01:05.7
Tawagin nyo na lamang po ako sa pangalang Eden.
01:09.9
Ang kwentong aking isi-share ay nangyari, Papadudod, at nagsimula noong bata pa lamang ako.
01:17.6
Noon ay nakatira kami sa probinsya ng aking pamilya.
01:22.5
Bali, nasa isang compound kaming lahat. Tatlong bahay na naroon.
01:27.1
Isa sa amin ang family ko, isa sa panganay na kapatid ni Mama at ang isa ay bahay ni Lola Carmela.
01:34.9
Kasama ni Lola sa bahay niya ang isa pang kapatid ni Mama na bunso naman at may dalawang anak.
01:42.0
Siya nagbabantay kay Lola Carmela, though malakas pa naman si Lola ng time na yon.
01:48.0
Nakakawa din kasi kung walang kasama sa bahay si Lola.
01:52.4
Matagal na rin kasi siyang byuda.
01:54.3
Hindi ko na naabutan si Lolo kasi hindi pa ako naisisilang nang mawala siya.
02:02.4
Nasa tabi ng daanan ng mga tao yung compound, kung saan kami nakatira.
02:08.5
Pahaba yon at sa bandang dulo ay nandun ang taniman ni Lola ng mga gulay niya.
02:15.4
Yun ang talagang libangan niya ang pagtatanim.
02:18.7
Sa harapan naman ng compound ay merong tanim ng mga bulaklak si Lola.
02:24.3
At sa mga roses, may bakod kami na gawa sa kawayan.
02:28.3
Parang noon ay tipikal na bakod ang ganon sa probinsya.
02:33.5
Masasabi ko na mabuting Lola si Lola Carmela sa aming mga apo niya.
02:38.8
Spoiled kami sa kanya papadudut kapag pinapadalahan siya ng pera o kung ano-anong pagkain at chocolates ng anak niya.
02:46.9
Ay nasa ibang bansa ay binibigyan niya kaming lahat na apo niya.
02:51.3
Nagagalit din siya sa mga magulang namin kapag pinapalo kami.
02:54.3
Dahil sa pagiging pasaway namin.
02:57.2
Yun nga lang kahit mabait siya ay may mga pagkakataon na nagiging strikto siya.
03:03.3
Ayaw niya na late kaming umuuwi.
03:06.2
Ayaw niya ng madumi sa bahay at sa paligid.
03:10.7
Tuwing umaga ay inuutusan na niya ang apo niya na makikita niya na magwawali sa buong bakura namin.
03:18.1
Nagagalit siya kapag hindi namin siya sinusunod.
03:21.3
Kapag naman nandun kami sa bahay niya ay bawal ang malikot.
03:24.3
At bawal ang maglaro.
03:26.6
Isa talaga yun sa mga nagpapainit sa ulo niya.
03:30.0
Minsan ay naikwento sa amin ni mama na ganun daw talagang ugali ni Lola Carmela.
03:35.4
Masyado itong matapang.
03:37.5
Hanggang sa pagtanda ni Lola ay nadala nito ang ugali nito na yun papadudot.
03:44.0
Kahit ako ay nasaksihan ko na nakikipag-away o nakikipagsagutan si Lola Carmela sa mga tao na nakakainitan niya.
03:54.3
Nakikipag-away si Lola.
03:56.0
Kasi kapag inaawad siya, hindi na mama ay nagagalit pa siya.
04:00.3
Ramdam ko rin na kahit ang mga anak ni Lola ay takot sa kanya.
04:04.3
Nasabi kasi ni mama na sobrang stricto ni Lola noong mga bata pa silang magkakapatid.
04:09.4
Maraming bawal, kahit nga raw lagpas na sila ng 18 years old, ay bawal pa rin silang magpaligaw at makipag-boyfriend.
04:18.7
Lihim nga raw na nagkaroon ng boyfriend ng isa niyang kapatid.
04:22.3
At nang nalaman ni Lola ay,
04:24.3
Pinahiyaan ito sa mga tawang kapatid niya.
04:27.0
Winasak daw ang damit habang nasa labas.
04:30.2
Kaya maswerte raw kami kasi hindi nila kami pinalaki ng gano'n at binibigyan nila kami ng kalayaan sa mga gusto naming gawin na magkakapatid.
04:40.1
Pero may mga pagkakataon pa rin na nakikialam si Lola Carmela sa pagpapalaki ng anak ng anak niya.
04:47.7
Kagaya ng kapatid kong panganay na babae.
04:50.4
Noong may manligaw kay ate noong 3rd year high school.
04:54.3
At pumunta sa bahay yung lalaki, tinanong ni Lola Carmela ng kung ano-ano yung lalaki.
05:02.0
Kagaya ng may trabaho na ba ito?
05:05.4
Kaya naman itong buhayin si ate kapag nabuntis nito?
05:09.6
Sabi ng lalaki, nag-aaral pa lamang siya kagaya ni ate.
05:13.5
Sabi naman ni Lola, kung gano'n ay wala pa itong karapatan naman ligaw kung wala pa itong kakayahan na bumuhay ng isang pamilya.
05:22.4
Yang hiyan noon si ate,
05:24.3
at ang sabi niya kay Lola ay nanliligaw pa lamang yun sa kanya at hindi pa sila.
05:30.2
Hindi na rin yata tumuloy sa panliligaw yung lalaki kasi natakot siguro kay Lola Carmela.
05:36.4
Dahil din sa kasungitan ng Lola namin ay kinakatakutan siya ng mga bata sa lugar namin papadudot.
05:43.7
Malawa kasi ang kalsada sa tapat ng aming compound.
05:47.6
Kaya yun ang spot kung saan ay madalas naglalaro ang mga bata ng patintero.
05:52.9
Habulan o kaya ay sipaan ng bola.
05:57.9
Kapag tanghali o kahit anong oras na may mga batang naglalaro doon at maingay ay lumalabas ng bahay si Lola at sinisigawan,
06:07.6
ang mga bata na kumaglalaro ay huwag maingay.
06:11.6
Kapag naman naglalaro ng sipaan ng bola at napunta sa mga taniman ni Lola ng gulay o sa mga bulaklak,
06:19.1
ay talagang nag-aaladragon si Lola Carmela.
06:22.0
Yun ang dahilan kung bakit natatakot sa kanyang mga bata.
06:26.2
Ang ginagawa na lang ng mga batang naglalaro roon ay sinasalig kami ng mga pinsangko lalo na kapag sipaan ng bola.
06:33.9
Para kung sakaling mapunta yung bola sa compound namin ay kami ang kukuha at hindi na nila kailangan na silang kumuha.
06:41.0
Natatakot kasi sila na mahuli ni Lola Carmela kasi paniguradong sisigawan sila nito.
06:47.6
Nakakatakot pa naman ang itsura ni Lola kapag galit siya.
