Makikita sa Dumi kung may Sakit ka o Wala. - By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:39.2
So merong 1 hanggang 7.
00:42.6
Pag number 1, type 1 ka, sobrang tigas ang dumi.
00:47.8
Pag type 7, sobrang tubig, nagtatae.
00:51.9
So 7 nagtatae, 1 constipated.
00:55.0
So paano natin malalaman sa itsura?
00:58.2
Pag nakita mo na bilog-bilog na parang bato, parang bato siya, ay talagang constipated yan. Matigas yan.
01:07.1
Pag hinayaan mong ganito, 1 week, 2 weeks, pwede ka mag-almoranas, magkasugat sa puwet, di ba?
01:14.1
Mahirap yan, may anal fissure pa.
01:16.6
Number 2, okay, palambot tayo ng palambot.
01:20.0
Matigas pa rin siya, para siyang sausage, pero magkadikit na siya.
01:24.1
Pero matitigas pa rin siyang bilog-bilog.
01:27.7
Okay, lumpy na siya, constipated pa rin yan.
01:31.4
Pero medyo solid na matigas.
01:33.6
Masakit yan pag lumabas sa puwet natin.
01:36.8
Number 3, ito, para na siyang sausage o hotdog na medyo mas makinis na.
01:44.4
Okay, so pag makinis na, normal na yan, healthy na yan.
01:49.7
Papunta na tayo sa number 4.
01:51.6
Ito, parang ahas na ito.
01:54.1
Like, medyo malambot na, yan ang pinaka-normal.
01:59.1
Hindi yan masakit pag lumabas sa puwet natin kahit may almoranas.
02:02.7
Paano? Ano na siya? Smooth na siya.
02:04.7
Ang problema dito sa matitigas, minsan may nakain tayong mga matitigas na bagay, di ba?
02:12.1
Merong mga parang tulis-tulis yan eh.
02:14.5
Minsan may mga hindi talaga natutunaw lahat.
02:17.8
Kaya kung mayroong matutulis-tulis yan, tapos may almoranas ka, naku!
02:24.1
Kaya dapat sugat.
02:26.1
Kaya dapat dahan-dahan.
02:28.1
Kung hindi masusugat ka, kaya delikado ito eh.
02:30.1
May complication ito sa almoranas.
02:32.1
So ito gusto natin, number 4.
02:34.1
Pag number 5, okay pa rin naman ito, kaya lang hiwalay-hiwalay na siya.
02:39.1
Malambot na siya.
02:41.1
Okay, pwede po kayo mag-comment ano yung type ng dumi nyo.
02:45.1
Ito, medyo magtatae pero okay pa rin naman ito.
02:49.1
Number 6, ito hiwalay-hiwalay na.
02:53.1
Pag hiwalay-hiwalay na siya at parang tubig-tubig na siya, diarrhea na ito.
02:59.1
At pag ito, champurado na, parang tubig na, diarrhea na yan.
03:05.1
So 6 and 7, sobra lambot na ang dumi.
03:08.1
1 and 2, sobra tigas.
03:10.1
Ako mas gusto ko number 5 eh.
03:12.1
4 or 5 lang tayo para sa may almoranas.
03:15.1
Mamaya may tips tayo sa diarrhea and sa constipation.
03:19.1
So yan, forma 1 to 7, dapat alam nyo yan.
03:23.1
Tapos, mamaya papakita natin yung mga abnormal ah.
03:27.1
Ano ang normal ng pagdumi kung normal ba?
03:30.1
Dapat ang kulay brown.
03:32.1
Brown, a little light brown, dark brown, okay lang yan.
03:36.1
Kasi merong bilirubin eh.
03:38.1
Galing sa liver, galing sa gallbladder yan, okay.
03:42.1
Maamoy ba ang dumi? Normal lang maamoy. Maraming bakteriya kasi.
03:46.1
Dapat hindi masakit ang paglabas.
03:50.1
Hindi ka umiiri ng sobrang tigas dapat.
03:53.1
Dapat malambot nga siya eh.
03:55.1
Dapat yung type 4, type 5 lang eh.
03:58.1
Soft to firm ang dumi.
04:00.1
Mas maganda kung dudumi once a day.
04:04.1
Once a day, twice a day, normal pa yun.
04:08.1
Pag naging 3 times, 4 times a day, malambot na yan.
04:12.1
Kung once a week, sobra naman tigas na yan.
