Biodiversity And Stability: Population Growth and Carrying Capacity | Puno ng Buhay
00:22.0
Sir, wala na po ba?
00:32.0
Excuse me po, Ate Guard!
00:38.0
Kasi po baka maabala po tayong lahat!
00:46.0
Katiri ka naman po!
00:48.0
At dito nga po ako sa tabi niyo po!
00:50.0
O dinyo po ba ako nakikita?
00:52.0
Huwag ka nga po lumapit sa akin!
00:54.0
Huwag kang dumikit sa akin talaga!
00:56.0
Nakakatiri ka po!
00:58.0
Baka po ako'y mahawaan niyo!
01:10.0
My beautiful wallet is nawawala!
01:33.0
Masyado niyo po kasi pinibilit na magkasha eh hindi na nga kaya ng trend!
01:40.0
Galit na si Mother Nature!
02:04.0
Dadalhin ko na po yung basket sa inyo!
02:11.0
Ang bigat pala niyo!
02:33.0
Andiyan pala kayo!
02:36.0
Nakakahiya naman!
02:37.0
Nakita niyo pa akong nadapa!
02:40.0
Dapat kasi hindi ko na pinilit dalhin!
02:47.0
Balance lang dapat!
02:52.0
For today's Echo Adventure,
02:55.0
samahan ninyo ako para alamin
03:00.0
Ang ating kapaligiran!
03:24.0
Tingnan niyo ang mga purtas na ito!
03:27.0
Ibat-ibang uri at klase
03:29.0
at pag magkakasama,
03:31.0
mas maraming nutrients na may bibigay sa atin!
03:35.0
Parang ganito rin ang ating environment!
03:40.0
Tanda niyo pa ba yung biodiversity?
03:47.0
Kapag malawag ang biodiversity natin,
03:50.0
mas maraming organism ang magtutulong-tulong
03:53.0
para makasurvive at maka-adapt sa mga pagbabago!
03:57.0
At marami tayo niyan, BFFs!
04:01.0
Dahil ang ating bansa ay isang
04:04.0
Biodiversity Hotspot!
04:09.0
diverse ang endemic species dito sa atin!
04:13.0
Mula plants, animals, at iba pa!
04:17.0
Maraming organismo ang makikita rito!
04:22.0
May question ako sa inyo.
04:24.0
Ano ang tawag sa bilang ng organism sa isang lugar?
04:37.0
At alam niyo ba na nakakatulong malaman ito
04:40.0
upang panatilihing balanse ang isang ekosistem?
04:44.0
Halimbawa lamang,
04:46.0
may isanlibong pamilya ang nakatira dito sa barangay namin.
04:50.0
Napapaligiran kami ng mga tindahan,
04:53.0
sasakyan, at iba pang resources
04:56.0
na nakakatulong para maibigay ang aming pangangailangan.
05:00.0
Malaki man ang aming barangay,
05:02.0
sapat naman ang aming resources,
05:04.0
at hindi ito nagkukulang!
05:09.0
Kapag tumaas na ang population sa isang lugar,
05:12.0
dadami ang maghahati-hati sa resources.
05:17.0
posibleng magkulang ang mga ito!
05:20.0
Para mas malaman pa natin
05:21.0
ang kahalagahan ng balansing ekosistem,
05:24.0
tawagin na natin ang ating wonder explorer na si
05:41.0
Closer pa, closer.
05:46.0
Hello Kuya Elijah!
05:47.0
No, no, no, no, no, no, no!
05:52.0
Sino ba kasing tumatak-
05:54.0
Ay! Ikaw pala yan Ate Maymay!
05:56.0
Hello Kuya Elijah!
06:01.0
Bakit parang naiiyak ka?
06:03.0
Di naman Ate Maymay.
06:05.0
May nakita lang kasi akong Philippine Eagle,
06:07.0
kukunang ko sana ng picture,
06:08.0
kaso ayun, lumipad pala yun.
06:11.0
Naku! Kuya Elijah, sorry!
06:15.0
Okay lang Ate Maymay.
06:17.0
May ilan-ilan pa naman sa population nila
06:19.0
ang makikita dito.
06:20.0
Oo nga pala Kuya Elijah,
06:22.0
naaalala ko sa isang lesson natin
06:24.0
na critically endangered na ang mga Philippine Eagle.