06:50.6
Payat siya at matanggal.
06:52.0
Tapos ay palagi nang lalaki ang mga mata.
06:56.6
Matinis ang boses niya at kapag nagsasalita siya, kapag nagagalit ay parang armalite na walang tingil ang bibig.
07:04.4
Talagang mumurahing kanya mula ulo hanggang paa.
07:08.9
Isa sa mga hindi ko makakalimutan na nangyari noon kay Lola Carmela
07:12.6
ay noong may pinagalitan siyang batang lalaki na si Arnold na isa sa mga kalaro ko dati.
07:19.1
Hapo noon at naglalaro kami ng sipaan ng bola.
07:24.0
Umalis ako kasi tinawag ako ni Mama para magmeryenda.
07:28.2
Habang nasa loob kami ng bahay namin ay narinig namin si Lola na sumisigaw.
07:33.7
Napalabas kami ni Mama at nakita namin ni Lola na sinisigawan si Arnold na nasa loob ng aming bakuran.
07:40.6
Habang may hawak na bola.
07:42.6
Nalaman ko kagad na pumasok sa bakura namin yung bola habang naglalaro si Arnold at si Arnold
07:48.8
ang naglakas loob na kumuha ng bola.
07:52.9
Kapag ganoon ang nangyayari ay hindi kami nakikialam kay Lola Carmela.
07:57.0
Kasi kapag pinakialaman na namin siya ay nagagalit din siya sa amin.
08:00.8
Isa pa ay wala namang insidente pa na nangyari na na misikal si Lola.
08:05.9
Puro lang siya sigawa at paninindak sa mga bata.
08:09.4
Bakit ka nandito sa bakuran ko?
08:11.7
Magnanako ka ng gulay no?
08:13.8
Pambibintang ni Lola kay Arnold.
08:16.4
Hindi ah, kinuha ko lang tong bola.
08:18.4
Hindi ako magbibintang.
08:20.1
Halatang inis sa boses ni Arnold.
08:23.5
Nagpapalusot ka pa eh nakita kita sa gulayang ko.
08:26.7
Patay gutom kang bata ka.
08:28.7
Ganyan ba ang tinuturo sa'yo ng nanay mo?
08:32.7
Ikaw nga ang tanda-tanda mo na?
08:34.9
Ang sama pa rin ang ugali mo?
08:37.0
Sagot ni Arnold kay Lola Carmela.
08:39.8
Alam ko na mas lalong lalalang nangyari sa ginawang pagsagot ni Arnold kay Lola.
08:45.0
Sa ganoon kasi nagagalit talaga si Lola kapag sinasagot siya.
08:48.8
Kaya kinabahan ako para kay Arnold.
08:52.2
Wala kang galang na bata ka?
08:54.4
Umalis ka rito sa bakurang ko.
08:56.5
Galit na sigaw ni Lola Carmela.
08:59.4
Nagmatigas si Arnold at nakatayo lang siya habang matalim ang mata na nakatingin kay Lola.
09:05.7
Mahigpit na hinawakan ni Lola ang braso ni Arnold at hinila niya ito palabas ng compound namin.
09:11.7
Umiyak si Arnold habang sumisigaw na nasasaktan siya pero hindi siya binitawan ni Lola.
09:17.3
Hanggang sa mailabas na ni Lola si Arnold.
09:21.4
Inay, bakit mo naman sinaktan yung bata?
09:24.3
Baka magsumbong yun sa nanay niya.
09:26.3
Nag-aalala lang sabi ni Mama kay Lola.
09:28.9
Wala kang pakialam.
09:30.7
Nasa bakuran ko siya.
09:32.3
May karapatan akong gawin kung ano ang gusto ko.
09:35.5
E ano kung magsumbong siya?
09:37.4
E di sumugod dito ang nanay niya.
09:39.5
Hindi ako nakatakot.
09:41.6
Wala akong kinakatakutan.
09:43.6
Sigaw ni Lola Carmela.
09:45.8
Hindi nga nagkamali si Mama.
09:47.1
Hindi nga nagkamali si Mama sa sinabi niya dahil kinagabihan ay nagpunta sa bahay namin si Arnold kasama ang nanay nito na si Ati Gigi.
09:54.1
Inanap ito si Lola at walang pagkadalawang isip na humarap si Lola sa galit na nanay ni Arnold.
10:00.1
Grabe ka na Aling Carmela.
10:02.4
Nakita mo ang ginawa mo sa anak ko.
10:04.4
May pasa siya sa braso.
10:06.4
Child abuse itong ginawa mo.
10:08.5
Sigaw ng nanay ni Arnold.
10:10.8
Dapat lang yan sa anak mo.
10:12.5
Nahuli ko siyang nagnanakaw ng mga gulay ko.
10:15.2
Turuan mo kasi ng tamang anak mo.
10:17.1
Para hindi siya nasasaktan.
10:19.8
Magpasalamat ka na lang sa akin kasi ganyan lang ang ginawa ko sa magnanakaw mong anak at hindi ko pinapulis ang anak mo.
10:27.7
Ang sabi pa ni Lola.
10:29.7
Kung merong dapat na ipapulis dito, ikaw yun.
10:33.1
Nananakit ka lang bata at hindi magnanakaw ang anak ko.
10:37.2
Kinukuha niya lang ang bola.
10:39.5
Turan ni Ati Gigi.
10:41.6
Pumagit na na si Papa at mahinahon nilang kinausap si Ati Gigi na kung pwede ay pagpasensya na lamang si Lola.
10:47.1
At si Lola Carmela kasi matanda na ito.
10:49.8
Sila na rin ni Mama ang humingi ng sorry para kay Lola.
10:53.2
Umalis naman si Ati Gigi pero halatang galit pa rin siya.
10:57.0
Nagdalit naman si Lola Carmela kina Mama at Papa.
11:00.2
Bakit daw humingi sila ng sorry kay Ati Gigi?
11:03.1
Hindi naman daw masasaktan ang anak nito kung hindi ito pumasok sa bakura namin.
11:07.6
Nang hindi nagpapaalam.
11:10.3
Ang sabi ni Mama ay dumadami na raw ang kaaway ni Lola at hindi magandang baga yun.
11:15.6
Wala akong pakialaman.
11:17.1
Kahit lahat ng taga rito ay maging kaaway ko.
11:19.8
Wala akong pakialam kahit walang makipaglibing sakin kapag namatay na ako.
11:23.9
Galit na sabi pa ni Lola Carmela.
11:26.6
Inay, huwag ka namang magsalita ng ganyan.
11:29.2
Ayaw ka pa naming mawala.
11:31.2
Naiiyak na sabi pa ni Mama.
11:33.9
Tumigil ka, napakadrama mo.
11:36.2
Huwag niyo akong kakausapin dahil nabubuisot ako sa inyong lahat.
