* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:00.2
Gusto mo bang malaman kung paano makaipon kahit maliit lang ang iyong income?
00:04.9
Madalas mo rin bang tinatanong ito sa iyong sarili pero hindi mo alam kung paano at saan magsimula?
00:10.3
Tamang tama dahil yan ang tatalakayan natin ngayon.
00:13.3
Sa iyong palagay, magkano kaya ang sapat na income para mamuhay ng komportable dito sa Pilipinas?
00:19.7
Ang ibig kong sabihin sa pamumuhay ng komportable ay yung meron kang time para mag-enjoy,
00:24.7
na babayaran mo on time ang iyong bills, na bibili mo lahat ng kailangan mo,
00:29.3
meron kang ipon at nakakatulog ka ng maayos gabi-gabi dahil wala kang iniisip na mga bayarin.
00:36.1
Walang specific na sagot sa tanong na ito dahil magkaiba tayo ng sitwasyon.
00:40.8
Yung iba ay meron ng pamilyang binubuhay samantalang yung iba naman ay nagsisimula palang magtrabaho.
00:47.0
Sa ibang salita, magkaiba tayo ng mga gastusin dahil magkaiba tayo ng priority.
00:51.8
Pero kahit marami tayong pinagkaiba, makikita natin na karamihan sa ating mga Pinoy ay magkapareho ng problema sa pera.
00:59.3
At ang problema na iyon ay ang kawalan ng ipon.
01:02.9
Common na problema ito ng lahat.
01:04.9
Kahit mga taong kumikita ng malaki ay nahihirapang mag-ipon.
01:08.9
Sa tingin ko, merong tatlong dahilan kung bakit patuloy itong nangyayari.
01:13.4
Una, hindi natin binibigyang halaga ang pag-iipon o hindi natin alam kung para saan tayo nag-iipon ng pera.
01:21.2
Pangalawa, masyado tayong magastos.
01:24.2
Yung ginagawa na nating priority ang ating mga luho kesa magtabi ng pera.
01:28.7
At pangatlong dahilan kung bakit hirap ang karamihan sa atin na makaipon ng pera ay maliit lang ang income.
01:35.8
Ito ang common na sitwasyon ng karamihan sa ating mga kababayan ngayon.
01:39.8
Yung hindi sapat ang kinikita para mabili lahat ng pangangailangan.
01:44.1
Kaya ang madalas na nangyayari ay wala silang ipon kahit na binabawasan pa nila ang kanilang mga gastusin at palaging nagtitipid.
01:52.3
Ayon sa ibinahaging data ng Department of Labor and Employment,
01:56.5
ang minimum na sahod ng mga Pinoy sa taong kailangan,
01:58.7
2023 ay 610 pesos per day.
02:02.9
Ibig sabihin, ang estimated monthly income ng mga kababayan nating nagtatrabaho ay 12,000 pesos
02:09.2
kung nagtatrabaho sila ng limang araw sa isang linggo at hindi bayad ang kanilang mga day off.
02:15.2
At 18,000 pesos naman kung sakaling bayad sila sa loob ng isang buwan.
02:19.8
Kung sakaling ikaw ang Pinoy na may monthly income na 18,000 pesos,
02:24.3
sapat kaya ito para makaipon ka buwan-buwan at mamuhay ng komportable?
02:28.7
Kung babawasan natin ito sa iyong mga expenses, magkano nalang kaya ang matitira?
02:33.9
Kung sakaling nagbabayad ka ng 5,000 pesos sa renta buwan-buwan,
02:37.7
9,000 pesos sa pagkain, 1,000 pesos sa internet, 1,000 sa pamasahe at 1,500 pesos sa iba mong bills,
02:47.0
meron ka nalang 500 pesos na natitira at pwede mo itong ilagay sa iyong alkansya.
02:52.8
Pero ang mahalagang tanong ngayon, sapat ba ang 500 pesos na ipon buwan-buwan?