06:27.0
Correct Ate Maymay!
06:29.0
Kaya, importante na paramihin natin sila.
06:32.0
Dahil alam nyo ba na ang population ay mahalaga?
06:35.0
Sila kasi ang magtutulong-tulong
06:37.0
para palaguin ang isang ecosystem.
06:40.0
Pero, may downside din ang pagpaparami.
06:43.0
Lalo na kapag sobra.
06:46.0
Kapag tumaas ang population density,
06:49.0
o bilang ng species sa isang area,
06:51.0
magkakaroon ng kompetisyon sa pagkuhan ng resources.
06:55.0
Kapag masyado namang mababa ang population density,
06:59.0
maaaring masayang ang resources
07:01.0
at hindi lumago ang ecosystem.
07:04.0
Oo, ganun pala yun.
07:07.0
Kaya dapat no, balanced lang.
07:10.0
Tama ka dyan Ate Maymay!
07:12.0
Dahil pagbalansi ang lahat,
07:14.0
maayos na magtutuloy-tuloy ang takbo ng buhay
07:17.0
ng mga organism sa isang ecosystem.
07:22.0
lagi po bang may masamang epekto
07:24.0
ang pagtaas ng population sa isang lugar?
07:26.0
Hindi naman Ate Maymay.
07:28.0
Ang pagtaas ng population o population growth
07:31.0
ay nakatutulong din sa pagpapaunlad ng isang ecosystem.
07:36.0
Nangyayari ito kapag ang resources tulad ng tubig,
07:39.0
pagkain, at tirahan ay readily available
07:43.0
at walang shortage.
07:47.0
paano po ba't tumataas ang population sa isang ecosystem?
07:51.0
Good question Ate Maymay!
07:53.0
May dalawang klase ng population growth.
07:56.0
Ang exponential growth at ang logistic growth.
08:00.0
Ano naman pong ibig sabihin ng mga yan?
08:02.0
Ang exponential growth ay nangyayari
08:05.0
kapag ang paglago ng population
08:07.0
ay pabilis ng pabilis sa paglipas ng panahon.
08:10.0
Pero bihira itong mangyari.
08:13.0
Dahil para maging posible ito,
08:15.0
kailangan ng infinite resources sa paligid.
08:19.0
Pero Kuya Elijah,
08:21.0
nangyayari pa rin naman siya diba?
08:23.0
Parang yung pagdami ng mga algae sa dagat.
08:26.0
Tama ka dyan Ate Maymay!
08:28.0
Ang algal doom ay nangyayari
08:30.0
kapag ang algae ay biglang dumarami
08:32.0
dahil sa pagtaas ng concentration ng nutrients sa tubig.
08:38.0
Eh ang logistic growth Kuya Elijah,
08:41.0
paano naman ito nangyayari?
08:43.0
Ang logistic growth naman
08:45.0
ay nangyayari sa mga ecosystem na mababa ang population.
08:49.0
Pero marami ang resources na available.
08:54.0
biglaan din ang paglaki ng kanilang population
08:57.0
na magre-resulta sa shortage ng resources.
09:00.0
Dahil dito, babagal ang population growth
09:04.0
o maaari rin tumigil ng tuluyan
09:07.0
dahil naabot na nito ang limit.
09:09.0
Halimbawa, may mga kambing sa isang sagang farm.
09:13.0
Kapag marami ang damo,
09:15.0
maraming kambing ang pwedeng kumain nito.
09:17.0
Kaya dadami din ang bilang nila.
09:20.0
Pero kapag naubos na ang damo,
09:22.0
magkakaroon na sila ng kompetisyon.
09:25.0
At ang population growth nila ay babagal o maaaring huminto.
09:32.0
Ganun pala yun mga BFF!
09:34.0
Malaking factor pala talaga ang resources sa pagbaba o pagtaas ng population.
09:41.0
Ito pa ang isang example.
09:43.0
BFFs, isipin ninyo na ang balde na ito ay isang ecosystem.
09:48.0
At ang tubig naman ay ang mga bilang ng organism na nakatira dito.
09:53.0
Kapag dumami masyado ang tubig, hindi na ito masusuportahan ng balde.
