01:30.0
Hindi naman kami nangangamba dahil hindi nila kami pinakikialaman.
01:33.3
Isang araw, dumating si Mang Gaspar kasama ang kanyang asawa.
01:39.8
Nagmamakaawa sila sa aking lolo, Minandro, na gamuti ng pangbabarang kay Mang Gaspar, pero tumangi ang lolo ko nun.
01:49.4
Kinausap niya sa maayos na pahayag si Aling Mildred.
01:54.4
Pasensya ka na kumari. Matagal na akong hindi nang gagamot ng mga nababarang.
02:00.0
Nagbago na ang buhay ko.
02:03.1
Tanging pangingisda at pagsasakan na lamang ang aking ikinabubuhay.
02:07.7
Kaya sana maunawaan mo.
02:10.2
Kung gusto mo, magtungo ka kay Kaerning na magaling namang gamot.
02:14.5
Sigurado, matutulungan ka niya doon.
02:19.4
Saglit na bumagsak ang mga balikat ni Aling Mildred.
02:23.1
Medyo nalungkot siya, pero nagawa pa rin niyang magpasalamat kay Lolo Minandro.
02:30.0
Bakas ang kawalan ng pag-asa sa kanyang mukha habang umaalis sa bahayin namin nun.
02:37.8
Nakita at narinig ng nanay ko ang nangyari at medyo naawa siya kay Aling Mildred.
02:43.2
Sa puntong yun ay lumapit ang nanay ko kay Lolo at nagtanong,
02:48.7
Itay, bakit hindi nyo tinulungan? Sigurado kong kayo ang lubos na nakakapagpagaling sa kanya.
02:57.6
Tinignan ni Lolo Minandro ang nanay ko.
03:00.0
Anak, hanggat maaari at walang nangyayari sa pamilya natin, e ayoko nang bumalik sa dati kong buhay.
03:10.0
Delikado ang gumamit ng itim na kapangyarihan at siguradong may masasaktan.
03:16.2
Gusto ko na ng tahimik na buhay kasama kayo.
03:21.0
At matapos niyang magsalita, hindi na muling nagtanong ang nanay ko.
03:25.3
Simikap niyang unawain ang sitwasyon ni Lolo.
03:27.4
Sa isang banda ay may punto naman ang Lolo ko dahil ang paggamit ng itim na kapangyarihan ay talagang delikado noon
03:36.6
at parang na rin binibenta ang kaluluwa sa ilalim ng lupa.
03:44.2
Kahit alam ng nanay ko na may kakayaan si Lolo Minandro na manggamot na mga taong nababarang,
03:49.9
nakukulam at sinasaniba ng masamang espirito,
03:52.3
ay mas pinili pa rin itong lumugar sa tama
03:55.7
at hindi gumawa ng anumang ikakamahamak ng kanilang pamilya.
04:01.9
Bati ng nanay ko ang kapalit na pagihirap at pagdurusa kung babalik na muli ang Lolo ko sa ganung uri ng panggagamot.
04:09.9
Pero sadyang mapaglaro ang tadhana.
04:13.1
Lumala ang karamdaman ni Mang Gaspar
04:15.0
at mukhang ilang araw na lamang ang bibilangin ito bago ito magpaalam sa mundo.
04:23.3
Sa pagkakataong yun ay nahabag sa kanya ng huwag.
04:25.7
Kaya minabuti niyang bumisita dito.
04:32.2
Pagkapasok niya sa bahay nito ay inabutan niya ito na nakaupo sa kanyang tumba-tumba.
04:38.7
Bagsak ang katawan na halos butot balat na lang.
04:43.1
Napakalaki ng kanyang tiyan at may mga kung anong gumagalaw sa kanyang muka.
04:51.0
Ayon kay Aling Mildred,
04:53.2
lumapit na siya sa magagaling na albularyo.
04:55.7
At wala pa rin makakontra sa kapangyarihan ng nambabarang nun.
05:01.0
Sadyang malakas ang tinataglay nitong kapangyarihan
05:03.5
at kahit ang ibang albularyo ay hindi kayang pagalingin si Mang Gaspar.
05:12.2
Pinaghihinalaan ni Aling Mildred na ang mayamang pamilya
05:15.2
ang may kagagawan ng pambabarang sa kanyang asawa.
05:19.9
Nagkaroon kasi ito ng konting alitan noong aksidenteng mabangga sa daan
05:25.7
Ang malakas ng kanyang asawang si Ginoong Marco
05:27.9
gahin din ang anak nitong si Anakleto.