02:57.8
Hanggang kailan ka kaya mag-iipon bago mo maabot ang iyong goal?
03:02.1
Paano kung tataas na naman ang presyo ng mga bilihin sa susunod na taon?
03:06.3
Mataas ang chance na kukulangin na ang iyong income at mahihirapan ka pa rin mag-ipon kahit babawasan mo pa ang iyong mga gastusin.
03:14.2
Kung nahihirapan ka rin mag-ipon ngayon at naghanap ka ng solusyon sa iyong problema,
03:19.3
inaanyayahan kitang mag-invest ng iyong oras sa panunood ng video nito
03:23.1
dahil ibabahagi ko sa iyo ang mga paraan o strategies na pwede mong gawin.
03:27.8
Para maka-ipon ka na ng pera at para na rin malayo ka sa mga financial stress.
03:33.4
Ang video nito ay nahahati sa tatlong parte.
03:36.7
Ang part 1 ay tungkol sa ating income, kung ano ang dapat gawin para lumaki ito.
03:41.8
Ang part 2 ay tungkol sa ating ugali at mindset sa pera, kung bakit mahalaga itong ayusin.
03:47.6
At ang part 3 ay tungkol sa pag-i-invest.
03:50.6
Hindi lang sapat na meron kang malaking income, dapat ay meron ka rin investment.
03:55.6
Kaya siguraduhin mo na mapanood mo.
03:57.8
At malista ang mga mahahalagang aral.
04:05.0
Walang ibang paraan kung paano maka-ipon ng mabilis at mamuhay ng komportable,
04:10.0
kundi ang magkaroon ng malaking income.
04:12.4
Alam ko na madali lang ito sabihin pero kailangan mo rin intindihin na wala kang ibang choice.
04:17.2
Ang pagtitipid ay meron lang limitasyon at short-term solution lang ito sa iyong long-term na financial problem.
04:23.6
Kung sapat lang ang iyong income ngayon para mabili ang iyong mga basic needs,
04:28.1
nahihirapan kang mag-ipon, ito ang pinakamagandang solusyon na pwede mong gawin.
04:32.9
Kung bakit nauuna ito sa ating video,
04:35.5
yun ay dahil naniniwala ako na kapag meron kang malaking income na natatanggap buwan-buwan,
04:40.7
halos lahat ng problema mo sa pera ay masusolusyonan.
04:44.5
Dahil kung iisipin mong mabuti,
04:46.7
hindi ka magkakaroon ng malaking utang kung kaya mong bayaran ng isang bagay.
04:51.3
Mabilis mo lang mabot ang iyong mga financial goals kung kaya mong mag-ipon ng malaking halaga buwan-buwan.
04:57.0
Kung gusto mo namang tumulong sa ibang tao,
04:59.8
marami kang matutulungan ng bukal sa iyong loob at hindi mo na isasakripisyo ang mga personal mong pangangailangan.
05:06.7
Tandaan na kahit hindi solusyon ang pera sa lahat ng bagay,
05:10.4
malaking tulong pa rin ang kaya nitong ibigay para mamuhay tayo ng payapa.
05:14.9
Kung empleyado ka ngayon at alam mo na sapat lang ang iyong income,
05:18.9
kailangan mo nang dumiskarte at maghanap ng ekstra mapagkakitaan.
05:22.8
Dahil walang magbabago sa iyong financial situation,
05:26.0
kung patuloy mong ginagawa ang mga bagay na nagdudulot ng parehong resulta.
05:31.0
Maraming paraan kung paano palakihin ang iyong income.
05:34.3
Ang unang paraan ay mag-apply ka ng ibang posisyon.
05:37.3
Kung nagtatrabaho ka ngayon sa isang kumpanya na merong opportunity para mag-apply sa ibang posisyon na mas mataas ang sahod,
05:44.3
pwede mong gawin yan.
05:45.7
Mas mabuting hindi ka muna titingin sa malayo
05:48.1
at tignan mo muna ang mga available na paraan kung paano kumita ng mas malaki sa iyong trabaho ngayon.
