* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:00.5
Magandang umaga po sa inyo lahat
00:16.0
Huwebes at 14 na Desyembre
00:17.8
Kasama ko po si Next Generation
00:20.5
Sa bitag po si Carl Tulfo
00:24.1
Ako po si Ben Tulfo
00:25.3
Bago natin umpisan ho
00:27.1
Yung embestigahan at sumbungan dito
00:30.9
Dapat malaman muna kung sino ang mga supporters natin
00:33.8
Pagdating dito sa ating public service
00:35.9
And you know who they are
00:39.3
You memorized them?
00:41.4
Anyway, kilalaning kung sino sila
00:43.8
Katuwang ang Hotel Sogo
00:46.7
Sa serbisyong publiko
00:47.8
Hatid ng hashtag Ipabitag Mo
00:49.6
Para sa ating mga kababayan
00:51.1
Libre, malinis at ligtas na accommodation
00:53.4
Ang hatid ng Hotel Sogo
00:55.1
Para sa mga naglireklamo sa Bitag Action Center
00:57.8
Na hindi agarang makauwi
00:59.1
Sa kanilang mga probinsya
01:00.3
Maraming salamat, Hotel Sogo
01:02.2
So clean, so good
01:03.7
Nagpapasalamat ang hashtag Ipabitag Mo
01:08.2
Libre refreshments at shakes
01:09.7
Para sa mga naglireklamo sa Bitag Action Center
01:12.2
Salamat kay Ms. Giselle Quinones
01:14.0
Sa pagsuporta sa advokasya ng hashtag Ipabitag Mo
01:18.1
Your perfect thirst quencher
01:19.6
Mula noon hanggang ngayon
01:21.5
Nananadiling katuwang ng bitag
01:23.4
Sa Mr. Chito Chavez ng Tinapayan Festival
01:25.8
Sa pagtulong sa ating mga kababayan
01:27.7
Nagpapasalamat ang hashtag Ipabitag Mo
01:29.1
Sa kanilang mga libreling special breads
01:31.7
Na ipinamahagi sa mga naglireklamo
01:33.7
Sa Bitag Action Center
01:35.0
Tinapayan Festival
01:36.2
Ang tinapay ng Maynila
01:39.2
Freshly roasted native lechon everyday
01:41.3
Handang pingpinyan
01:42.9
For orders, visit Pingpings Lechon Facebook page
01:45.7
Or call 0915-532-4382
01:50.8
Ang anuang ginagawa po namin dito
01:55.5
Kami po yung nasisiyahan
01:56.9
At nagpapasalamat po sa mga
02:01.2
Sa mga nangyayaring ito
02:03.2
Para maintindihan na si Guru Carl
02:04.8
Na dalawang segment dito natin
02:08.0
Puro mga out of towners
02:11.1
Kaya nagpapasalamat tayo
02:12.7
Una sa lahat, alam mo
02:14.0
Yung pagstay ho nito
02:15.7
Yung mamayang segment natin
02:18.4
Nang galing sa Antique
02:22.9
Kasama natin mamaya sa studio
02:27.0
Alright, yung isang guest naman
02:29.9
Na again, nagbiyahe mula Bicol
02:39.5
Kaya pag mga ganitong klaseng sumbong
02:42.5
Hindi po madali sa amin
02:44.4
At medyo merong part na sinasabing
02:48.7
Kaya ang ginawa namin dito
02:49.9
Pinastay natin sa Hotel Sogo
02:54.8
Malalayo, Antique
02:56.4
At yung isa sa Bicol
02:59.1
Kung inyong matatindihan
03:00.1
Again, nagpapasalamat talaga kami sa Sogo
03:02.1
Ito pong ginagawa ng Sogo
03:03.5
Hindi po doon namin pinagkakitaan
03:05.5
Public service lang po ito
03:06.8
So wala po silang kinikita rito
03:11.1
Umpisa na po natin siguro
03:13.1
Itong ating sumbunga
03:17.1
Pagkakita natin Karl
03:19.1
Marami nakapila dyan
03:20.6
Pero lately dahil traffic nga
03:23.1
We understand na malalayang probinsya
03:26.1
Nahihirapan pumunta
03:29.9
Imbitahan mo sila
03:30.9
Na pwede naman sila magsumbong
03:33.9
Baka hindi nila alam
03:35.9
Pero kung nasa Metro Manila
03:40.9
Kamusta naman sa baba?
03:42.9
Nandiyan naman yung mga tao ngayon sa baba
03:45.9
And kahit man na malapit na yung Pasko
03:49.9
Taos puso pa rin kami nagpapasalamat
03:51.9
Sa ating mga complainants
03:53.9
At mga tao na lumalapit
03:54.9
Para humingi ng tulong sa BITAC
03:57.9
Tatawin nating tiwala
03:59.9
At kami po'y hindi po kami
04:04.9
Non-government organization po
04:08.9
Wala tayong ginagamit
04:10.9
So, based on supporters lamang
04:13.9
Anong hindi sabihin ng NGO?
04:15.9
Non-government organization po ang BITAC
04:19.9
Hanggang alas 2 tayo ng hapon
04:22.9
Kumusta naman ang pila ka kanina?
04:25.9
Kanina naman nandyan na yung mga
04:27.9
If I'm not mistaken
04:33.9
Then tuluyan natin gagawa ng paraan
04:35.9
Yung mga sumbong ng mga tao
04:37.9
Na nasa baba ngayon
04:39.9
Baki hindi nila alam kung saan tayo
04:42.9
Maraming natatanong kung saan tayo
04:43.9
Kaya sa social media
04:44.9
Maybe you do the favor na parang
04:48.9
Kung saan tayo natatagpuan
04:51.9
Natatagpuan tayo dito sa 102 Ritual Center
04:55.9
Timog Avenue, Quezon City
04:57.9
At meron tayong mga pages under BITAC
04:59.9
Kagaya ng BITAC Live
05:03.9
And many other pages sa Facebook natin
05:05.9
Na pwede nyo din hingihan ng tulong
05:08.9
Sabi nga ni Karl kanina
05:10.9
From 8 to 2 in the afternoon
05:12.9
Medyo huwag na po masyadong late
05:13.9
Kasi may mga ginagawa po kami
05:16.9
Kung maaari agahan nyo lang po ano
05:18.9
So, nag-iisa lang ang pambansang sumbungan
05:22.9
Pagdating sa tulong at servisyo
05:25.9
Anong klaseng tatak, Karl?
05:29.9
Tatak hashtag Ipabitag Mo
05:32.9
Ngayon sa pambansang sumbungan ni Ben Tulfo
05:35.9
Hashtag Ipabitag Mo
05:39.9
Mga magsasaka sa antike
05:41.9
Pinapalaya sa lupa na tatlong henerasyon na nilang sinasakahan
05:45.9
Empleado ng Caloocan City Hall
05:47.9
Inirereklamo dahil sa utang
05:49.9
Opesina ni Mayor ginagamit daw
05:51.9
Nanay na naghihinagpis gusto ng kalinawan
05:55.9
13 years old niyang anak na matay dahil sa rabies
05:58.9
Ang lahat ng iyan
06:00.9
Iimbestigahan at aaksyonan
06:02.9
Sa hashtag Ipabitag Mo
06:04.9
Pagdating sa tulong at servisyo
06:18.9
This episode is brought to you
06:22.9
Takint kung gusto mo!
06:25.0
Paano namin narinig jotka?
06:34.9
yung All Points Bulletin,
06:37.5
ito'y mag-aalerto.
06:42.2
I'll tell them exactly what All Points Bulletin
06:44.9
is all about, anong pakain natin para
06:46.8
masanay po kayo hanggat sa
06:48.5
ito'y pagpasko, magbibigay po kami
06:51.1
ng mga babala sa inyo. Go ahead.
06:53.9
Dahil naman alam natin
06:55.4
na palapit na ang Pasko,
06:57.0
kami ay naglalabas ng All Points Bulletin
06:59.4
para malaman ng mga tao
07:00.8
ang katotohanan tungkol dito sa mga
07:02.9
agresibo na nag-a-advertise
07:07.0
So, tuturuan natin sila step-by-step
07:09.0
at ay tuturuan nila
07:10.9
kung paano sila mag-utang step-by-step
07:13.3
pa at sinasabi ng
07:14.6
lehitimo daw sila sa SEC.
07:17.2
Okay. Mag-iingat po kayo,
07:18.9
kami yung magsasabi sa inyo, kami po
07:20.7
sa BITAD. Sa pamamagitan
07:23.1
ng All Points Bulletin, ang mga
07:24.7
agresibong, ito'y
07:26.9
social media advertisement.
07:29.2
Nakikita niyo po sila sa pamamagitan
07:30.8
po ng YouTube. Very active
07:32.8
sila sa YouTube. Kung inyong titignan yan,
07:35.6
since you search for BITAD,
07:37.3
ang ibig sabihin, lamang
07:38.9
hinahanap mo ang BITAD, yan agad
07:40.8
ang bubulaga. Mag-iingat
07:43.0
po kayo, huwag pong tangkilikin.
07:45.2
Nagde-declara po kami ng gera sa lahat
07:46.8
po ng mga OLA advertisements
07:48.7
sa YouTube. Balik uli natin
07:50.7
ang pinakikita rito. Since you search,
07:52.5
pagkita natin. Ito pong ginawa ng OLA,
07:54.9
ayan. Underline, since
07:56.8
you search for BITAD, kapag hinahanap mo
07:58.7
ang BITAD, sila agad ang bubulaga.
08:01.3
Huwag po kayo magpapaniwala.
08:02.8
Huwag po kayo magpapaniwala po yan.
08:04.0
Sila po ang nagkakaroon ng agresibong
08:09.7
Ito pong sasabihin
08:10.9
na pwede kayo mangutang ng
08:12.0
100,000 pesos in 120 days.
08:16.0
Mag-iingat po kayo.
08:18.9
po nito mga online
08:24.6
sigurado madadala kayo. Tinuturuan pa
08:26.8
kung paano. Marami tayong
08:28.4
dito. Kaya po kami nagsasabi sa inyo,
08:30.6
kasi in-expect. Yan po, nakikita nyo yan.
08:32.8
So, if you look at that, ano masasabi mo
08:34.9
dyan? Kung ikaw, simpleng tao,
08:36.6
anong gagawin mo? Siyempre siguro kung ako
08:38.6
ay simpleng tao at sinasabi na parang
08:40.9
since you search for BITAD,
08:42.7
kahit sino naman na mahihikayat,
08:44.7
sinasabi, ah, lihitin mo ito.
08:47.0
Associated sa BITAD. So,
08:48.6
mangutang nga ako para maging okay.
08:51.2
Tama ka. Nagagamit
08:52.9
pong pangalan namin. Kung kayo po yung
08:54.3
nagsa-search sa BITAD, parang sila agad ang bubulaga.
08:57.0
So, ibig sabihin, yung
08:59.7
associating them to us.
09:02.8
Wala po kaming kinalaman dito.
09:04.7
Kami po yung nagde-declare ng gyera. Itong
09:06.3
paggagamit po sa amin, huwag nyo pong papapaniwalaan.
09:09.0
Tulad po niyan. Yung babae
09:10.8
na yan. Meron pa po siyang kaninang
09:12.8
umaga, pagbukas ko pa lang sa channel,
09:14.8
nakita ko na. Sunod-sunod!
09:18.7
huwag na huwag na huwag na huwag
09:20.7
kayo papatol dyan.
09:22.8
Kaya makikita nyo. Siguro,
09:24.9
papakita nila yung mga,
09:26.6
ito, anong sinasabi rito? Aggressive
09:28.5
campaign on social media. Next.
09:30.6
Anong makikita rito, Carl? Yan.
09:32.8
Teknik. Makikita naman nila yung
09:34.9
technique na idinikit
09:37.0
sa bitag yung mga videos
09:39.1
nila, yung mga ads.
09:40.6
So, pagsasearch mo yung bitag, syempre,
09:42.8
manunood ka. And, di naman natin
09:45.0
maiwasan din na matignan talaga yung
09:46.8
ads kasi gano'n naman talaga nag-ooperate yung
09:48.8
YouTube. So, pagtingin natin,
09:50.7
kahit sino naman, may pambili
09:52.8
na ako ng regalo para sa aking
09:54.6
pamangkin, anak, at kung ano man.
09:59.2
yung sasabihin ito sa mga sayo patungkol
10:01.2
okay na ito. At the same time,
10:04.6
Mabahala po kayo.
