Mga Bawal Gawin sa Baradong Ugat at High Cholesterol. By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist) Panoorin ang Video: https://youtu.be/qZyVz8bAOnw

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Topic po natin na baradong arteries, baradong ugat sa paa, high cholesterol,

ano ba mga bawal gawin dito, ano lunas dito, at syempre,

ano yung mga senyales na may bara na pala tayo dito sa paa na hindi natin alam.

Ayan o, barado na yung mga ugat, tingnan natin.

Pag nagbabara yung mga ugat sa paa, so artery yan, nagbabara, maraming dahilan.

Ang tawag natin dyan, peripheral artery disease.

Isang dahilan dito, mataas ang cholesterol. Possible yan.

Very high cholesterol sa unhealthy foods, kaya nagbabara yan.

Pero meron pang ibang dahilan ng barado ng ugat.

Pwedeng diabetes na hindi ginagamot, pwedeng high blood, pwedeng nagkakaedad,

pwedeng nerve problem, pwedeng malakas manigarilyo,

tsaka marami po, 12 to 14.

14% nagkakaroon ng baradong artery, ugat sa paa.

Pag edad 75 years old, marami na, 20% meron ng bara.

At kung merong bara na nga sa paa, mataas din yung risk na magkakaroon ng heart attack or stroke.

Ibig sabihin kasi po, yung mga artery sa buong katawan, pare-pareho naman yan.

Ito, mga artery sa paa, barado, may artery din sa puso, may artery din sa utak.

So, pag barado na yung sa paa, nakita mo yung senyali sa paa,

possible may nakatagong bara na rin sa puso.

Hindi naman natin na angiogram lahat.

Possible may bara na rin sa utak.

So, pwedeng warning signs, itong 7 signs na may barado na.

High cholesterol, isang dahilan.

Tulad nga sinabi ko, bakit nagbabara?

Ayan, ito yung normal na tao sa paa na walang baradong kolesterol,

maganda daloy ng mga red blood cells,

ito, barado, kita nyo, ayan o, nag-ipon na yung plaque.

So, pwede dahil ito sa high cholesterol, pwede dahil sa sigarilyo,

pwede dahil sa diabetes o high blood na hindi ginagamot.

Pag tumataas ang high cholesterol, puro prito, unhealthy foods.

Prito, fast food, matatamis, mamantika, puro ganon.

Kulang sa exercise.

Hindi na-control ang high blood, hindi na-control ang diabetes, nagbabara din yan.

May lahi na ito.

May lahi na mataas ang cholesterol, nasa dugo ninyo talaga.

O dati na may stroke o heart attack.

So, pag may bara, kailangan i-check ang cholesterol.

Gusto natin 200 mg and below, normal yan.

Pag lampas 240, mataas na yan.

Diet, exercise and possible gamot sa cholesterol.

May good cholesterol, HDL, may bad cholesterol.

Sine-check yan sa laboratory test.

Pag sine-check ang cholesterol.

Pwede nyo pa-check.

Pero ito yung 7 warning signs ng high cholesterol at ng baradong ugat na hindi pa alam ng karamihan.

Number 1, malamig ang paa, malamig ang legs.

Di ba?

Normally kasi, pag maganda daloy ng dugo sa paa, dapat medyo warm yan.

Ngayon, kung yung isang paa lang ang malamig, isang paa ay warm.

Mainit, isang malamig.

Ang malamig na paa, baka siya yung barado.

Baka may peripheral artery disease.

Dapat pareho kasi yan eh.

Another tip na hindi ko lang nilagay dito kasi pwede rin kapain yung pulso.

May pulso dito. Yan ang ginagawa ng doktor.

May dorsalis pedis, may pulso dyan, may artery.

Pinapatong namin yung kamay namin dun sa paa dito.

Mararamdaman mo yung tibok ng puso.

Kung mahina ang tibok, yung isang tibok ng puso, normal.

Kung isang paa, mas mahina.

Baka barado yung isang paa na mas mahina.

Ibig sabihin, mahina yung blood supply eh.

Kaya nanlalamig yung paa.

Number two sign, pwedeng nangingiting.

Pag barado na yung artery, banda rito sa taas,

hindi na bumababa yung dugo.

Kunti na lang.

Kaya parang namamatay itong part.

Parang nasisira.

Sa puno, pag wala ng supply ng tubig, nutrition, yung isang sanga,

pwedeng humina yung sanga, malagas yung mga dahon,

pwedeng mahulog yung sangang yun.

Pero bago nag-iiba ang kulay, lumilit ito, nangingitim yung paa.

Sign na may barado yan dito.

Pangatlo, namamanhid.