05:53.7
Pero kung sa tingin mo ay wala kang choice,
05:55.8
na kumita ng malaking halaga,
05:57.8
ang pangalawang paraan ay pwede kang mag-apply sa ibang kumpanya na nag-aalok ng malaking sahod.
06:02.8
Siguraduhin mo lang na angko pa rin ang iyong skills sa ibang kumpanya.
06:06.8
Meron akong kakilala na isang call center agent na kumikita ng 20,000 to 25,000 pesos buwan buwan doon sa unang kumpanya na kanyang pinagtatrabahuan
06:15.8
at ngayon ay kumikita na siya ng 35,000 to 40,000 pesos kada buwan sa ibang call center company.
06:21.8
Ang kwento niya sa akin ay parehong effort, parehong skill,
06:25.8
at parehong oras lang na pagtatrabaho ang kanyang inilaan sa pangalawang kumpanya,
06:29.8
pero mas malaki ang kanyang monthly income na nakukuha doon.
06:33.8
Katulad lang din ng mga nurse dito sa Pilipinas at ibang mga employee.
06:37.8
Kung nagtatrabaho sila sa ibang bansa, mas malaking income ang kanilang natatanggap.
06:42.8
Parehong skill at parehong trabaho, pero merong malaking pinagkaiba sa income.
06:47.8
Ang kagandahan sa ganitong paraan sa pagpapalaki ng ating income ay hindi magiging divided ang iyong oras,
06:53.8
dahil magtatrabaho ka pa rin,
06:55.8
dahil magtatrabaho ka pa rin ng ilang oras sa isang araw.
06:57.8
At ang pangatlong paraan kung paano palakihin ang ating income ay sa pamamagitan ng side hustle.
07:02.8
Ang problema lang sa ganitong paraan ay medyo time consuming dahil gagawin mo ito pagkatapos ng iyong trabaho.
07:09.8
Pero kung gusto mong mapalaki ang iyong income at makaipon buwan-buwan,
07:13.8
siguradong gagawan mo ito ng paraan.
07:16.8
Kung ayaw mong mag-apply sa ibang posisyon at lumipat ng ibang kumpanya,
07:20.8
nababagay sa iyo ang pagsaside hustle.
07:23.8
Kung magaling ka sa communication,
07:25.8
pwede kang maging real estate agent,
07:27.8
o di kaya ay financial advisor ng isang insurance company.
07:31.8
Kung gusto mo namang nasa bahay lang,
07:33.8
pwede kang magbenta ng pagkain sa iyong mga kapitbahay,
07:36.8
katulad ng mga lutong bahay,
07:39.8
at frozen products.
07:40.8
Kung magaling ka naman sa computer at marunong mag-English,
07:43.8
pwede kang maging freelancer.
07:45.8
Kung meron kang mga lumang gamit na hindi pa sira,
07:48.8
pero matagal nang nakatambak sa bahay,
07:50.8
pwede mo iyang ibenta sa iyong mga kaibigan,
07:53.8
o di kaya sa marketplace.
07:55.8
Napakarami ng side hustle opportunities na available ngayon,
07:58.8
na sa iyo na yan kung ano ang gusto mong pasukan.
08:01.8
At iyan ang tatlong paraan kung paano palakihin ang iyong income.
08:05.8
At kapag napalaki mo na ang iyong income,
08:07.8
gawin mo ring goal na ma-increase yan ng 10-30% taon-taon.
08:13.8
Pag-uusapan natin yan sa part 3.
08:15.8
Pero kahit mahalaga magkaroon ng income at gawin itong priority,
08:19.8
hindi lang dito nagtatapos ang lahat.
08:22.8
Kung naglaan ka ng oras at pagod para mapalaki,
08:25.8
ang iyong income,
08:26.8
kailangan mo ring baguhin ang iyong sarili para mabigyan mo ito ng proteksyon.