11:42.4
Bata pa ako ng panahon na yun pero aware na ako na marami na ang galit sa Lola ko.
11:47.6
Alam ko na marami naghihintay na mawala siya.
11:51.3
Pero kahit ganoon si Lola ay mahal na mahal ko pa rin siya.
11:55.4
Minsan gusto ko siyang kausapin para sabihin na sana ay maging mabait na siya
11:59.8
pero natatakot akong gawin yun at baka pati sa akin ay maggalit siya.
12:05.1
Kung dati ay kinakausap ni Lola si Ati Gigi, simula na mangyari yun ay hindi na sila nagpapansinan.
12:11.7
Kapag namaraan si Ati Gigi, sa tabat ng bahay namin ay nasa labas si Lola,
12:16.0
ay palagi itong nakairap.
12:19.0
Hindi na rin masyadong naglalaro ang mga bata sa tabat ng bahay namin dahil sa takot nila kay Lola.
12:25.2
Kahit kami na mga pinsang ko ay naapektuhan kasi hindi na nila kami sinasali sa laro.
12:31.0
Sabi nila ay sinakta ni Lola si Arnold kaya galit na rin sila sa amin.
12:35.3
Kaya kami na lang na mga pinsang ko ang naglalaro kahit mas masaya sana kung makakasali kami sa laro ng ibang bata.
12:43.0
Pero hindi naman namin pwedeng ipilit na magkakasali.
12:46.0
Kaya ipaglaro sila sa amin.
12:48.6
May mga iba pang nakaaway si Lola Carmela habang lumalaki ako.
12:53.3
Kagay na lamang ng kapitbahay namin na sinabihan si Lola na huwag magsusunog ng mga basura kapag meron silang sinampay.
13:01.8
Parang sinasadya daw kasi ni Lola na magsunog ng basura kapag nagsasampay na yung kapitbahay namin na uwi pa nga yun sa baranggayan
13:10.6
at galit na galit si Lola kasi pinagbawala na siya na magsunog kahit ang sabi ni Lola.
13:16.0
Lola ay para lamang yun pausukan ang puno ng mangga sa compound namin para raw mamunga ng marami.
13:24.1
Wala nang nagawa noon si Lola Carmela kundi ang sundin ang sinabi ng aming kapitan.
13:30.0
Pero pag uwi namin sa bahay ay nagmura na naman siya at doon niya nilabas ang kanyang galit.
13:36.2
Nagbanta pa siya. Nasusunogin niya ang bahay ng kapitbahay namin dahil masyado itong pakialamera pero alam naman namin hindi yun kayang gawin ni Lola.
13:46.0
First year high school ako nang magsimulang mangyari ang isang bagay na hinding hindi ko makakalimutan at ng buong pamilya ko.
13:57.1
Ngunit bago yun maganap ay nagkaroon ng pagkakaayos sa pagitan ni Lola Carmela at Ati Gigi.
14:03.4
Isang hapon ay nagbunta si Ati Gigi sa compound namin kasama si Arnold.
14:08.0
Meron silang dalang pagkain na nakalagay sa plato. Tatlong plato ang dala nila.
14:13.6
Sa isang plato ay merong pansit.
14:16.0
Iko, fried chicken, isang slice ng cake at lumpiang siyang high.
14:20.7
Alatang merong handaan sa kanila.
14:23.2
Napansin ko agad na may malaking plato na mas marami ang laman.
14:27.9
Anong meron sa inyo Gigi? Tanong ni Mama.
14:31.2
Binyag ng apo ko. Naisipan kong bigyang kayo rito.
14:35.1
Tatlo kasi eh. Tatlong bahay kayo.
14:37.8
Itong pinakamarami ang parang kay Aling Carmela.
14:41.0
Gusto ko na makipag-ayo sa kanya.
14:43.0
Isang taon na rin kasi kami hindi nagpapansinan.
14:46.0
Panahon na siguro para maging okay kaming dalawa at kalimutan na namin ng mga nangyari dati.
14:51.3
Ang sabi ni Ati Gigi.
14:53.7
Naku magandang ideya yan.
14:55.5
Alam mo, ang gusto talaga ni Nanay ay ikaw ang magpakumbaba sa kanya kahit na siya naman na may kasalanan.
15:01.7
Ang natatawang sabi ni Mama.
15:04.4
Tinagap muna ni Mama yung pagkain na para sa amin at yung isa ay dinala sa isa pang bahay na nasa compound namin.
15:11.9
Sinamahan ni Mama si Ati Gigi sa bahay ni Lola.
15:14.4
Siyempre medyo tsismosa na ako kahit bata pa ako kaya sumunod ako sa kanila.
15:21.3
Nakita ko na umasim kaagad ang mukha ni Lola nang makita si Ati Gigi.
15:25.7
Pero hindi naman natakot doon si Ati Gigi at ibinigay niya pa rin ang pagkain para kay Lola Carmela.
15:31.6
Ibinaba ni Ati Gigi ang pride niya at humingi siya ng tawad kay Lola.
15:36.3
Aniya ay pareha silang nagpadala ni Lola sa emosyon nila.
15:40.4
Matagal na raw yun kaya kalimutan na lamang nila.
15:43.2
Mabuti naman natikot nang humingi ng sorry sa akin Gigi.
15:47.7
Hindi talaga tayo magkakaayos kung hindi mo yan ginawa.
15:50.9
Seryosong sabi pa ni Lola Carmela.
15:53.9
E di okay na po tayo.
15:55.9
Nakangiting tanong pa ni Ati Gigi.
15:58.6
Oo pero pag sabihan mo ang anak mo,
16:01.2
ayoko may ibang tao na pumasok sa bakurang ko kahit bata pa.
16:04.9
Ang sabi ni Lola.
16:07.1
Oo naman akong bahala sa kanya.
16:09.5
Pangako at di na po yun mauulit.
16:11.6
Sambit pa ni Ati Gigi.
16:13.2
Nakakatuwa lang na paglipas ng isang taon ay nagkaayos na rin sa wakas
16:17.5
si Ati Gigi at Lola Carmela.
16:19.9
Kahangahanga rin si Ati Gigi kasi siya na
16:22.0
ang nagpakumbaba kahit sa tingin ko
16:24.7
ay si Lola ang may mali dahil sinaktan niya si Arnold.
16:28.8
Kahit pwede naman niya itong pagsabihan ng maayos.
16:32.3
Pero siguro ay ganun talagang ugali ni Lola Carmela.
16:35.9
Kaya simula ng araw na yun
16:37.5
ay nakakasali na ulit kami ng mga pinsang ko
16:40.4
para maglaro kasama si Lola Carmela.
16:42.7
O kasama si Arnold.
16:44.5
Isa yun sa magandang bagay na naging resulta
16:46.7
ng pagkakaayos nilang dalawa papadudot.
