Close
 


Dapat ba damihan ang bilang ng mga senador?
Hide Subtitles
Click any subtitle word to view Tagalog.com dictionary results.
Computer Shortcuts: Left / Right arrows to jump 2 seconds back or forward. +Enter or Space to toggle Play/Pause button. Full Screen Mode
Sen. Robinhood Padilla is pushing for amendments to political provisions in the 1987 Constitution. He wants, for instance, to increase the number of elected senators from 24 to 54. We also wants the president and vice president to be elected as a tandem, and to be allowed to run for second term. But each term will be reduced to 4 years instead of the current 6 years.
Christian Esguerra
  Mute  
Run time: 01:08:20
Has AI Subtitles



Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )
00:00.0
Good evening po sa inyong lahat.
00:25.8
Ako po si Christian Esguerra and welcome po sa ating episode ngayong gabi.
00:29.0
Today is December 15, live here in Manila, dito po sa ating Facts First Podcast.
00:35.5
Again, maraming maraming salamat po sa patuloy niyo pong pagsuporta dito po sa ating programa.
00:40.5
And for tonight, pag-uusapan natin itong constitutional amendments na pinapropose ni Senator Robin Hood Padilla.
00:48.5
Of course, I think the other day, topic din natin itong proposed amendments na maandun sa tinatawag na economic provisions ng ating kasalukuyang konstitusyon.
00:59.0
At ang nagpupush naman ito ay si Speaker Ferdinand Martin Romualdez.
01:03.8
Sabi niya, next year, talagang yun ang ipupush nila sa House of Representatives.
01:08.3
And then itong si Senator Robin Padilla, nag-file siya ng resolution of both houses.
01:12.9
Ang gusto naman niyang amyendahan, yun pong mga political provisions ng 1987 Constitution.
01:20.7
So baka medyo no speed po sa inyo pa nag-uusapan, pero sisimplehan natin po yung discussion ngayong gabi.
01:26.0
Unang-una, pag sinabing constitutional revision,
01:29.0
yung overhaul yung Constitution, hindi yun ang pag-uusapan natin.
01:33.3
Ang pag-uusapan natin, constitutional amendments.
01:36.1
So ilang portion lang ng Constitution ang paparitan.
01:39.6
As proposed by Senator Robin Hood Padilla.
01:42.4
At ano ba yun? Example, 24 senators lang tayo ngayon, di ba?
01:46.4
Gusto niya dagdagan, gawing 54.
01:48.7
So 24 dun sa 54 senators na kanyang pinapropose, elected pa rin nationally.
01:53.4
Pero yung 30 daw, dapat i-elect by legislative regions.
01:58.3
Yun.
01:59.0
Tapos ang presidente tsaka vice-presidente, dapat daw i-vote as a tandem.
02:03.9
Ibig sabihin, by one, take two.
02:09.1
Pag gusto niya yung presidential candidate,
02:12.6
miski hindi niya masyadong gusto yung running mate niya for vice-president,
02:16.6
pag binoto niya yung presidente, automatic binoboto niya na rin yung vice-president.
02:20.7
And vice versa.
02:21.6
Kunwari, gustong gusto niya yung vice-presidential candidate,
02:24.3
pero medyo, tawad dito, mabantot.
02:29.0
Yung dating, politically, nung presidential candidate, wala kayong choice.
02:33.4
Tandem yan, eh.
02:34.8
Tapos, syempre, meron din mga adjustments sa term, no?
02:40.4
Medyo may mga nabasa akong balita, kasi sinasabi,
02:43.1
ang proposal daw is to lift the term limits dito sa presidente.
02:47.1
Technically, hindi naman, no?
02:48.4
Parang ang proposal lang ng Sen. Robin Hood Padilla,
02:52.5
payagan tumakbumuli yung presidente.
02:56.4
Hindi si President Marcos ang pinag-uusapan natin, ah.
02:59.0
When I say president, tsaka vice-president, ano yun, walang muka, okay?
03:03.6
We're just talking about the position.
03:05.8
So, ang gusto niya, diba ngayon, six-year term tayo,
03:08.6
one year lang, ah, one term lang ang presidente,
03:11.4
tsaka pa, ah, ang presidente,
03:13.0
ang gusto niya, gawing one year,
03:16.4
ah, mali, one term, four years,
03:18.1
pero pwedeng mag-seek ng re-election.
03:19.8
Ibig sabihin, pwedeng umabot ng eight years.
03:22.7
Iimayin natin yan, marami pa, no?
03:24.4
Ang kasama po natin ngayong gabi,
03:25.7
isa po, eksperto pagdating po sa konstitusyon,
03:28.0
ah,
03:29.0
isa po natin siya makausap tungkol po rito
03:31.3
sa mga panukalang pag-amienda sa ating konstitusyon.
03:34.4
I'd like to welcome to our program again
03:36.3
si Atty. Michael Henry Ucinco,
03:38.5
isang senior research fellow ng Ateneo Policy Center.
03:42.2
Magandang gabi sa iyo, Atty. Mike,
03:43.6
and thank you for joining us again dito sa Facts First.
03:47.4
Magandang gabi, Christian,
03:48.8
at magandang gabi sa lahat ng nanonood
03:51.5
at nakikinig sa atin dito sa Facts First.
03:55.1
Ayun, no? Sinabayan pa ng paghigop ng kung anuman.
03:58.4
Siguro ka po yan.
03:59.0
Nakarating na siya yung maga.
04:03.0
Talagang tiniming mo, ah.
04:07.2
Ikaw, ah.
04:09.4
Ang ganda.
04:10.1
Kape ba yan? Kape?
04:12.2
Ano lang to?
04:14.5
Tubig lang.
04:16.7
Ganda. Bagay, ah.
04:18.5
Okay, sige. Pag-usapan natin na turn na mic yung timing mo na.
04:21.4
Timing, timing. Okay?
04:22.5
Ano pang basa mo rito?
04:23.9
Napapanuhan ba para
04:24.9
i-push itong political
04:27.0
political amendment
04:29.0
sa mga political provisions
04:30.1
sa 1987 Constitution?
04:33.0
Alam mo kasi, Christian,
04:34.7
yung issue ng timing,
04:36.5
it becomes relevant
04:38.0
kung nire-relate natin ito sa
04:40.2
political or
04:41.9
movements in politics, no?
04:44.7
Kaya nga yung
04:45.6
diskurso mo the last time about this
04:47.8
with Mr. Llamas,
04:49.7
pinag-uusapan ninyo yung relevance
04:53.8
ng timing in reference to
04:55.7
yung mga political movements
04:57.6
na nakikita natin.
04:59.0
So,
05:00.5
kung pagbabatayan natin yun,
05:02.7
this is probably
05:03.7
good timing, no? Kasi
05:06.4
one year before the
05:08.9
midterm elections,
05:11.4
tapos sila,
05:13.7
yung administration natin
05:15.0
is on a high, no? Kasi
05:17.0
ang dami nilang quote-unquote
05:19.0
achievements na mapag-uusapan
05:21.4
and of course,
05:23.1
yung
05:24.1
mandate ng
05:27.0
Pangulo natin,
05:28.0
ang quote-unquote mandate
05:29.8
natin ng Pangulo natin is
05:31.6
mataas, no? Yung 61% na sinasabi.
05:35.0
Pero kasi
05:35.9
if you're talking about constitutional
05:37.6
reform as really
05:39.8
a necessary
05:40.7
political activity
05:44.0
of a polity
05:45.7
of the state, wala naman timing
05:48.0
talaga na maganda, eh.
05:49.7
Really, it's
05:50.6
really about
05:53.4
necessity, no? Kung
05:55.7
kailangan ba talagang palitan na yung
05:57.5
constitution, yun dapat
05:59.8
yung question, hindi yung
06:01.6
tama ba yung panahon, etc.,
06:03.7
etc. So,
06:05.6
kung ang pag-uusapan natin is
06:07.3
necessity, kailangan
06:09.6
na ba palitan yung, or
06:11.5
amyandahan yung
06:12.5
provision ng ating saligang batas,
06:15.7
I would say, yes, kailangan
06:17.7
na natin pag-usapan
06:19.5
at the very least, yung mga
06:21.4
dapat amyandahan sa ating
06:23.2
saligang batas.
06:25.3
So, dapat na. Although, tama nga, no?
06:27.3
Meron ding study kasi na
06:28.8
masyado na matagal yung ating
06:30.9
constitution, no? More than 30 years
06:32.8
na wala pa na babago ni
06:35.0
isang tuldok, no?
06:36.8
Kumpara dun sa ibang mga constitution. Pero, syempre,
06:38.9
argument naman ng mga ayaw palitan
06:40.5
ni isang letra sa ating constitution,
06:43.2
eh,
06:45.1
let's make it work.
06:47.1
Kung baga hindi raw ang problema
06:48.3
nasa constitution, diba? It's somewhere else,
06:50.6
sa implementation. So, sa'yo, napapanano,
06:52.7
nabisabi yan,
06:55.2
dapat ayusin. May mga dapat
06:57.3
ito siya.
06:59.2
Yes, obviously, no? Yun, dun ako
07:01.4
nang gagaling sa position
07:03.3
na yun. But,
07:04.8
I also recognize yung
07:06.8
position ng mga iba na
07:09.1
sinasabi nila na
07:11.0
hindi pa nga natin napapagana
07:13.2
yung constitution natin in its
07:15.0
fullest expression,
07:17.5
no? Marami pang mga
07:18.9
provisions na
07:20.9
hindi pa na i-implement
07:23.4
completely, parang yung anti-political
07:25.4
dynasty provision, diba?
07:27.3
But,
07:29.0
para sa akin,
07:31.7
kung baga as a form of
07:33.3
middle ground, I would say
07:35.3
at the very least,
07:38.1
let's have a serious
07:39.1
and honest-to-goodness
07:41.0
conversation about the defects
07:43.4
or the pathologies of the
07:45.2
constitution na meron
07:47.2
naman talaga, no? Hindi naman natin
07:48.8
mapagkakaila na
07:50.3
kahit mismo
07:53.6
sila, ano, yung
07:55.0
ibang framers ng constitution,
07:57.3
sinasabi na nila na
07:59.5
meron na silang nakikitang mga
08:01.3
depekto at mga
08:02.9
pagkakamali.
08:05.2
Yung iba nga sinasabi, ito sa mistake,
08:07.4
diba? So, kailangan
08:09.3
pag-usapan natin yun
08:11.3
in a very
08:13.3
serious and open
08:15.4
manner. Hindi yung
08:17.1
nagdidictate yung
08:19.1
agenda, yung political agenda
08:21.6
ng mga proponents.
08:24.0
Okay, sige. Pag-usapan natin
08:25.4
yung mga pathologies na yan, no? Let's go
08:27.2
straight to the substance. Tanggalin mo
08:29.2
na natin yung Asian na motibo.
08:31.3
Actually, yung tinatanong ko yung timing,
08:33.1
I was not asking about the context of
08:35.4
pushing for these amendments
08:37.5
during the first year or the
08:39.4
first two years of any president.
