04.2
Mapapansin nyo yan, edad siguro 50.
02:07.2
Magtataka kayo ba't minsan,
02:08.2
lagi nagbabara yung pagkain.
02:11.2
Pagdating sa tiyan natin ng pagbabago,
02:14.2
nababawasan din yung digestive enzymes.
02:19.2
Yung mga chemical ng panunaw ng tiyan natin,
02:23.2
Hindi na natin matunaw yung pagkain.
02:26.2
Pagpunta sa small intestine, large intestine,
02:30.2
hindi na ganun kaganda ang small intestine at large intestine natin.
02:35.2
Yung bituka natin nagiging mas manipis.
02:38.2
Mas hindi na nakakaabsorb ng pagkain.
02:42.2
Mas kulang na rin yung nilalabas ng panunaw.
02:45.2
Yung enzymes ng pankreas, ang lapay.
02:48.2
Humihina din pati ang atay.
02:51.2
Humihina din, lumiliit ang atay.
02:54.2
Ang pagpanunaw natin mula bibig hanggang sa pagdumi.
02:59.2
Mahaba yung bituka natin.
03:01.2
Around 30 feet daw yan.
03:04.2
Pag diniretsyo mo yan, ganyang kahaba.
03:07.2
Nagkakaproblema sa daanan.
03:10.2
Yung sa daanan natin.
03:15.2
Bago itong topic natin.
03:17.2
First time to discuss.
03:21.2
dahil dito sa pagbabago,
03:23.2
mas marami na nagkakaroon ng gastric reflux.
03:29.2
Gastroesophageal reflux disease.
03:32.2
Mas nag-burp na tayo.
03:35.2
Mas bumabalik na yung kinain natin.
03:38.2
Kasi nga, yung sphincter nga, yung muscle, nagloloko.
03:41.2
Minsan lumuluwag.
03:43.2
Ganun ang nangyayari.
03:45.2
Mas marami na rin nagkakaroon ng indigestion.
03:49.2
Indigestion hindi na matunawan.
03:52.2
Kasi nga, kulang na pala yung panunaw natin.
03:55.2
Yung dating bata ka.
03:56.2
Lahat ng cheese curls.
04:02.2
Magaling yung kitihan natin.
04:03.2
Kain kaya tunawin.
04:05.2
Ngayon, hindi na kaya tunawin.
04:14.2
Naiirata na yung alalam muna natin.
04:16.2
Ano gagawin natin?
04:18.2
So, bawal na tayo ngayon kumain ng marami.
04:21.2
Dati, kaya mo kumain ng marami.
04:24.2
Ngayon, hindi na po pwede.
04:26.2
Tapos, kailangan na natin maghintay ng tatlong oras sa gabi.
04:30.2
Pagkakain bago hihiga.
04:32.2
Dati, pagkakain mo, humiga ka.
04:36.2
Ngayon, hindi na po pwede.
04:38.2
Paghiga mo, akit yung pagkain mo.
04:40.2
Sasakit ng tiyan mo.
04:42.2
Gigising kang madaling araw.
04:44.2
So, wala na tayong choice.
04:47.2
Kunti na lang kakainin.
04:48.2
Tinataas pa yung una natin.
04:50.2
Kailangan din magpapayat.
04:52.2
Kasi mas mataba, masikip ang tiyan.
04:56.2
Masikip yung pressure.
04:58.2
So, malaki ang pressure sa tiyan.
05:00.2
Mas umaakyat yung pagkain.
05:02.2
So, yan ang number one.
05:07.2
Mas malalambot ang pagkain.
05:10.2
At dahan-dahan na pagkain.
05:14.2
Mas marami na rin nagkakaroon ng peptic ulcer.
05:17.2
Ito mas delikado.
05:20.2
Yung Gird kanina, pangangasim lang yun.
05:24.2
Parang gas-gas pa lang yun.
05:27.2
Papunta lang sa gastritis yun.
05:29.2
Pero yung peptic ulcer, may butas na yung bituka.
05:33.2
Yung stomach natin nang kakabutas.
05:36.2
So, pag nagkabutas yun, sa stomach, sa duodenum, mas delikado.
05:42.2
So, usually, talagang yung pagkain regular.
05:46.2
Pero pa konti-konti.