16:49.7
Kapag dumaraan si Ati Gigi sa compound namin
16:51.8
ay nasa labas si Lola
16:52.8
ay hindi na sila nag-iirapan.
16:55.7
Nginingitian na nila ang bawat isa.
16:59.0
Doon ko nalaman na ganun pala talagang ugali ni Lola.
17:03.0
Mapagpatawad naman siya basta ikaw ang unang hihingi ng sorry.
17:06.7
Matas lang talaga ang pride niya
17:08.1
at kahit alam niya siguro na mali siya
17:10.0
ay never siyang hihingi ng sorry
17:12.1
sa kahit na sino.
17:14.3
Yun nga lang, isa lang si Ati Gigi
17:16.0
sa mga kagalit ni Lola Carmela na nabawas.
17:19.4
Marami pa rin ang inis at galit sa kanya
17:22.1
sa pagiging masungit at mataray niya.
17:24.8
Halos linggo-linggo ay meron siyang nakakaaway
17:27.3
at kahit paulit-ulit yung nangyayari
17:29.1
ay hindi nagsasawa si Mama na sabihan si Lola
17:32.3
na iwasan ang pagiging masungit
17:35.0
dahil hindi yun maganda.
17:37.4
Alam ko na natatakot na baka gantihan o balikan si Lola
17:40.8
ng isa sa mga nakaaway nito.
17:44.7
Isang umaga ng Sabado,
17:46.6
nagtaka ako kasi hindi pa lumalabas si Lola Carmela
17:51.1
Wala kasi roon ang kasama niya dahil merong pinuntahan
17:53.8
kaya mag-isa lamang si Lola sa bahay niya.
17:57.1
Saray kasi kaming lahat na alas 6 ng umaga
17:59.1
ay nasa labas na si Lola ng bahay niya
18:00.9
at nagdidilig at nagbubungkal siya ng lupa.
18:05.3
Pero alas 7 na ng umaga
18:06.7
ay nakasarado pa rin ang bahay niya.
18:10.8
Pagkatapos naming mag-almusal ay sinabi ko kay Mama
18:13.4
na hindi pa rin lumalabas ng bahay si Lola Carmela.
18:17.6
Agad na nagpunta si Mama sa bahay ni Lola at kumatok.
18:21.5
Binuksan naman ni Lola ang pinto
18:22.6
pero kapansin-pansin ang itsura niya
18:24.4
na hindi maganda ang pakiramdam.
18:27.0
Ano nangyari sa iyo inay?
18:30.8
Nag-aalala ang tanong ni Mama kay Lola.
18:33.8
Nilalagnat ako eh.
18:35.7
Pagkagising ko ay masama na ang pakiramdam ko.
18:40.8
Eh bakit hindi ka nagsabi?
18:43.0
Pumunta ka sana sa bahay
18:44.4
ang sabi ni Mama.
18:48.1
Saka i-bili mo na lang ako ng gamot.
18:50.5
Nambunang kasi ako kahapon
18:51.8
kaya ako nilagdat ngayon.
18:53.8
Sambit pa ni Lola.
18:56.3
Dinalahan namin ang pagkain at gamot si Lola.
18:59.0
Si Mama ang nagbabantay sa kanya.
19:01.5
Dahil sa matanggal pang babalik yung kapatid ni Mama
19:03.7
na kasama ni Lola sa bahay
19:05.7
ay sinamahal muna ni Mama si Lola sa bahay nito.
19:08.8
Nang malamang kong doon din matutuloy
19:10.8
si Mama ay nagsabi ako
19:12.0
na doon din ako matutulog sa bahay ni Lola.
19:14.7
Mas malamig kasi doon
19:15.8
saka may TV sa sala
19:17.1
na pwede ako manood
19:18.6
ng walang kaagaw sa gusto kong panuorin.
19:21.8
Isinabay na namin si Lola sa hapunan
19:24.0
kasi nakakaawa naman
19:25.1
kung mag-isa siyang kakain sa bahay niya.
19:28.1
Abang kumakain kami
19:29.0
ay dumaing si Lola ng pananakit ng tiyan.
19:32.3
Naninigas daw ang tiyan niya
19:33.5
at sobrang sakit talaga.
19:35.7
Ang gusto ni Mama
19:36.5
ay dalihin na sa ospital si Lola
19:38.2
kasi namimilipit na ito sa sakit
19:40.5
pero nanginigas na si Lola.
19:40.8
Mas gusto pa ni Lola
19:43.2
na sa halamang gamot-gamotin
19:44.8
ang pananakit ng kanyang tiyan.
19:47.0
May pinakuha siyang dahon
19:48.4
kay Papa sa mga pananim niya.
19:50.9
Nagpakulurin ng luya si Mama
19:52.4
para sa pananakit ng tiyan ni Lola.
19:55.4
Pinainitan lang sa apoy
19:56.7
yung dahon na kinuha ni Papa
19:58.2
at nilagyan ng langis
19:59.5
saka yung tinapal sa tiyan ni Lola.
20:02.8
Sunundan niya yun
20:03.5
ang pag-inom ng pinagpakuluan ng luya.
20:07.3
May lagnat pa rin siya
20:10.0
Kapag masama pa rin
20:10.7
ang pakiramdam ninyo bukas
20:12.2
ay magpupunta tayo sa ospital.
20:14.2
Sabi ni Mama kay Lola
20:15.6
nang nakahiga na sila sa kama ng gabing yun.
20:19.1
Ako ang nakahiga sa sahig
20:20.8
pero may latag akong kutsyon.
20:23.6
Ospital, ospital pa.
20:26.0
mapapabilis ang buhay ko dun.
20:28.8
Ang dami kong tanim na halamang gamot sa likod
20:30.9
yun ang igagamot sa akin.
20:33.0
Pasinghal na sagot pa ni Lola.
20:35.9
Hindi na lamang nakipagtalo
20:37.3
si Mama kay Lola.
20:38.4
Alam niya siguro na hindi siya mananalo.
20:40.7
Kahit na anong sabihin niya.
20:43.2
Natulog na rin ako kaagad
20:44.5
kasi inaantok na ako.
20:46.6
Hindi ko alam kung gaano na ako katagal
20:48.7
natulog nang magising ako
20:50.2
kasi narinig ko na sumisigaw si Lola.
20:53.8
Kinakabahan akong
20:54.6
napatayo at nakita ko si Lola
20:56.3
na yakap ni Mama.
20:58.3
Umiiyak si Mama kasi
20:59.6
nagkukumahog na si Lola at nagwawala.
21:03.5
Paalisin mo siya.
21:04.9
Patigilin mo siya. Patigilin mo siya.
21:07.3
Sigaw ni Lola Carmela
21:08.5
na parang nahihirapan.
21:10.7
Ano ba nangyayari sa iyo?
21:14.3
Yung boses patigilin mo.
21:16.5
Paalisin mo siya sa ulo ko.