Maraming cause ng pamamanhid.

Pwedeng nakaupo ka na matagal,

pwedeng may sciatica, yung nerve ang may problema.

Diba?

Pwedeng may diabetes, nerve problem din.

Pero yung barado yung artery, pwede rin magmanhid.

Diabetes, pwede rin.

High cholesterol na matagal, pwede rin.

So pag namamanhid, hahanapin yung cause.

Possible din yan.

Pwede burning of the toes.

Ibig sabihin, parang iba yung feeling.

Parang umaapoy yung paa.

Mainit na mainit ang pakiramdam.

Ibig sabihin, kulang ang daloy ng artery.

Kulang ang daloy ng dugo.

Parang nagre-reklamo siya.

Nahihirapan siya.

Parang kulang ako sa oxygen.

Kulang ako sa nutrition.

Kaya nga, nagbabago yung kulay.

Nagiging mas manipis yung balat.

Namamanhid na nga.

Nanlalamig na nga.

Tapos burning sensation pa.

Hair loss.

Tulad na sinabi ko, parang puno.

Nalalagas yung mga leaves.

Ito normal, may buhok.

Dati may buhok lahat yung paa niya.

Ngayon yung binti niya, kalahati na lang may buhok.

Tapos ito, konti na lang.

Nawala.

Bakit walang buhok dito?

Possible may peripheral artery disease.

Sama-sama itong mga senyales.

Nawala yung buhok.

Nangingitim.

Nanlalamig.

Tapos nangingimay.

Ayan.

Ito.

Ito, other examples lang ng mga ibang problema din sa paa.

Pero hindi ito artery.

Varicose veins.

Iba din ito.

Pagmamanas, veins yan.

Skin changes, artery yan.

At pag matagal nga barado yung artery,

pwede magsugat.

Mag-ulcer.

Ito yung delikado.

Oras na magsugat, hindi na maghilom.

Kasi nga, kulang ang blood supply.

Hindi siya maghihilom.

Pwedeng maputol yung paa.

Very common sa diabetes.

Diabetes, common.

Smoker, common din.

Diabetes, smoker, high cholesterol.

Lahat yan pwede mag-cause ng pagbabara.

Number six.

Ito, nagbublu.

Pag nagblu na yung mga daliri ng paa,

ay ibang usapan na yun.

Kulang na talaga ng oxygen yun.

Emergency po ito.

Hindi po maganda yan.

Leg cramps, pwede rin.

Pero siyempre, ang pulikat, maraming dahilan.

Hindi lang peripheral artery disease.

Pwedeng pinupulikat ka.

Kulang ka sa tubig.

Dehydrated ka.

Pinupulikat ka.

Napagod ka buong araw.

Hindi ka nag-stretch.

Mababa ka sa potassium.

Low potassium.

Low calcium.

Kulang ka sa saging.

Or pwede nga, barado rin yung artery.

Isa lang yan sa maraming sintomas.

Other symptoms ng barado yung artery or high cholesterol.

Actually, ito, komplikasyon na ito.

Pang heart attack na ito.

Masakit ang dibdib.

Parang may nakadagan.

Nabubulol.

Hindi na makalakad.

Stroke na ito.

Nahihilo.

Masakit yung legs.

Pwede rin yan.

Isa pa palang senyales yung intermittent claudication.

Yung pag naglalakad ka 5 to 10 minutes,

sumasakit ang paa.

Pag naglalakad 5 to 10 minutes, sasakit.

Sabihin, napapagod.

Uupo ka.

Mawawala yung sakit.

Tapos, lakad ka ulit.

Pagkalakad ng 5 to 10 minutes,

sasakit ulit.

Ibig sabihin, may limit lang yung blood supply mo sa paa.

Napapagod siya.

Intermittent claudication, tawag doon.

Para malunasan ng baradong arteries sa paa

and high cholesterol,

exercise talaga.

Walking.

Maganda.

Tuturo ko sa inyo mamaya.

Kahit sumasakit yung paa,

kahit may intermittent claudication,

ipipilit ilakad.

Ipupush.

Ipupush mo sarili mo.

Tuturo ko po mamaya.

Frequent exercise.

Healthy weight.

Pag-overweight, mas hirap yung

konti na lang yung blood supply mo.

Tapataba pa, mas hirap.

Stop smoking talaga.

Tigil sigarilyo, tigil alak.

Pati nga, air pollution.

Gamotin ang diabetes.

Kailangan control na control ang blood sugar.

And high blood sa gamot.

Pag talagang strict control.

At syempre, yung healthy diet natin napakalaga.

Exercise.

Healthy weight.

Stop smoking.

Healthy eating.