05:48.2
Tapos, minsan binibigyan ng gamot.
05:52.2
Yung iba, chinecheck din for H. pylori.
05:55.2
Pacheck na lang kayo sa gastroenterologist.
05:57.2
Pag may ulcer kasi, matindi na talaga yung pananakit.
06:01.2
Number three problem.
06:03.2
Sa tiyan, pag umi-edad.
06:04.2
Ito, hindi nyo ito problema nung bata kayo.
06:06.2
Number three problem.
06:10.2
Nagtitibin na ngayon.
06:13.2
Hindi nyo ba napapansin?
06:14.2
Mabagal na ang bituka natin.
06:19.2
Mas matigas na ang dumi.
06:21.2
Mas dumudugo na pag dumi.
06:23.2
Mas may almoranas na.
06:26.2
Kasi nga, mabagal na ang metabolism.
06:29.2
Mabagal pa yung bituka.
06:32.2
Inom ng maraming tubig.
06:34.2
Para hindi constipated.
06:36.2
More regular exercise.
06:38.2
Siyempre, mas patanda.
06:39.2
Mas hindi na magalaw.
06:40.2
Pero dapat mas magalaw.
06:42.2
Hindi tayo pwede umasa sa mga pampadumi.
06:46.2
Bihirang-bihira lang dapat kainin.
06:48.2
High fiber intake.
06:52.2
Para maraming fiber.
06:54.2
Maganda pag dumi.
06:55.2
Marami ding prutas.
07:00.2
Yung mga hindi lang masyado matatamis.
07:02.2
Para mas makadumi.
07:04.2
Number four problem.
07:06.2
Sa digestive system.
07:11.2
Hindi na makalulun.
07:13.2
Madalas ko napapansin sa sarili ko yan.
07:15.2
Nagtataka ako minsan lalo na sa umaga.
07:17.2
Kahit sumubo ka lang ng ulam.
07:20.2
Tapos mamaya ayaw na bumaba.
07:22.2
Naka-stuck lang siya dito.
07:24.2
Napakahirap ng pakiramdam.
07:25.2
Kala mo mahar tatak ka.
07:28.2
So dapat pag ganyan, relax lang.
07:31.2
Kasi lalo kang kinakabhan, lalo siyang sisikip.
07:35.2
Tapos minsan iniinuman ko ng tubig.
07:37.2
Pero pag ininom ng tubig,
07:39.2
siguraduhin mo relax lang na maitutulak ng tubig pababa.
07:44.2
Kasi mamaya nagsikip yung esophagus mo.
07:47.2
Konti-konti, magre-relax siya.
07:50.2
Hinga lang malalim.
07:52.2
Mamaya, magre-relax siya.
07:56.2
Yung nabubulunan, delikado.
07:58.2
O kung talagang nabulunan,
08:00.2
pinapaalo pa sa likod.
08:02.2
Pero pang emergency na yun.
08:03.2
So nangyayari yan.
08:04.2
So huwag kakalimutan,
08:06.2
bago sumubo, tubig muna.
08:10.2
Very important tip.
08:12.2
Turo yan ng tatay ko.
08:15.2
dati, sinasabi lang,
08:17.2
pagkakain ng malagkit,
08:20.2
mga malalagkit na kakanin,
08:22.2
kailangan ininom ng tubig.
08:23.2
Ngayon, kahit anong pagkain,
08:24.2
kahit kanin lang,
08:26.2
tubig muna, i-basa mo muna dito.
08:28.2
Tapos konti muna ang kain
08:30.2
para bumaba muna siya.
08:32.2
Pag sanay na bumababa,
08:34.2
inuman mo ulit ng tubig
08:36.2
bago ka makakakain.
08:38.2
Mahina na yung panunaw.
08:40.2
Yung galaw niya, mabagal na.
08:42.2
Kaya kayo nabubulunan
08:48.2
Nasisira na yung muscle kasi.
08:50.2
Hindi na ganun kaganda.
08:52.2
Difficulty swallowing.
08:54.2
Mas malambot na pagkain.
08:58.2
Huwag sobrang tigas ang kanin.
09:00.2
Ako gusto ko yung kanin,
09:04.2
Yung iba ayaw, nagagalit.
09:05.2
Gusto matigas yung kanin.