21:18.5
Patuloy na sigaw pa ni Lola.
21:21.1
Noong makita ako ni Mama
21:22.6
na nakatayo ay inutusan niya ako
21:24.4
na tawagin si Papa kasi mukhang hindi na niya alam
21:26.9
kung ano ang gagawin
21:28.5
kay Lola. Tumakbo ko kaagad
21:30.6
sa bahay namin at kumatok.
21:32.5
Sakto na si Papa ang nagbukas ng pinto
21:34.3
at sinabi ko sa kanyang nangyayari.
21:36.7
Tumakbo kaagad siya sa bahay ni Lola
21:38.5
habang nakasunod ako.
21:39.7
Pagbalik namin sa kwarto
21:41.7
ay kalmado na si Lola pero
21:43.2
iyaka pa rin siya ni Mama.
21:45.7
Pilit na pinapalaw ni Lola ang ulo niya
21:48.2
gamit ng sarili niyang kamay
21:49.8
pero agad yung pinipigilan ni Mama
21:52.0
kasi ayaw niyang saktan ni Lola
21:56.2
Ano ba nangyayari sa iyo inay?
21:58.2
Kaninong boses yung narinig mo?
22:00.8
Tanong ni Mama kay Lola
22:01.9
nang humihinaho na ito.
22:04.5
Narinig ko siya sa loob ng ulo ko.
22:06.4
Ang sabi niya ay napakasama
22:08.8
Ano ba nangyayari sa iyo?
22:09.2
Ano ba nangyayari sa iyo?
22:09.5
Mamamatay daw ako.
22:12.6
Huwag ka kasing mag-isip ng mga kung ano-ano inay.
22:15.5
Ang sabi pa ni Mama.
22:17.5
Hindi ako nag-iisip ng kung ano-ano.
22:20.3
Bigla ko nalang narinig yun.
22:23.4
na parang siya pa ang galit.
22:25.9
Kinabukasan ay nagawa na ni Mama
22:27.7
na makumbinsi si Lola Carmel
22:29.6
na magpunta sa ospital.
22:32.0
Siguro natakot na rin siya
22:33.3
sa nangyayari sa kanya.
22:35.0
Lalo na at hindi pa rin buhababa ang lagnat nito.
22:37.4
Pero nawala naman
22:38.8
yung pananakit ng tiyan niya, Papa Dudut.
22:41.8
Nang ma-check up si Lola Carmela
22:43.4
ay wala namang nakitang kung anong problema
22:45.5
sa kalusugan niya ang doktor
22:47.0
na nag-examine sa kanya.
22:49.9
May pinabili lang kay Mama
22:51.3
na gamot para sa lagnat at pananakit ng tiyan.
22:54.2
Umuwi na rin sila Mama
22:55.3
at Lola pagkatapos noon.
22:57.6
Umasa kami na gagaling na si Lola
22:59.3
dahil nabigyan na siya ng tamang gamot
23:01.2
para sa nararam naman niyang sakit.
23:04.4
Pagkatapos ng dalawang araw
23:05.7
ay gumaling na si Lola Carmela
23:07.2
pero hindi na muna siya pinapakita.
23:08.8
Kasi baka mabinat siya
23:11.3
at bumalik ang lagnat niya.
23:13.5
Si Mama pa rin ang nag-alaga
23:14.9
kay Lola kasi hindi pa rin buhabalik
23:16.9
yung kapatid nila na umalis.
23:19.5
Ang akala naming lahat
23:20.9
ay magiging okay na si Lola Carmela
23:23.2
matapos na mawala
23:26.4
Pero parang simula pa lamang pala yun
23:28.7
ng lagnat ng mas matitindi
23:30.9
pang mga mararanasan
23:38.8
laging may ginagawa
23:39.8
nang mawala ng lagnat niya
23:41.7
ay palagi na ulit siyang nagpupunta
23:43.5
sa taniman niya ng gulay.
23:45.9
Nang minsan siyang makita doon ni Mama
23:47.6
ay pinagsabihan nito si Lola
23:49.6
pero pinagalitan pa siya ni Lola.
23:52.0
Huwag daw siyang papakialamanan
23:53.6
dahil kaya na niya.
23:55.9
Malakas na raw siya.
23:57.8
Inay, ilang araw ka palag na magaling.
24:00.9
Magpahinga ka muna.
24:02.6
Nag-aalala lang sabi ni Mama
24:05.6
At paano ang mga tanim ko rito?
24:09.8
kahit pagkiniligman lang.
24:14.0
Ako na po ang gagawa niyan.
24:16.4
Pumasok na kayo sa loob.
24:18.2
Turan pa ni Mama.
24:23.1
Kapag namatay ang mga gulay ko
24:24.6
alam mo lang ang mangyayari sa'yo.
24:26.7
Ikaw ang ipapalit ko
24:27.7
sa mga gulay ko dyan sa lupa.
24:29.8
Turan pa ni Lola.
24:32.0
Mabuti at sumunod si Lola Carmela
24:34.8
Tinawag ako ni Mama
24:35.6
para tulungan siyang magbungkal ng lupa
24:37.7
sa tanima ng gulay
24:39.4
at pati rin ang pagdidilig.
24:42.1
Nang pumasok si Lola sa bahay niya
24:43.7
ay napansin ko na parang
24:44.9
gumigewang-gewang siya.
24:47.2
Para siyang nahihilo papadudut.
24:49.9
Sinabi ko kagad yun kay Mama
24:51.3
at sinunda naman si Lola
24:52.7
sa loob ng bahay niya.
24:54.9
Pagpasok namin ay naabutan namin si Lola
24:57.0
na sumusuka sa may sala.
24:59.7
Pasintabi po sa mga listeners
25:01.1
na kumakain ngayon.
25:02.8
Siguro ay pumayag lang siya
25:04.2
na umalis sa taniman niya
25:06.5
dahil meron na si Lola.
25:07.7
At mayroon na siyang nararamdaman
25:11.0
Napatakbo si Mama kay Lola
25:12.4
at hinimas niya ito sa likod
25:14.1
habang patuloy ito sa pagsusuka.
25:16.8
Pagkatapos ay nilinisan ni Mama si Lola
25:19.6
ay inutusan ni Mama na linisin
25:21.9
ang suka ni Lola sa may saheng.
25:24.4
Kahit nandidiri ako
25:25.4
ay sumunod pa rin ako
25:26.3
kasi talagang naaawa ako sa Lola ko
25:30.3
Noong ko lang kasi siya nakita
25:32.1
na meron siyang masamang nararamdaman.
25:35.5
Kumuha ako ng basahan
25:37.7
at timbang may tubig
25:40.3
Habang naglilinis
25:42.7
ay may napansin ako doon.
25:44.8
Merong kasamang mga karayom sa suka.
25:47.5
Maliliit na apat na karayom
25:49.0
na puro kinalawang na.