09:59.0
Ang limit na ito ay tinatawag na carrying capacity.
10:04.0
At tandaan BFFs, mahalaga na hindi lalagpas ang laki ng population
10:10.0
sa carrying capacity na ito.
10:14.0
Parang ito pala yung nangyari sa fruits ko kanina.
10:19.0
Dahil hindi balanse, umapaw at natapon!
10:27.0
Pero may naalala lang ako kuya Elijah.
10:30.0
Di ba may mga limiting factors para mapanatiling mas mababa sa carrying capacity
10:35.0
ang population ng isang ecosystem?
10:40.0
At meron itong kapat na klase.
10:43.0
Ang density dependent, density independent, at...
10:48.0
Single limiting at co-limiting!
10:50.0
Wow! Mukhang nag-review ka ate Maymay ah!
10:54.0
Sakto lang kuya Elijah!
10:56.0
Kagaya sa lesa natin, balanced lang!
11:00.0
Aba, naisingit mo pa yan ah!
11:03.0
Oo sige sige, i-discuss natin ito isa-isa.
11:07.0
Simula sa density dependent limiting factors.
11:09.0
Ito ay limiting factor na dumidepende sa dami ng organisms sa isang ecosystem.
11:16.0
Halimbawa, mas kumakalat ng mabilis ang mga sakit kapag malaki ang population ng isang lugar.
11:23.0
Up next BFFs, ang density independent limiting factors.
11:30.0
Ito naman ang limiting factor na hindi bumabase sa dami ng population sa isang lugar.
11:37.0
ang mga nangyayaring catastrophic events sa ating ecosystem.
11:43.0
pagpotok ng bulkan,
11:45.0
at pagbagsak ng meteor sa ating mundong.
11:49.0
BFFs, meron ding single limiting factors.
11:54.0
Kung saan, may isang factor na nagli-limit sa buong ecosystem.
12:00.0
Halimbawa nito ay ang predation.
12:03.0
Dahil kinakain ng mga predator ang mga prey,
12:06.0
hindi tumataas ang carrying capacity ng population ng mga ito.
12:10.0
Up next, ang co-limiting factors.
12:14.0
Kung saan naa-apektohan nila indirectly ang population ng isang ecosystem.
12:20.0
Tulad ng epekto ng dams sa mga ilog.
12:23.0
Dahil nai-store ang biotic at abiotic elements sa loob ng dam,
12:27.0
nagkakaroon ng pagbabago sa population ng mga kalapit na ecosystem nito.
12:32.0
Kuya Elijah, diba natural lang na nangyayari?
12:36.0
Ano naman po kaya ang mangyayari kapag pinakailaman natin ang mga prosesong ito?
12:43.0
Another great question, Ate Maimai.
12:46.0
Actually, ang paglaki ng population nating mga tao ay may dala ring danger sa ating kapaligiran.
12:54.0
Kahit tayo ay lumalagpas na sa carrying capacity,
12:58.0
nahahanapan natin ang paraan para hindi tayo maubusan ng resources gamit ang technology na meron tayo.
13:05.0
Ngunit ang kapalit nito ay ang pagkasira sa biodiversity sa ecosystem.
13:11.0
Nagdudulot ito ng pagkawala ng ibang species dahil di sila maka-adapt sa pagbabago ng environment.
13:20.0
Nakakalungkot isipin mga BFF.
13:23.0
Nakakalungkot talaga na ang survival natin ay nagiging sanhinang pagkawala ng ibang species.
13:30.0
Totoo yan, Ate Maimai at BFFs.
13:33.0
Ang mga gawain tulad ng land use change ay nagre-resulta sa pagkakakalbo ng mga forest.
13:39.0
At isa rin sa mga factors na ito ay ang pollution na nagdudulot naman ng climate change, mga BFF.
13:48.0
Kasama rin dito ay ang pagkalat ng invasive species na dahilan ng pagkakaroon ng agawan at shortage ng resources.
13:56.0
Isama mo pa riyan ang resource exploitation, Ate Maimai.
14:00.0
Ito ang paggamit at pag-abuso natin sa mga resources na meron sa ating environment.
14:06.0
Dahil dito, wala nang natitirang resources na available para sa ibang species.