09:06.2
Sige, mabulunan kayo.
09:11.2
hindi rin makaalulun.
09:14.2
Number five problem.
09:16.2
Ito hindi naman problema ng lahat.
09:17.2
Pero problema ko ito.
09:18.2
Number five problema pag may edad.
09:21.2
Lactose intolerance.
09:23.2
Anong lactose intolerance?
09:25.2
Ako dati mahilig ako sa gatas.
09:29.2
Lagi ako umiinom yan.
09:30.2
Makamumibila ko ng fresh milk.
09:32.2
Pero ngayon, hindi na po pwede.
09:37.2
Yung mga chocolate,
09:38.2
sobrang sarap yan.
09:42.2
Pero pag tumatanda,
09:43.2
may ilang tao hindi na kaya ng gatas.
09:46.2
Nawawala na yung lactase nila,
09:51.2
lahat ng gatas bawal na.
09:52.2
Kahit spaghetti na may white sauce,
09:56.2
nako, bawal magtatay ako.
09:59.2
ang daming gravy,
10:02.2
Kala nyo yung gravy,
10:04.2
Alam ko yung gravy ng fast food
10:06.2
na may milk at walang milk.
10:09.2
Huwag lang nila babaguhin yung timpla.
10:11.2
So, milk products,
10:14.2
Number six problem.
10:18.2
Nagkakaroon ng diverticulosis
10:21.2
or diverticulitis.
10:23.2
Hindi nyo pa ito alam eh.
10:24.2
Sa large intestine,
10:26.2
yung bituka natin,
10:28.2
So, pag yung large intestine natin
10:31.2
nagkakaroon ng parang pouch eh.
10:34.2
Nagkakaroon ng mga usli-usli.
10:39.2
Nagkakaroon ng ano siya,
10:44.2
Nagkakaroon ng pouch
10:46.2
yung bituka natin,
10:49.2
So, pag pumasok doon yung pagkain
10:52.2
naipon yung bakteriya,
10:57.2
Pag nag-impeksyon yun,
10:59.2
kasi nagkaroon ng butas eh.
11:00.2
Para siyang appendicitis eh.
11:06.2
kailangan antibiotics,
11:07.2
merong inoperahan.
11:09.2
So, pag sumakit ang tiyan bigla,
11:11.2
parang nilalagnat,
11:24.2
Kaya bawas fast food talaga eh.
11:27.2
dati pag bata ka,
11:29.2
siguro pwede kang mag-fast food.
11:30.2
Wala ka pa 40 years old.
11:33.2
subukan niyong mag-fast food.
11:35.2
Hindi na happy ang tiyan.
11:40.2
Walang fiber kasi ang fast food eh.
11:45.2
low fiber lahat yun eh.
11:46.2
Lahat yun low fiber.
11:47.2
Kailangan mo gulay talaga.
11:51.2
masakit din sa tiyan.
11:53.2
Hindi niyo na matutunaw ngayon.
11:55.2
Yung dating natutunaw niyo.
12:03.2
pwede magkaroon ng gallbladder stone.
12:08.2
ang gall stone kadalasan 4F eh.
12:11.2
Fat, tumataba na tao.
12:14.2
40 years old pataas.
12:16.2
madalas sa babae ang gall stone.
12:19.2
may regla pa na babae.
12:25.2
madalas may gall stone.
12:29.2
kailangan din sa gall stone.
12:31.2
So ano ngayon pinakamahalaga ngayon?
12:33.2
Anong magagawa natin?
12:37.2
Para sa lahat ng edad 40,
12:40.2
Kung wala pa kayong 40,
12:41.2
dapat alam nyo na ito
12:46.2
Wala kang lulusot.
12:48.2
Hindi pwede tatlong baso lang.
12:51.2
siguro minimum six.
12:53.2
Pwede na six glasses of water.
12:56.2
hindi ka naman nagpapainit.
12:59.2
Mga at least ten glasses ako.
13:04.2
pero mas gusto ko tubig.
13:06.2
Kasi nakakataba yung iba.
13:09.2
So tubig ang kailangan.
13:12.2
Nakaka-dehydrate.
13:14.2
Kape, konti lang.
13:15.2
Kasi nakaka-dehydrate.