25:52.7
paanong nagkaroon ng ganon doon
25:54.3
kasi kung iisipin
25:55.4
ay parang imposible
25:56.5
na nanggaling yon
25:57.8
sa loob ng katawan ni Lola.
26:00.3
Hindi ko alam kung bakit
26:01.4
kinuha ko ang apat na karayom.
26:03.8
Inugasan ko yon at itinago.
26:06.0
Pagkatapos kong maglinis
26:07.3
ay nasa kwarto na sinamama at Lola.
26:10.5
Sumilip ako at nakita ko
26:11.7
na tulog na tulog na si Lola
26:12.8
pero kita ko sa mukha niya
26:14.7
ang kanyang paghihirap.
26:17.1
Parabang sa isang iglab
26:18.2
ay mas lalo siyang pumayak.
26:20.6
Umiyak si Mama ng time na yon
26:22.1
at naramdaman ko na naaawa rin siya
26:24.1
kay Lola. Kahit naman masungit
26:26.1
si Lola at mataray ay
26:27.7
hindi pa rin noon mabubura
26:29.2
ang magagandang bagay na nagawa niya sa amin
26:32.0
lalo na sa aming mga apo niya.
26:35.3
Kinaggabihan ay doon pa rin
26:36.5
kami na tulog ni Mama sa bahay ni Lola
26:38.5
para mabantayan siya.
26:40.4
Lahat kami ay nag-alala para kay Lola
26:42.3
para kasing habang tumatagal
26:44.2
ay dumarami ang nararamdaman niya.
26:48.0
Hindi ako makatulog
26:49.0
ng gabing yon kasi ang nasa utak ko
26:51.1
ay baka kung ano na ang nangyayari
26:52.9
kay Lola Carmela.
26:54.8
Siguro yung madaling araw na noon
26:56.4
nang bumangon ako. Patay ang ilaw
26:58.9
sa kwarto kaya halos wala akong makita.
27:02.0
Lumabas ako ng kwarto
27:03.0
para gumamit ng banyo.
27:04.8
Paglabas ko ng kwarto ay
27:06.5
nakita ko si Mama sa sala.
27:08.6
Nakaupo siya sa may sofa at nakatingin
27:10.8
sa kawalan. Hawag niya
27:12.6
ang kanyang cellphone at aniya ay
27:14.3
tumawag sa kanya yung kapatid niya
27:16.0
na nasa ibang bansa.
27:18.6
Sinabi raw nito ang nangyayari
27:20.3
kay Lola. Magpapadala daw
27:22.3
ng pera ang kapatid niya para
27:24.2
mapatigdan ulit si Lola sa ospital kasi
27:26.2
baka kung ano ang sakit ni Lola
27:28.3
papadudut. After kong gumamit
27:30.7
ng banyo ay nasa sala pa rin si Mama.
27:33.4
Naalala ko yung nakita
27:34.5
akong apat na karayom kaya naisipan ko
27:36.4
na makakabuti kung sabihin
27:38.6
ko yun kay Nanay.
27:40.0
Ma, meron pala akong sasabihin
27:42.5
sa inyo. Hindi ba kanina
27:44.5
ako ang pinaglinis mo ng suka ni Lola?
27:48.7
Oo, bakit? Tanong ni Mama.
27:51.6
May nakita po kasi
27:52.4
akong apat na karayom sa suka ni Lola.
27:55.3
Hindi ko lang alam kung kasama
27:56.6
ba talaga yun doon o baka
27:58.5
nakakalat lang sa sahig.
28:00.4
Tapos sumakto na doon
28:02.4
napasuka si Lola. Sagot ko.
28:09.3
Hindi makapaniwalang
28:12.4
Yung katambal po nang sinulid
28:14.3
ginagamit po sa pagtahi.
28:18.3
Alam ko ang pilosopo mo.
28:20.5
Nasa na yung mga karayom.
28:22.4
Naitabi mo ba? Tanong ni Mama.
28:26.4
karayom at ibinigay ko kay Mama.
28:28.9
Nagulat ako nang sabihin niya na
28:30.4
baka kaya kung ano-anong nangyayari
28:32.2
kay Lola ay baka meron kong
28:34.2
sinong nagpapakulam kay Lola.
28:36.8
Imposible naman daw
28:37.9
na nakakalat lamang yung
28:39.9
mga karayom na yun sa sahig
28:41.7
at nasukahan ni Lola.
28:44.3
Lalo na at kalawangin yung mga karayom.
28:47.2
Hindi raw nagtatabi ng
28:48.3
ganong gamit si Lola Carmela.
28:50.6
Tinanong ko si Mama kung sino naman
28:52.1
ang pwedeng magpakulam kay Lola.
28:54.3
Hindi yun masagot ni Mama sa
28:56.0
dami kasi ng kaaway
28:57.5
at mga nakakaaway pa ni Lola
28:59.6
ay mahihirapan kami kung
29:01.4
iisa-isahin namin sila na paghinalaan.
29:04.2
Hindi raw pala doktorang
29:06.1
kailangan ni Lola kundi isang albularyo
29:08.4
o taong marunong gumamot
29:10.1
ng mga nakukulam.
29:11.9
Ang problema nga lang hindi naniniwala si Lola
29:14.2
Carmela sa mga ganong bagay papadudot.
29:17.1
Kahit na matanda na siya
29:18.1
ay hindi siya naniniwala sa kulam.
29:22.5
Noong namatay nga raw si Lolo
29:23.8
ay never na nagparamdamo nagpakita
29:25.9
sa kanya kaya bakit daw siya
29:27.4
maniniwala na merong ganong mga bagay
29:31.7
Kailangan kong makumbin si Sinay
29:34.2
patingin sa isang albularyo.
29:36.3
Alam kong may magaling na albularyo
29:37.9
sa kabilang bayan.
29:39.5
Doon ko na lamang siguro dadalhin ng Lola mo.
29:42.1
Ang sabi ni Mama sa akin.
29:44.6
Kabaligtaran ni Lola
29:45.7
ay naniniwala ako sa kulam.
29:49.3
Kaya kung tamang hinala ni Mama
29:52.8
Langaluna at meron akong naririnig
29:55.5
ng mga kwento na namatay
29:59.2
Wala rin kaming maisip kung sino ang pwedeng
30:01.1
magpakulam sa Lola namin.
30:02.5
Kasi sa dami ng kaaway niya
30:04.4
ay parang napakahirap
30:05.9
na magbintang na lamang basta.
30:08.7
Parang lahat sila ay merong dahilan
30:10.3
para gawin yon kay Lola Carmela.
30:12.9
Hindi muna sinabi ni Mama kay Lola
30:14.7
ang hinala naming dalawa.
30:17.3
Kay Papa lang namin yon sinabi.
30:20.3
sa pagkakalam niya ay umalis
30:22.5
at lumipat na ng ibang lugar
30:24.0
yung albularyo na unang naisip ni Mama.