14:13.0
Wala na silang magagamit dahil kinuha na natin lahat.
14:17.0
At dahil laganap sa ating bansa ang pag-convert ng mga gubad sa ibang land use, naapektohan ang lugar at populasyon ng ibang species.
14:27.0
Kung patuloy itong mangyayari,
14:29.0
maaari silang maubos at maapektohan ang balanse ng ating ecosystem.
14:35.0
Grabe Kuya Elijah, ang dami pala nating nagagawa na nakakapahamak sa ating environment.
14:43.0
Ako Kuya, ano po bang pwede namin i-contribute para po mapanatili ang balance sa ating ecosystem?
14:51.0
Ah, isa sa mga bagay na magagawa natin, kahit sa munting paraan lamang,
14:56.0
ay ang pagkoconserve ng ating mga resources.
14:59.0
Pag ginamit natin ng tama ang ating resources, hindi natin kailangan makiagaw sa ibang species.
15:08.0
Sa ganoong paraan, lahat tayo ay may sapat na makukuha para sa ating mga pangangailangan.
15:16.0
BFFs, ngayon na may idea na tayo kung paano makakatulong sa ating environment,
15:22.0
i-share din natin ito sa iba para sama-sama tayo sa pagtulong kay Mother Nature.
15:28.0
Tama yan ate Maymay at BFFs. Maliit man o malaki man ang ating efforts,
15:34.0
may maitutulong pa rin ito para sa ating biodiversity at ecosystems.
15:39.0
Thank you sa pagtuturo at pag-inspire sa aming tulungan ang ating kalikasan Kuya Elijah.
15:46.0
Saludo kaming mga BFF natin sa iyo.
15:49.0
Oo, walang anuman ate Maymay at BFFs. I'm always ready to help, lalo na para kay Mother Nature.
16:00.0
Hanggang sa susunod Kuya Elijah. See you!
16:04.0
See you ate Maymay at BFFs!
16:11.0
BFFs, ano kayang eco-activity ang maganda para sa topic natin ngayong araw?
16:24.0
BFFs, lagay ko ba dito o dito?
16:28.0
Ano sa tingin niyo?
16:31.0
Sige, lalagay ko dito.
16:58.0
May source of light, food, and energy ang terrarium natin.
17:04.0
Isa na siyang balanced ecosystem.
17:08.0
O, kayo din. Gawa na din kayo ng sustainable terrarium, BFFs.
17:15.0
Mga BFF, mahalaga ang balanced ecosystem para sa atin at sa mga organism na nakatira dito.
17:24.0
Huwag na huwag niyong kakalimutan niyo na.
17:27.0
Pero grabe no, mga BFF.
17:30.0
Ang dami na nating napuntahan sa ating eco-adventures.
17:35.0
May mga forest, beach, mangrove, at iba pa.
17:41.0
Punong-puno ng learnings para mas maging responsable ang human beings at experiences na makakatulong para sa pag-unlad natin at ni Mother Nature.
17:54.0
Ako ito, si Ate Maymay, ang inyong BFF.
17:58.0
At katulad ng lagi kong paalala, bawal ang hate.
18:03.0
Let's love, love, love, and protect Mother Nature!
18:08.0
Until our next eco-adventure!
18:17.0
Uy! Wait lang. May surprise ako sa inyo.
18:30.0
Ehem, ehem, ehem! Hi, BFFs!
18:34.0
Ang dami na nating eco-adventures na napagdaanan, no?
18:38.0
At sana mas marami pa ang dumating.
18:41.0
Laging niyong tatandaan yung mga lessons na nakuha natin para pangalagaan si Mother Nature, ha?
18:48.0
Hindi kayong mag-isa sa pagiging BFF ng ating kalikasan.
18:52.0
Nandito ako, si Ate Maymay, at ang buong community para samahan kayo.
18:59.0
Muli! Ako si Kuya Elijah, ang inyong wonder explorer.
19:05.0
Ready anytime, anywhere, basta para kay Mother Nature.
19:09.0
Hanggang sa muli, BFFs! Walang iwanan, kundi see you soon lang.
19:33.8
Daniella J Griego
19:51.0
Thank you for watching!
20:21.0
Thank you for watching!
20:51.0
Thank you for watching!