08:31.8
At ito ang ibig kong sabihin.
08:33.8
Part 2. Ang tamang mindset sa pera
08:36.8
Marami sa ating mga Pinoy ang nahihirapang mag-ipon.
08:39.8
Dahil noong time na lumaki ang ating income,
08:42.8
sumasabay din ang paglaki ng ating gastos.
08:45.8
Narinig mo na ba na ang dating kumikita lang ng 18,000 pesos buwan-buwan
08:49.8
ay walang binago sa kanyang lifestyle at gumagastos pa rin ng 18,000 pesos,
08:54.8
kahit kumikita na ito ng 50,000 pesos ngayon?
08:57.8
Diba bihira lang ito mangyari?
08:59.8
Pero hindi ibig sabihin na huwag mong i-increase ang quality ng iyong buhay
09:03.8
at huwag kang mangarap ng mataas.
09:05.8
Siyempre, deserve mo pa rin gawin ang mga yun
09:08.8
dahil para saan ang iyong pagsusumikap kung hindi mo ito gagawin?
09:12.8
Ang gusto ko lang maunawaan mo ay huwag kang gumastos ng katumbas o lagpas pa sa iyong income.
09:18.8
Kung ang iyong monthly income ay 20,000 pesos,
09:21.8
gumastos ka lang ng 18,000 pesos,
09:23.8
at ipunin mo ang natira.
09:25.8
Huwag mong tularan ang spending habit ng mga taong kumikita ng 100,000 pesos.
09:31.8
Ika nga nang sinabi ng presidente at vice chairman ng San Miguel Corporation na si Ramon Ang,
09:36.8
Live below your means.
09:38.8
Kahit bilyonaryo siya at malaki ang kinikita kumpara sa mga ordinaryong tao,
09:43.8
ang advice niya ay applicable sa lahat.
09:45.8
Dahil kahit kumikita ka ng malaking halaga,
09:48.8
kung ginastos mo lang ito lahat sa iyong mga luho,
09:51.8
at hindi ka nagtabi ng pera,
09:53.8
problema lang ang sasapitin mo sa hinaharap.
09:56.8
Kaya ang tamang mindset sa pera ay huwag lang puro gastos.
10:00.8
Kailangan din natin magtabi para meron tayong magagamit sa panahon ng emergency,
10:04.8
at para rin makapag-invest tayo sa hinaharap kapag merong magandang opportunity na pwedeng pasukan.
10:11.8
Kahit simple at madalas nating naririnig ang ganitong payo,
10:15.8
patuloy pa rin natin itong magagamit hanggang ngayon.
10:18.8
Ang iyong financial success ay hindi yan nakabase kung gaano ka katalino.
10:22.8
Dahil maraming matatalino pero hindi mayaman,
10:26.8
hindi rin niya nakabase sa kung gaano ka kasipag.
10:29.8
Dahil maraming masisipag na tao, pero hindi rin mayaman.
10:33.8
Kailangan mong tandaan na ang ating financial success ay nakabase sa ating money mindset.
10:38.8
Maraming matatalino at masisipag na tao na hindi successful financially,
10:44.8
dahil hindi nila inayos ang kanilang money mindset.
10:47.8
O di naman kaya ay wala silang pake sa ideya na pagyaman,
10:50.8
dahil mas mahalaga na ito.
10:51.8
Dahil mas mahalaga sa kanila ang kanilang ginagawa,
10:54.8
at iyon naman ang kahulugan ng salitang tagumpay sa kanila.
10:57.8
At naiintindihan ko ang kanilang desisyon at mataas ang respeto ko sa mga ganitong uri ng tao.
11:03.8
Pero kung gusto mong yumaman at gusto mong tahakin ang ganitong landas,
11:07.8
dapat ay simulan mong baguhin ang iyong money mindset o ang pananaw mo sa pera.
11:12.8
May mga taong hindi matalino pero mayaman dahil alam nila kung paano gumagana ang pera.