Control diabetes and blood pressure.

Ito talaga sa baradong ugat.

Pero meron pa ako mas magandang tip.

Ito yung sinasabi kong intermittent claudication.

Lakad, masakit.

Barado yung artery.

Meron dito, yung iba,

ini-scan.

May scan silang ginagawa.

Nakikita may bara.

Yung iba, inooperahan.

Siyempre, inooperahan.

Mahal.

Mag-gastos.

Hindi kayo nang maraming kababayan natin.

May option dyan.

Pero syempre, may pros and cons din yan.

Pero kung super bara, wala nang magagawa o operahan.

Pero pwede mo rin ipilit sa exercise.

Aerobic exercise therapy.

Kahit barado yung arteries, ilalakad mo pa rin.

Lakad mo pa rin.

Tapos pahinga pag masakit.

Lakad pa rin.

Tapos pahinga.

Tapos lakad pa rin.

I-push mo.

Every day, five times a week.

Pag nilakad-lakad mo, kahit barado yung arteries,

kahit masakit, konting tiis, gaganda yung muscle mo sa paa.

Pwedeng mag-improve yung muscle, metabolism.

Pwedeng lumayo yung lakad mo.

Dapat gawin mo matagal.

At least six months.

Six months to one year or more.

Pipilitin mo.

Makikita mo gaganda yung daloy ng dugo ulit.

Parang pinipilit mo.

Parang gripo.

Gripo ang barado.

May kalawang.

Pag sinarang mo na yung gripo, forever na may kalawang yun.

Talagang hindi na dadaloy.

Pero kahit konti yung daloy ng tubig,

laging naka-on,

tapos pinupush mo,

binibigyan mo ng pressure

para lumabas yung tubig doon sa kalawang,

kakaulit-ulit mo,

baka matanggal yung kalawang,

makalakad ka na.

Yan ang intermittent claudication.

Pag naglalakad, barado.

Leg pain while walking.

Masakit.

Kailangan lakad ka 3 to 10 minutes

na ma-maintain mo yung speed.

Pag pipilitin mo ilakad,

reduce pain.

Hindi ka magkakaroon ng heart attack at stroke.

Hindi ka ma-operahan sa paa.

Gaganda mood mo. Hindi ka depressed.

Gaganda tulog mo.

Gaganda isip mo.

Gaganda yung timbang mo.

Kasi may galaw ka.

30 to 60 minutes.

5 times in a week.

Ayan. Walk, rest, walk, rest.

Ayan.

Lakad, pahinga.

Lakad, pahinga.

Pilit, pilit.

Tingnan mo sa ibang bansa.

Pag kahit 80 years old,

90 years old,

lakad pa rin.

Kahit kuba.

Basta may galaw, mas maganda.

Oras na mag-wheelchair,

oras na mag-bedridden,

doon na pahina,

nang pahina, nang pahina.

Kasi yung lakad,

yan ang magtatayo sa katawan natin.

Yan ang magtatayo sa muscle natin.

Yan ang magpapadaloy ng dugo.

Oras naka-wheelchair,

magpapigahan na lagi.

Hindi na po pwede.

Kahit tumayo lang kayo ng 5 minutes,

sipa-sipa lang paa,

may tulong na yan.

So, pipilitin natin.

Makatayo, makalakad.

Lakad-lakad para humababuhay.

Lakad-lakad sa baradong ugat,

sa artery.

Yung iba kasi,

nakaramdam ng sakit, takot na eh.

Ito.

Do not fear walking with leg pain.

Huwag matakot maglakad kahit masakit ang paa.

It will not harm you.

Mas makakatulong nga eh.

Pinipressure mo siya eh na mas gumana.

Kaya kahit hingal tayo sa kakalakad,

kakasubok ng 5,000, 7,000 steps,

okay lang yun.

Tulog mo, hingal ka.

At least next day, mas malakas ka.

Kung higa lang ng higa, eh wala na.

May kasabihan tayo,

use it or lose it.

Pag hindi mo ginamit yung paa mo,

hindi mo maglakad, hindi ka maglakad,

hindi ka na makakalakad.

Sabayan mo pa ng ibang exercise.

Healthy food, oatmeal.

Diba?

Ito, mga nuts,

isda,

beans,

mongo, pwede yan.

Hindi yan bawal sa arthritis.

Healthy fruits and vegetables,

lahat ng gulay, pwede.

Avocados,

bawas sa prito,

puro mga steam lang tayo.

Garlic, onion,

olive oil,

antioxidant,

tsaa, black tea, pwede po yan.

So mga healthy food, huwag magpapataba

para mabawasan ang bara sa katawan natin.

Salamat po.