08:41.3
Inisi ko yung timing dito. Bakit
08:43.4
ba ngayon, diba? Ano ba yung
08:45.2
paano ba nasisituate yung ganitong
08:47.2
push dun sa bigger political context? That was
08:49.2
what I was referring to more.
08:51.5
Pero sige, diretso natin sa
08:53.0
pathologies, no? Kasi nga, gawin
08:55.2
din natin itong parang ano,
08:57.2
ayokong gamitin yung term na teaching
08:59.3
moment. Learning moment na lang
09:01.2
para sa ating lahat. Baka
09:03.2
ma-offend na naman yung mga, ano dyan, kung sino
09:05.2
baka. Bakit? Bobo ba kami para turuan?
09:07.5
Hindi naman. Pinag-uusapan
09:09.1
lang po natin. Pero malay niyo, may
09:11.1
mga pulutking kapakipakinabang
09:13.3
dito. Gawin natin yung learning experience for all
09:15.3
of us, no? Including yourself and
09:17.2
myself. Unang-una, sige, let's
09:19.0
go straight to this proposal, no?
09:21.8
Ang gusto ni Sen. Robin Hood Padilla,
09:23.9
dagdagan yung bilang ng mga senador
09:25.5
from the current 24,
09:27.2
gawing 54, tapos
09:29.3
yung 24 out of the 54,
09:31.4
ibaboto pa rin by national, ano,
09:33.6
election. Kung paano
09:35.3
natin sila binaboto ngayon? Pero yung 30,
09:37.9
ang gusto niya, i-elect
09:39.4
per legislative region.
09:41.7
Do you agree?
09:45.0
No, actually, I don't
09:47.2
agree. Kasi,
09:49.1
kung titignan natin,
09:50.9
if we stay
09:53.2
true to the nature
09:55.3
or the essence,
09:57.2
of a bicameral
09:58.7
legislature,
10:00.7
yung upper chamber,
10:03.0
yung senate talaga,
10:05.2
by design, and
10:06.7
by its very
10:09.1
purpose, dapat meron siyang
10:11.1
national constituency.
10:13.8
Kasi, yung lower
10:15.2
chamber, in our case,
10:17.2
yung House of Representatives,
10:19.3
ang kanyang constituency is
10:21.0
local, no? Kasi ang nag-i-elect sa mga
10:23.0
representante, mga local
10:25.3
districts, o yung legislative districts.
10:27.2
So,
10:29.4
para hindi tayo
10:31.0
one-sided lang
10:33.6
pagdating sa pag-iisip ng mga
10:35.4
batas, ang
10:37.3
disenyo is, yung upper chamber,
10:40.1
meron siyang national perspective,
10:42.0
no? Kasi ang nag-i-elect
10:43.7
sa kanya, yung
10:45.4
buong bayan, and then
10:47.4
yung lower chamber, meron siya
10:49.4
yung tinatawag ng mga local perspectives,
10:52.0
no? So, pag
10:53.4
gagawa tayo ng batas,
10:54.8
gagawa sila ng batas,
10:56.3
magkakaroon ng balanse,
10:59.1
magkakomplement sila
11:01.3
na merong national perspective,
11:03.8
merong local perspective.
11:06.1
So, yung
11:06.9
expectation is, yung mga
11:09.3
batas na lalabas
11:10.6
sa ating kongreso,
11:13.2
ay sumasagot, tumutugon doon
11:15.2
sa mga problema talaga na nararamdaman
11:17.5
ng taong bayan.
11:19.6
So, kung gagawin mo
11:21.5
na localized din
11:23.4
yung, although regional,
11:25.7
yung
11:26.3
Senate,
11:28.1
parang pinapahina mo yung
11:30.2
disenyo nung Senado mismo,
11:32.4
di ba? Humihina
11:34.4
yung kanyang
11:35.4
purpose na
11:38.2
magkaroon ng national perspective.
11:40.9
Kasi papasukan mo siya
11:42.2
ng mga senador na
11:43.6
ang nag-elect sa kanya, regions.
11:47.3
Nadadalin nila
11:48.3
doon yung regional perspective lang.
11:50.9
Right? So,
11:52.1
humihina yung
11:53.6
balanse. Hindi nagkakaroon ng
11:56.2
balanse between the
11:57.6
upper chamber and the lower chamber.
12:00.0
So, for that reason, hindi ako
12:02.2
100% nag-agree doon
12:04.3
sa mong kahi ni Sen. Padilla.
12:07.4
Okay.
12:08.2
Pero, do you agree na masyadong
12:10.2
konti yung 24 senators
12:12.2
representing, let's say, a national
12:14.1
constituency kung saan more than
12:16.2
100 million Filipinos? Kasi I don't
12:18.2
know kung ilan yung populasyon natin
12:19.6
nung kinacrafted tong 1987
12:21.9
constitution by the 1986 Constitutional
12:24.6
Commission.
12:26.2
Sigurado ako, hindi pa tayo 100 million
12:28.0
noon, no? So, that's one of the arguments
12:29.7
na madaris nating madinig. At dagdagan ko
12:31.9
lang, no? Bago mo po sagutin,
12:33.5
nangungupo ke, turn ni Mike, e, no?
12:36.7
Inisip ko rin kasing cost-benefit
12:38.2
analysis dito, no? For instance,
12:39.9
ako kasi personally agree, masyadong konti
12:41.7
yung 24 senators. Okay? Siguro,
12:44.0
sa ibang bansa kasi, laki.
12:45.8
Diba? Mas maraming senador.
12:48.6
Okay ako ron ng principle.
12:49.8
Pero, inisip ko yung cost-benefit analysis.
12:52.1
So, sakaling gawin natin 50,
12:53.8
even 100 yung mga senador, voted na siya,
12:56.2
kunwari lang, ha? Kunwari. Not regionally.
12:59.1
Yung bang karagdagang
13:00.3
posisyon, karagdagang bilang
13:02.3
ng mga senador,
13:04.0
babalik ba sa tao yun in terms of benefit?
13:06.9
E, alaki
13:08.1
nang ilalabas nating pera para pondahan
13:10.1
ng bawat opisina. Yung din ang isa
13:11.7
sa mga inisip ko dyan, eh. What do you think?
13:15.4
Actually, yung
13:16.5
second point mo, Christian,
13:18.2
is the strongest argument
13:20.5
against
13:22.1
expanding the number of
13:24.1
senators. Iyan yung,
13:26.2
in our current situation
13:28.0
now, iyan yung
13:30.1
pinakamalakas na argumento
13:32.1
na bakit
13:33.1
hindi naman kailangan lakihan
13:36.3
o damihan yung mga senador natin.
13:38.8
Kasi hindi tayo nakakasigurado
13:40.7
na
13:41.7
damihan mo man sila,
13:44.7
eh,
13:46.1
makakaroon ba ng balik sa atin yan?
13:48.9
Tayong gumagastos dun, eh.
13:51.0
Diba? Ang mga
13:51.8
taxpayers ang gumagastos dun and we're not
13:54.3
sure that
13:55.0
increasing the number of senators
13:57.5
will improve our lives, no?
14:01.0
Pero, yung isang
14:02.5
argumento rin na
14:04.3
pwede natin maipataw
14:07.0
dyan is
14:07.6
wala pa kasi ako na
14:10.7
encounter na pag-aaral na
14:12.9
yung bilang
14:14.7
ng upper chamber
14:17.3
ay
14:18.9
dapat diktahan
14:21.1
ng populasyon
14:22.8
ng bansa.
14:23.3
Usually,
14:27.0
ang nagdidikta ng number
14:28.5
is yung
14:29.5
form of government
14:31.6
or yung system of government.
14:33.7
Kung halimbawa federal system yan,
14:38.0
ang nangyayari,
14:39.7
necessarily,
14:40.9
dumadami yung
14:42.6
upper chamber.
14:44.5
Kasi kailangan yung bawat
14:46.4
subnational level,
14:49.1
meron silang akmang representante.
14:51.2
Eh, no?
14:52.6
So,
14:53.3
by necessity,
14:57.1
dumadami yung
14:58.0
number of senators.
15:00.1
So, usually,
15:01.4
ang laging
15:03.6
example is yung Malaysia.
15:05.4
Bakit sa Malaysia, parang 77
15:07.3
ang senators nila, no?
15:08.7
But, the reason for that is they are a federal
15:11.4
system.
15:13.5
Isa pang factor
15:15.6
is yung
15:17.4
gano'ng kalaki yung bansa.
15:20.1
Not the population
15:21.7
but the physical size.
15:23.3
So, the bigger the country is,
15:26.3
parang,
15:28.3
by necessity,
15:30.3
kailangan,
15:32.3
marami rin yung senador.
15:34.3
Kasi literally,
15:36.3
kailangan maraming land na makover
15:38.3
yung representation.
15:40.3
Diba?
15:42.3
So, that doesn't apply to us eh.
15:44.3
Because, number one,
15:46.3
we are a small country
15:48.3
in terms of land area.
15:50.3
So, kahit na 24 days,
15:52.3
kahit na 24 yung senators natin,
15:54.3
you can actually argue,
15:57.3
they can cover a lot of land, diba?
15:59.3
In terms of constituency.
16:02.3
So, just to review,
16:05.3
yung strongest argument, I would say,
16:07.3
is yung second argument mo,
16:09.3
which is the cost-benefit perspective.
16:11.3
And, yung second argument ko against it is,
16:15.3
I see no reason kung bakit
16:19.3
na kailangan damihan yung senador eh.
16:21.3
I see no,
16:24.3
kumbaga,
16:26.3
study na pwede kong pagbasihan na yung
16:29.3
number of senators natin, yung 24,
16:33.3
is inadequate
16:35.3
to represent our nation,
16:38.3
our people,
16:40.3
even in terms of
16:42.3
the number of population that we have.
16:44.3
Kasi national naman yung
16:46.3
constituency niya eh.
16:48.3
Pwede ka bang dagdagan pa yung problema natin dito?
16:51.3
Dagdagan natin yung problema, no?
16:54.3
For instance,
16:55.3
pag binasa,
16:56.3
pag pinag-aralan natin yung
16:58.3
parating na midterm elections,
17:00.3
in particular, yung darating na senatorial elections
17:02.3
sa 2025,
17:04.3
medyo masikip, no?
17:06.3
May mga, may mga kandidato
17:08.3
who would seek re-election.
17:10.3
May mga dating mga muka
17:12.3
na mukhang babalik.
17:14.3
So, pag inisip mo,
17:15.3
parang ilang posisyon na lang yata yung
17:16.3
paglalabanan dyan.
17:18.3
And, kung i-expand natin, for instance, ang ano,
17:20.3
ang bilang ng mga senador.
17:22.3
O doon sa proposal ni
17:24.3
kagalang-galang Robin Hood Padilla,
17:26.3
2028 pa, no?
17:28.3
Ang gusto niya mangyari.
17:30.3
Pero ang point ko, baka naman maging
17:32.3
happy-happy lang lalo dito yung mga
17:34.3
member ng mga political dynasties,
17:36.3
yung mga malalaking mga negosyante.
17:38.3
Kasi ngayon, tingnan lang muna natin, no?
17:40.3
Huwag na muna natin pag-usapan yung malalaking mga negosyante.