10:06.5
Kaya namin po kayo, ito'y
10:08.4
nasa sa amin ang babala.
10:10.8
Sa inyo po ang pag-iingat.
10:13.6
Mabahala po kayo.
10:14.8
Huwag nyo pong patulan ang sinasabing
10:16.4
huwag mabahala. Abay, nakakabahala po.
10:18.8
Una, kapag kayo pumatol dyan,
10:20.7
hulog na kayo sa bitag. Huwag mabahala.
10:22.4
Kanyang inyatin. Si Juan Tamad,
10:24.1
eh, si Juan Hand.
10:27.1
Hindi po, hindi po. Wala po
10:28.4
kaming kinalaman dyan. Mag-iingat po kayo.
10:30.6
Huwag po mangutang.
10:32.8
Huwag. Ayaw po namin
10:34.3
pumila po kayo pagkatapos ng Pasko.
10:36.9
Tapos hihingi ng tulong.
10:38.3
So, sinilinaw na sikat ng araw.
10:40.5
Huwag na huwag patulan ang
10:44.2
lending apps. Especially yung mga
10:46.3
dinidikit sa bitag. Yan.
10:48.3
Wala po kaming kinalaman dito sa mga
10:50.0
kolokay at mga kengkay
10:51.9
na sinasabi magutang.
10:54.7
Tuturuan ka pa step by step
10:56.1
kung paano magutang. Kapag
10:58.2
pinatulan mo, hulog
10:60.0
ka na sa bitag ng kanilang
11:02.8
luloko. So, mag-iingat.
11:04.4
Lihiti mo nga, pero nakatago
11:06.6
yung panluloko. Bakit?
11:09.8
Magkamali ka lang
11:10.7
oras, segundo, or di kaya
11:12.6
araw na hindi mo nabayaran
11:14.5
agad. Katakot-takot na mura.
11:18.6
pupugutan ka ng ulo, pupuntahan ka sa
11:20.5
barangay, dyan sa lugar, ipahihiya ka.
11:22.9
Lahat po. Mag-iingat lang po kayo, no?
11:24.5
So, isa po yan ang sinasabi namin.
11:26.7
Sana po, eto pong segment na to,
11:28.4
abangan nyo lagi. Ang tawag po rito ay
11:32.8
Points. Bulletin.
11:48.4
Bibilisan natin. Eto pong sumbong na to,
11:54.6
Mula-antikay. Bumiyahe.
11:56.9
Tatlong magsasaka, pero
11:58.2
lebing dalawa sila. Makaabot lang yung sumbong.
12:01.7
Kapag gano'n na po,
12:02.7
nakikita namin sa bitag na
12:04.3
anlayo ninyong pinuntahan. Hindi po namin
12:06.5
makayanan sa labas kayo nagutulog o nagaantay.
12:09.5
Uunahin po namin dahil
12:10.7
nag-effort po pa yun. Babiyahe ka
12:12.5
pupunta sa amin para makaabot lang.
12:15.2
Lagi nating sinasabi noong araw, Carl,
12:19.0
Kahit na ilang bundok ang tatawirin,
12:23.0
ilang ilog ang tatawirin,
12:24.5
makaabot lang sumbong sa bitag. Ito yung mga talagang
12:26.8
walang matakbuhan.
12:29.2
Ang pamahalan natin,
12:32.7
ang siyang titingin
12:33.8
sa mga kaparehong mga salarin,
12:37.1
ito yung kung sino yung mga salarin,
12:38.8
at yung kanila mga suliranin.
12:43.0
Kaya, lebing dalawa.
12:45.3
Nang makita po namin, ang kalang story
12:46.8
mamaya, imbestigahan po natin, gusto lang nila
12:48.7
isiwalat. Anong pang isiwalat?
12:51.2
Medyo may nagkulang po rito eh.
12:52.6
BIR ata eh. Yung BIR, makinig kayo ah.
12:55.8
Bureau of Internal Revenue.
12:57.9
Sa ilalim kayo ng
12:58.7
Department of Finance.
13:02.7
siguro para dito malaman ito.
13:07.0
lebing dalawang magsasaka. Gusto lang
13:09.2
makarating sa tanggapan. Nakarating na nga sila.
13:11.1
Pinatulog po namin sila sa
13:13.9
Partner natin yan. Libre po
13:16.9
ang kalang tulog niyan. Wala pong bayad sa atin
13:19.0
yan. Nakikipagtulungan
13:20.6
sa ngalan ng servisyo publiko.
13:23.2
Katuwang po namin ang Sogo
13:24.6
Hotel. Salamat Sogo.
13:26.9
At dito, ang paniwala
13:34.9
Basta-basta na lang.
13:36.4
Ang kalang problema,
13:38.2
nawalan daw po sila ng karapatan.
13:39.7
Pinagkaitan ng karapatan ng mga magsasaka sa lupa.
13:42.0
Tatlong henerasyon nilang inalagaan.
13:45.9
dito sa partin po,
13:52.4
pumasok daw rito yung
13:53.6
Department of Finance, BIR, na hindi malang
13:55.6
siguro nakipag-ugnayan sa
13:57.1
Department of Agrarian Reform or DILJ
14:00.0
para maintindihan niyo po.
14:01.4
Medyo komplikado. Iba po ang atake namin dito.
14:04.0
Maganda siguro yung detalyo ng kalang sumbong.
14:07.0
Ako po si Eduardo Romay, isang magsasaka
14:09.7
sa barangay Bagacay Kulasi Antiki.
14:12.0
Ito po mga kasama kong magsasaka.
14:13.9
Matagal na po kaming nagsasaka.
14:16.2
Nung buhay pang mayari,
14:17.5
may kasunduan kami na yung 75%
14:20.1
na sa amin, yung 25%
14:22.1
yung mayari. Nung namatay na yung
14:23.6
mayari, doon na kami nagbabaya
14:27.3
Ang sabi naman ng BIR sa amin,
14:29.2
na kung ituloy-tuloy lang namin yung pagbabaya,
14:31.4
at sa BIR, na magiging sa amin
14:33.3
na yung lupa. Sa matagal na namin
14:34.9
nagbabayad, ang sabi naman ng BIR ulit
14:37.3
sa amin, na magbabayad na kami sa
14:38.9
lambang para hulog-hulogan yung lupa.
14:41.1
Ngayon, nagsara yung lambang,
14:42.9
balik na naman kami sa BIR.
14:47.0
itigil na daw ang pagbabayad.
14:48.7
Nung 2015. Ngayon, hindi na kami
14:51.2
nagpagbayad, nung manalaman na lang
14:53.2
namin na inopsyon na yung lupa.
14:55.1
Pumunta kami ng DAR, humingi kami ng tulong.
14:56.9
Ang sabi naman ng DAR sa amin, wala kayong magawa
14:59.1
dahil lupa na ng gobyerno yan.
15:00.8
Sir Ben, sana matulungan po
15:03.0
ninyo kami sa aming problema
15:05.2
dahil ito lang po ang
15:06.6
inaasahan namin ng pamilya namin
15:09.1
na makatulong po sa amin.
15:11.1
Sana po makarating po
15:14.8
na matulungan po kami sa
15:18.2
Ang sumbong iimbestigahan at aaksyonan
15:21.0
sa hashtag ipabitag mo.
15:27.2
Ngayon naman makakasama
15:28.8
natin ngayon sa studio, yung mga
15:30.7
magsasaka na galing pa ng antike.
15:32.9
Sina Eduardo, Fred, at
15:34.8
Julianito. Magandang araw
15:38.6
Alright. Good morning sa inyo.
15:42.0
Para maintindihan nyo po
15:43.2
mga boss, dikit po sa puso
15:44.7
namin, kami po dito sa
15:46.4
ipabitag mo, or buong bitag.
15:49.5
Pag pinag-uusapan pong
15:50.6
mga magsasaka. Pag nakita nyo
15:52.9
po ang mga magsasaka,
15:55.0
kung ano pong nakikita ninyo sa mesa ninyo,
15:59.6
Kaya huwag po natin,
16:00.7
nilalapas nangan, pinababayaan,
16:03.0
tinatawag pong magsasaka, hampas lupa,
16:04.9
dahil naghahampas po sila ng lupa,
16:06.7
yung pong mga terminoluhi ang ginagamit
16:08.6
ng mga konyong mga espangol
16:13.0
So, tatlong henerasyon,
16:14.8
nagsasaka po sila sa isang pribadong
16:16.6
agricultural, ito'y
16:18.2
lupaing agricultural.
16:20.6
Pamilya nila sa barangay
16:21.9
Bagacay, Kulasi, Antike.
16:26.1
Ang mga totoong may-ari ng lupa ay
16:28.6
ang Yumaong Apolonyo,
16:34.5
and labing dalawang
16:36.0
magsasaka po ito.
16:38.8
Nagkahati po sila
16:39.9
dun sa 7.6 hectares
16:46.3
Sa pamamagitan ng verbal na usapan
16:48.3
o agreement, verbal agreement,
16:49.8
75% mapupunta sa magsasaka,
16:52.1
25% sa mga may-ari, ang tawag po dyan,
16:54.4
crop sharing agreement.
16:57.0
Ang kabuuan na 75%
16:59.1
mapupunta yung ani
17:00.7
sa mga may-ari sa magsasaka
17:01.2
kasi sa kanilang binhe,
17:02.6
sa kanilang fertilizer, sila po yung
17:04.1
nangangasiwa ng lupa.
17:05.8
Sana maintindihan niyo po ito.
17:09.7
mapupunta naman doon sa mga pagnaani na
17:12.7
sa may-ari ng lupa.
17:13.8
Subalit, nung yumaupo
17:20.3
yung may-ari ng lupa,
17:22.1
hindi na nabayaran ang buwis
17:26.2
Ang BIR sa ilalim ng Department of Finance.
17:29.0
Ayon po sa kwento
17:31.3
ng mga magsasaka,
17:33.5
kinausap sila ng mga opisyal
17:37.1
sinabing mga sa mga magsasaka
17:41.1
e pagpatuloy niya ng pagbayad ng buwis.
17:43.7
Ipinangako sa mga magsasaka
17:47.0
sila na magbabayad ng
17:50.8
mapupunta sa kanilang lupain ng kanilang
17:52.8
sinakahan. Take note, mapupunta
17:55.0
sa kanilang, basta't magbayad lang.
17:59.0
2015, pinatigil daw sila ng
18:03.5
panahon po ni PRRD.
18:05.7
Ay, kay Pinoy pa.
18:08.0
And then, pumasok si
18:09.1
PRRD, 2016. Ang mga
18:11.1
magsasaka, pinatigil sila
18:16.0
panahon po ng the late Pinoy
18:21.6
At ngayong taong 2023,
18:23.5
nagulat na lang daw ang mga magsasaka
18:24.9
nang maalaman nila na ibinenta
18:27.1
na itong sakahan na
18:29.8
nung sinasabing yumaong
18:32.8
mayari na sa kanilang sinasakahan
18:34.9
na kung saan crop sharing agreement
18:36.9
ang napag-uusapan, hatian
18:38.5
ng ani. Nakita nyo po yan.
18:41.5
Andiyan po. Lakian natin.
18:43.2
This government property is subject
18:44.9
for public auction.
18:47.9
So, anong nangyari
18:49.2
doon na tuloy lang?
18:50.5
Sila nagpatigil ang magbayad. Base po
18:52.8
sa sinasabi ng mga magsasaka.
18:54.7
Tuloy lang ang kanilang pag-aani. Ngayon,
18:56.3
hindi na sila makapaniwala agad
18:58.3
na nabili na ng isang pribadong
19:00.1
individual ng 7.6 hectare
19:02.2
na lupa sa pamamagitan ng pagsubasta
19:04.2
nito or public auction.
19:06.5
Nakaharap daw ng mga magsasaka
19:08.1
ang bagong mayari ng lupa sa barangay
19:10.1
at pinalayos na sila.
19:12.0
At sinabing kapag nag-aani
19:14.4
na nila ang tanim ng itong March
19:16.1
2024, hindi na sila pwedeng
19:20.0
Ito po'y agricultural land.
19:24.1
base sa mga dokumentong ipinakita po
19:26.0
ng mga magsasaka, kaya tatawagan po natin
19:28.3
mga kinaukulan, sinulatan
19:30.4
ang Provincial Agrarian
19:32.3
Reform Office or PARO
19:33.9
sa ilalim ng DAR ng Antike.