05:32.5
Pinagduduro ng mga ito at pinagtulungang pagsalitaan ng hindi maganda ang kanyang pamangkin
05:37.4
kung kaya tumulong siya sa pag-aawat.
05:42.1
Pero ang masama pa ay siya pa ang napagbuntunan ng galit at pinagbantaan nun.
05:48.6
Hindi naman magawang magsumbong ni Aling Mildred sa mga opisyal sa baryo
05:52.3
dahil makapangyarihan ang pamilya ni Ginoong Marco.
05:55.7
Kaya ng pamilya nitong gawin lahat ang kanilang makakaya para lang maitaboy ang mga inosenteng tao
06:03.0
At ang masama pa, ay mapadamay pa siya gayon din ang kanyang mga anak
06:08.7
Sa pagkakataong yon ay sumulak ang matinding awa ni Lolo Minandro
06:15.5
At kahit labag sa kalooban niya, ay ginamit niya ang kanyang lihim na karunungan para mapagaling si Mang Gaspar
06:23.6
At maibalik ang barang sa taong pinagmula nito
06:27.7
Bumuo siya ng orasyon at pagkatapos ay umihip sa isang basong tubig
06:34.6
Kasunod noon ay ipinainom ang tubig kay Mang Gaspar
06:38.5
Lumipas ang ilang sandali ay medyo gumaan na ang pakiramdam ng matandang yon
06:46.6
Laking gulat ni Aling Mildred na unti-unting naglaho ang mga gumagalaw na kung ano
06:53.3
Na nasa loob ng mukha ng kanyang asawa
06:56.8
At medyo lumiliit na rin ang tiyan nito
07:00.3
Sa wakas ay unti-unting nakahinga ng maluwag si Aling Mildred
07:05.3
At nagkaroon na muli siya ng panibagong pag-asa na gagaling sa iniindang sakit ang kanyang asawa
07:11.9
Nagpasalamat si Aling Mildred sa ginawa ni Lolo Minandro
07:17.5
Dahil napakagaling at nailigtas nito ang buhay ng kanyang asawa noon
07:23.3
Pagkatapos ng panggagamot
07:25.3
Ay hindi man lang humingi o tumanggap ng kahit anong bayad o alay si Lolo
07:30.4
At hindi na rin siya nagtagal
07:33.1
Umuwi na rin sa bahay
07:35.5
Pagdating niya ay nagtungo siya sa may altar
07:39.6
Na nalangin sa Panginoon
07:42.4
Nakonsensya siya dahil nagawa niyang gumamit ng mahikang itim kapalit ng kaligtasan ng ibang tao
07:51.0
Pinagsisihan niya ang kanyang nagawa dahil nakakatiyakan
07:53.3
Siyang may malagim na kapalit ang kabutihang na idulot niya para sa kaibigan
07:58.1
Lumipas sa mga araw at napabalita ang pagaling ni Mang Gaspar
08:04.6
Nadiskubre ng nanay at tatay ko ang paggamot ng aking Lolo noon
08:09.6
Hindi naman natuwa ang Lolo ko sa nangyari
08:13.4
Minabuti niyang magingat lalo pat alam niya na hindi magtatagal
08:18.7
Ay malalaman ng pamilya ni Kinoong Marco ang katotohanan
08:23.3
At posibleng balikan siya ng naturang pambabarang
08:26.8
Tila nagdilang anghel ang kanyang mga kotob
08:31.8
Hindi nga siya nagkamali sa kanyang mga iniisip noon
08:35.6
Dumating ang isang araw na sinugod sila ng pamilya ni Kinoong Marco
08:40.9
At halos pinagbantaan at tinutukan pa sila nito ng mga baril
08:45.6
Walang habas silang nagiskandalo kahit na may mangilan nilang mga kapitbahay
08:51.6
Ang nagditsismisa ni Kinoong Marco ng mga kapitbahay
08:53.3
Lalo pa nilang ipinagmalaki ang kanilang kapangyarihan
08:58.8
At ipinagdiinan ang kanilang mga pakay
09:02.1
Nabanggit ng asawa ni Kinoong Marco na ilang araw nang nakaratay sa igaan ng kanyang asawa
09:09.5
At walang sino mang doktor
09:12.5
Ang makapagpagaling dito
09:14.9
Kahit sulohan nila ang iba pang mga manggagamot
09:18.9
Ay hindi nila magawang gamutin ang karamdaman ng asawa niya
09:25.6
Naghinala si Lolo Minandro
09:31.9
Kayo nga ang bumarang kay Mang Gaspar?