17:42.3
Political dynasties lang.
17:44.3
24 senators lang ang
17:46.3
meron ngayon. Pero,
17:48.3
ilan po yung magkakamag-anak dyan?
17:50.3
Ang patid na Alan Peter Cayetano,
17:52.3
Pia Cayetano, half-brothers
17:54.3
Jingoy Estrada, tapos
17:56.3
si J.B. Ejercito.
17:58.3
Mag-ina si Mark Villar
18:00.3
tsaka Cincia Villar. Did I miss anyone?
18:02.3
Montik pa,
18:04.3
diba? Montik pa yung Nancy Binay at tsaka
18:06.3
yung former Vice President Jejumar Binay.
18:08.3
Medyo sumabit lang siya, no?
18:10.3
Bandang dulo.
18:12.3
Dati, nag-abot din sa Senado.
18:14.3
Mag-ina. Jingoy Estrada
18:16.3
tsaka Loy Ejercito.
18:18.3
I mean, Diyos ko naman.
18:20.3
Masyado ba tayong bangkarote
18:22.3
bilang isang populasyon, bilang isang
18:24.3
bansa na to produce
18:26.3
people who might be
18:28.3
as capable, and I'm sure even
18:30.3
more capable than many of the senators
18:32.3
that we have now. Hilangang punto ko.
18:34.3
Ikaw eh sa'yo.
18:36.3
So, yeah. Ano yun?
18:38.3
So, our
18:40.3
problem in the upper chamber is not
18:42.3
the quantity.
18:44.3
It's the quality of the
18:46.3
senators that we have, right?
18:48.3
Hindi yung
18:50.3
bilang ng senador
18:52.3
ang problema natin.
18:54.3
We're talking about problems now, diba?
18:56.3
So,
18:58.3
yung pathology na pinag-uusapan
19:00.3
natin is not in the
19:02.3
Constitution itself. So, hindi
19:04.3
yung 24 senators ang
19:06.3
problema.
19:08.3
Ang problema natin is in our
19:10.3
politics.
19:12.3
Pagdating dito sa upper chamber.
19:14.3
Because
19:16.3
nag-i-elect tayo
19:18.3
ng mga tao
19:20.3
sa Senado na
19:22.3
hindi yung interest natin yung
19:24.3
iniisip, no? Kasi mga dynasty
19:26.3
sila. So, yun
19:28.3
yung ano, yun yung
19:30.3
I suppose our realization
19:32.3
should be na when it comes
19:34.3
to the Senate,
19:36.3
hindi talaga yung numero
19:38.3
o yung bilang ang problema.
19:40.3
Diba?
19:42.3
Ang problema, yung mga taong nakaupo
19:44.3
doon sa
19:46.3
Senado. At
19:48.3
hindi problema ng Constitution
19:50.3
yun. By the
19:52.3
way, it's not the problem of the
19:54.3
Constitution. It's the problem
19:56.3
of our politics, it's
19:58.3
the problem of our elections,
20:00.3
and it's really a problem
20:02.3
of our political culture.
20:04.3
Tutal,
20:06.3
Atty. Mike, binagit mo na rin
20:08.3
naman ang issue ng quality, no? Ano ba tingin mo
20:10.3
sa kalidad ng kasulukuyang
20:12.3
composition ng ating Senado ngayon?
20:14.3
...
20:16.3
Ewan ko lang.
20:18.3
Ewan ko lang.
20:20.3
Gone are the days
20:22.3
na miss na miss ko na
20:24.3
sila Sen. Joker Arroyo,
20:26.3
sila Sen.
20:28.3
Anyada,
20:30.3
Sen.
20:32.3
Sagisag,
20:34.3
Sen. Nene.
20:36.3
Ewan ko lang kung
20:38.3
yung current crop of
20:40.3
Senators will
20:42.3
compare to the Senators
20:44.3
na nakilala natin dati.
20:46.3
Probably not. So,
20:48.3
yan ang aking
20:50.3
assessment. Ganun ba? Grabe
20:52.3
naman. Sakit naman. Marami naman
20:54.3
magagaling dyan sa Senado, diba? Mag-comment
20:56.3
nga kayo, yung mga nanonood. Sino ba yung mga
20:58.3
paborito nyong Senador dyan? Yan talagang
21:00.3
sa tingin nyo matitinik.
21:02.3
Well-deserved, no?
21:04.3
Alam mo, hindi ko naman sinasabing
21:06.3
hindi sila magaling, eh. Ang
21:08.3
sinasabi ko, hindi sila katulad nila
21:10.3
Sen. Nene, nila Sen.
21:12.3
Sagisag, Sen. Joker,
21:14.3
Sen.
21:16.3
Fernan. Hindi sila
21:18.3
katulad nun, nila Sen.
21:20.3
Blas Ople. Pero hindi ko sinasabing
21:22.3
hindi sila magaling.
21:24.3
Yan ang gusto ko sa'yo, no? Diplomatic.
21:26.3
Okay. Pero,
21:28.3
ako minsan, pag pinapanood natin
21:30.3
minsan yung mga hearing, yung committee hearings,
21:32.3
nakikita mo talaga yung
21:34.3
difference, no?
21:36.3
I'll stop there. That's true.
21:38.3
That's true, no?
21:40.3
Kahit na, and,
21:42.3
I'm not, ano, I'm not picking on
21:44.3
any political color here.
21:46.3
Kasi pag tinitignan mo yung
21:48.3
mga quote-unquote
21:50.3
investigations in aid
21:52.3
of legislation, eh,
21:54.3
parang criminal
21:56.3
investigation yung nangyayari, no?
21:58.3
Kasi ang pinag-iimbestigahan nila,
22:00.3
mga krimen, no?
22:02.3
Tapos meron pa silang ocular
22:04.3
inspection dun sa kung saan yung
22:06.3
nangyari yung krimen, no?
22:08.3
They're not really talking about laws
22:10.3
anymore or legislation
22:12.3
anymore.
22:14.3
Ang pinag-uusapan nila, mga
22:16.3
krimen, no? Siguro
22:18.3
kasi yun yung
22:20.3
inaabangan ng taong bayan. So,
22:22.3
they just give the people
22:24.3
what the people want. So,
22:26.3
yun ang mahirap dyan.
22:30.3
Okay.
22:32.3
Sumabang usapan yan, no?
22:34.3
Let's be nice muna sa ilang mga senador
22:36.3
natin na kagalang-galang. Although,
22:38.3
sa totoo lang,
22:40.3
baka bibilang mo ngayon yung mga
22:42.3
miyembro ng senado na parang feeling mo,
22:44.3
pag talagang tinignan mo yung kaalaman,
22:46.3
kausayan, track record doon
22:48.3
sa trabaho itself,
22:50.3
parang kakaunti eh, no? Iba,
22:52.3
pagtsatsagaan mo na lang, nandyan eh.
22:54.3
No? Let's see. Baka naman meron silang
22:56.3
ginagawang tama. Although, baka
22:58.3
magulat din yung iba, no? Minsan, yung mga
23:00.3
ayaw nyo yung senador, pag pinag-aralan nyo yung kanilang mga
23:02.3
legislative tao dito,
23:04.3
background, yung mga final nilang bills,
23:06.3
at saka yung mga advocacies na pinupush nila,
23:08.3
nakikita nyo, meron silang
23:10.3
ano, champions sila ng ilang
23:12.3
mga, ano, advocacy ah,
23:14.3
at maayos siya, no? Iba,
23:16.3
ewan ko lang, no? Kung talagang
23:18.3
champion ng advocacies. Baka naman
23:20.3
may nagsususi sa kanila. Ewan ko
23:22.3
lang ah. Ayan.
23:24.3
O baka may tamaan na naman, no?
23:26.3
Nagwawala na ibang mga trolls dito eh.
23:28.3
Anyway, puntahan natin yung ano,
23:30.3
yung isang proposal naman ni
23:32.3
Senator Robin Hood Padilla.
23:34.3
So ngayon kasi, di ba, ang presidente, six years
23:36.3
ang termi, no? At hindi siya pwedeng
23:38.3
mag-seek ng re-election. Kumaga,
23:40.3
six years and it's done. Ang
23:42.3
proposal ni Senator Robin Hood Padilla,
23:44.3
gawing four years ang termino ng presidente
23:46.3
tsaka ng vice president, tapos
23:48.3
pwede silang mag-seek ng re-election, and then
23:50.3
they should be voted as a
23:52.3
tandem. What do you think of this?
23:54.3
So,
23:56.3
unahin muna natin yung tandem,
23:58.3
no? Kasi parang no-brainer yan eh,
24:00.3
na dapat talaga elected
24:02.3
sila together.
24:04.3
Yan talaga is a
24:06.3
pathology, no? Kasi nakita
24:08.3
na natin yan. Just,
24:10.3
looking back sa
24:12.3
history natin under this constitution,
24:14.3
nakikita na natin na
24:16.3
it's not working and
24:18.3
it leads to
24:20.3
dysfunction
24:22.3
in the cabinet, no? So,
24:24.3
mas magandang,
24:26.3
ano, ako nga, ang proposal ko, tanggalin na
24:28.3
mismo yung position ng VP, no?
24:30.3
Kasi useless siya eh.
24:32.3
Uy, taga lang ah.
24:34.3
Take two. Take two. Ulitin natin.
24:36.3
Baka yung mga trolls
24:38.3
na nagbumoto, ano? Tatanggalin sa
24:40.3
position si VP Sara Duterte,
24:42.3
hindi po yun ang konteksto
24:44.3
na pinag-uusapan namin, ha?
24:46.3
Ang sinasabi ni Atty. Mike, hindi naman
24:48.3
significant ang position ng VP,
24:50.3
okay? Not pertaining to anyone
24:52.3
in particular. Noong panahon ni
24:54.3
President Duterte, napag-uusapan din yan,
24:56.3
diba? Noong sa proposals to
24:58.3
shift to federal parliamentary
25:00.3
form of government, sinasabi nila,
25:02.3
eh technically, hindi naman kailangan ng position
25:04.3
ng Vice President. Akala ng iba,
25:06.3
pinapatanggal naman si VP Len Robredo.
25:08.3
So, wala pong pangalan.
25:10.3
Position po ang pinag-uusapan dito.
25:12.3
Ako na ang naglinaw para sa'yo.
25:14.3
Salamat. So,
25:16.3
in those
25:18.3
terms, no, na parang
25:20.3
pandagdag lang siya sa gastos ng
25:22.3
tax payers, eh. So,
25:24.3
para sa akin nga, tanggalin
25:26.3
na, diba? And we can have
25:28.3
a different
25:30.3
succession
25:32.3
arrangement, no?
25:34.3
Now, doon naman sa
25:36.3
punto nung
25:38.3
two terms or one term,
25:40.3
kailangan
25:42.3
magpakita si
25:44.3
Sen. Padilla ng
25:46.3
justification
25:48.3
regarding yung four years, no?
25:50.3
Bakit four years?
25:52.3
Anong
25:54.3
significance nung four years
25:56.3
sa Pilipinas?
25:58.3
Okay?
26:00.3
In contrast to the
26:02.3
six years na meron
26:04.3
tayo ngayon.