19:37.0
Ang opisina ng Mayor
19:38.2
ng Antike o ang Mayor po
19:40.2
sa ilalim ng DILG.
19:42.5
At yung opisina ng BIR,
19:44.5
ang BIR sa ilalim ng Department of Finance
19:46.5
para patigilin muna yung
19:48.2
public auction. Nakiusap po yung Mayor.
19:50.3
Ma-interview natin mamaya.
19:52.4
Ang BIR sa ilalim ng
19:56.1
clusters or cabinet meeting pong nangyayari
19:58.1
sa Malacanang. Or kumisan,
20:00.1
naguusap-usap sa mga DILG involved
20:02.1
dito, Department of Agrarian Reform,
20:04.2
Department of Finance.
20:05.9
Natitingnan yung mga magsasaka natin, alagaan
20:08.0
natin. Hindi naman sa
20:09.2
pinababayaan natin. Tingnan natin
20:11.8
ang kapakanan nila, kalagayan nila
20:14.2
at karapatan din nila sa lupa.
20:16.4
Kaya may mag-gobyerno tayo para
20:18.0
alagaan sila, hindi parang pinababayaan.
20:22.2
letter po ng DAR,
20:24.8
papakita po natin yung
20:26.1
sulat ng DAR. Dito po,
20:28.1
sulat ng DAR po yan.
20:30.8
Ang sulat ng DAR na yan
20:34.6
para sa mga pobring
20:36.4
magsasaka na nagtatandaan na
20:38.3
na yan ay pinaglalaban po
20:42.0
Ito ngayon, natuloy pa rin yung
20:44.1
auksyon ang lupa at nabili
20:45.8
ng isang pribadong individual. Hindi naman kasama
20:47.9
ng pribadong individual kung nabili ito eh.
20:51.5
pagkukulang or sino nagkamali,
20:54.3
eh alamin po natin yan.
20:56.6
Ang mga nagko-complain sa Eduardo Romano,
20:59.9
Julio Nito, Domingo. Tatlong
21:04.2
Kaya dito sila, sinong
21:06.0
pinakamatanda sa inyong tatlo, mga boss?
21:09.0
Ilan taon na po kayo?
21:10.3
55, sir. 55. Ikaw na
21:12.1
mga boss. 53. Ikaw?
21:15.9
Yung anak mo ba, marunong pa magsaka?
21:18.9
Yes, sir. Tinturuan ko, sir.
21:20.7
Tinturuan mo. May gana
21:22.1
pa bang maging magsasaka ang anak mo?
21:26.4
pa ba siya? Gusto niya ba magsasaka?
21:27.8
Gusto niya ba magsasaka?
21:28.1
O nakita niya na parang hirap yung buhay mo?
21:30.4
Parang wala na siyang ganang magsaka sa lupa?
21:32.9
Hindi na-convince ko nga, sir,
21:34.1
na magsaka muna dahil
21:37.5
kinabubuhay ako namin. So parang hindi siya
21:40.2
masyado interesado?
21:41.9
O interesado naman siya? Interesado naman po.
21:45.0
Nakikita niya bang paghihirap
21:46.3
na nadadanasan mo?
21:48.2
Tapos yung bay, nagbibigay na
21:49.9
inspiration sa anak mo, nakikita
21:52.0
ang kahirapan, tapos ganun nangyayari?
21:54.4
Ginaganahan pa? Minsan po,
21:56.3
nagsasabi siya na hirap na hirap na yun.
21:58.1
Nung papa ko, sana
21:59.2
makahanap ako ng ibang trabaho
22:02.1
na makatulong po sa akin, sir.
22:04.7
Sa pamilya namin.
22:08.7
pinaaral ko siya ba, sir,
22:13.9
ng trabaho, hindi naman makapasok,
22:20.1
kaya kita tinanong, dahil nakikita kong kalagayan
22:22.0
ng mga anak na magsasaka, ang hirap
22:23.9
ng kalang-ana, yung nadadanasan
22:25.9
ng hirap ng kanilang
22:29.8
hindi na nakakapanghikayat, nakaka
22:37.0
nakakabahala para sa kanila.
22:40.0
Yung walang katiyakan, ano mangyayari sa amin?
22:42.0
Kung anong dinanas ni tatay, ganun din
22:43.5
nadanasin ang anak ko, ganun kaya nung nakikita mo sa kanya?
22:48.3
Parang sinasabi pa,
22:50.4
ikaw nahihirapan,
22:52.2
paano yan? Yung kahirapan na
22:54.0
pinapasan mo sa balikat mo,
22:56.1
ganun din ang nangyayari sa amin?
22:57.8
Kung minsan ba, ganun ang nangyayari?
22:59.4
Kung minsan ba, sinasabi niya, papa, paano lang
23:03.8
Eh, ikaw nga mismo, nahihirapan sa ginagawa mo.
23:08.5
Tinatanong ka ba ng mga anak mo
23:11.2
Opo, sir. Nagsagot ko naman,
23:16.1
wala naman akong ibang, ano,
23:18.2
choice na makahanap na ibang trabaho,
23:20.4
kundi magsasaka lang.
23:24.5
para lang makahaon tayo.
23:27.8
Kaya naman, yung kita ninyo doon sa partihan
23:32.5
doon sa isang hektarya,
23:33.8
tatanungin kita, sa isang hektarya,
23:37.3
sakong palay, palay pa lang ah,
23:40.2
hindi pa ginigiling, ilang sakong palay
23:42.1
ang nakukuha ninyo sa isang hektarya?
23:45.2
Minsan, sir, kung pag maganda-ganda
23:46.7
ang ani, maka 120
23:50.2
So, 120 saks, ang pahampartihan niya,
23:52.8
75% mapupunta sa inyo,
23:54.8
palay pa lang yan ah,
23:57.8
mapupunta sa may-ari.
23:60.0
Pero, pag pinagiling niya yung
24:01.6
mga palay na yun,
24:03.4
nababawasan na yun,
24:04.2
mga ilang sako na lang yun,
24:05.2
sa 75%, sa 120 saks.
24:12.0
Ah, parang bigas na yun, ha?
24:15.3
Kasi, sir, yung, ano, yung
24:17.2
yung sa 100 saks na yan, sir,
24:20.2
sa 75 na yan, sir,
24:21.6
bali yung, ano yan, sir,
24:23.8
mga kalabasan yan, sir,
24:25.1
kalahati ang, ano, sir,
24:26.5
ang magiging bigas.
24:30.8
So, kung sasabihin natin,
24:37.8
70 saks na palay,
24:39.8
pag giniling mo niyan,
24:44.3
35 na lang na sako,
24:48.5
Sa isang hektarya yun.
24:51.3
so, marami kayo naghahati doon.
24:54.7
Kayo, mga magsasaka,
24:59.4
So, doon sa 7.6 hektar na yun?
25:02.2
So, hati-hati kayo?
25:04.7
Kumusta naman ang buhay ninyo doon
25:05.9
pag naghahati kayo?
25:07.1
Nakakaraos naman kayo?
25:08.7
Nakakaraos din, sir,
25:12.5
Wala na sa inyo yung,
25:13.9
Kinuha na ng gobyerno,
25:15.2
binenta sa ibang tao.
25:18.8
ba't ba nangyari ito?
25:19.5
Hindi ka nakakapagbayad ng buwis?
25:20.9
O sinabihan kayo,
25:21.6
huwag na kayong magbayad ng buwis muna?
25:24.5
bakit sinabi ng BIR,
25:25.4
huwag na kayong magbayad ng buwis?
25:27.2
Sinabi ba ng BIR noong 2015 sa inyo,
25:31.3
tigilan yung pagbayad ng buwis?
25:32.6
Hindi ba kayo nagtaka?
25:33.5
Pag hindi nyo binayaran yun,
25:35.7
napupunta sa iba yun.
25:37.5
Pag binayaran yun,
25:38.4
binayaran yung buwis,
25:40.0
dapat naibahagi sa inyo
25:42.5
dahil gobyerno sa gobyerno eh.
25:44.5
Kaya nga may comprehensive agrarian reform
25:46.6
para pangalagaan ng kapakanan,
25:48.1
karapatan ng mga magsasaka.
25:50.6
Kwento mo sa akin.
25:53.3
ang sabi ng BIR sa amin,
25:56.7
tigilan na rin namin yung pagbabayad sir.
25:58.9
Oo, doon ako nagtataka.
26:01.1
Kasi pag pinatigil kayo,
26:02.1
wala kayong napundar para doon sa lupa
26:05.2
or kahit na papano sisilipin ng DAR
26:08.2
para mapapasain nyo
26:10.0
tulad ng ginagawa nalang sa comprehensive or CARP.
26:14.5
Bakit pinatigil kayo?
26:15.8
Yun sir, ang hindi namin alam sir.
26:17.9
Pumunta ba kayo sa DAR
26:20.9
siyangguni ito sa pamamagitan ng inyong PARO,
26:23.8
Provincial Agriculture Agrarian Reform Officer?
26:29.6
Tawagan nga itong sino?
26:30.6
Kanina pa ako nag-aantay dito.
26:33.0
Nasa linya na ba?
26:35.0
Nasa linya na ba ng telepono?
26:36.5
Hindi ko alam kung nasa linya na.
26:38.0
Sa linya ng telepono,
26:40.8
region, region na to,
26:45.6
Si Florentino Silatan.
26:48.1
Mr. Florentino Silatan,
26:50.9
umaga po sa inyo,
26:54.0
Sir, good morning po.
26:57.4
salamat sa pagkakataon na binigay niyo po
26:59.4
sa Department of Agrarian Reform.
27:02.1
Salamat din sa pagtanggap mo ng tawag
27:03.9
kasama kong aking anak
27:05.3
na si next generation bitag si Carl.
27:09.0
Magandang umaga, sir Florentino.
27:11.9
Magandang umaga po.
27:17.1
Mr. Florentino, ano?
27:18.4
Dito ngayon sa IBC TV 13,
27:20.7
gano'n din sa CLTV 36,
27:24.5
mamamagitan ng ating
27:27.0
Ito ho'y sa ating
27:28.0
YouTube TV channel.
27:30.0
nandito ngayon yung mga magsasaka.
27:32.2
kabisahan ninyo po yung
27:36.4
kapapunta sa amin
27:37.3
para makaabot lang
27:39.8
Yung kalangsumbong,
27:40.6
ano ba nangyari, sir,
27:41.4
na parang lumalabas daw
27:42.6
ay sinabi ro'n ng BIR
27:44.4
sa kanila ng 2015,
27:45.9
huwag na kayong magbayad
27:47.6
yung may-ari ng lupain.
27:49.4
Pero itong labing dalawang
27:51.1
pumunta sa amin kasi
27:53.0
nagtataka raw sila.
27:54.4
Ano po yung ginawa po ninyong
27:58.9
diba, pagtulong po
27:59.9
dito sa mga pobrang
28:06.7
Doon sa napag-usapan
28:15.3
masyadong kapitado doon.
28:17.6
yung 7.6987 hectares po,
28:21.6
kasi nga nakikinig din ako
28:26.8
may sinabi doon na
28:29.0
yung previous landowner na si,
28:33.6
yung deceased landowner
28:35.4
si Apolonia Cadigal
28:38.0
Tapos nilipa doon
28:40.1
through inheritance process
28:43.3
sa mga ears ni Apolonia.
28:45.8
In the process po...
28:47.1
Sir, sir, sandali, ano?
28:48.7
Mukhang hindi po ata,
28:50.0
Tom, kung pagbabasihan ko po
28:52.0
ang pinakita po rito,
28:53.1
ibinenta po, in auction po eh.
28:54.8
Kung in auction po yan,
28:57.8
government property subject
28:58.9
for public auction.
29:01.3
kung in auction po yan,
29:03.3
eh bago nangyari yan,
29:04.5
nagkaroon mo na ng ugnayan
29:05.9
mula sa munisipyo
29:08.9
municipal agricultural officer,
29:11.5
Papasok ngayon ng mayor,
29:12.7
makikipag-ugnayan ng mayor
29:13.8
sa DA or sa DAR sa inyo.
29:17.0
ang titignan ng kapakanan,
29:18.0
kalagayan ng mga buksan,
29:19.2
saka pupuntahan ninyo yung lugar.
29:21.7
kung nakita po ninyo,
29:22.8
kayo sa DAR at sa DA,
29:24.5
eh agraryo po ito,
29:25.7
DAR and DA at saka DALG,
29:28.2
eh mga departamento po yan eh.