13:17.2
Hindi counted as tubig ang alkohol at kape.
13:20.2
Kasi nakaka-ihi siya.
13:22.2
Nakaka-dehydrate.
13:23.2
Ang counted as tubig,
13:25.2
tubig lang pati tsaa.
13:29.2
Para lang gumanda yung panunaw.
13:31.2
Lumambot yung constipation.
13:34.2
Mas mabasa-basa yung
13:35.2
daanan natin ng bituka.
13:37.2
Kailangan mo ng pampadulas eh.
13:40.2
Pwede rin water rich foods.
13:50.2
Nakahirap magpapayat talaga.
13:52.2
Yung pagkain natin,
13:53.2
talagang titignan nyo.
13:55.2
Kasi pag tumaba tayo,
13:57.2
lalaki ang tiyan,
14:00.2
lalo tayong mag-gagird.
14:05.2
lalong hindi makakagalaw,
14:09.2
Lalong sasakit ang tiyan.
14:12.2
Lalong mag-gagird,
14:13.2
lalong gusto mo pa kumain.
14:14.2
Problema na ito eh.
14:15.2
Cholesterol, high blood,
14:17.2
tuloy-tuloy na lahat yan.
14:19.2
huwag lumampas dun sa timbang.
14:21.2
Malalambot na pagkain lang,
14:26.2
Bakit sinasabi ni Doc?
14:29.2
Maraming nagagalit sa aking mga bata eh.
14:31.2
Yung nanay daw nila,
14:33.2
puro ayaw na sila bigyan ng
14:36.2
Pwede naman cold water,
14:39.2
sa tiyan na tumatanda,
14:41.2
bakit sa mga Japan,
14:47.2
Bakit puro hot water
14:49.2
yung mga matatanda,
14:50.2
80, 90, 100 years old?
14:53.2
Lahat may hot tea.
14:56.2
pamparelax ang mainit na bagay.
15:02.2
Nare-relax ang muscle.
15:06.2
Magandang panunaw siya.
15:09.2
maninigas yung muscle.
15:12.2
Obvious naman eh.
15:15.2
Ano bang gamot sa masakit natin yan?
15:22.2
Lagyan mo lahat na mainit eh.
15:23.2
Magpapashower ng hot.
15:24.2
Masakit ang likod mo,
15:31.2
Kaya maligam-gam na tubig,
15:33.2
lalo na pag tumatanda.
15:34.2
Pero kung malakas kayo minsan,
15:36.2
gusto nyo malamig na soft drinks,
15:38.2
paminsan-minsan pwede.
15:39.2
Pero ready lang kayo magka-gird.
15:44.2
Two, watch what...
15:45.2
Ingatan na pagkain.
15:56.2
mas malalambot na pagkain.
15:58.2
Inuman mo na ng tubig.
16:00.2
Tapos yung kain mo,
16:01.2
hindi na pwede yung maramihan na tubig.
16:03.2
Maramihan na two times a day.
16:05.2
Sobrang mga all-you-can-eat.
16:07.2
Naku, ang dami ko nakikita ngayon eh.
16:15.2
Magugulo yung tiyan nyo.
16:18.2
Parang niloloko lang natin,
16:21.2
Oo, nakadaya tayo sa restaurant.
16:25.2
Ang kasakit naman tayo.
16:27.2
Order na lang kayo ng isang order.
16:31.2
Marami ka na ma-order.
16:32.2
Order ka na lang ng isa.
16:33.2
Order ka na lang ng normal.
16:34.2
Huwag natin try talunin yung restaurant.
16:37.2
Pambata yun pwede.
16:40.2
Yung mga challenge.
16:41.2
Pero pag matanda,
16:44.2
konti-konti lang.
16:46.2
kailangan talaga mag-exercise.
16:47.2
Galaw, galaw, galaw.
16:49.2
Tapos pipilit pa rin talaga.
16:51.2
Mga sit-up konti.
16:55.2
Mas gagalaw-galaw.
16:56.2
Para gumalaw din ang bituka.
16:58.2
Mas gumagalaw ang katawan,
17:00.2
mas gumagalaw ang bituka.
17:06.2
kahit masakit ang likod,
17:09.2
pag may nakakita ako na naka-wheelchair,
17:12.2
naku, sabi ko mahirap na ito.