09:36.0
Del asawa mo ang tinamaan ng ibinalik kong barang?
09:40.6
Tama ba ako Olivia?
09:44.0
Hindi ka agad nakasagot si Ginang Olivia
09:46.5
Bagkosa yang anak nitong si Anakleto ang sumagot sa kanyang katanungan
09:54.6
Kami ang bumarang sa kanya
10:00.6
Kapag hindi mo inalis ang barang sa aking ama
10:04.6
Mapipilitan kaming barangin ka pati na rin ang pamilya mo
10:09.0
Makakaasa ka na dadalhin namin kayo sa kabilang buhay
10:16.5
Kamuntik ng suguri ni Kuya Doming si Anakleto dahil sa kawalang respeto nito
10:20.5
Pinagtaasa ni Kuya Doming na...
10:23.3
Nang boses si Anakleto
10:24.5
Habang nakikipaglaban dito ng titigan
10:27.7
Walang hiyakang bastos ka
10:31.1
Wala kang galang kay Lolo
10:33.3
Lumayas kayo sa pamamahay namin
10:36.0
Mabuti na lamang at nahawakan ng aking ama ang kapatid ko nun
10:40.9
Sumabat naman sa usapan si Ginang Olivia
10:47.1
Para matapos na itong usapan natin at wala nang das na maganap
10:51.1
Tanggalin mo Lolo
10:53.3
Lolo Minandro ang barang sa asawa ko
10:55.0
At ipinapangako ko na walang mangyayari sa pamilya mo
11:01.8
Pumabayag ka ba sa alo ko sayo?
11:05.4
Hindi nakasagot si Lolo Minandro nun
11:07.6
Dahil lumapit sa kanya si Kuya Doming na patuloy pa rin na nagpupumiglas
11:12.6
At dahil doon ay ibinaba ni Anakleto ang hawak na baril
11:17.1
Binulyawan ni Kuya Doming ang mag-ina
11:20.1
At kahit labag sa kalooban niya ang kanyang mga sasabihin
11:24.2
Ay pinanindigan niyang dahil sumosobra na ang mga taong nasa harapan nila nun
11:28.8
Lagpas-lagpas na ang mga pang-aalipustang sinasabi nito kay Lolo Minandro
11:34.5
Gayun din sa aming pamilya
11:37.0
Lumayas kayo sa pamamahay namin
11:40.1
Kung ayaw niyong pagtulungan namin kayo
11:44.8
Teretoryo namin to
11:45.9
At wala kayong karapatang takutin at pagbantaan kami dito
11:50.1
Makakaalis na kayo
11:52.8
Saglit na nasindak ang mag-ina
11:56.2
Pero tinapunan nila ng masasamang tingin ang pamilya namin nun
12:03.1
At dahil ayaw ng gulo ng Lolo ko at para hindi na tumindi ang sitwasyon
12:08.6
Tinanggal niya ang ginawang orasyon
12:11.9
Laban doon sa barang na yon
12:16.9
Hindi na sila muling binalikan ang mag-anak sa kanilang pamamahay
12:20.5
Hindi tumupad ang mga ito sa kanilang ipinangako
12:24.6
At mas lalo pang gumawa ng karasan
12:27.9
Makalipas ang ilang linggo
12:32.0
Tinamaan ang nanay ko ng matinding pananakit ng tiyan
12:36.1
Samantalang si Kuya Doming naman ay sumusukan ng
12:39.6
Mga kung anong gumagalaw na
12:42.1
Hindi mo talagang mawari na
12:47.2
O buhay na karne?