29:30.1
Itong DIR na ito,
29:31.2
kung sinasabi natin dito,
29:33.1
na Department of Finance.
29:34.9
So kung titignan po natin,
29:37.1
apat po na departamento.
29:39.4
Ano po yung mga departamento na yan?
29:41.8
yung Office of the Mayor,
29:43.9
kaya nag-evolve na po yan,
29:45.3
at Department of Agriculture,
29:47.6
mga magsasaka po ito,
29:50.0
at saka yung DAR,
29:51.0
agrarian reform kayo,
29:52.4
at saka yung Department of Finance,
29:55.6
dapat cluster yan.
29:56.9
When the regional pinag-usapan ito,
29:59.3
dapat na-address po ito,
30:00.7
yung kanilang hinaing,
30:03.2
na hindi basta-basta na,
30:05.2
kung totoong sinasabi mo inheritance,
30:07.9
eh hindi po tama.
30:10.0
in auction po eh.
30:11.6
At may nakabili raw na individual,
30:16.6
nung nakabiling individual,
30:18.6
ano nangyari dito?
30:20.1
So, asset acquired.
30:24.5
Yung sinabi ko pong inheritance,
30:26.4
may mga, may inheritance tax,
30:28.2
at saka real property tax.
30:32.2
hindi po nakapagbayad yung estate
30:34.8
na ni Apolonia Cadigal
30:38.2
I'm sorry to cut you off.
30:39.9
Ang sinabi raw po ng BAR,
30:41.6
tuloy nyo lang pagbayad ng buwis.
30:43.4
Ito namang magsasaka,
30:44.8
pero ang BAR nagpatigil daw,
30:46.3
magbayad ng buwis
30:47.2
kung ano man yung deficiency
30:49.4
or delinquency of taxes,
30:51.7
kasi nakiusap sa kalang BAR.
30:53.7
Eh dapat dito, sir,
30:54.6
kabisagan nyo sa DAR.
30:57.2
pagdating sa mga agraryo eh.
31:02.0
granting, sir, ano?
31:02.9
Okay, sandali lang po, sir.
31:04.1
Granting po, sir,
31:08.5
For the sake of the argument.
31:10.6
Hindi pa po, sir,
31:11.6
na hindi lang pwedeng palayasin
31:13.1
itong mga magsasaka
31:14.5
because protektado pa rin po sila,
31:16.2
doon sa sinasabing crop-sharing scheme
31:18.1
or somewhere, somehow,
31:19.2
manghihimasok po kayo,
31:20.2
kung kabisado nyo,
31:21.5
doon po sa pamilya ng Yumao,
31:24.2
na kung sino yung tagapagmana,
31:25.8
kinakausap nyo po,
31:27.0
alang-alang po rito sa mga magsasaka na ito,
31:28.8
ang karapatan po nila,
31:30.5
kapakanan na kalagayan nila.
31:32.4
Eh nangyari po ba yun, sir,
31:33.9
na parang medyo nagkaliwanagan?
31:35.5
Parang nabudol po
31:38.3
ang tamang magsasaka rito, sir eh.
31:39.7
Kaya medyo masama po ang loob ko eh
31:41.1
pagdating po rito sa mga ganitong klaseng sitwasyon eh.
31:44.6
Yung ano po, yung 7.69
31:48.1
na sinubject for auction,
31:50.1
ay meron po tayong mga magsasaka doon.
31:52.9
At sa side po ng DAR,
31:54.9
protected po sila sa ilalim ng ating agrarian reform code
31:59.1
na madanatili sila.
32:03.1
Yun pong sinasabi ko, sir.
32:05.1
Tumpak po kayo dyan.
32:06.6
Eh sir, kung yung sinasabi nyong DAR,
32:09.6
nakipagtulungan din sa inyong DA,
32:11.6
kasi mga magsasaka to, agraryo po.
32:14.6
Pag-exactamundo po kayo.
32:15.6
Sinasakahan po ito eh.
32:17.6
Kailangan po ng ating bansa mapakain itong mga,
32:20.6
itong ating malaking populasyon.
32:22.6
Hindi na tayo nage-export, nage-import-import
32:24.6
sa pamamagitan ng itong mga magsasaka na ito.
32:26.6
Anong nangyari dito?
32:27.6
Binenta't, binalaya sila ng bagong may-ari daw.
32:30.6
So anong nagawa po ninyo?
32:31.6
Agrarian po kayo, di ba?
32:32.6
May comprehensive agrarian reform.
32:34.6
Granting, sir, for the sake of the argument,
32:36.6
may tax delinquency.
32:38.1
May utang na buwis.
32:39.6
Hindi po ba dapat naguusap-usap dyan
32:41.6
yung DILG sa pamamagitan ng
32:43.6
Office of the Mayor,
32:44.6
dahil ilalim ng Office of the Mayor,
32:46.1
mayroon sila ng Municipal Agricultural Officer,
32:48.6
and then Municipal Agriculturalist.
32:50.1
Pupunta ngayon sa DA
32:52.1
para malaman ang sitwasyon ng mga nagsasakang,
32:54.1
kapareho po nito.
32:55.6
At pagkatapos, papasok po sa inyo,
32:57.6
kayo po sa Agraryo,
32:59.6
sisiguraduhin ang karapatan po nila
33:01.6
kapakanang protectado po sila ng gobyerno.
33:04.1
Kung meron man pong ginawa rito si Northcutt,
33:07.6
Ang BIR po, bureau lang po yan eh.
33:09.6
Sa ilalim po ng Department of Finance eh.
33:11.6
Dahil dapat naguusap-usap po yan.
33:13.6
Ano ang gagawin dito sa mga pobre magsasaka
33:16.6
na nagpapakain po sa atin?
33:20.6
At ang kanila ginagawa,
33:21.6
ang pagtataning ng palay,
33:22.6
eh hindi ko po nagustuhan na parang napunta sa mga,
33:25.6
kung sino man tong bumili na ito,
33:27.1
kung sila ba eh mga tagapagmana
33:29.6
or nabenta dahil binili nila
33:31.6
dahil siya auction na subastang ginawa ng BIR.
33:34.6
Pero, sir, ang para sa akin,
33:37.6
anong nangyari dito?
33:38.6
Naprotektahan ba sila?
33:39.6
Bakit sila binigyan na ng ito'y abiso na,
33:43.6
pagdating ng 2024, tigil na kayo sa pagsasaka?
33:46.6
Ito ba'y nakaabot sa inyo?
33:48.6
Patitigilan sila sa pagsasaka?
33:53.6
Kaya, sir, sa side ng DAR,
33:56.6
sumulat kami na...
33:58.6
Kanino kayo sumulat, sir?
34:01.6
Kanino kayo sumulat?
34:02.6
Sa Office of the Mayor po,
34:04.6
sa may municipality na po natin.
34:07.6
Office of the Mayor,
34:08.6
ang Office of the Mayor sa ilalim ng DILG,
34:12.6
Sinasabing yung Municipal Agricultural Officer o MAU.
34:16.6
At makikipagtulungan po sa inyo,
34:19.6
po-contact nyo naman Department of Agriculture o DA.
34:23.6
So, sir, tatlong departamento,
34:28.6
pagsasaka po yan,
34:29.6
ito'y Agraryo, DAR po yan,
34:32.6
at Department of Finance.
34:33.6
Hindi po pwedeng maghahari-harihan po rito
34:35.6
yung sinasabing BIR.
34:37.6
Sa ilalim lang po silang Department of Finance eh.
34:40.6
Bureau lang po sila eh.
34:41.6
So, ang ginawa rito,
34:45.6
nag-ugnayan po ba kayong apat man lang?
34:48.6
Anong gagawin natin sa mga magsasaka
34:50.6
na mawawalan ng ito'y sakahan?
34:53.6
Although hindi nilang pag-aari,
34:55.6
ang kanilang gusto'y magtanim
34:58.6
sa pamamagitan ng Crop Sharing Scheme.
35:03.6
Hindi po po, sir?
35:04.6
Gusto nyo bang sabihin,
35:06.6
kontrabida rito yung BIR?
35:09.6
Hindi ko naman gustong tumbukin.
35:13.6
Pero parang gano'n na rin, sir.
35:16.6
Pero protected po ang ating mga magsasaka.
35:19.6
Eh kung protected po ang mga magsasaka,
35:20.6
ba't nandito po sa amin?
35:23.6
Anong ginagawa ko ngayon, sir?
35:25.6
Hindi ba pinuprotektahan sila ngayon?
35:27.6
Gusto kong makita sa pamamagitan,
35:30.6
ito'y sa pamamagitan ng pagiging matataenga
35:35.6
Nasa apat na panghaligi po kami eh.
35:37.6
Port estate po kami eh.
35:39.6
Kayo po mga departamento,
35:41.6
sa ilalim po ng ehekutibo.
35:45.6
Ngayon, kung may problema po rito,
35:46.6
ipasa natin sa lehislatura,
35:47.6
may senador naman dyan,
35:48.6
may mga kongresman naman dyan,
35:50.6
para maimbestigahan to
35:52.6
kung may panlalabis ba.
35:54.6
O mayroon namang hudikatura
35:55.6
para tingnan kung may nalabag bang karapatan
35:58.6
ng itong mga taong ito.
35:59.6
Trabaho ko po silipin.
36:02.6
Tingnan kung may pang-aabuso.
36:04.6
Tingnan kung may panluloko.
36:05.6
Tingnan kung may...
36:07.6
...pagkapabayaan.
36:09.6
Tingnan kung may pangbubudol dito
36:11.6
sa mga pobring ito.
36:13.6
Trabaho po namin,
36:14.6
tumingin, manilip,
36:27.6
para maintindihan ang taong bayan.
36:29.6
Sa palagay mo kaya sir,
36:30.6
may pagkukulang dito?
36:31.6
Ano po matutulong natin ngayon?
36:33.6
Mawawalan sila ng trabaho?
36:34.6
Nawalan na sila ng sakahan?
36:35.6
Ano pong inyong suhistyon?
36:39.6
sa ilalim po ng ating batas,
36:41.6
magkakaroon po tayo ng tinatawag na
36:45.6
leasehold contractor.
36:48.6
Hindi po sila pwedeng mapapalis
36:50.6
kung sino man nung nakabili ng lupa na iyon.
36:52.6
Wala po silang karapatan na paalisin
36:54.6
inyong ating mga magsasaka.
36:56.6
Mananatili po sila doon.
36:58.6
I will take your word as gold.
37:03.6
Mahigit pa po sa ginto ang sinabi ninyo.
37:06.6
Protectahan niyo po ito.
37:08.6
Huwag niyo pong sabihin po roon
37:11.6
sa nakabili ng sakahan,
37:13.6
hindi niya pwede gawing subdivision yan,
37:15.6
na iyang sakahan na iyan,
37:17.6
taniman ng palay.
37:20.6
Kahit hindi nila pag-aari ang lupain na iyan.
37:23.6
Pero nagsasaka po sila eh.
37:25.6
Ang pagsasaka po nila,
37:27.6
pinakakain po nila,
37:28.6
kung anuman mga ani po nila,
37:30.6
kahit napapano sa sarili nila,
37:32.6
hindi sila nagugutom,
37:33.6
ganoon din ang matitira eh.
37:34.6
Bebente na sa palay.
37:35.6
Kikikita po sila.
37:37.6
Protectado po sila.
37:38.6
Kaya hindi po ako naniniwala
37:40.6
kung sino yung lintek na nakabili ng lupa na iyan
37:44.6
oh, titigil na kayo pagsasaka ninyo.
37:46.6
Unless, sir, kung may balak gawing resort yan,
37:50.6
titigilan po yan.
37:51.6
Huwag bigyan ng lisensya.
37:52.6
Kasi classified po as ano yan eh.
37:55.6
Agricultural land, tama?
37:58.6
Agricultural land, sir.
38:01.6
Ngayon, ang reclassification po yan,
38:03.6
hindi pwedeng gawing subdivision.
38:05.6
Tingnan niyo ang itsura niyan.
38:06.6
Bakit pinalalayas nitong bagong may-ari ito,
38:09.6
kung sino pa itong lintek na horodos naman itong,
38:11.6
kung sino man siya,
38:12.6
hindi ayoko makilala
38:13.6
kasi hambalusin ko yan.
38:15.6
So gagawin mo, sir,
38:16.6
itong aking sasabihin.