30:27.1
Para makasigurado sila
30:28.2
ay pinuntahan nila yon at nalaman nila
30:30.0
na wala na nga ito sa dati nito.
30:32.5
Nasa Manila na raw
30:34.7
dahil kinuha na ng mga anak nito.
30:37.2
Nalungkot kaming lahat
30:38.3
dahil yon lamang ang kilala ni Mama
30:40.1
na pwede naming pagdalhan kay Lola Carmela.
30:44.0
Isang umaga wala akong pasok sa school
30:45.9
ay nakatambay ako sa harapan
30:48.2
nang dumating si Ati Gigi
30:49.6
para bumili ng gulay kay Lola.
30:52.4
Si Mama ang humarap sa kanya
30:53.8
kasi masama ang pakaramdam ni Lola
30:57.8
Nasan nga pala si Aling Carmela?
30:59.9
Parang ilang araw na akong dumadaan dito sa inyo
31:01.9
ay hindi ko siya umalas.
31:02.5
Hindi ko siya nakikita.
31:03.7
Tanong ni Ati Gigi kay Mama.
31:06.0
Ilang araw na kasing masama ang pakaramdam ng inay.
31:09.3
Palaging nasa kwarto niya.
31:14.1
E ano bang sakit?
31:15.6
Napa-check up nyo na ba sa doktor?
31:18.0
Uso pa naman ang lagnat at sipon ngayon
31:20.0
at malamig na naman
31:21.5
ang sabi pa ni Ati Gigi.
31:24.4
Buti nga sana kung ganun lang ang sakit ni inay eh.
31:27.4
At pwedeng madala sa gamot.
31:30.6
Meron ka bang kilalang albulan?
31:32.5
O kayang manggamot sa mga nakukulam?
31:38.1
Diyos ko, kinukulam ba si Aling Carmela?
31:40.9
Nag-aalala ang tanong ni Ati Gigi.
31:43.6
Ang sabi ni Mama ay hindi pa kami sigurado at hinala pa lamang.
31:48.1
Nabanggit din ni Mama na merong sinusukang kalawanging karayom si Lola.
31:52.9
Ang sabi ni Ati Gigi ay mukhang kinukulam nga si Lola
31:55.7
kasi kapag ganun,
31:56.8
ang senyales ay kinukulam ang isang tao.
32:00.0
Wala rin daw kilala si Ati Gigi.
32:02.5
Bulariw pero nangako ito.
32:04.7
Natutulong at maghahanap din.
32:07.1
Sasabihin daw niya kaagad kay Mama kapag meron siyang nahanap
32:10.4
na makakatulong kay Lola Carmela.
32:13.7
Nagpasalamat naman si Mama kay Ati Gigi
32:15.8
at hindi na niya ito pinagbayad sa gulay
32:18.3
na kinuha nito sa tanima ni Lola.
32:21.6
Simula nang magkaroon kami ng hinala
32:23.4
na kinukulam si Lola ay napansin namin
32:26.0
na mas dumala ang nangyayari sa kanya, Papa Dudot.
32:29.3
Halos araw-araw na sumasakit ang tiyan niya.
32:32.5
At ang buong katawan niya.
32:34.4
Minsan ay sumusuka din siya
32:35.8
at palagi kaming nakakakita ng karayom na sinusuka niya.
32:40.4
Nagsimula na rin siyang magkaroon ng butliig sa katawan niya
32:43.3
na parang napipisa ay nagiging sugat at lumalaki.
32:47.7
Akala namin ay bulutong pero
32:49.3
pinacheck up namin siya at hindi naman daw iyon bulutong.
32:53.5
May binigay lang ng krim at gamot para sa mga sugat niya.
32:57.7
Pero walang bisa ang mga gamot na ibinibigay ng doktor kay Lola.
33:01.7
Parang mas lalo pa.
33:02.5
Ang mga yung gumagrabe, Papa Dudot.
33:05.4
Hanggang sa halos buong katawan na ni Lola
33:08.0
ang may sugat kahit ang likod niya.
33:11.4
Unti-unti na rin siyang nangihina at hindi na nakakatayo.
33:15.1
Nakahiga na lamang siya palagi.
33:17.5
Hindi siya makapaglakad-lakad at makapunta sa banyo
33:20.8
kung walang aalalay sa kanya.
33:24.0
Hanggang sa may nahalat na si Papa na taong gumagamot sa mga nakukulam
33:27.8
at ganyan yung sinabi kay Mama at dapat daw
33:30.8
ay madala na namin.
33:32.5
Si Lola doon sa lalong madaling panahon.
33:35.6
Kinausap ni Mama si Lola Carmela para kumbinsihin na magpatingin na sa mga gamot.
33:40.4
Pero tumanggi si Lola.
33:42.4
Sinabi niya na hindi siya nakukulam at kung mamamatay na raw siya
33:46.4
ay tanggap na niya ang mga yun.
33:49.0
Sinabi ni Mama sa kapatid niyang nasa ibang bansa
33:51.4
ang kagustuhan namin na madala sa mga gamot si Lola.
33:55.0
Naniwala naman ang kapatid ni Mama na dapat ngang dalhin doon si Lola
33:59.3
kasi walang nangyayari sa mga gamot na ibinibigay ni Lola.
34:02.4
Nangyayari nang doktor.
34:03.7
Tumawag ang tita ko na yun at kinausap si Lola
34:06.1
pero kahit siya ay hindi ito nakumbinse papadudot.
34:11.3
Kahit alam ko na gusto namin ang Mama na puwersahin si Lola
34:15.0
ay hindi naman nila magawa.
34:17.0
Kayang-kaya pa rin ni Lola na magwala kahit mahina na ang katawan niya.
34:21.5
Mabuti na lang din at umuwi na yung kapatid ni Mama
34:24.0
na nagpabantay talaga kay Lola.
34:26.5
Meron na kaming katulong sa pag-aalaga sa Lola namin.
34:30.4
Hanggang isang gabi.
34:31.7
Habang natutulog kaming lahat
34:33.7
ay nagising kami nang dahil sa sigaw ni Lola Carmela.
34:38.3
Napatakbo kami sa bahay niya at nabuta namin siyang namimilipit sa sakit
34:42.2
habang iyong kapatid ni Mama ay umiiyak na at hindi alam ang gagawin.
34:47.8
Tama na ang sakit-sakit na hindi ko na kaya.
34:50.9
Yun ang paulit-ulit na sinisigaw ni Lola.
34:54.2
Kahit ako ay napaiyak na sa sobrang awa sa kanya papadudot.
34:59.2
Nakakapanghina na wala kaming magawa sa pinagdating.
35:01.7
Pagdadaanan na sakit ni Lola.
35:04.5
Kahit gusto namin siyang tulungan ay hindi namin alam kung papaano.