12:50.1
Nakita ng tatay namin ang nangyari
12:52.1
At nagulat siya ng kamuntik ng mawalan ng malay ang nanay ko
12:56.8
Gayun din si Kuya Doming nun
12:59.7
Agad niyang tinawag si Lolo Menandro at ipinakita ang kanilang kalagayan
13:06.1
Pinahiga ni Lolo Menandro ang nanay ko
13:10.6
Gayun din si Kuya Doming sa mahabang upuan
13:13.9
Umiikot na ang paningin ni nanay habang inaapoy naman ng lagnat si Kuya
13:20.1
Tumitirik na rin ang kanyang mga mata
13:22.9
Makalipas ang ilang sandali ay nakaramdam ang nanay ko ng pangangate ng buong katawan
13:29.4
Namamantal na ang balat niya
13:32.7
At sa tingin ni Lolo Menandro ay sinyalis na yon na may bumabarang sa nanay ko
13:38.3
Ganun din kay Kuya Doming
13:40.9
Kinausap ng tatay ko si Lolo Menandro
13:50.1
Nang binabarang yung asawa't anak ko
13:51.6
Malakas yung kutob ko
13:54.2
Pamilya ni Ginoong Marco ang may kagagawa nun
13:57.4
Wala naman na tayong ibang kaaway
13:59.9
Manghalang talaga yung bituka nila
14:03.0
Gumanti pa talaga sila
14:06.2
Maulang isang salita at walang utang na loob
14:08.2
Dito ay tumugon si Lolo Menandro
14:14.3
Mabait ako sa mabaitan na ka
14:19.0
Pero kapag tinanong
14:20.1
Natarantado ng pamilya ko
14:21.9
Nagiging halimaw ako
14:24.4
Hindi ko na palalampasin ang ginawa nila sa atin
14:30.6
Halos maikuyom niya ang kanyang mga kamao
14:32.9
Habang pinagmamas na ng paghihirap ng aking ina at Kuya Doming
14:37.4
Kahit nahihilo ang nanay ko ay kitang kita niya ang pagkasuklam sa mga mata ni Lolo
14:44.1
Nangigigil niyang tinignan ang mga mata ng nanay at kapatid ko nun
14:49.3
At kasunod nun ay tumayo siya pagkatapos ay
14:52.7
Nagtungo sa kanyang silid
14:57.7
May dala siyang mga sangkap sa pagsasagawa ng orasyon at ritual
15:02.2
Inutusan niya ang aking ama na kumuha ng dalawang basong tubig
15:07.5
Pagkatapos ay nagtungo siya sa kinauupuan ng aking ina at Kuya
15:12.7
At umusal ng kakaibang salita
15:19.3
Lahat ng sumpa, tigal po at barang na ibinigay mo
15:24.4
Ay babalik sa pamilya mo
15:27.6
Rebueltar Dominos
15:31.0
Tatlong beses na paulit-ulit na inusal ni Lolo Minandro ang mga katagang iyon
15:38.1
Bago niya ipinainom sa aking ina at kapatid ang isang basong tubig
15:46.4
Dahan-dahan at maingat silang tinulungan ni Lolo Minandro at Kuya Doming
15:49.3
Na makainom ng tubig
15:52.3
At makalipas ang ilang minuto
15:55.2
Ay nahimasmasan silang dalawa
15:57.9
Nagkaroon ng mabuting dulot yun sa kanilang kondisyon
16:02.6
Gumaan ang kanilang pakiramdam
16:05.4
Naibsa ng pagkahilo ng nanay ko kaya lang
16:09.1
Bahagya siyang inantok
16:11.4
Gayun din ang kapatid ko hanggang sa unti-unti silang nawala na malay
16:16.0
Hindi na nila namalayang
16:19.3
Ang kasunod na nangyari
16:20.4
Nagising na lamang ang nanay at kapatid ko sa kinabukasan
16:24.7
At inabutan nila sa aming sala na umiiyak at nakikiusap si Ginang Olivia
16:30.1
Habang nakaluhod naman sa harapan ni Lolo Minandro nun
16:35.0
Bumangon ang nanay at kapatid ko sa pagkakahiga
16:39.2
Agad naman silang nakita ng tatay ko at mabilis itong lumapit sa kanila
16:44.7
At umagapay sa kanilang paglalakad
16:49.3
Hindi napigilan ang nanay ko na magtanong kung anong nangyayari nun
16:53.1
At binigyan naman siya ng malinaw na paliwanag ng tatay ko
16:57.3
Nabanggit niya na humihingi ng paumanhin ang buong mag-anak ni Ginang Olivia
17:03.7
Nang makatikim silang lahat ng ibinalik na barang o rebuelta sa kanila ni Lolo
17:11.5
Nagulantang ang nanay ko matapos niyang marinig ang mga sinabi ng tatay ko