38:20.6
kasi kung ito'y binili
38:21.6
sa pamamagitan ng BIR diyan,
38:23.6
na hindi naman sinabi sa Department of Finance
38:26.6
na may madedehado rito ng magsasaka,
38:28.6
na huwag patigilin magsaka.
38:32.6
At ang gusto nilang magsaka dahil kaya nga po,
38:36.6
sakahan po yan eh.
38:37.6
Hindi resort, hindi subdivision.
38:39.6
Hindi pwedeng gawing industrial land po yan.
38:42.6
Siguro naman, sir,
38:43.6
kabisada mo dyan sa lugar na yan,
38:45.6
hindi po yan talagang agricultural land po yan.
38:47.6
So habang agrikultura,
38:49.6
papakinabangan po yan ng may-ari
38:51.6
dahil classified as agricultural land,
38:53.6
sa Office of the Mayor,
38:56.6
classified po yan as agricultural land,
38:58.6
ito po yung sinasabi ito,
39:00.6
productive land po yan eh.
39:02.6
Irrigatable land po yan eh.
39:04.6
Nagmamay-ari po ng mga irigasyon dyan.
39:06.6
Nasa ano po yan, sa NIA,
39:09.6
National Irrigators Administration.
39:12.6
So, sa ilalim po ng DA,
39:14.6
sa ilalim po ng Office of the President.
39:17.6
Yes, sir. Tax declaration yan, sir.
39:19.6
Land use is agricultural.
39:23.6
sino ba itong Herodes na demonyo na nagsasabi sa mga nakabili
39:27.6
kung ito ay putrages na ito,
39:31.6
Sir Ben, if I may?
39:34.6
Within the week, yung abogado ng DA
39:37.6
papapuntahin natin doon sa area
39:39.6
tapos kakausapin yung mga farmers nandoon.
39:44.6
Actually, nagkapag-usap na sila
39:45.6
ng attorney namin few days back
39:49.6
pero within the week, papapuntahin ko
39:52.6
si abogado namin doon sa area
39:55.6
to talk with the farmers, sir Ben.
39:58.6
Siguraduhin mo sir kasi kung hindi,
40:00.6
ililipad ako rin yan. Hindi ako nagbibero.
40:02.6
Hindi ako nagbibero, sir. Hindi ako nagbibero.
40:04.6
Hindi ako nagbibero.
40:05.6
Gusto ko kita magkita in person.
40:06.6
I will fly there para dito po sa magsasaka.
40:10.6
So, I expect, sir, by Monday, na-resolve na po natin ito.
40:14.6
Sa tulong po ninyo, sir. Tutulong po ako sa inyo, sir.
40:18.6
Itagal nyo siya ba ito? Tutulong po ako sa inyo.
40:21.6
Sige, sige. Sige.
40:23.6
Okay, sir. Gusto ko lang po na ipangako nyo sa akin
40:27.6
na hindi po pwedeng paalisin ito, hindi po pwedeng parayasin ito.
40:29.6
Hindi po pwedeng parayasin dahil tatayo po ang pwersa po ng bitag.
40:33.6
Yes, sige, sir. We will.
40:36.6
Okay. May gusto ba kayong sabihin? Sige, sabihin nyo na ngayon.
40:40.6
Tutal, nandito na kayo. Ayoko naman na parang nakikinig lang kayo. Okay ba?
40:44.6
Sa akin po, sir, eh dapat naman talaga, sir, tulungan nyo naman talaga kami
40:49.6
kasi yan naman ang kinakabuhayan namin, eh.
40:52.6
Yan kami kumukuha, sir, ng pagpag-aaral sa mga mga kakabataan namin, sir.
40:57.6
Eh kung kukunin, sir.
40:59.6
Kung kukunin yan sa amin, sir, paano? Magugutom na yung kakasama namin ng magsasaka.
41:03.6
Wala na kaming kukunan ng pagkain.
41:05.6
Kaya gumagamu-gumagawa kami ng paraan na para makapunta dito kay Sir Ben Tulpo na
41:13.6
humihingi kami ng tulong sa kanya para matulungan na po kami.
41:17.6
Yan lang, sir, aking pinapangayokan ninyo, sir, kabulig.
41:21.6
Sir Ben, magkakaraya ako sa dialect namin.
41:26.6
Sir, saan ko mauli.
41:28.6
Sa ano ka dyan nga atlaw?
41:32.6
Sa sulot simana, kitanay kita.
41:36.6
Ang abogado kang darong maagto dyan sa Kulasi sa Martes, kitanay kita.
41:44.6
Kung siya si Fred na nga mag-aso.
41:49.6
Kailangan ko na kita.
41:50.6
Sa Martes, sa sulot simana, pit sa 19, makita kita dito.
41:57.6
Mauli ikaw sa Kulasi hindi.
42:00.6
Mauli ikaw, sir, kung saan kami...
42:06.6
Nakahistoryahan na kami kay ina ni Velma.
42:10.6
Sa sulot simana, Martes, atlawas, makita kita dito sa may...
42:14.6
Hindi kita pwede makakita na imaw kang abogado.
42:17.6
Pwede dito sa may multipurpose kang bagakay, sir?
42:22.6
Sige, sige, sige.
42:24.6
Martes, atlawas, sa sulot simana.
42:26.6
Sa may multipurpose, sa may bagakay.
42:28.6
Imaw kang abogado.
42:29.6
Sige, kita na kita dito.
42:32.6
Mr. Florentino Manguid, sa sulot simana, sa Martes, malupad magkoti ha.
42:36.6
Magtukong sa imaw niyang tanawan ako ang inyong mga meeting-meeting niya para ako referee.
42:41.6
Wala pwede magtinuntutin ha kay akong sagpaon.
42:48.6
Kung sino man ang magtamay-tamay pa din sa mga gamay na mga sasakanata, mga farmers.
42:54.6
Sir, okay ba sir?
42:56.6
Sir Ben, ikaw ba yan?
42:58.6
Hindi ko nananig si sir.
43:00.6
Mukhang nasa ilalim na ng lupa.
43:02.6
Ipalutang, ipalutang.
43:03.6
Sir, ano ba nangyari dito?
43:05.6
Pati ang ating monitor natatakot na sa akin.
43:12.6
Natawa po kayo, sir.
43:15.6
Mr. Florentino, I really enjoy talking to you.
43:17.6
If you feel na parang madiin po ako, I think you'll understand the reason why.
43:23.6
I do understand you, sir.
43:25.6
We share the same passion, sir.
43:26.6
We share the same passion.
43:31.6
I will support you.
43:33.6
If you only tell me, if you tell me I am invited, I will come and fly there and I'll
43:43.1
I hope na hindi ko nagagawin yan para kayo nalang naayos nyo na.
43:46.6
Hindi, I hope you do that.
43:49.6
Then keep me posted.
43:50.6
I really would like to meet you in person.
43:55.6
Paalang-alang sa mga magsasaka.
44:03.6
Diyan na lang natin.
44:04.6
Huwag na natin pag-usapan yung iba kasi dyan sa lugar na yan.
44:07.6
Nandiyan si Mayor.
44:08.6
Si Mayor Jose Jeffrey Lumogdan.
44:09.6
Magandang umaga, Mayor Lumogdan.
44:10.6
Sir Ben, good morning din po sa iyo at sa lahat.
44:17.6
Mayor, alam ko naman.
44:18.6
Salamat sa pagtanggap ng tawag namin, Mayor.
44:21.6
But anyway, Mayor.
44:24.6
Nakalaid tayo sa IBC-TV 13, ganun din sa CLTB 36.
44:27.6
Napapanood tayo worldwide, nationwide through our YouTube channel sa Beatmag.
44:31.6
Sir, alam ko naman na nagawa ninyong tulong dito.
44:35.6
Kaya lang nakatali ang kamay ninyo dahil nasa tangga.
44:38.6
You are under DILG and also you're working with the DA,
44:42.6
sa MAU, Municipal Agricultural Officer,
44:45.6
and ganun din sa PARO or sa Provincial Regional Office ng Agraryo.
44:49.6
But this is in the hand now ngayon ng agraryo.
44:53.6
Kasi question ng agraryo na iyon.
44:55.6
At akin lang, sir, bakit sakaling alalaya na lang po natin yung mga magsasa.
44:59.6
Pwede ako makiusap, sir?
45:02.6
Inattent ko, sir.
45:04.6
Para makita lang natin na huwag sila mapabayaan.
45:06.6
Ayoko kasing makita na wala na silang lupain, wala na silang sasakahan.
45:10.6
Paano pa sila kikita, sir?
45:14.6
Actually, sir, yung mga tenants ko nito, actually, yung may-ari ng lupa na naki-claim is talaga nga na hold ko yung...
45:22.6
na hold ko yung kanyang gustong mangyari dahil nga sa mapa na sinasabi na dapat ko daw ipirmahan, hindi ko naisign dahil nga...
45:32.6
Since, Mayor, Mayor, very important po sinabi niyo.
45:36.6
Na-classify ba yan o na-re-classify ba yan or classified pa rin as agricultural land, productive land, may infrastructure yung niya diyan, National Irrigation Administration, sa ilalim ng DA at sa ilalim ng DAR?
45:51.6
May re-classify ng inyong munisipyo ito pero kinakailangan ng approval ng ano yan, ng panlalawigan, probinsya.
46:00.6
Yan ba'y agricultural land?
46:02.6
Agricultural land.
46:04.6
Sowing po natin sir, still agricultural land.
46:07.6
Meron po taga nga structure dyan yung liya, irrigation po yung liya at saka production po yung tanima na yan, sir.
46:19.6
Mayor, aasa po ako sa tulong po ninyo, Mayor. Ano, naintindihan niyo po. At least nagkakaintindihan po tayo.
46:25.6
Tulungan na po natin ang mayor. Anong ito ito, Mayor? Itong mga magsasaka. Huwag po natin pabayaan. Constituency po ito, Mayor. Mabuhay po kayo, Mayor. Salamat.
46:34.6
Maraming salamat po, Sir Ben.
46:36.6
Alright. Sige, gano'n.
46:37.6
Abide din po yung paggamit. Ayun po.
46:39.6
Sige. Ganito na lang. Okay na kayo, ano? Sige. Babalik kayo roon. Makikipag-ugnayan ako sa kanya. Itagahan niyo sa bato.
46:48.6
Kapag hindi naayos ito at wala akong update, pupunta ako sa lugar ninyo. Ipangako ko yan. Alright?
46:57.6
Alright. Pero pagbalik niyo roon, siguraduhin ko, ngayon pa lang, hindi pa, makikipag-ugnayan na kami sa DAR.
47:06.6
At doon sa, kung yan ay nabili o namanaman ng kunsino, walang karapatan na palayasin kayo at protektado kayo ng DAR Agraryo. Okay?
47:18.6
So, bibigyan namin kayo ng phone number namin. Huwag na kayong pumunta sa akin dito. Ako na lang pupunta sa inyo sa susunod. Okay ba?
47:25.6
Maraming salamat po, Sir.
47:27.6
Okay naman. Walang problema. Kamusta naman sa Sogo? Binakita ba natin? Okay ba yun sa Sogo?
47:32.6
Sigurado kayo na may picture ba tayo?
47:34.6
Maraming salamat po, Sir.
47:35.6
Meron ba tayong ano, na itong, kahit saan, kung ano man itong nangyayari dito. Asa ba yung ano natin video? Meron bang video rito? Wala. Tamad ka, Raul, ano?
47:46.6
Ini-edit pa? Saklo ba?
47:47.6
Saklo bang ko kayo ng kaldero sa ulo ah?
47:49.6
Anyway, ganito. Okay bang tulog niyo kagabi sa Sogo?
47:55.6
Ang damdang tulog, Sir.
47:57.6
Sobrang lamig, Sir.
47:58.6
Hindi kami sanay sa Erkong, Sir. Naginginig yung umisir eh.
48:01.6
Pero maganda naman ang pagkain.
48:05.6
Anong pagkain niyo?
48:06.6
Yung bangos, Sir.
48:08.6
Kaka pre-chicken.
48:09.6
Kaka pre-chicken. Kita mo naman yan. Okay?
48:13.6
So anyway, gagawa tayo ng paraan. Usap tayo sa baba, ha?
48:17.6
Planuhin natin kung paano natin ito'y medyo gawin, yung dapat na magawa.
48:22.6
Para sisiguraduhin ko, hindi kayo mapapalayas diyan. Tuloy pa rin yung sinasabing crop-sharing scheme.