17:14.2
Kahit naka-wheelchair,
17:15.2
pilit pa rin galaw-galaw
17:16.2
kung nakahigaman.
17:18.2
steady mo na siya sa wheelchair,
17:21.2
hindi na rin gagalaw yung bituka,
17:23.2
hindi na dudumil,
17:24.2
lalaki na ang tiyan.
17:25.2
Lahat na ng sakit,
17:29.2
para hindi pumanaw.
17:32.2
may bawas stress.
17:35.2
nagpapagulo sa acid natin.
17:41.2
ng digestive system.
17:44.2
mas masakit ang tiyan.
17:46.2
mas irritable bowel syndrome.
17:48.2
Tandaan niyo yan.
17:50.2
mas maraming problema sa tiyan.
17:53.2
hindi kayong matutunawan.
17:55.2
Mas maraming stress,
17:57.2
mas umiinom ng alak,
17:58.2
mas naninigarilyo,
17:59.2
mas nag-o-over eating.
18:05.2
kailangan pa check lagi yung ipin
18:06.2
para mangunguya yung pagkain.
18:09.2
Kasi pag hindi mo nginuya,
18:11.2
hirap ulit yung tiyan.
18:13.2
pwede yung probiotic.
18:16.2
ako nagpo-probiotic ako,
18:18.2
kaya lang medyo nakakalambot ng dumi.
18:21.2
nakakalambot ng dumi.
18:22.2
Kung medyo matigas ang dumi ko,
18:24.2
siguro half dose lang ako.
18:26.2
Pag sinabi two times a day,
18:27.2
once a day lang ako.
18:28.2
So meron mga probiotic,
18:30.2
medyo may tulong.
18:31.2
And number eight,
18:32.2
pag may sintomas,
18:39.2
sobrang sakit ang tiyan,
18:41.2
may dugo sa dumi,
18:43.2
talagang paulit-ulit na
18:45.2
iba na pakiramdam mo,
18:47.2
senior citizen na,
18:49.2
pacheck tayo sa doktor.
18:51.2
siyempre iniisipan natin,
18:52.2
meron din mga bukol-bukol dyan,
18:55.2
ayaw naman natin isipin.
18:56.2
Pero pag matagal na sintomas,
18:58.2
pacheck mo rin tayo sa doktor.
19:00.2
Aayusin din yung mga gamot.
19:02.2
May mga gamot na nakakatigas sa dumi.
19:05.2
Yung mga anti-depressant,
19:06.2
nakakatigas yan ng dumi.
19:08.2
Yung mga pain relievers,
19:10.2
nakakatigas ng dumi.
19:11.2
Yung mga antibiotic,
19:13.2
Ibang nakakalambot,
19:16.2
bagong topic natin.
19:17.2
Na-experience ko yan.
19:20.2
Kaya yung mga dating na
19:22.2
gustong-gusto mong kainin,
19:24.2
na pag senior ka na,
19:27.2
ang gustong-gusto mo puntahan,
19:30.2
Ang daming restaurant.
19:34.2
Doon na lang tayo sa normal.
19:40.2
At tubig na mainit,
19:47.2
Pero wala tayong choice.
19:52.2
pag mag-experiment ako ng kain,
19:54.2
minsan, tanghali.
19:55.2
Para kahit sumakit ang tiyan ko,
19:59.2
Sumakit ang tiyan ko.
20:00.2
Pero pag sa gabi,
20:01.2
pag kumain ka sa restaurant,
20:03.2
sumakit ang tiyan mo.
20:04.2
Ako, hindi na po pwede.
20:06.2
Isang favorite food ko,
20:08.2
Mayilig ako sa taco eh.
20:10.2
Kaya lang ngayon,
20:11.2
hindi na po pwede mang taco.
20:14.2
kayang-kaya ko yan.
20:19.2
Pero ngayon, hindi na kakaya.
20:20.2
Kasi yung pagka-spicy niya,
20:23.2
may halong very spicy na
20:27.2
After age 40s, 50s,
20:29.2
hindi ko na makain yung mga taco.
20:32.2
ano yung mga kaya nyo kainin,
20:34.2
hindi nyo kainin,
20:36.2
para at least mas hindi sumakit