17:19.3
Napagtanto niya na talagang masamang magalit si Lolo
17:22.9
At kahit si kamatayan ay kaya niyang tawagin para lang maipaghiganti ang pamilya niya
17:29.9
Na gustong kantiin ng ibang tao
17:32.5
Ganun pala ang pakiramdam kapag nasa bingit ng kapahamakan ng pamilya mo
17:38.1
At ginawan sila ng masama ng ibang tao nun
17:41.3
Pinagmasdang mabuti ng nanay ko ang kalagayan ng mag-anak
17:47.9
Namilog ang kanyang mga sinabi niya
17:49.2
Nang mapansin na may malalaking bukol sa muka at katawan si anakleto
17:55.6
Samantalang si binuong Marco ay puno ng pasa at sugat ang buong katawan
18:00.9
At si Ginang Olivia ay nanlalaki ang tiyan
18:05.1
At namamana sa mga kamay at paa
18:08.6
Hindi nagtagal ay pinatayo ng Lolo ko si Ginang Olivia mula sa pagkakalohod nito
18:15.0
Nagumpisa siyang magsalita
18:19.2
Mula sa araw na ito
18:22.1
Kung talagang nagsisisi na kayo sa mga nagawa niyong kasalanan
18:26.8
Tatalikuran niyo na ang paggawa ng masama
18:30.4
At sisikapin na ninyo maging mabuti para sa kapakanan ng inyong kapwa
18:35.9
Tandaan niyo na bumabalik ang karma
18:39.9
Hindi natutulog ang nasa taas
18:45.7
At hindi kayo ang palaging nasa tuktok
18:51.7
Ganoon nalang kadaling sumangayon sa kanya ang buong mag-anak
18:56.8
Pero matagal na humagulgol si Ginang Olivia
19:00.8
Bago siya tumigil sa pag-iyak nun
19:03.8
Yun na maray ng pinakamasakit na parusa na natikman nila sa buong buhay nila
19:09.9
Masakit man ang sampal sa kanila ng katotohanan
19:14.5
Ayun naman ang tunay na lunas para mabuksan ng kanilang mga mata
19:18.5
At maisip nila ang kanilang mga nagawang hindi maganda
19:23.3
Hindi nagtagal ay kumilos si Lolo Minandro
19:28.0
Walang pagdadalawang isip na ginamot niya ang buong mag-anak nun
19:32.9
Abang nagsasagawa ng seremonya si Lolo
19:36.9
Ay tinanong ni Kuya Doming ang tatay ko
19:40.1
Kay, ano po bang klaseng manggagamot si Lolo?
19:48.5
Pagkasdan siyang mabuti ng tatay ko na para bang may malaking sekretong bumabalot sa pagtatao ni Lolo ko
19:54.5
Anak, ang Lolo mo ay nagmula sa angkan ng mga mamumuyag
20:01.2
May kalaman sila sa itim na mahika at lihim na karunungan
20:06.7
Lalong-lalo na sa rebuelta
20:09.6
Ang rebuelta ay ginagamit para maibalik ang barang sumpa o palipadhangin sa taong pinagmulan ng itim na mahika
20:18.5
Delikado at masama ang balik nito sa kanya
20:23.0
Kaya kung maaari ay ayaw niya yung gawin
20:26.6
Kaso, prerotektahan niyang pamilya natin laban sa kanila
20:32.0
Pagkarinig ni Kuya Doming sa mga sinabi ng tatay ko
20:38.2
May halong kilabot at pagkamangha ang naisip niya sa kakayahan ni Lolo Minandro
20:47.5
Napakalakas pala ng kakayahan ni Lolo Minandro
20:48.5
Ang kapangyarihang taglay ni Lolo pero
20:50.2
Mas pinili pa rin niyang maging mabuti sa kabila ng mga kasamaan ng tao sa paligid nun
20:56.1
Matapos nun ay nagbago ang pamilya nito
21:02.5
Ni Naginang Olivia
21:04.4
Hindi lamang simpleng pagbabago
21:08.0
Dahil matapos nila makahingin ang paumanhin sa mga taong na apakan nila
21:13.5
Ay bigla na lamang silang umalis sa lugar
21:18.5
Ibinenta nila ang kanilang ari-arian
21:20.6
Nagpaalam sila ng maayos
21:23.4
At sinabi nilang magbabagong buhay na umano sila
21:29.0
Si Lolo Minandro naman inabuhay pa ng mga mahigit labing limang taon
21:36.0
Yun ang huling pagkakataon na nagamit niyang kanyang kakayahan
21:40.5
At namuhay siya ng tahimik
21:43.4
Hanggang sa araw ng kanyang pagbanaw
21:48.5
Pagkakataon ng mga kasamaan ng tao sa paligid nun