48:27.6
Walang sino man magpapalayas sa iyo, protektado ng gobyerno.
48:32.6
Maraming salamat sa inyo.
48:33.6
Maraming salamat, Sir.
48:34.6
Okay. Ganito, Karl.
48:36.6
Para maintindihan ng taong bayan,
48:38.6
pag magsasaka na po ang pinag-uusapan, dikit po sa aming pusod,
48:45.6
kabisadong kabisado po ng bitag ang mga galawan.
48:50.6
Ano mang kanto, pagkanto, kaliwang kanto, kanang kanto, bawat kanto kung pag-uusapan ang larangan ng agrikultura,
49:01.6
Hindi po kami mahuhuli.
49:03.6
Malalaman namin kung sino mga abusado,
49:06.6
mapanlamang, at yung sino nagpapabaya.
49:09.6
Matinding kalaban po ang bitag.
49:11.6
Kayo ba'y inabuso?
49:13.6
Kayo ba'y niloko?
49:16.6
Abay, merong nag-iisang pambansang sumbungan.
49:20.6
Tulong at servisyo, anong klaseng tatak, Karl?
49:24.6
Tatak bitag, tatak bentulfo.
49:27.6
Tatak hashtag ipabitag mo.
49:34.6
Nanay na naghihinagpis, gusto ng kalinawan.
49:37.6
13 years old niyang anak na matay dahil sa rabies.
49:40.6
Ang sumbong iimbestigaan at aaksyonaan
49:43.6
sa hashtag ipabitag mo.
49:49.6
Nagbabalik ang hashtag ipabitag mo.
49:51.6
At ngayon naman pupunta na tayo sa susunod na sumbong.
49:54.6
Hindi biro ang malungkot na karamdaman
49:58.6
ng isang nanay na namatayan ng anak.
50:01.6
Isang taon na ang nakalipas mula ng yumao ang anak ni Jonalyn Ortiz.
50:06.6
Pero hanggang ngayon ay marami pa rin katanungan si Jonalyn
50:10.6
sa pagkamatay ng kanyang 13 years old na anak.
50:16.6
At ito ang detalya ng sumbong panoorin.
50:19.6
Si NJ ang bibong bata na gulat na lang ako isang araw.
50:25.6
Umuwi siya galing school. Masakit daw yung kanyang iyong dito at matamlay.
50:31.6
Sabi niya sa akin, nahihirapan siyang huminga.
50:34.6
Kaya ang ginawa namin, sinugod namin siya sa ospital.
50:37.6
Nung pumunta po kami sa ospital,
50:39.6
pinaipayan po siya nung doktor ng tatlong bisis.
50:43.6
Sumigaw po yung anak ko. Parang natakot siya sa hangin.
50:47.6
Ang sabi ng doktor, may symptoms daw po na may rebis ang anak ko.
50:52.6
Mga 9 ng gabi, binawian na po siya ng buhay.
50:59.6
Nakiusap po ako sa doktor na kung pwede, iburol po namin siya kahit isang gabi man lang.
51:05.6
Sabi ng doktor, hindi daw po pipwede kasi nga,
51:09.6
may rebis, makakahawa po yun.
51:14.6
Hindi pwede na iburol?
51:17.6
Kasi daw po, makakahawa daw po yung sakit namin.
51:21.6
Read to me the diagnosis.
51:24.6
And the cause of death?
51:25.6
And the cause of death, sir, rabies encephalopathy.
51:29.6
Show me encephalopathy.
51:31.6
Ang ikinapatay ng anak ninyo, base doon sa sinasabing pagsusuling ng doktor,
51:36.6
ang encephalopathy,
51:40.6
Eh, ang sanhin nito ay infeksyon galing sa,
51:44.6
ito'y sa laway ng panike,
51:48.6
laway ng infected na pusa,
51:51.6
or aso na may rabies.
51:55.6
Yung rabies na iyon, ang inaatake utak, hindi ka makalulo.
52:04.6
Natatakot sa hangin, natatakot sa tubig.
52:08.6
Ang rabies naman ay kagat ng pusa.
52:13.6
Dog bites, cat bites, bat bites.
52:17.6
Kagat ng panike, kagat ng pusa, kagat ng aso.
52:22.6
Nangyayari din kagat ng tao.
52:24.6
Pwede mangyari, kaya ayaw ipaguro lang doktor,
52:27.6
kasi either yung anak mo napunta yung laway ng isang asong pulul,
52:36.6
or panike na may, may yung, na panike may rabies,
52:43.6
nahulog yung, yung laway na hawakan ng anak mo, napunta sa kanyang bibig.
52:50.6
Pasok na sa katawan niyo.
52:52.6
So, encephalitis, ence, paano?
52:56.6
Encephalitis galing sa laway ng isang may rabies.
53:02.6
Ang rabies galing sa kagat sa ipin.
53:05.6
Itong kinamatay ng anak mo.
53:09.6
Nakaintindihan po.
53:11.6
Nakaintindihan tayo.
53:13.6
Pag ang isang taong rabies, nakikita mo sa hospital, nakatali siya.
53:20.6
I want you to come up with a rabies infected person who's got a rabies,
53:26.6
and show the video.
53:28.6
Makikita yung sinyales sa cintas, makikita sa Google yan,
53:32.6
makikita sa YouTube,
53:33.6
yung mga pasyenteng rabies.
53:34.6
Namamatay po sila.
53:37.6
Ang sumbong iimbestigahan at aaksyonan sa hashtag ipabitag mo.
53:48.6
Mga kasama natin ngayon na live si Jonalyn Ortiz.
53:52.6
Magandang araw sa iyo.
53:53.6
At salamat din sa Hotel Sogo dahil mula bikol pa si Jonalyn.
53:59.6
At pansamantala siyang tumuloy sa Hotel Sogo.
54:09.6
Misis, salamat, ano.
54:11.6
Okay naman ang pagtuloy mo sa Sogo.
54:16.6
So ilang oras ang iyahe mo mula, bikol papuntang Maynila?
54:18.6
Siguro po mga mahigit 12 oras kasi umalis po ako doon.
54:22.9
Kaya'ng ginawa namin, misis, Jonalyn, papahingahin ka muna sa Sogo Hotel.
54:31.6
Nakipagtulungan sa atin.
54:32.6
Para maere ka naman.
54:34.9
Alam mo Carl, ang pagpunta niya rito sa ate
54:38.7
Ang gusto niya lang malinawan
54:44.9
Para lang marinig
54:46.5
Nakita niya yung paliwanag na ginawa po namin
54:49.0
Na-research po muna namin bago namin
54:55.9
Kaya nandito siya ngayon
54:58.6
Inere natin, uuwi rin siya ngayong araw
55:00.5
So i-refund namin si misis
55:02.8
Ng kanyang pamasahe, mahirap ang buhay sa Bicol
55:06.4
Ngayon kung titignan mo Carl
55:08.2
Nagdadalamhati pa rin siya after one year
55:10.6
Only wanna be cleared
55:12.4
Ang gusto niya lamang
55:13.4
Sino ang magpapaliwanag sa akin
55:16.0
Paano ako, paano ba
55:18.1
So marami siyang katanungan, so ginawa natin yan
55:22.0
Pasko, normally pagdating
55:24.4
Ng mga holiday season
55:25.6
Doon nalulungkot ang mga pamilya
55:28.4
Kasi sa mga pumanaw ng mga
55:32.4
Pamilya, doon nagkakaroon
55:37.2
Ang holiday blues syndrome is pagdating ng panahon
55:40.4
Ang mga Pasko, wala na yung mahal mo sa buhay
55:43.6
Ayan, it triggers
55:45.7
Mataas po yung mga sinasabing holiday blues syndrome
55:48.6
Pagdating po ng mga Pasko
55:52.1
Sa member ng pamilya na wala
55:55.2
Si misis Carl, yung kanyang
55:58.1
Anak, masayahin, bibo, masipag
56:03.4
13 years old lang, tama?
56:06.4
So, itong Carl, ano, para sa atin
56:10.2
We take this na parang
56:11.9
Dahil sa effort na pagpunta niya
56:14.5
Na hindi naman natin masumareresolba
56:17.3
Bagkos informational education lang po
56:21.3
Ang pagkamatay po
56:22.5
Itong anak niya, dahil hindi niya alam kung paano
56:24.9
Basta lang sinugod sa hospital
56:26.2
At yung mga sinyales na sinasabi ni misis
56:29.4
Anong nakita mo nung makita mo misis yung anak mo
56:31.7
Habang nasa hospital?
56:33.1
Pakikwento mo mga sinyales
56:35.5
Para maintindihan niya po, ito, sige
56:37.6
Nahihirapan po siyang uminga
56:41.6
Ito po yung iniindan niya po dito
56:44.2
At saka po, nagsusuka siya
56:46.4
Hindi siya, makainom ng tubig
56:49.0
Tapos niluluwa niya
56:51.7
Pakilakas mo ng konti, ano?
56:53.6
So, nagsusuka siya, tapos takot sa hangin
56:57.0
Ano pa, nakakainom siya ng tubig
57:00.6
O takot siya sa tubig?
57:02.4
Hindi po siya takot, umiinom pa siya
57:04.4
Pero nilalabas niya
57:05.5
Nilalabas niya po
57:06.5
So, lumalabas misis
57:08.5
Diniresearch namin ito kasi nang dalabhasa
57:10.5
Encephalitis, Carl, is something na
57:12.4
Infection niya sa brain mula sa
57:15.9
Mula dun sa laway ng rabies na panike
57:21.5
Alam po naman dalabhasa ito
57:22.8
Simple lang po niyan, yun kung kinamatay
57:24.9
Na hindi naman dog bites or cat bites
57:28.0
Or gagat ng panike
57:30.0
Bagkos dun sa laway infection
57:31.5
Kaya nung dinilala sa speech, nalabas niya po
57:32.4
Hindi pa siya tinali or something like that
57:35.6
Hindi naman po, kaso
57:37.9
Ano, nung dumating po kami
57:39.3
Matagal pa po dumating yung doktor
57:41.4
Kung hindi pa po ako
57:44.6
Pero yung isang pintuan po
57:47.3
Ipinadlock po nila
57:48.5
Para huwag walang pumasok na iba
57:55.1
Kasi dalawang pintuan po yun
57:57.0
Ginawa ko po kasi
58:02.4
Inahanap ko po yung gwardya
58:04.3
Kasi yung anak ko po
58:06.6
Sumisig sabi niya, Mama, oxygen, oxygen
58:09.3
Kasi hirap po siyang huminga
58:11.4
Ganun po yung misis
58:12.8
Pagdating sa mga ganyan, rabies
58:14.5
Talagang mag-aantay ka lang ng panahon
58:17.4
Siguro mas maganda para
58:18.6
Para na usap, ano misis, alam ko
58:20.6
Nagdadalumhati ka at binabalik mo
58:23.1
Yung picture na ba yan, yun ang picture ng anak mo
58:25.4
Pakita muna natin, can we see yung picture
58:27.3
Ito ba yung picture ng anak mo?
58:28.4
Opo, yun yung nasa hospital po siya
58:30.3
Hindi siya nakatalik?
58:32.8
Nihirapan siya uminom ng tubig?
58:36.2
Ano, paunti-unti po siya
58:37.5
Paunti-unti, pag marami, sinusuka niya?
58:41.1
Takot siya sa hangin?
58:44.0
Mag-iingat po tayo
58:47.0
Lalo-lalo na yung mga
58:48.6
Pag nakagat po kayo ng aso
58:51.5
Ako paniki, kuminsan sa bukid
58:53.6
Kaya maganda po na malalaman po ninyo
58:55.5
Ano, bago ang lahat, siguro mas maganda
58:57.7
May video pa tayo na kahit papakita man lang muna natin
59:01.5
Kung ano mga sinlayan siya
59:02.4
Ito po yung courtesy lang po, kinuha po namin sa YouTube
59:05.1
Ito po, nakikita ninyo
59:07.0
Yan po, yan po, yan yan
59:08.6
Ayaw po ng tubig, ayaw, maiwas po
59:10.6
Ito yung video lamang, courtesy sa YouTube
59:12.5
Yan, nakikita nyo, ayaw, ayaw
59:14.4
Gugustuhin nyo man, matatakot siya
59:16.4
Pagkatapos, yan, yan po
59:17.8
That's the video lang, makikita nyo
59:20.2
Nakakaawa po, kaya lang
59:22.2
Yan po yung nasa ano, ayaw, ayaw
59:24.0
Hindi, hindi, nahihirapan, ayan, tapos
59:26.2
Ayan, example lang po yan
59:30.9
Ito po yung anak ni Mrs.