26:06.3
Kasi kung ituturo lang niya, eh,
26:08.3
bakit sa Amerika ganon?
26:10.3
Ang sagot doon is,
26:12.3
kasi yung four years sa Amerika,
26:14.3
that has significance
26:16.3
para sa kanila.
26:18.3
No? Number one, federal system
26:20.3
sila. Number two,
26:22.3
ah, yung
26:24.3
election system nila, eh,
26:26.3
komplikado. So,
26:28.3
ah, that has
26:30.3
bearing doon sa kung bakit four years
26:32.3
lang yung term ng presidente nila.
26:34.3
And also their
26:36.3
constitutional history
26:38.3
has bearing in that, no?
26:40.3
So, hindi automatic
26:42.3
na just because four years ang
26:44.3
Amerika, and it
26:46.3
works for them, na two terms,
26:48.3
eh,
26:50.3
it's also going to work
26:52.3
for us, no? So,
26:54.3
para sa akin, kulang yung
26:56.3
paliwanag, eh, kung bakit.
26:58.3
Kailangan magpakita siya
27:00.3
ng
27:02.3
dahilan na
27:04.3
yung apat na taon na proposed
27:06.3
niya, tapos na merong
27:08.3
reelection,
27:10.3
is going to work
27:12.3
in our context
27:14.3
as against doon sa
27:16.3
current situation na six
27:18.3
years na walang reelection.
27:20.3
Yun yung hinahanap
27:22.3
natin na wala, eh. Kasi
27:24.3
right now, ang dahilan lang
27:26.3
is, ah,
27:28.3
kasi,
27:30.3
ano nga ba yun? Yung kapag
27:32.3
magaling yung presidente,
27:34.3
kulang yung
27:36.3
panim na taon. Parang ano yan, sa
27:38.3
three years yan. Sa local na lang, gawin natin.
27:40.3
Three years, ah, three year
27:42.3
term is too short for
27:44.3
a good, ano, congressman lang, kunwari.
27:46.3
Hindi, ah, Christian, kasi yung
27:48.3
sa local. Ah, sa presidente. Ah, sige,
27:50.3
gawin natin yung presidente. Six years,
27:52.3
too short. Yung sa local kasi,
27:54.3
yung sa local kasi,
27:56.3
merong mga pag-aaral dyan na
27:58.3
talagang too short yung three years.
28:00.3
Meron talagang studies dyan.
28:02.3
Yung sa Pangulo kasi, walang,
28:04.3
walang study, eh, na,
28:06.3
ano ba mali dun sa six
28:08.3
years? Diba?
28:10.3
Walang pag-aaral,
28:12.3
akis, wala akong alam na pag-aaral
28:14.3
na talagang
28:16.3
tinignan,
28:18.3
ano yung pagkukulang nung
28:20.3
six year term na walang
28:22.3
re-election.
28:24.3
In terms of
28:26.3
governance, in terms
28:28.3
of development planning
28:30.3
and execution,
28:32.3
wala kang, wala, wala
28:34.3
akong nakikita ang pag-aaral
28:36.3
na nagawa, eh. Maraming
28:38.3
mga opinion, like, yung sino nga na,
28:40.3
anong sinabi mo na,
28:42.3
yung six years is, ah,
28:44.3
Too short for a good president
28:46.3
and too long for a bad one.
28:48.3
I mean,
28:50.3
anong basis nun, diba? Anong basis nun?
28:52.3
It's, it's, ah,
28:54.3
kasabihan. But it
28:56.3
has no empirical
28:58.3
or academic
29:00.3
basis na magsasabi na,
29:02.3
okay, tignan mo yung panahon
29:04.3
ni FVR, o yung panahon
29:06.3
ni Pinoy, o yung panahon ni
29:08.3
ah, Duterte.
29:10.3
Why is it that their
29:12.3
six years is not enough, or
29:14.3
their six years is too much, diba?
29:16.3
Kailangan ipakita yun, eh.
29:18.3
And so far, wala pang
29:20.3
nagpapakita nun.
29:22.3
Okay. Good point, nun.
29:24.3
Ganyan naman talaga, nun. If you're going to change
29:26.3
policy, or in this case,
29:28.3
amend the Constitution, eh dapat merong
29:30.3
ano yan. Dapat may ebidensya.
29:32.3
Ang mga data-driven or
29:34.3
evidence-based decision-making dapat.
29:36.3
Tama yan. Although hindi madalas ginagawa.
29:38.3
May ilang pagkakataon hindi
29:40.3
ginagawa yun ng mga politiko natin.
29:42.3
Parang major.
29:44.3
Kasi Christian, let me
29:46.3
put it this way. Kung
29:48.3
halimbawa palitan natin yung
29:50.3
term limits, no?
29:52.3
Are we sure na
29:54.3
yung mga
29:56.3
problema natin in
29:58.3
terms of governance ay masusolve?
30:00.3
Hindi.
30:02.3
Hindi natin alam, eh.
30:04.3
Hindi nga. Hindi natin alam, eh.
30:06.3
Isa kang danger niya, baka
30:08.3
madoble, matriple pa yung mga bugok
30:10.3
na politiko na lagi na-elect.
30:12.3
Kasi nga, yung sistema itself,
30:14.3
problematic. Diba? The system
30:16.3
itself is a problem. Ngayon, sinasabi
30:18.3
na ibang mga nagpo-push for constitutional
30:20.3
change, o mag-shift into
30:22.3
parliamentary federal, eh paritan
30:24.3
yung rules of the game. I agree, no?
30:26.3
Pero syempre, hindi yan pwedeng isang bagsak, eh.
30:28.3
Step by step, no? I agree naman
30:30.3
technically, no? You change the rules of the game,
30:32.3
behavior would
30:34.3
presumably follow. Pero hindi pwedeng tatanggapin
30:36.3
mo yun, hook, line, and sinker.
30:38.3
So dapat meron mga ano yan, eh. Parang preliminary
30:40.3
steps toward those goals.
30:42.3
Yun ang sakin.
30:44.3
Yeah, I agree.
30:46.3
Let's go back to this presidential
30:48.3
term, diba? Kung
30:50.3
kalimbawa, let's just imagine,
30:52.3
imaginein mo lang na
30:54.3
ang term limit ng, ang term ng
30:56.3
presidente natin is 4 years,
30:58.3
tapos may
31:00.3
re-election.
31:02.3
Magbabago ba
31:04.3
yung governance sa
31:06.3
bansa natin? Magbabago ba
31:08.3
yung
31:10.3
enforcement of our laws?
31:12.3
Magbabago ba yung
31:14.3
development
31:16.3
planning, yung development
31:18.3
execution?
31:20.3
Yun yung dapat tanungin natin.
31:22.3
And the thing is,
31:24.3
pag sinagot natin yung mga tanong ngayon,
31:26.3
we have to point to
31:28.3
specific and actual
31:30.3
studies and evidence
31:32.3
and et cetera. Hindi yung
31:34.3
tuturo lang tayo sa ibang
31:36.3
bansa na, oh,
31:38.3
tinan mo yung Amerika, nangyari sa kanila.
31:40.3
Mangyayari din sa atin yun.
31:42.3
It doesn't work that way, eh.
31:44.3
Ang iniisip ko nga dyan, I don't
31:46.3
know whether you agree with me,
31:48.3
diba ngayon, kasi 6 years ang term ng presidente,
31:50.3
pagpapalapit na
31:52.3
yung, yung
31:54.3
pagtatapos sa kanyang termino, diba?
31:56.3
Ang conventional wisdom is that,
31:58.3
nagiging weak yung
32:00.3
persuasion. Kasi tumitingin na yung
32:02.3
mga politiko, dun sa susunod
32:04.3
na sa tingin nilang, papalit din sa presidente.
32:06.3
So, nagiging mahina na
32:08.3
in the last half of the 6-year
32:10.3
term yung presidente. Naisip ko lang,
32:12.3
kung gagawin mo siyang 4 years,
32:14.3
hindi ba mas maging rampant
32:16.3
sa tingin mo yung paglilipatan ng partido,
32:18.3
paglilipatan ng alliances,
32:20.3
diba? Kasi 4 years lang, eh. Hindi ka
32:22.3
sigurado kung marire-elect yung presidente.
32:24.3
Diba? Hindi mas ikli.
32:26.3
Tama ba? Exactly. You know,
32:28.3
that's, kung
32:30.3
ipapasok mo yun sa
32:32.3
konteksto ng politika natin, na wala
32:34.3
tayong mga political parties na
32:36.3
matitino, na
32:38.3
rampant ang
32:40.3
patronage politics natin,
32:42.3
tapos napakadaming dynastic politicians
32:44.3
sa elections
32:46.3
natin, yung senaryo na iniisip mo
32:48.3
is highly likely.
32:50.3
Now,
32:52.3
kaya nga
32:54.3
yung sinasabi
32:56.3
na
32:58.3
constitutional, yung pathology
33:00.3
sa constitution natin
33:02.3
in terms of the presidential term
33:04.3
and term limits,
33:06.3
sa tingin ko rin, it's
33:08.3
not a pathology, eh.
33:10.3
No? Again, ang problema
33:12.3
is not in the design,
33:14.3
it's not in the constitution.
33:16.3
Ang problema natin pagdating sa presidente
33:18.3
is
33:20.3
masyado siyang makapangyarihan.
33:22.3
Correct. I completely
33:24.3
agree dyan.
33:26.3
By design, napaka-strong
33:28.3
ng presidente natin, eh. By design.
33:30.3
Sobra, eh. So hindi yung
33:32.3
term or yung
33:34.3
term limit, no? Ang problema
33:36.3
is
33:38.3
nandun pa sa medyo baba
33:40.3
yung section 16 at yung section
33:42.3
17. Yun ang problema.
33:44.3
Masyadong makapangyarihan
33:46.3
yung Pangulo natin.
33:48.3
And I think marami ng
33:50.3
ebidensya to show that.
33:52.3
Yun nga, eh. Despite the
33:54.3
local government code, despite
33:56.3
the devolution, parang
33:58.3
by structure, ang lakas pa rin ang ating
34:00.3
presidential system, eh. Siguro
34:02.3
culturally na rin, no? Parang talagang
34:04.3
nakatingin tayo rin sa parang ama o ina, diba?
34:06.3
Parang ano po bang gagawin namin,
34:08.3
diba? Pati mga decision making sa
34:10.3
field, dyan lang sa depe, diba?
34:12.3
Marami nagsasabi, it's
34:14.3
highly centralized pa rin despite the devolution.
34:16.3
So, totoo yan, no?
34:18.3
Napaka-strong ng ating presidential
34:20.3
system.
34:22.3
So, parang bad combination, eh.
34:24.3
Kasi yung institution
34:26.3
ng presidente,
34:28.3
makapangyarihan.
34:30.3
Pakatapos, yung kultura natin
34:32.3
bilang mga Pilipino,
34:34.3
eh,
34:36.3
nagde-defer tayo dun sa tinatawag na
34:38.3
padrino, diba? Yung sa
34:40.3
strong man. So,
34:42.3
i-combine mo yun,
34:44.3
yung institution na flood,
34:46.3
yung culture na flood, eh talagang
34:48.3
walang,
34:50.3
talagang governance
34:52.3
is compromised.