11:18.8
Mga iiilang paraan kung paano baguhin ang iyong money mindset.
11:21.8
Ay number one, maging conscious ka sa iyong mga desisyon,
11:25.8
lalong lalo na sa mga desisyon na related sa pera.
11:29.8
Marami ang napapagastos ng sobra dahil hindi sila aware sa kanilang mga desisyon,
11:34.8
hindi sila nagkocompute ng kanilang pera, wala silang goal na mag-ipon,
11:39.8
at hindi sila gumagawa ng budget dahil puro gastos lang ang laman ng kanilang isipan.
11:45.8
Number two, baguhin mo ang iyong mga paniniwala na nagpapahirap sa iyo.
11:50.8
Kailangan mong intindihin na majority ng mga bagay na pinaniniwalaan mo tungkol sa pera ay hindi makakatulong sa iyo.
11:58.8
Lahat tayo ay merong iba't ibang paniniwala sa lahat ng bagay at malaking impact ang naibibigay nito sa quality ng ating buhay.
12:06.8
At number three, baguhin mo ang iyong money habits.
12:10.8
Marami sa atin ang kumikita ng malaking halaga pero walang ipon at hindi mayaman.
12:16.8
Marami rin na sakto lang ang kinikita,
12:18.8
pero namamanage pa rin ang makaipo ng maliit na halaga.
12:22.8
Ninety percent ng resulta na meron tayo ay nagmumula sa ating mga habit.
12:27.8
Magkaiba tayo ng habit sa pera kaya magkaiba rin tayo ng resulta.
12:31.8
Mahalagang gamitin mo ang iyong oras para umunlad ang iyong buhay.
12:35.8
Magbasa ka ng mga success stories.
12:37.8
Magmanage ka ng iyong pera.
12:39.8
Huwag kang magpadala lagi sa iyong emosyon.
12:42.8
At sanayin mo ang iyong sarili na mamuhay ng simple.
12:46.8
Lahat tayo ay gustong magkaroon ng mga success stories.
12:47.8
Kaya mahalagang meron tayong money mindset na naka-align palagi sa ating goal.
12:54.8
Part 3. Mag-invest ka ng pera.
12:57.8
Merong dalawang uri ng income.
12:59.8
Una ay ang active income o income na galing sa pagtatrabaho.
13:03.8
At ang pangalawa ay passive income o income na galing sa mga investments.
13:09.8
Kung kumikita ka ngayon ng active income, mahalagang ipunin mo ang small percentage nito.
13:15.8
At ang gagawin mo naman sa iyong ipon ay ilagay ito sa mga investments.
13:20.8
Sa ibang salita, i-convert mo sa passive income ang iyong active income.
13:25.8
At ang magandang panahon para gawin ito ay ngayon.
13:29.8
Karamihan sa mga taong kumikita ng malaki ay bumalik sa pagiging mahirap noong sila ay matanda na.
13:35.8
Yun ay dahil umaasa lang sila palagi sa income na galing sa kanilang trabaho.
13:40.8
Mahalagang matutunan mo rin ang pag-iinvest.
13:43.8
Pagkakamit pa sa pagkakaroon ng malaking ipon ang iyong makakamit.
13:47.8
Tandaan mo na lang ang sinabi ni Warren Buffet na
13:49.8
If you don't find a way to make money while you sleep, you will work until you die.
13:55.8
At iyan ang mga pamamaraan na pwede mong gawin simula ngayon kung gusto mong makaipon ng malaking halaga at umaman.
14:03.8
Palakihin mo ang iyong income, baguhin mo ang iyong mindset o pananaw sa pera, at mag-invest ka rin ng pera.
14:10.8
Kung marami kang natutunan sa topic natin ngayon,
14:13.8
huwag kalimutang mag-iwan ng like at mag-comment ng iyong mga natutunan.
14:17.8
Maraming salamat sa panunood at sana ay magtagumpay ka!