59:32.4
Yung video lang, kinuha lang po na para maintindihan
59:34.7
Ano bang rabies, rabies and encephalitis
59:39.0
Nasabi na po namin sa inyo
59:40.9
Mag-iingat na lang po kayo
59:42.5
Ang mga sintomas po
59:43.7
Bago ang lahat, siguro bago tayo tumingin ng
59:47.1
Sintomas, mas maganda
59:48.5
Approach avoidance, iwasan na lang po
59:51.1
O may mga asot, mga pusa
59:53.0
O gumasado kayo dikit dyan
59:54.2
Kung walang injection yung mga pusa at aso ninyo
59:57.1
O yung mga panike, yung mga ganyan
59:58.9
Tsaka kung minsan, siguro para simple
60:00.8
Practical na lang itong aking sasabihin
60:03.4
May lunas pa ba ito?
60:06.5
De-direction na po ito
60:07.9
Pagdating na po ito, wala na pang agapang lunas na ito
60:11.5
Pag ito po, na-expose po kayo
60:14.0
Alam po agad ng doktor sa ospital
60:16.2
Ang kinasama ng loob ninyo, Mrs.
60:18.5
Eh, hindi na pinaburol
60:21.9
Kasi nakakahawa yun
60:23.8
Kapag sinabi ng doktor, tama?
60:25.7
Sundin natin yung sinabi ng doktor, Mrs.
60:31.1
Napaliwanag namin sa inyo
60:32.4
Ipresentan namin para makaiwas kahit sino
60:36.6
Practical lang yan
60:37.4
Bilisan lang natin ito
60:38.7
O kuha tayo rito sa veterinary natin dito
60:40.9
Kaya ito, pinag-uusapan natin si
60:42.6
Veterinarian, ano ba ito?
60:49.7
Masayon na naman, breakdown siyang ating ano
60:54.8
Nasa linya natin ngayon si
60:57.4
Jane or Gane Caruana
61:02.9
Hello po, good morning po
61:05.4
Ma'am, good morning
61:08.4
Kasama kong ito yung next generation
61:10.5
Ang bitag si Carl Tulfo
61:13.9
IBC TV 13, ganun ba
61:17.5
And netwide, worldwide
61:20.4
Sa aming YouTube TV bitag official
61:22.8
Ano pong senyales po?
61:25.0
Anong pagkakiba kung tatanong po namin sa inyo?
61:26.8
Ang pagkakiba ng rabies
61:32.4
Ang rabies po kasi talaga
61:33.6
Ang one cause niya is
61:35.7
Nagkakosya ng encephalitis
61:37.6
So, pag sinabi lang po kasi
61:39.4
Ang encephalitis, medyo broad po siya na
61:44.3
So, kapag confirmed talaga na rabies
61:46.4
Magpapakita po yan na
61:47.9
Simptomas na takot sa hangin
61:52.1
Nagkakaroon ng paralysis
61:54.1
So, kapag nagpakita na po ng ganong
61:56.0
Simptomas, rabies po
62:03.8
Ang rabies, kagat ng aso po sa
62:07.0
Pwede sa mga bats
62:09.1
Kung may naman, right ma'am?
62:12.1
Usually, nakukuha po talaga siya sa infected saliva
62:15.4
Ng rabies, dogs and cats po
62:18.4
Which is basically caused by dog bites
62:20.4
Yes po, dogs and cats
62:22.4
Or anything, basta mamal
62:25.2
Yes po, mas mataas lang po yung percentage
62:28.6
Mas exposed po kasi ang mga tao doon
62:31.7
Ano pong mangyayari kung yung laway ng rabies
62:33.9
Na may rabies infected na aso at saka pusa
62:36.6
Mangyayari kapag ito ay napunta sa katawan
62:38.8
O napunta sa bibig ng bata
62:40.9
What would happen?
62:44.8
Opo, depende po kung saan sila makapagal
62:47.5
Kung ganun po katagal
62:49.1
Magpetravel yung virus
62:51.1
Papunta sa utak ng tao
62:53.3
And then, nakapunta na po yung virus
62:57.1
Sa utak, doon na po
63:01.0
Mga takot sa hangin
63:04.4
Tapos ng mga panginginig
63:06.1
And then, dahil po inapektuhan po ng virus
63:09.7
Doon po, nakakaroon ng encephalitis
63:12.2
Mamagay yung utak
63:13.6
Wala na pong lunas talaga doon
63:16.4
So, lahat na po ng organ
63:18.0
Maapektuhan, mamamatay po talaga
63:21.9
Pag-iiwas po, tips kung maaari
63:24.1
This holiday, public service na po
63:25.8
Magagawa po natin, paano makaiwas lang po
63:31.0
Ang sino man sa panahon ngayon
63:32.6
Ang holiday season
63:34.0
Alam mo, nasa labas lahat
63:35.9
Anong pag-iingat na gagawin
63:38.3
Ng isang pamilya na may mga anak
63:40.1
At ano po yung mga dapat gawin?
63:42.8
Opo, una-una po kapag meron po tayong
63:45.3
Mga alagang asot pusa
63:47.0
Unahin po sigura daw he
63:49.0
Na kapag tungtong po ng tatlong buwan
63:51.3
Pabukunahan po sila laban sa rabies
63:55.3
And then, kung may makikita po tayong
63:57.3
Mga pakalat-kalat
63:58.7
Roaming stray dogs and cats
64:01.0
Huwag po tayo basta-basta hahawak
64:03.3
Kasi hindi po natin sigurado
64:05.5
Kung sila ay naka-affect po ba
64:09.6
Or exposed po sa mga rabid animal
64:12.1
Kasi doon po yun madalas nakukuha eh
64:14.9
Sa mga roaming or stray cat
64:16.5
Na hindi po natin alam yung history
64:19.5
Tapos kung meron po incidente agad
64:22.6
Na nabilaan sila, na scratch
64:24.6
Or nakagat ng random
64:26.5
Na hindi nila kilalang aso or pusa
64:28.5
Pumunta po agad sa pinakalapit na bagay
64:32.4
Para po mabigyan po ng tamang assessment ng nurse
64:35.4
At yung mga doctor
64:36.7
Para sa bakuna laban sa rabies
64:40.4
At ano naman po yung hygiene part of that
64:43.0
Na para maiwas naman
64:44.2
Kung sa sinasabing encephalitis
64:46.5
Na kung minsan nakukuha sa
64:48.4
Again, if I'm right
64:50.5
Yung pong affected po
64:51.6
Yung mga ano po dapat gawin
64:54.6
Ayan po, para po makaiwas na
64:56.5
Umabot agad doon sa encephalitis
64:58.9
Once po na meron kayong exposure nga
65:01.4
Or nakagat, nadilaan
65:03.5
Nalawayan po kayo ng aso
65:06.9
Pumunta po agad para mabakunahan
65:09.2
Kasi kapag nabakunahan naman po
65:12.4
Hindi po siya agad-agad pupunta sa utak natin
65:15.4
Basta pupunta po agad
65:16.8
Once na mayroon pong
65:21.3
Hugasan po agad mabuti yung
65:23.2
Area saan kayo naapektuhan
65:25.4
And then lagyan ng betadine
65:27.4
And then punta po agad sa mga
65:28.9
Bite center na malapit
65:30.5
Alright, with that ma'am
65:32.1
Kami po nagpapasalamat sa inyo
65:33.9
Dahil palapit na po ang Pasko
65:36.0
Marami pong magaganap
65:37.6
At marami pong mga sintomas din
65:40.5
Mga sakit ngayong holidays
65:42.4
Maraming salamat ma'am
65:43.7
Pag-sempag-ambag po ninyo ng tips
65:45.6
At para makaiwas po sa ganitong klaseng
65:47.6
Ito po yung karamdaman
65:49.4
Naka-ibinulog po sa amin
65:50.9
Thank you so much ma'am
65:56.8
Naging malinaw na ba sa iyon?
65:58.9
Ikaw ba'y masaya na
66:00.5
At nabigyan ka ng linaw
66:01.9
Napaliwanag namin
66:03.0
Dalawang klase lang aming ginagaw sa bitag
66:06.0
Tagapagtanggol, namang inabuso
66:08.0
Niloko, nagpabaya
66:10.1
Or tagapagpaliwanag
66:12.8
Tagapagbigay linaw
66:13.9
Dito sa ginawa namin sa'yo
66:15.0
Nagbigay linaw kami sa'yo para
66:17.0
Medyo maiwas mo yung ibang mga natitira mo
66:19.9
Pang anak sa lugar ninyo
66:21.4
Anong klaseng lugar na meron kayo sa Bicol?
66:24.0
Kayo ba'y mapuno?
66:26.2
Maraming aso, pusa?
66:33.5
Marami kayong pusa?
66:35.0
Ano lang po, dalawa ta'y tunun
66:37.2
May mga aso rin po
66:38.8
May aso po o kami isa po
66:40.1
Lagi bang nilalaro ng iyong anak yung aso't pusa ninyo?
66:44.4
Minsan yan, lalaro siya
66:45.6
May mga bakuna na ba yung mga aso't pusa ninyo o wala pa?
66:50.7
May bakuna na o wala pa?
66:53.3
Magpabakuna siguro, pagbabakunahan mo na, ano?
66:58.9
Marimit gumala o nandunan sa inyo?
67:01.9
Ano po, naglalaro siya sa kapitbahay
67:05.6
Marami bang puno roon?
67:08.9
May mga panikiba sa lugar?
67:11.1
Meron po akong naririnig
67:13.8
Kaya ako po tinatanong, dahil lugar ninyo, tinitingnan ko lang kung saan ang gagaling
67:19.0
Kaya ako nag-iimbestiga
67:20.8
Alam mo na ngayon kung anong pag-iingat sa mga anak mo
67:23.7
So, hugas lagi ng kamay, ano?
67:28.9
Ibigay mo sa mga anak mo, kung maaari, para makaiwas lang, ha?
67:32.1
Masyadong tikit sa pusa, lahat mga aso, kasi hindi naman pala nabakunahan yan, mahirap na
67:36.7
Nalibigay linaw na kami sa iyo, may says
67:40.1
At dahil pagpunta mo rito, makaabot lang sumbong mo
67:44.2
Hindi naman sumbong, siguro nagdadala mga hati ka pa
67:46.9
Magkano ginastos mong pamasahe papunta rito?
67:49.6
Yung galing po doon sa amin is 900 po, plus yung
67:53.2
Isang papunta lang dito?
67:54.7
Pagbalik doon, another 900
67:56.6
Hindi ko po alam kung ano
67:57.8
So, ganun siguro?
67:58.9
So, lahat-lahat na ginastos magpupunta rito?
68:03.1
850 po yun, sa akin kasi nahirapan akong hanapin dito
68:06.5
Sige, ganun ito na lang
68:07.4
Si Carl, total malaki na lang ang sweldo niya
68:10.1
Irarifang ka ng pamasahe niya, papunta rito, pumunta roon
68:14.2
Bahala na si Carl, 3,000, okay na ba siya yun?
68:18.0
Hindi naman ako siya, eh
68:20.7
Wala ka naman choice, eh
68:24.3
Bakit ka natawa ka? Okay ba, sis, misis?
68:27.0
Okay naman sa sogo, okay ba?
68:30.0
Malamig? Parang sobra naman kasi yan, lamig
68:32.1
Okay, pakita nga natin yung, ano?
68:34.2
Yung, ganun siya, total sogo
68:36.1
Yan, ikaw yan, ano?
68:37.6
O, kita mo nga naman, ano?
68:39.6
Okay ba yung pagkain mo, ano?
68:40.9
Yan, yung breakfast mo yan?
68:42.3
Ano, yung, ano po yun, yung kagabi
68:45.4
Kagabi, yung umaga, kaninang umaga, anong kinain mo?
68:48.3
Ano yung, yung pork to sin
68:51.0
Wow, kita mo, nangangabuti ka pa
68:52.8
Samantala, wakar oats ba?
68:58.9
Um, ilan pang, sige, interviewin ka namin
69:01.3
Ilan pang natita ng mga anak mo?
69:07.0
Yung panganay ko po is 17 years old
69:11.1
Okay, and sino pa yung sunod?
69:14.2
Yung pangalawa po is 4 years old
69:16.8
4 years, pinambunso to?