34:54.3
Okay. O, ito. Puntahan
34:56.3
naman natin yung local. I think dito,
34:58.3
medyo madaling tanggapin to, no?
35:00.3
Nabanggit mo nga kanina. Kasi
35:02.3
3 years lang ang current term ng ating mga
35:04.3
local officials, pwede silang tumakbumuli
35:06.3
at ng isa pa.
35:08.3
Ibig sabihin, up to 3 terms. Kaya, diba?
35:10.3
Kung yung mga congressman nyo, yung mga mayor
35:12.3
nyo, vice mayor, eh
35:14.3
nakakapag-serve sila.
35:16.3
Masyado yata mabait yung term na serve, no?
35:18.3
Nakakahawak sila
35:20.3
ng posisyon.
35:22.3
Up to 9 years. At dahil
35:24.3
term limited na sila, after 9 years,
35:26.3
papatakbuhin yung anak, asawa,
35:28.3
minsan niya, kabit pa eh, no?
35:30.3
So, dito, agree ka ba?
35:32.3
Nagawin ang single term ng isang local
35:34.3
official, although sa proposal ni Sen. Robin Hood
35:36.3
Padilla, hindi po kasama dito yung mga
35:38.3
barangay officials. So, yung mga
35:40.3
local officials, except barangay officials,
35:42.3
gawing 4 years ang bawat term,
35:44.3
no? Instead of
35:46.3
3. Tapos, they can still
35:48.3
serve up
35:50.3
to 3 terms. Ibig sabihin,
35:52.3
up to 12 years. What do you think?
35:54.3
So,
35:56.3
I mean, let's all agree na
35:58.3
talaga, yung 3 years
36:00.3
na term
36:02.3
period is not enough, no?
36:04.3
Tapos,
36:06.3
yung
36:08.3
tatlo
36:10.3
yung terms nila,
36:12.3
ibang problema pa yun, no?
36:14.3
Yung
36:16.3
period of 3 years na term nila,
36:18.3
meron ng mga pag-aaral dyan na
36:20.3
talagang, it doesn't
36:22.3
contribute to
36:24.3
development
36:26.3
at the local level, no? It doesn't
36:28.3
help kasi wala silang
36:30.3
long-term perspective,
36:32.3
walang administrative continuity,
36:34.3
so, kulang. Kulang
36:36.3
talaga yung 3 years.
36:38.3
Yung sinasabi na
36:40.3
3 term limits,
36:42.3
ibang problema pa yun,
36:44.3
no? Kasi that means,
36:46.3
every 3 years
36:48.3
nagkaka-eleksyon,
36:50.3
tapos ang nangyari,
36:52.3
because of our culture of
36:54.3
patronage,
36:56.3
nag-usbong pa yun
36:58.3
ng pagdami
37:00.3
ng mga fat dynasties, no? Kasi
37:02.3
ang nangyari niyan,
37:04.3
ang iniisip nila, maglagay tayo ng maraming
37:06.3
maraming mga kamag-anak
37:08.3
para ma-secure natin
37:10.3
yung
37:12.3
posisyon
37:14.3
o yung pagtuloy-tuloy
37:16.3
niya dun sa posisyon, no?
37:18.3
So, I'm not sure
37:20.3
yung proposal
37:22.3
na 4 years, tapos may
37:24.3
re-election would be enough,
37:26.3
no? To address
37:28.3
those 2 pathologies
37:30.3
na sinabi ko. So, ako, ang
37:32.3
counter-proposal ko is
37:34.3
isabay na natin
37:36.3
yung termino ng local
37:38.3
officials dun sa presidente.
37:40.3
So, 6 years na rin,
37:42.3
tapos
37:44.3
tigyan natin sila ng
37:46.3
one re-election,
37:48.3
so for a total of 12 years,
37:50.3
but
37:52.3
dapat meron tayong
37:54.3
self-executing
37:56.3
anti-dynasty provision
37:58.3
na kahit yung
38:00.3
magkasunod lang ang ipagbabawal.
38:02.3
Baka maganda yan, ah.
38:04.3
First time ko madinig yung proposal na yan.
38:06.3
So, in other words,
38:08.3
in other words,
38:10.3
ah,
38:12.3
kung halimbawa, ano ka na, no,
38:14.3
ah, natapos mo na yung
38:16.3
12 years mo,
38:18.3
yung election
38:20.3
susunod, dapat
38:22.3
ipagbabawal
38:24.3
yung kamag-anak mo
38:26.3
na tatakbo din dun sa same position mo.
38:28.3
Yung papalit lang sa'yo.
38:30.3
At saka bawal din yung
38:32.3
magkasabay kay yung tatakbo.
38:34.3
Ah, ako,
38:36.3
pwede ko nang
38:38.3
pagbigyan yun. Sige,
38:40.3
pwede nang sabay-sabay.
38:42.3
Huwag lang
38:44.3
sunod-sunod.
38:46.3
Hindi ba ganun din yun?
38:48.3
Example, sabay,
38:50.3
for mayor, for congressman,
38:52.3
dalawa distrito. So, dalawang congressional
38:54.3
district. Mayor, vice mayor.
38:56.3
Eh, paano kung mag-asawa
38:58.3
yung tumakbo,
39:00.3
tapos mga kapatid pa nila
39:02.3
at hawak naman nila
39:04.3
yung, ano, yung lugar na yun.
39:06.3
At sila rin naman nanalo. Hindi ba,
39:08.3
it defeats the purpose?
39:10.3
Well, ang
39:12.3
yeah, that's true, no? That's a fair point.
39:14.3
Ah,
39:16.3
pwedeng magpapalitan lang
39:18.3
sila, di ba? So,
39:20.3
well, the point is,
39:22.3
ah,
39:24.3
pwede nating gawin
39:26.3
mas mahaba yung term
39:28.3
and also,
39:30.3
ah, isang
39:32.3
reelection lang, but
39:34.3
dapat merong
39:36.3
anti-dynasty na
39:38.3
self-executory.
39:40.3
Hmm.
39:42.3
Ipag-iwala yun.
39:44.3
Ayan, ayan.
39:46.3
Ayan, balikan na.
39:48.3
Basically, ang
39:50.3
counter-proposal ko is,
39:52.3
sige, habaan natin yung term
39:54.3
and also, bigyan natin
39:56.3
ng reelection
39:58.3
na pwedeng maging total of 12
40:00.3
years yung kanilang
40:02.3
term of office, but
40:04.3
and this is a
40:06.3
necessary condition, dapat
40:08.3
merong self-executory
40:10.3
na anti-dynasty
40:12.3
provision. So, pwedeng
40:14.3
bawalan yung sunod-sunod
40:16.3
o kaya yung
40:18.3
sabay-sabay pareho ipagbawal.
40:20.3
So, that's subject to
40:22.3
further discussion. But the point
40:24.3
is, hindi dapat
40:26.3
mawala yun,
40:28.3
yung self-executory
40:30.3
na anti-dynasty
40:32.3
provision.
40:34.3
At ang importante dyan, kung talagang
40:36.3
magpuprogress itong discussion na ito,
40:38.3
eh, dapat nandun yung dalawang
40:40.3
klase ng buy-in, diba? Buy-in
40:42.3
ng mga politiko at yung buy-in
40:44.3
ng mga tao. Which brings me to my
40:46.3
next point. Madalas natin pag-usapan ito,
40:48.3
Atty. Mike, no? Yung problema nung
40:50.3
proper information.
40:52.3
Again, huwag natin gamitin yung term na education,
40:54.3
marami na uoffend eh.
40:56.3
Lalo yung mga trolls. Although yung mga trolls talaga,
40:58.3
yung mga nanditong trolls, mga bobo kayo,
41:00.3
sana nakakadagdag ng konti sa kaalaman
41:02.3
yung pinag-uusapan dito.
41:04.3
Okay.
41:06.3
Diba meron
41:08.3
before, diba? May survey na kakaunti
41:10.3
hindi naman ganun karaming binang ng mga Pilipino
41:12.3
na talagang nabasa na yung
41:14.3
konstitusyon at sinasabing
41:16.3
nauunawaan nila yung laman. Of course, we're not
41:18.3
expecting na mga 90% naman, no?
41:20.3
Mahirap din yan, diba?
41:22.3
Pero syempre, dapat man lang
41:24.3
merong functional understanding of what the
41:26.3
constitution is and what it is for
41:28.3
in Philippine democracy.
41:30.3
Ngayon, kung wala yun, I cannot
41:32.3
imagine achieving
41:34.3
that buy-in legitimately,
41:36.3
no? Paano ba ako tatagalogin ito?
41:38.3
For instance, kung magro-roadshow ito,
41:40.3
mga nagpapakanan ng constitutional
41:42.3
revision or amendment,
41:44.3
mangyayari dyan, dahil
41:46.3
yung kausap nila, wala masyado informasyon
41:48.3
tungkol sa konstitusyon dahil ang focus nila,
41:50.3
wala nga kaming mapambili ng pagkain
41:52.3
tatlong beses ng araw, ano bang pakialam namin
41:54.3
kung gaano kahaba yung termino ng mga leader namin?
41:56.3
So, parang that
41:58.3
void, pwedeng pasukan ng manipulative
42:00.3
information. Sasabihin,
42:02.3
ah, pag hinabaan nyo po yung termino
42:04.3
ng mayor, eh, sugurado po talagang
42:06.3
aasenso po kayo. Ah, ganun po ba?
42:08.3
Diba? Iinampoin ko eh.
42:10.3
Kasi yung pinaka-baseline requirement
42:12.3
of proper information,
42:14.3
wala eh. Diba? I mean, how do you
42:16.3
fix that?
42:18.3
That's a very great point,
42:20.3
ano, and actually,
42:22.3
yan ang
42:24.3
pinaka-kinakatakutan ko, no?
42:26.3
Pagdating sa constitutional reform
42:28.3
is that yung
42:30.3
taong bayan, because
42:32.3
of yung, yun na nga, poor
42:34.3
understanding of the constitution,
42:36.3
eh magiging vulnerable sila to
42:38.3
disinformation, to manipulation,
42:40.3
yung sinasabi mo.
42:42.3
Now,
42:44.3
kung seryoso
42:46.3
talaga yung proponents, no? Si
42:48.3
Sen. Padilla at si Speaker
42:50.3
Romualdez,
42:52.3
eh, dapat baguhin nila yung style
42:54.3
nila, no? Ah,
42:56.3
huwag na sila mag-roadshow, huwag na sila
42:58.3
mag-infodrive. Kasi,
43:00.3
yan yung style
43:02.3
nung nakaraan, eh.
43:04.3
Yan yung style nila,
43:06.3
ah, FVR, yan yung
43:08.3
style ni GMA, yan yung style
43:10.3
ni President Duterte,
43:12.3
and it didn't
43:14.3
work, no? Kasi,
43:16.3
yung civil society,
43:18.3
thank God, no?
43:20.3
Yung civil society, eh,
43:22.3
hindi sila
43:24.3
pinapayagan na
43:26.3
ma-manipulate yung
43:28.3
taong bayan, no?