35:08.3
Hanggang sa naisipan ni Papa na ipagdasal namin si Lola.
35:11.8
Pinalibutan namin siya at pinangunahan ni Papa ang pagdarasal.
35:16.0
Maya-maya ay kumalma na si Lola at agad siyang nanghingi ng tubig.
35:20.5
May boses akong naririnig.
35:22.8
Papatayin niya raw ako kasi masama ang ugali ko.
35:26.1
Ayoko pang mamatay. Gusto ko pang mabuhay at makasama kayo ng matagal.
35:30.4
Lumuluhang sabi ni Lola.
35:31.7
Lola Carmela, yun ang unang beses na nakita ko siyang umiiyak, papadudot.
35:37.6
Pumayag ka na kasi na dalhin ka namin sa mga gamot inay.
35:41.2
Baka doon ay gumaling ka na parang awa mo na.
35:44.3
Pakiusap ni Mama kay Lola.
35:47.0
O sige, bukas ng umaga ay dalhin niyo na ako.
35:50.0
Gusto ko nang gumaling.
35:51.6
Hindi ako papayag na magtagumpay ang gumagawa nito sa akin.
35:55.3
Turan pa ni Lola.
35:57.5
Kahit papaano'y lumuwag ang dibdib ni Mama nang sabihin ni Lola Carmela.
36:01.7
Malaking bagay na napapayag niya ito na magpatingin doon sa mga gamot na nahanap ni Papa.
36:07.6
Kahit gabing-gabi na ay tumawag si Papa sa kakilala niya na merong sasakyan upang arkilahin yun.
36:13.8
Mas magiging madali kasi para kay Lola kung merong sasakyan kesa sa mag-commute sila sa pagpunta sa mga gamot.
36:21.5
Dahil nasa nawala na ang sakit na nararamdaman ni Lola matapos namin siyang ipagdasal,
36:25.7
ay medyo nakampante na kami.
36:28.7
Bumalik na ulit kaming lahat sa pagtulog at si Mama,
36:31.7
ay sa tabi ni Lola na natulog.
36:34.3
Pero wala kaming kalamalam na yun na pala ang huling gabi ni Lola sa mundo o papadudod.
36:40.9
Kinabukasan ay nagulag kami sa malakas na pag-iyak ni Mama.
36:44.7
Nang pumunta kami sa bahay ni Lola ay doon namin nalaman na binawian na pala siya ng buhay.
36:50.9
Ginising kasi ni Mama si Lola pero hindi na ito gumagalaw.
36:54.5
Hanggang sa malaman ni Mama na wala na itong pulso at hindi na ito humihinga.
37:00.3
Nang iangat ni Mama ang katawan nila,
37:01.7
ay meron silang nakitang maliliit na kalawanging karayom sa likod nito na nasa loob ng damit.
37:09.4
Kung iisipin ay parang nanggaling yun sa mga sugat ni Lola sa likod kaya mas dumakas ang hinala namin na kinulam talaga siya.
37:19.0
Nakakapanghinayang na kung kailan pumayag na si Lola na magpadala sa manggagamot ay saka naman siya na wala papadudod.
37:26.3
Sobrang sakit para sa amin ang lahat ng mga nangyari.
37:31.7
sa tatlong gabi ng burol ni Lola ay hindi na kami nagtaka.
37:34.3
Nakakaunti lamang ang pumuntang tao para makiramay.
37:37.5
Kahit sa libing ay kakaunti lang din.
37:40.1
Tanggap na namin yun kasi alam namin na marami ang galit kay Lola at marami rin ang natuwa nang mawala na siya.
37:47.2
Pero para sa amin ang pamilya niya ay masakit yun.
37:50.4
Nagkaroon kami ng hinala kung sino ang nagpakulam kay Lola Carmela.
37:54.9
Walang iba kundi si Ati Gigi.
37:56.8
Nakita raw kasi ng pinsang ko si Ati Gigi na nakangiti habang nasa harapan.
38:01.7
Nang kabaong ni Lola.
38:03.5
Ang sabi ni Mama ay baka raw nagpanggap lang si Ati Gigi na okay na sila ni Lola.
38:08.3
Para hindi namin ito pagbintangan.
38:10.6
Pero dahil sa wala kaming matibay na ebidensya na si Ati Gigi nga talaga,
38:14.8
ang salarin ay hindi na lamang ito kinausap.
38:17.9
At kinumpronta nila Mama.
38:20.5
Ipagpapas sa Diyos na lang daw nila Mama ang lahat.
38:23.7
Aminado kami na hindi naging maganda ang pakikisama ni Lola sa napakaraming tao papadudod.
38:29.7
Pero sana'y lumaban sila ng mga mga.
38:31.7
Hindi yung pinahirapan nila ng sobra ang Lola namin bago nila ito pinatay.
38:37.7
Kaya naging aral na rin sa amin ang pangyayari na yon na maging maingat sa pakikitungo sa lahat ng tao.
38:44.0
Hindi kasi natin alam kung sino ang may kakayahan na gawan tayo ng masama
38:48.3
kagaya ng nangyari kay Lola Carmela kapag nagrabyado natin sila.
38:54.7
Lubos na gumagalang Eden.
38:57.6
Kung meron tayong problema sa isang tao lalo na at kakilalaan,
39:01.7
natin ay mas makakabuti kung kakausapin natin sila ng maayos at sa mas mahinahon na
39:07.9
paraan. Iba-ibang ugali ng bawat tao kaya asahan mo na na maaring hindi mo makuha ang
39:12.9
reaksyon na inaasahan mo mula sa kanya. Huwag mong idaan sa pagganti o paggawa ng
39:18.6
hindi maganda ang inyong hindi pagkakaunawaan. Maaring magtagumpay ka sa iyong gustong
39:23.7
mangyaring ngunit meron pa rin Diyos na siyang huhusga sa iyo sa huli. Huwag din
39:29.4
ating kakalimutan na mas lalong napapalaki ng init ng ulo ang isang problema. Imbis na
39:37.6
mabigyan ito ng solusyon at tuldok ay mas lalo pa itong lumalala. Palagi nating piliin
39:43.0
ang maging mabuti at mahalin natin ang mga taong nakapaligid sa atin.
39:59.4
Sa papatudod stories, laging may karamay ka.
40:12.3
Mga problemang kaibigan, dito ay pakikinggan ka.
40:23.3
Sa papatudod stories,
40:29.4
kami ay iyong kasama.
40:37.6
Dito sa papatudod stories, ikaw ay hindi nag-iisa
40:50.2
Dito sa papatudod stories, may nagmamahal sa'yo.
40:58.3
Dito sa papatudod stories, may nagmamahal sa'yo.
40:59.4
Papagdudut Stories
41:05.5
Papagdudut Stories
41:13.1
Papagdudut Stories
41:29.4
Papagdudut Stories