69:18.8
Gitna sa iyo itong nangyama, okay
69:21.0
Anong trabaho ni mister?
69:24.5
Ano yung sinasakanin niya? Anong tinatanim niya?
69:28.0
Anong sinasakanin niya?
69:28.8
Anong sinasakanin niya?
69:28.8
Anong sinasakanin niya?
69:28.8
Anong sinasakanin niya?
69:28.8
Sa ano po, ng palay, mga palay
69:35.9
Ano yun, sa ano yun po, yung tinatamnan niya?
69:39.4
Sa kanya yung lupa
69:41.2
Niloloko ba kayo ng may-ari ng lupa?
69:44.9
Kasi, kasi alam mo na kung kanino ka magsubong pag dinayeng ko'y ka
69:51.1
Hambalusin ko yan
69:52.6
Ngayon kung nakikinig yung may-ari ng lupa, hindi ka na pwedeng galawin
69:58.7
Nakita mo yung magsasaka kanina, ang kausap ko?
70:03.0
Nakita mo kung paano namin ipinagtanggol?
70:05.6
Posibleng mangyari kayo sa iyo, hindi naman?
70:09.8
So, kanino ka tatakbo? Sa kanya o sa akin?
70:13.4
Sa inyo pong dahil
70:14.6
May nakita ka ba rito ng matanda sa bitag?
70:21.5
Tumingin ka sa palay yan
70:22.6
Tanggalin mo nga baseball at cut mo, James
70:25.2
Sino pinakamatanda sa nakita?
70:31.5
Okay na sana, sabi niya tayo
70:37.3
Sa James nga pala, kasama po namin dito
70:39.3
Isa po sa mga mainstayer
70:42.0
At ang tawag namin sa kanya, si Tatang James
70:44.4
At saka si Raul at saka si Aislin
70:49.3
Si Aislin, medyo masilaw
70:54.1
Seryoso ko masyado, Carl
71:01.9
Ang mga kundi namin yan ko kaya
71:28.7
Ano po? Kasama kami po yung asawa ko.
71:30.7
Kasama mo? Pinauna, pinauwi mo na?
71:33.8
Nung, hindi po po yung ngayon.
71:36.2
Yung mga nakaraan.
71:38.9
Sige, so babalik ka na papunta sa inyo.
71:43.3
Nabigyan ka ba namin ng linaw dito sa mga sinabi mo sa amin?
71:47.2
Kasi parang lumalabas na.
71:48.7
Hindi ba napaliwanag sa inyo?
71:50.5
Sa clinic or sa health center?
71:52.7
Hindi ba napaliwanag?
71:54.1
Nagsabi naman po na hindi daw pwede.
71:58.1
Pero, yung nagbigay linaw sa iyo.
72:01.8
Ano bang nagtulak sa iyo?
72:03.2
Carl, you know what?
72:04.6
Kaya po namin tinatanong si misis.
72:08.6
Curious kami, misis, sa bitag.
72:10.6
Nakapag pumila sa amin, gaano mang karami.
72:13.9
Tinatanong namin sa malalayang probinsya.
72:16.4
Kaya binigyan namin ikaw ng prioridad.
72:19.1
At kami nagpapasalamat sa tiwala mo.
72:21.0
Malaking bagay yung tiwala sa amin.
72:23.1
Ayaw namin sirain yun.
72:24.7
Kasi ang tiwala, hindi yan pinagkakalalaan.
72:28.1
Ang lobe, nakakamtan yan.
72:30.4
Bakit nakapili mo kami sa bitag lapitan dito sa sungbong mo na ito na para bigyan ka ng linaw?
72:37.2
Anong nagtulak sa iyo? Bakit kami napili mo?
72:39.6
Tatatanong lang namin.
72:40.7
Do you understand what I'm doing here?
72:43.5
Ikaw po napili ko kasi lagi po ako nanonood ng TV na papanood ko po iyong mga tao.
72:48.3
May mga reklamo na baka sakali po ako na mabigyan po ako ng linaw tungkol doon sa...
72:55.5
Yun lang ibinaba mo para mabigyan ka ng linaw?
72:59.8
Ngayon ba ay nalinawan ka na?
73:04.1
So, kaya ako tinanong to. Anong mga napapanood mo sa probinsya na maging curious ka na pumunta sa amin?
73:12.1
Madalas po yung mga kaso na, ano, yung linuloko, yung inaabuso.
73:20.3
So, bukas ang pinto namin lagi sa iyo.
73:23.4
Anytime na darating ka, huwag ka nang pumunta.
73:27.2
Bumagan mo lang. Bibigyan ka namin ng special number.
73:30.3
Gusto mo ba maging member ng BTAG community?
73:34.3
Ang ibig sabihin ng member ng BTAG community sa lugar ninyo, may susumbong ka sa amin.
73:39.3
Ng pang-aabuso, pang-luloko. Pero hindi nyo na nalalaman na matatayin nga ka namin sa lugar.
73:44.3
Gusto mo ba ng gano'n?
73:47.3
Kapag binihado ka, malalaman namin. Pero itatago namin pagkakilanman mo.
73:52.3
Sa sino man pong gusto maging member ng BTAG community na hindi nalalaman sa lugar,
73:55.2
huwag niyo yung pagmamalaki.
73:57.1
At matatayin nga namin sa lugar ninyo.
73:59.1
Ano mang uri ng pang-aabuso, pang-luloko, magpabaya?
74:05.1
Ito ho'y mapagsamantala ng sino man.
74:08.1
Lalo na doon sa mga hinalal or in-appoint sa gobyerno.
74:17.1
Bukas po laging aming tanggapan, Mrs.
74:20.1
Nga, isang tanong ko pa. Gusto mo ba maging member ng BTAG community?
74:26.0
Bibigyan ka namin ng special code. Huwag mo pamimigay kasi baka mangya.
74:31.0
One time password.
74:34.0
Kasi baka pag binigay mo yun.
74:38.0
Gamitin. Exclusive lang sa iyo.
74:44.0
Alright. Gusto mo bang umuwi roon na may dala kang t-shirt ng BTAG?
74:49.0
Kung mamarapatin niyo po.
74:51.0
Gusto mo bang umuwi roon na mayroon kang dalang yung hoodie?
74:54.9
Ano po yung hoodie?
74:55.9
Hoodie. Pwede bang jack in yung hoodie na meron ba tayo sa baba?
74:59.9
Pakipa nung mga. O sige. Dahil dito, pakita natin kung ano yung merchandise na ibigay natin sa kanyang car.
75:04.9
Would you please give us a t-shirt ng BTAG pang t-shirt at saka hoodie. Hoodie.
75:10.9
Okay. Can somebody go there right now sa baba?
75:14.9
So ganito ang gagawin namin.
75:16.9
Ito po ang ginagawa namin kung kayo po ay nasa malalayong probinsya.
75:20.9
Lalo lalo na yung mga nage-effort pa sa malalayong lalawigan.
75:24.8
Makarating. Besides Mindanao.
75:27.8
At humihingi ng tulong.
75:29.8
Our appreciation is bibigyan po namin pagbalik doon.
75:32.8
At gagawin po namin kayo mga matatay nga po sa lugar ninyo.
75:35.8
Member na po kayo ng community po namin.
75:38.8
Pero hindi kayo dapat nalalaman. What are you dito sa ginagawa namin?
75:41.8
Explain to them, Karl. Why are we doing this?
75:44.8
Well, ginagawa lang naman natin ito na magkaroon ng iba't ibang lugar kung saan madali mahanap ang BTAG.
75:52.7
Maraming tao na nangihingi ng tulong na nagagaling pa na kung saan saan dito sa Pilipinas.
75:58.7
Ang gusto namin is mas mabigyan ng maayos na paraan ang mga tao para lumapit dito sa BTAG mismo.
76:06.7
And magkakaroon ng iba't ibang mga lugar kung saan sila pwede lumapit.
76:10.7
At kami naman din ay makikita namin ang mga iba't ibang sumbong ng mga tao.
76:15.7
At gagawin namin ng aksyon at paraan.
76:21.6
Hashtag ipabitag mo o bitag or hashtag ipabitag mo.
76:26.6
Seryosong pag ito po'y kami yung action center. Media po kami. Non-government organization.
76:36.6
Pambansang sumbongan po kami sa lahat po ng pang-aabuso, panluloko.
76:42.6
Marami po nagsusumbong. Sa susunod na taon makikita niyo po kami kung saan saan aabutin kayo.
76:50.5
At malalaman niyo.
76:52.5
Sa mga malalayang lugar, nakikita po namin sa inyo mga madali lang po magsumbong.
76:59.5
Sa mga Facebook page lang namin, katapat na, tatawag po kami sa inyo.
77:04.5
Pag medyo mabigat talaga, asahan niyo darating po kami.
77:08.5
Sa lahat po ng mga magsasaka sa iba't ibang lugar, kung meron pang-aabuso, pang-papabaya.
77:15.5
Sa issue ng mga agraryo, madali po kaming lapitan. Kami po'y pagtatanggol.
77:19.4
Ngayon, lahat po yan, iba't ibang uri, iba't ibang mukha ng pang-aabuso, panluloko at pananaman pala.
77:30.4
Baka hindi niyo po alam. Sa bahay, sa opisina, kahit saan. Kung minsan mga establasamientong, panluloko.
77:38.4
Madali po kaming lapitan. Sa panahon ngayon, marapit ng Pasko, mag-iingat po kayo. Uulitin po namin ang OLA.
77:46.4
Nagde-deklara po kami ng gera sa lahat po ng OLA.
77:49.3
Online Application Apps na parang dinidikit po nila ang pangalan ng pitag sa kanila pag nagpe-play po sa YouTube.
77:57.3
Huwag na huwag po patulan ang mga online lending apps. Mag-mintis lang po kayo ng isang bayad.
78:04.3
Abay, lahat po ipahihiya po kayo. Mamumura kayo, babantaan kayo. So, huwag po magpapaniwala. Kung may pang-bonus na po kayo, itago niya na lang. Huwag na kayo mangutang.
78:16.3
Makontento po kayo kung ano lang meron lang.
78:19.4
Huwag na po kayo maghiram. Ganun lang po kasimple. OLA, we declare war against you.
78:25.3
Wala kaming kinalaman sa inyo. Huwag kayo maglalagay ng inyong advertisement. Idikit niyo sa aming channel or sa YouTube.
78:33.3
Hambalusin namin kayo. Hindi kami nagbibiro. So, Enmancar, patingin muna.
78:37.3
Ito na yung bitag t-shirt.
78:40.3
Alright. This is sa likod. Alright. Okay, misis. Ibigay ito. Gusto mo ito? T-shirt na ito. Alright.
78:49.4
Okay, makikita mo yan, ha? At sige, kung ano pa man. Sa'yo yan. Kasya sa'yo. Sa katawan mo.
78:56.3
Pangbabaing ano yan, cut ng bitag. Ang iba na dyan, bibigyan ko namin. Maging miyembro ko na ngayon ng community.
79:03.3
Alright. So, hindi ka na maagrabyado. Hindi ka na maluloko. Itaga mo sa bato. Ay, hindi nating. Hindi kasama si General Bato.
79:12.3
Makasabihin ni General Bato. Pero, General Bato, kaibigan ko yan. Peace.
79:18.2
So, usap tayo sa baba. Well, hihihihi. Ikaw na, Karl.
79:25.2
Okay. Hingit sa sumbungan, investigahan. Ano ang reklamo na bibigyan ng solusyon at aaksyonan?
79:33.2
Ito ang nag-iisang pambansang sumbungan, tulong at serbisyo. May tatak. Tatak bitag. Tatak bentulfo. Tatak hashtag Ibabitag Mo.
79:42.2
Tatak. Ibabitag Mo.
79:43.2
Tatak. Ibabitag Mo.
79:44.2
Tatak. Ibabitag Mo.
79:45.3
Tatak. Ibabitag Mo.
79:46.2
Tatak. Ibabitag Mo.
79:47.2
Tatak. Ibabitag Mo.
79:48.2
Tatak. Ibabitag Mo.
79:49.3
Tatak. Ibabitag Mo.
79:50.3
Tatak. Ibabitag Mo.
79:51.3
Tatak. Ibabitag Mo.
79:52.3
Tatak. Ibabitag Mo.
79:53.3
Tatak. Ibabitag Mo.
79:54.4
Tatak. Ibabitag Mo.
79:55.4
Tatak. Ibabitag Mo.
79:56.5
Tatak. Ibabitag Mo.