43:30.3
So, para sa akin,
43:32.3
doon sa tanong mo, how do
43:34.3
you overcome that? Well,
43:36.3
ang suggestion ko
43:38.3
sa kanila, Christian,
43:40.3
is, eh, i-consider
43:42.3
nila yung
43:44.3
insight ni
43:46.3
Professor Holmes doon sa interview mo sa kanya.
43:48.3
Diba sabi
43:50.3
ni Professor Holmes, pinag-uusapan
43:52.3
ninyo yung survey
43:54.3
ng Pulse Asia last year, I think,
43:56.3
or this year, yung
43:58.3
79% na ng kababayan
44:00.3
natin, walang kaalam-alam sa
44:02.3
Constitution, diba? Tapos,
44:04.3
nung pinag-uusap,
44:06.3
nagdi-diskursyo siya, sabi niya,
44:08.3
doon sa
44:10.3
2%
44:12.3
ng ating mga kababayan na
44:14.3
may kaalaman
44:16.3
at confident na
44:18.3
nagsasabi na may alam sila sa
44:20.3
Constitution, sila
44:22.3
yung pumapabor
44:24.3
sa charter change.
44:26.3
Meaning to say, ang
44:28.3
insight na nakuha ko doon, and
44:30.3
you can correct me if you think I'm
44:32.3
wrong, ang
44:34.3
nag-gets ko doon is,
44:36.3
kapag nalaman mo kung ano yung
44:38.3
Constitution, na unawaan mo, naintindihan
44:40.3
mo, na pag-aralan mo,
44:42.3
you will realize na kailangan na
44:44.3
talagang amyandahan.
44:46.3
Ang problema, matagal
44:48.3
bago mo ma-achieve yun, yung
44:50.3
basic understanding.
44:52.3
That's a challenge.
44:54.3
So, the only way na
44:56.3
ma-overcome ng mga
44:58.3
proponents yung
45:00.3
distrust, yung apathy,
45:02.3
or whatever, is
45:04.3
makinig sila kay Professor Holmes,
45:06.3
na kailangan
45:08.3
merong component
45:10.3
yung kanilang kampanya na
45:12.3
education. Kailangan
45:14.3
may component na
45:16.3
nagre-reach out sila
45:18.3
doon sa 79%
45:20.3
na yun
45:22.3
para maliwanagan
45:24.3
sila sa ano ba yung saligang
45:26.3
batas natin, ano yung history natin.
45:28.3
Doon lang magkakaroon
45:30.3
ng buy-in from our society,
45:32.3
from civil society. Kasi,
45:34.3
presumably,
45:36.3
pag nalaman nila,
45:38.3
naiintindihan na nila
45:40.3
kung ano yung saligang batas natin,
45:42.3
ano yung sakit ng saligang batas
45:44.3
natin, they will come to their own
45:46.3
realization, parang ikaw, parang
45:48.3
ako, na
45:50.3
kailangan talaga amyandahan ito.
45:52.3
So, that's the only way
45:54.3
I would say
45:56.3
para magkaroon ng
45:58.3
social buy-in, or
46:00.3
ng buy-in sa
46:02.3
mga tao.
46:04.3
Pag sila mismo,
46:06.3
eh,
46:08.3
maliwanagan na sila
46:10.3
na yung ating saligang batas ay
46:12.3
kailangan na talagang palitan
46:14.3
o baguhin.
46:16.3
Okay. Ito, lastly,
46:18.3
Atty. Mike, alam ko marami
46:20.3
sa ating mga kababayan mainit dito,
46:22.3
especially pag meron silang
46:24.3
specific politician in mind.
46:26.3
Matingin nila bugok.
46:28.3
Sorry, masyado yata masakit yung term ko.
46:30.3
Hindi lang
46:32.3
kagalingan. Pwedeng ganun. Hindi lang kagalingan.
46:34.3
Okay?
46:36.3
Ay, ito.
46:38.3
Sorry, ah. Bago ko itanong yung final
46:40.3
question ko. Ito lang, oh. Yung separation of state.
46:42.3
Church and state.
46:44.3
Ilang beses ko na po piniriwanag sa programa yan.
46:46.3
Marami po hindi nakakaintindi dyan, no?
46:48.3
Akala nila.
46:50.3
Bawal magsalita ang isang religion
46:52.3
tungkol sa issue ng politika. Pero that's
46:54.3
more of a restriction on the
46:56.3
state. Diba? Against
46:58.3
establishing a state religion. Ibig sabihin,
47:00.3
ibig sabihin ang isang
47:02.3
paniniwala. Hindi po ibig sabihin, bawal magsalita
47:04.3
yung pare o imam tungkol sa issue ng politika.
47:06.3
Pwede po yun. Okay? Kasi
47:08.3
nagbabayad din naman sila ng buwis.
47:10.3
I mean, pag bumili sa kuluhaan. Kahit ano, buwis
47:12.3
yun, no? Anyway. So, hindi
47:14.3
po ano. Ang problema sa atin,
47:16.3
masyado hindi naiunawaan yung
47:18.3
church and state separation principle.
47:20.3
Now, going back to my
47:22.3
final point to turn your mic, no?
47:24.3
Yung mga kababayan tayo, if they have
47:26.3
specific politicians in mind,
47:28.3
they think, dapat siya talagyan ng ano,
47:30.3
ng additional requirements, kunwari,
47:32.3
bago makatakbo sa pagkapangulo,
47:34.3
pagkabisipresidente,
47:36.3
o pagkasenador, diba?
47:38.3
Alam ka naman yung sagot mo
47:40.3
rito na babag-uusapan natin yan, eh, no?
47:42.3
Pero, kindly explain lang, no?
47:44.3
Are you in favor of adding?
47:46.3
Kung posible man, no? Although pag
47:48.3
binuksan naman yung amendments na yan, eh,
47:50.3
no? Parang anything is possible, diba?
47:52.3
Because of the plenary power, supposedly,
47:54.3
kunwari ng isang CONAS, no?
47:56.3
What do you think? Kailangan ba yan?
47:58.3
O dapat ba magkaroon ng additional requirement
48:00.3
for candidacies?
48:04.3
I don't agree with that, eh.
48:06.3
Kasi,
48:08.3
that's dangerously
48:10.3
close to being
48:12.3
undemocratic, no?
48:14.3
Alam mo dati, nung unang
48:16.3
panahon,
48:18.3
lalaki lang ang pwedeng tumakbo,
48:20.3
diba? Tapos,
48:22.3
nag-evolve tayo na
48:24.3
lahat pwede nagtumakbo para sa
48:26.3
public office.
48:28.3
Tapos, dati,
48:30.3
kailangan
48:32.3
meron kang ari-arian, no?
48:34.3
Propertied ka
48:36.3
para makatakbo ka sa public office.
48:38.3
Pero, tinanggal na rin natin yun
48:40.3
kasi gusto natin lahat
48:42.3
ng tao may opportunity.
48:44.3
So, kapag
48:46.3
naglagay ka ng mga requirement, like
48:48.3
kailangan college graduate,
48:50.3
kailangan may masters, ganyan,
48:52.3
eh, parang
48:54.3
bumabalik tayo dun sa makalumang
48:56.3
sistema na nagiging
48:58.3
undemocratic tayo, no?
49:00.3
So, para sa amin...
49:02.3
Sorry, Atty.
49:04.3
Ito nakakatawa, pero
49:06.3
may point din dito, eh, no?
49:08.3
Eh, kung mga NBI clearance daw.
49:10.3
Ordinary
49:12.3
citizens
49:14.3
nga, nare-require niyan, eh, no?
49:16.3
Tingnan mo, may mga Mikaso,
49:18.3
diba? O, yung mga convicted.
49:20.3
O, yung mga ganun.
49:22.3
Actually, I can agree with that, no?
49:24.3
Na yung NBI clearance,
49:26.3
yung drug... Ano ba tawag dito?
49:28.3
Drug test.
49:30.3
Pwede siyang isama dun sa
49:32.3
documentary
49:34.3
requirements sa pag-file
49:36.3
ng Certificate of Candidacy.
49:38.3
Pero hindi sa Constitution. Hindi sa
49:40.3
Constitution na, kumbaga,
49:42.3
yung qualifications para maging
49:44.3
presidente.
49:46.3
Yun ang pinag-uusapan natin, diba? Na
49:48.3
hindi dapat fixed
49:50.3
in the Constitution na
49:52.3
meron tayong
49:54.3
democratic element dun na lalagay
49:56.3
natin na bago ka maging
49:58.3
Pangulo, dapat meron kang PhD
50:00.3
o college graduate
50:02.3
ka because that will
50:04.3
discriminate
50:06.3
against a certain
50:08.3
section of our population.
50:10.3
Na ayaw naman natin
50:12.3
yun, right? So,
50:14.3
pagdating sa ganun, yung
50:16.3
qualifications na ilalagay
50:18.3
natin sa ating Saligang Batas,
50:20.3
we have to be conscious about
50:22.3
ah, being
50:24.3
a democratic
50:26.3
country, no? And therefore, we cannot
50:28.3
put elements
50:30.3
there that will make
50:32.3
us undemocratic.
50:34.3
Tama naman. Tsaka,
50:36.3
hindi porke may PhD ka o kaya
50:38.3
bar-top na ka-chair ka, ibig sabihin,
50:40.3
magiging matino. Pwede maging
50:42.3
magaling kang senador pero magiging
50:44.3
matino ka ba? Ibig sabihin,
50:46.3
isusulong mo bang interest? Interest ng
50:48.3
taong bayan o baka naman interest
50:50.3
ng ilang negosyante na pumundo sa
50:52.3
kandidatura mo, diba? Pwedeng ganun din.
50:54.3
Ang naisip ko rito,
50:56.3
turn the mic, no? Finally, no? Kasi,
50:58.3
siyempre pangit na ba't mo ilalagay sa
51:00.3
konsentusyon, dapat PhD holder,
51:02.3
diba? Sa journalism, kasi may ginawa ko
51:04.3
separate video dito last week, eh.
51:06.3
Meron tinatawag na Pyramid of Journalism
51:08.3
Competence. Ito yung mga skills
51:10.3
and mindset na dapat
51:12.3
meron ng bawat journalist para maging matino.
51:14.3
Naisip ko, baka dapat
51:16.3
siguro on the part of civil society,
51:18.3
people like you and I, pwedeng
51:20.3
gumawa ng ganyan and then promote that
51:22.3
during campaigns or even in between elections,
51:24.3
sabihin, o, pag mag-elec
51:26.3
kayo ng isang senador, dapat
51:28.3
meron silang parang pyramid
51:30.3
of competence for senators, no?
51:32.3
Dapat meron ganito, ganyan, ganyan, ganyan,
51:34.3
ganyan, without necessarily putting
51:36.3
those requirements sa Constitution. Kasi, I completely
51:38.3
agree, no? Pag nalagay natin yan,
51:40.3
eh, magiging restrictive. Ibig sabihin,
51:42.3
eh, lalo because of our
51:44.3
education crisis, ba, eh,
51:46.3
sino nila makakatakbo? Eh, di ganun pa rin.
51:48.3
Yung mga, yung mahihiyaman pa rin,
51:50.3
diba? Tama ba? That's right.
51:52.3
Hindi lang yun. Baka bumili lang
51:54.3
sila ng diploma nila, diba?
51:56.3
So, now, tama
51:58.3
yung point mo, no, Christian? And
52:00.3
siguro, just to bring it back to our
52:02.3
constitutional conversation.
52:04.3
So, alam natin na
52:06.3
hindi yung
52:08.3
Constitution natin ang may problema
52:10.3
when it comes to
52:12.3
having leaders
52:14.3
na
52:16.3
pasasabi natin na
52:18.3
hindi competent, no?
52:20.3
Because, eh,
52:22.3
ang trabaho
52:24.3
ng, to ensure
52:26.3
that our leaders are competent
52:28.3
or the leaders that we elect
52:30.3
have the necessary competence
52:32.3
is supposed to be mga political
52:34.3
parties, eh.
52:36.3
And so, dahil
52:38.3
wala tayong mga totoong
52:40.3
political parties,
52:42.3
wala tayong ganung
52:44.3
tool, no, sa ating
52:46.3
political system. Wala tayong ganung
52:48.3
mekanismo na
52:50.3
nai-ensure na yung mga
52:52.3
tumatakbong kandidato
52:54.3
sa pagkapangulo, eh, yung
52:56.3
karapat dapat talaga.
52:58.3
Kasi wala tayong political parties na matitinu, eh.
53:00.3
So, kung gusto
53:02.3
natin, kung gusto
53:04.3
natin na ang mga kandidatong
53:06.3
tumatakbo
53:08.3
ay karapat
53:10.3
dapat, may talagang
53:12.3
tamang competence,
53:14.3
qualified talaga, ganyan,
53:16.3
dapat
53:18.3
yung isip natin is that magbuo tayong
53:20.3
mga political parties na matitinu.
53:22.3
Diba?
53:24.3
Kasi sila yung makaka-ensure
53:26.3
na yung mga kandidato
53:28.3
ay karapat dapat.
53:30.3
Hindi yung
53:32.3
babaguhin natin yung saligang
53:34.3
batas at sasabihin natin,
53:36.3
okay, meron na tayo
53:38.3
ang mga kandidato natin
53:40.3
magiging competent na.
53:42.3
That's not going to happen if we
53:44.3
still have
53:46.3
poor quality
53:48.3
political parties, no?
53:50.3
For as long as we have the
53:52.3
kind of political parties that we have,
53:54.3
yung mga kandidato
53:56.3
natin is mga bugoks pa rin.
53:58.3
Yun pa rin ang
54:00.3
makikita natin
54:02.3
tumatakbo, no?
54:04.3
With a few exceptions.
54:06.3
I'm happy to say, I'm sad to say,
54:08.3
merong mga, a few exceptions
54:10.3
na dahil
54:12.3
matinu sila, eh nakakatakbo
54:14.3
pa rin sila kahit walang political
54:16.3
party na matinu.
54:18.3
Hi.
54:20.3
Kahit, kahit anong
54:22.3
gawin natin, optimistin talagang
54:24.3
ito yung realidad ng ating
54:26.3
politika, you know? Well, maraming salamat
54:28.3
Atty. Michael Henry Ucinco for
54:30.3
joining us.
54:32.3
Very fruitful yung discussion natin, at least
54:34.3
based dito sa mga reactions sila.
54:36.3
And I'm sure marami naman napulot yung ating
54:38.3
mga kababayan dito sa ating pinag-usapan.
54:40.3
Maraming maraming salamat, Atty. Mike
54:42.3
for joining us.
54:44.3
Maraming salamat, Christian.
54:46.3
Ayun, no.
54:48.3
Sana may laman yung mug, ah. Buto yung
54:50.3
dinabasag, ah.
54:52.3
Pumabot ng Melbourne, ah.
54:56.3
Maraming salamat.
54:58.3
Salamat, Atty. Mike Ucinco.
55:00.3
Okay.
55:02.3
Ayan po. Ibigay natin yan, eh.
55:04.3
Si Atty. Mike Ucinco.
55:06.3
Napaka, napakaliwanag
55:08.3
ng kanyang paliwanag, no. Dito sa ating
55:10.3
mga pinag-uusapan.
55:12.3
Yan po, no. Kasi matagal-tagal na usapan yan
55:14.3
kung, kumbaga, mas
55:16.3
i-educate natin yung ating electorate
55:18.3
or properly inform din. Mahaba-habang
55:20.3
ano yan. Discussion lang.
55:22.3
Yan. Ang sa akin lang po, no. Eto,
55:24.3
pinag-usapan natin ngayon sa programa.
55:26.3
Hindi natin binigyan ng espasyo
55:28.3
yung mga trolls na bugok,
55:30.3
no, para makasira sa ating diskusyon.
55:32.3
I mean, you guys, do your
55:34.3
part, no. Alam nyo naman yung tama.
55:36.3
Yung mga galing tayong mga discussions.
55:38.3
Isa yan sa mga goals itong
55:40.3
ginagawa natin dito sa Facts First, eh, no.
55:42.3
After watching an episode,
55:44.3
you walk away learning more about an issue,
55:46.3
realizing something better
55:48.3
on what to do,
55:50.3
on how to approach things or problems
55:52.3
in our society. Yan ang goal ko
55:54.3
personally, after nyo manood o makinig.
55:56.3
Oo nga, no. Dapat siyata ganit yung ginagawa
55:58.3
natin. Kasi wala naman tayong tinuturo
56:00.3
o pinag-uusapang mali
56:02.3
na dapat gawin natin dito, no. Hindi natin
56:04.3
ginagawa yun dito. Sometimes nagjo-joke tayo,
56:06.3
pero that's a joke. Sarcastic
56:08.3
yan. Pero, seriously,
56:10.3
ang gusto natin dito,
56:12.3
after every episode,
56:14.3
madag sa kaalaman nating lahat,
56:16.3
meron tayong na-realize, and
56:18.3
this should prompt us
56:20.3
into positive action.
56:22.3
Into making our society
56:24.3
much better compared to what
56:26.3
it was siguro five years ago. Ilang naman yan, eh.
56:28.3
Hindi ito nagiging, I'm not trying to be
56:30.3
presumptuous here or messianic. Ang sinasabi ko
56:32.3
lang dito, bago natin,
56:34.3
huwag na nating intayin yung mga politiko natin
56:36.3
na kumbaga gumawa
56:38.3
ng tama para ayusin yung sistema.
56:40.3
Kung dumating yun, maraming
56:42.3
salamat. Pero, we can do
56:44.3
our part, no?
56:46.3
Slowly but
56:48.3
surely, for instance, sa mga conversations
56:50.3
siya sa opisina ngayong Christmas party, diba?
56:52.3
Kunwari, mapag-usapan, kunwari,
56:54.3
yung mga ganyan, diba? Kumbaga,
56:56.3
sulong nyo yung tama, no? You don't
56:58.3
have to lecture people, pero at least
57:00.3
put the
57:02.3
right things out there,
57:04.3
diba? Put it on the table.
57:06.3
Yan ang gawin nyo, diba? Para makatulong
57:08.3
tayo kahit pa paano. And I'm serious
57:10.3
sa sinasabi ko kanina, no? Yung pyramid of journalism
57:12.3
competence. Pwede tayong gumawa ng parang
57:14.3
ganun pattern naman or structure for,
57:16.3
kunwari, for a senator or for a member
57:18.3
of the House of Representatives. O kung
57:20.3
pipili kayo ng presidente, sana
57:22.3
eto yung kanyang, ano,
57:24.3
competencies, no? Yun.
57:26.3
Instead of pushing
57:28.3
for amendments
57:30.3
in the Constitution, kunwari, ilagay
57:32.3
natin, no? Dapat ang presidente,
57:34.3
Ph.D. holder, dapat lawyer,
57:36.3
pangit eh, diba?
57:38.3
Masyado siya magiging restrictive and
57:40.3
undermine yung sinabi ng Atty. Mike. Very undemocratic.
57:42.3
Pero,
57:44.3
on our part, pwede tayo mag
57:46.3
campaign ng ganun, diba? Sabihin natin,
57:48.3
o, bago kayo pumili ng ganito,
57:50.3
isipin nyo, kaya ba niya ito, diba?
57:52.3
O. Kaya sa akin, hindi nga issue
57:54.3
kasi may nagkocomment dito, o.
57:56.3
Bobo raw yung isang senador
57:58.3
dahil hindi raw maramang mag-English.
58:00.3
Sa akin, alam nyo po yung language is
58:02.3
not, ano, yung
58:04.3
in particular, English speaking.
58:06.3
Hindi po siya, ano eh, hindi
58:08.3
siya measured
58:10.3
ng talino o kagalingan
58:12.3
ng isang tao, sa totoo lang, no?
58:14.3
Yung mga kalala nga ako, ang galing mag-English eh,
58:16.3
pero bugok din eh, diba?
58:18.3
O. Kaya mahili mag-English, pero malima
58:20.3
rin naman yung grammar, diba? Pero maganda
58:22.3
yung timbre, diba? My point is,
58:24.3
hindi siya measured eh, ng talino,
58:26.3
sa totoo lang. So,
58:28.3
tanggalin natin yung discussion sa ganun.
58:30.3
Diba? Kung gusto mag-Tagalog o mag-Filipino,
58:32.3
it's actually Filipino,
58:34.3
okay yun, diba? Para mas maraming nakakaintindi,
58:36.3
mas maraming nakakaunawa, at nasagiging
58:38.3
maayos yung flow ng information.
58:40.3
O communication. Ang problema ron,
58:42.3
tama ba yung ginagawa? Yung dapat yung
58:44.3
tinututukan natin, diba? Wala akong
58:46.3
pakialam kung magaling mag-English o hindi magaling mag-English
58:48.3
yung isang senador, for instance. Pero tama ba
58:50.3
yung ginagawa niya? Yun ang sakin.
58:52.3
Diba?
58:54.3
Okay. IQ test.
58:56.3
Pwede rin naman kung kailangan ng IQ test, pero
59:00.3
ewan ko ba?
59:02.3
Kung uubra yan.
59:04.3
Bago po tayo magtapos. Teka, dalawa pa lang
59:06.3
pangalan ko rito, hindi ko na
59:08.3
unshow, kaya high display na.
59:10.3
Okay na.
59:12.3
Binabati po natin si
59:14.3
Pei Pin. Sabi niya,
59:16.3
Good morning, Christian. Katatapos lang manood,
59:18.3
makinig habang nagpe-prep ng breakfast at
59:20.3
continuation.
59:22.3
Paghatid sa mga bata habang matapos
59:24.3
ito. Salamat sa pagbigay ng boses sa mga
59:26.3
nakararaming Pilipino na tunay
59:28.3
na nagmamahal at nagmamarasakit sa ating
59:30.3
bansa. Laks naman.
59:32.3
Kaya, I greet my son.
59:36.3
Tomorrow, December
59:38.3
16, si Christian
59:40.3
Santos. Happy
59:42.3
15th birthday sa'yo,
59:44.3
Christian. Ayan.
59:46.3
Galing sa iyong nanay,
59:48.3
si Josephine.
59:50.3
Ayan. Team replay daw sila
59:52.3
from Las Vegas. Wow.
59:56.3
Salamat pa mga Josephine, no? Happy birthday
59:58.3
sa inyong anak, si Christian
60:00.3
Santos. Tomorrow,
60:02.3
December 16, 15th
60:04.3
birthday niya. Tapos, si
60:06.3
John Nico Vidad.
60:08.3
Ito.
60:10.3
Pa-birthday greeting naman po sa aking
60:12.3
fiance na si
60:14.3
Emmy Lalaine Reyes.
60:16.3
Sweet mo naman.
60:18.3
Birthday niya this coming December
60:20.3
17. We are listening from
60:22.3
Alberta, Canada.
60:24.3
I'm a big fan of you.
60:26.3
Salamat naman sa'yo, John. Thank you.
60:28.3
Happy birthday sa iyong fiance,
60:30.3
si Emmy Lalaine
60:32.3
Reyes. Dito po sa
60:34.3
darating na December
60:36.3
17.
60:38.3
Gusto kong bumisita minsan dyan sa Alberta,
60:40.3
Canada eh. Pero,
60:42.3
tignan natin kung may pagkakataon, no?
60:44.3
Layo eh.
60:46.3
Sa Canada tayo last year eh. Pero hindi natin na
60:48.3
nabisita yung Alberta.
60:50.3
Ayan. I suppose sobrang lamig ngayon dyan, no?
60:52.3
Tapos, ito naman
60:54.3
po si...
60:56.3
Sino ba ito?
60:58.3
Wala nga.
61:00.3
Si
61:02.3
Ker Viuya.
61:04.3
Lim.
61:06.3
Si Ker na lang. Shoutout po
61:08.3
sa mga members
61:10.3
ng Tarlac High School, batch 83.
61:12.3
Sa kanilang
61:14.3
40th
61:16.3
anniversary sa Saturday.
61:18.3
Oh, that's tomorrow.
61:20.3
Tarlac High School was the first public high school
61:22.3
in the Philippines. Ah, ganun po ba?
61:24.3
Teka lang ah.
61:28.3
Ayan. Bless me.
61:30.3
Okay. Nakatsing lang po tayo.
61:32.3
Oh, nga ro. Magandang Alberta, Canada, no?
61:34.3
Ayan. Sige. Sa susunod. Malay niyo.
61:36.3
May pagkakataon tayo makabisita dyan.
61:38.3
Ayan. Okay.
61:40.3
Sige. Shoutout naman kay
61:42.3
Pao DJ sa anak niya
61:44.3
na si D'Andre from Daraga, Albay.
61:46.3
Wow. D'Andre ah. Parang D'Andre
61:48.3
Jordan ah. Okay. Shoutout
61:50.3
kay Susan Martir.
61:52.3
Nanonood daw every night. Maraming
61:54.3
salamat naman sayo. Ayan.
61:56.3
Si Francisco Antonio Mabunga.
61:58.3
Happy holidays. Merry Christmas.
62:00.3
Ang greeting ko po talaga ha. Merry Christmas.
62:02.3
Pasensya na kayo. Kasi...
62:04.3
birthday ni
62:06.3
Christ yung sineselebrate natin eh, no?
62:08.3
Huwag naman nating ibahin, no?
62:10.3
Yung iba, kung gusto silang bumati ng happy
62:12.3
holidays sa mga Christian
62:14.3
tsaka Catholic, okay lang po yan.
62:16.3
Pero huwag naman
62:18.3
natin palitan, no? Ilan ka sa akin, no?
62:20.3
Importante po yan.
62:22.3
Hindi naman offensive siguro panag-Greekian
62:24.3
Merry Christmas, no? Ayan.
62:26.3
The same way na hindi man natin pinapalitan
62:28.3
yung okasyon ng ibang mga paniniwala.
62:30.3
Dahil yan ang ano nila eh.
62:32.3
Okasyon nila eh. Diba?
62:34.3
Huwag niyo mga happy holidays yung sa iba.
62:36.3
Yan ang sa akin lang.
62:38.3
Tapos, si Nanette
62:40.3
Esguerra, si Val.
62:42.3
Magkamag-anak ba tayo?
62:44.3
Listening from Virginia.
62:46.3
Ayan.
62:52.3
Sino pa ba?
62:54.3
Okay.
62:56.3
Abakan niyo nga pala. Meron tayong mga
62:58.3
naka-line up na facts first convos
63:00.3
in the coming days. Ayan.
63:02.3
Abakan niyo. May mga pakulo tayo
63:04.3
bago mag-Christmas break.
63:06.3
Okay? So, maraming maraming
63:08.3
salamat po sa inyong lahat and
63:10.3
salamat sa iyo, Rob C.
63:12.3
Thank you for...
63:14.3
Thanks for the truthful journalism.
63:16.3
Ayan. Si Jason
63:20.3
Bambe
63:22.3
from Tagkawayan, Quezon.
63:24.3
Ayan. Maraming salamat sa iyo. Merry Christmas din.
63:26.3
Si Mr. Isagani
63:28.3
Jose. Binabati rin natin. Shout out
63:30.3
sa kanya. Tapos, si George.
63:32.3
Watching from Las Vegas din.
63:36.3
Ayan.
63:38.3
Kumusta ba yan?
63:40.3
Las Vegas ba yung Sin City?
63:42.3
Ayan. Maganda dyan.
63:46.3
Napunta na tayo yun mga ilang
63:48.3
beses pero never nating sinubukan yung
63:50.3
sugal dyan. Not even a
63:52.3
slot machine. Ayan.
63:54.3
Ikakain ko na lang. Ayan.
63:56.3
Si Pinoy Gentiles.
63:58.3
Ayan. Shout out
64:00.3
peace.
64:02.3
Ayan. Meron
64:04.3
para tayong troll na binalak na kanina kasi
64:06.3
walang kakwenta-kwenta eh. Nakakabobo
64:08.3
lang eh. Sayang naman ang ating
64:10.3
ano. Si Eugene
64:12.3
Villanueva. Shout out. Watching
64:14.3
from Kuwait.
64:16.3
Si Pinoy Gentiles. Ano?
64:18.3
Taga Davao. Duterte Land.
64:20.3
Kumusta ba dyan sa Davao ngayon?
64:22.3
Malamig ba dyan kahit papano? Dito
64:24.3
kasi sa Manila
64:26.3
ang init eh.
64:28.3
Si Roselia Delgado
64:30.3
Kezonian and Athamasian here in the UK.
64:32.3
Wow. Maraming salamat po.
64:34.3
Si Kennedy Santos. Shout out
64:36.3
sir. Abot pa. Okay. Umabot ka.
64:38.3
Si Felvin
64:40.3
Zongalia.
64:42.3
Watching from Jersey City
64:44.3
sa New Jersey. Felvin Zongalia.
64:46.3
Related ka ba rin sa ano? Yung boxing writer?
64:48.3
Si Ryan Zongalia. Ayan.
64:50.3
Medyo ano. Si Manny
64:52.3
Diaz from Winnipeg. Sa Canada rin.
64:54.3
Ayan. Sabi ni
64:56.3
Monique, bagong sweldo ang mga trolls ngayon.
64:58.3
Sana ho. Pumingi kayo ng
65:00.3
13th month pay kayo mga troll.
65:02.3
Sa kawalang hiyaan nyo. Sana meron kayong 13th
65:04.3
month pay kahit papano. Nasa batas po
65:06.3
yun. Tapos
65:08.3
dapat generous yung mga boss
65:10.3
nyo. Nagbibigay din ang Christmas bonus.
65:12.3
Para naman may
65:14.3
mapalakay sa pangawalang hiyaan nyo ng isang
65:16.3
taon. Diba?
65:18.3
Ayan.
65:20.3
Magkabag-anak ba tayo
65:22.3
na net?
65:24.3
Ako. Pakitrace na lang kung saan ha.
65:26.3
Ito.
65:28.3
Si June de Leon. Shoutout from
65:30.3
Rizal. Si
65:32.3
Bener. Watching from
65:34.3
the UAE.
65:36.3
Kilala ko to ah.
65:38.3
Si Jervis Manahan. O ba yung reporter?
65:40.3
Ito yung reporter lang ano ah.
65:42.3
Channel 2 ah.
65:44.3
Ayan.
65:46.3
Sino po ba to?
65:48.3
Si...
65:50.3
Shoutout sa wife
65:52.3
ni
65:54.3
Sandring.
65:56.3
Si Aileen Guevara.
65:58.3
10th anniversary
66:00.3
nila sa December 19.
66:02.3
Wow.
66:04.3
Si Connie from Fami Laguna. Maraming
66:06.3
salamat sa'yo.
66:08.3
Erwin Cuevo. Watching
66:10.3
from Dubai.
66:12.3
Si Jay Palcon.
66:14.3
Watching from Ireland. I suppose
66:16.3
sobrang lamig na ngayon dyan.
66:18.3
Daming nanonood ngayon sa ibang bansa.
66:20.3
Ito yata yung time slot nyo. Si Sally
66:22.3
Laggy from
66:24.3
Rio. Si Romeo
66:26.3
Sergio Jr.
66:28.3
from Italy. Si Lorita
66:30.3
de Gala.
66:32.3
Shoutout
66:34.3
sa mga walang kwenta.
66:36.3
Grabe. Sorry. Akala ko.
66:38.3
Lugar yung nakalagay eh.
66:40.3
Si Emily. Emil
66:42.3
Velarde. Sorry. From London.
66:44.3
Ayan. Si
66:46.3
Ver Marquez. Shoutout ulit sa family
66:48.3
niya. Okay. Sige.
66:50.3
Sarcastic Man. Watching
66:52.3
while working
66:54.3
at home. Ayan. Sarcastic
66:56.3
Man.
67:00.3
Ayan. Si Nixon Caparaz.
67:02.3
Watching from San Jose, California.
67:04.3
Okay.
67:06.3
Sige na. May makatatapusin po pa ako.
67:08.3
Pa po ako. Monday. Kita-kita
67:10.3
po tayo ha.
67:12.3
Kita-kita po tayo Monday.
67:14.3
Sa Wednesday next week, guest naman natin si
67:16.3
Comlec Chairman George Garcia.
67:18.3
Mag-uusapan natin yung pag-disqualify
67:20.3
sa Smartmatic at
67:22.3
iba pa mga election-related
67:24.3
issues. Yung nga, ako
67:26.3
unayin dito sa paparating na midterm election sa
67:28.3
2025. That's for Wednesday
67:30.3
next week. Okay?
67:32.3
Maraming salamat po
67:34.3
sa inyo. And sa uuli din, ako po si
67:36.3
Christian Esguerra sa Team Replay at
67:38.3
saka sa Team Delay. Maraming
67:40.3
maraming salamat po sa inyo. Magandang
67:42.3
gabi po. Have a
67:44.3
great and blessed weekend ahead.
67:52.3
Thank you very much.
67:54.3
Thank you.


See more of Tagalog.com by logging in
Join for the free language discussion group, flash cards, lesson tracking and more.