04:15.1
Gano'ng katagal na pagdumi?
04:19.1
Dapat mga 10 minutes to 15 minutes tapos na.
04:25.1
Pag nasa banyo ka 30 minutes, kalahating oras, eh baka constipated ka na.
04:31.1
Baka may hemorrhoids ka na o may ibang problema ka pa.
04:35.1
Ngayon, depende sa kulay ng dumi, malalaman din kung may sakit o wala.
04:41.1
Ito po, healthy colors at medyo unhealthy color.
04:47.1
Pag brown, normal yan.
04:50.1
Light brown, pwede pwede pa.
04:52.1
Paano kung green?
04:54.1
Green kasi minsan, baka meron ka na inom na vitamins.
04:58.1
Or marami kang gulay, naparami ka ng kangkong,
05:02.1
spinach, nagiging green din yan.
05:04.1
Misa may fiber pa.
05:06.1
Paano naman kung yelo?
05:08.1
Yelo na parang may mantika na greasy na oily na yelo.
05:14.1
Minsan, mabilis ang pagdumi mo.
05:17.1
Baka meron ka na kain na gatas na nag-tie ka, may lactose intolerance ka.
05:23.1
Medyo mag-tie ito, nagiging yelo.
05:27.1
Pero kahit nang ibang kulay, normal pa ito dapat.
05:31.1
1 to 2 days, ganito kulay, walang problema.
05:34.1
Basta huwag lang 1 week o 2 weeks.
05:37.1
Paano naman pag ang dumi mo, kulay puti o light color or light gray.
05:43.1
O ibang usapan yan.
05:45.1
Kapag ang kulay namuti, itatanong agad ng doktor.
05:49.1
Naninilaw ka ba? May jaundice ka ba?
05:52.1
Ang ihi mo ba? Madilaw ang ihi.
05:54.1
Anong ibig sabihin?
05:56.1
Kulay maputi ang dumi, madilaw ang ihi.
06:00.1
Usually, may liver problem, may gallbladder problem.
06:04.1
May nagbara dun sa bile.
06:07.1
So, pa nagbara sa bile, lumalabas sa ihi.
06:11.1
Ayaw lumabas sa dumi.
06:13.1
Dahil ang nagbibigay, yung bilirubin, nagbibigay ng kulay.
06:17.1
So, naglalight siya.
06:18.1
Titignan ko may liver problem.
06:20.1
Baka may bato sa gallbladder o sa bile duct.
06:25.1
Ito yung ayaw natin.
06:30.1
Pag kulay itim, lalo na yung, parang ano po ito eh.
06:36.1
Diba ang dinuguan? Red yun, diba?
06:40.1
Pag nalagyan ng suka, nagiging itim.
06:43.1
Ganon din ang nangyayari.
06:44.1
Pag may dumudugo sa katawan, let's say, may ulcer, dumudugo ang tiyan.
06:49.1
May esophagus, may dumudugo.
06:52.1
Tapos may acid yung tiyan natin, nagiging itim.
06:55.1
So, pag may itim, possible may dugo.
06:58.1
Tsaka, nakakita na ako ng ganitong itim na may dugo.
07:02.1
Parang, parang tar siya, tar-y.
07:05.1
Parang, parang paste na may ibang amoy.
07:09.1
Amoy malansa na parang, malansa na parang dugo.
07:12.1
May, may ganun ang forma niya.
07:15.1
So, black tar-y, may dugo sa tiyan.
07:18.1
Dumudugo. Malamang ulcer yan.
07:21.1
Pero, pag maitim, pwede rin naman nakainom ka ng iron supplement.
07:27.1
Pag iron supplement, nangingitim.
07:29.1
Or, marami kang kinain dinuguan.
07:32.1
Okay? Marami kang kinain dinuguan, nag iron supplement.
07:35.1
Pwede mangitim-ngitim.
07:37.1
Pero, pag tinanggal mo na yun,
07:40.1
yung tumigil ka na sa iron supplement,
07:43.1
or dinuguan, dapat babalik sa normal.
07:46.1
Pero, pag laging maitim, dugo yan.
07:49.1
Pag pula, ay dugo po yan.
07:54.1
Pag bright red, ang dugo pwede sa almoranas,
07:58.1
pwede sa colon, may dumudugo sa small intestine, large intestine.
08:02.1
Pwede ng colon cancer, pag ganyan.
08:04.1
So, itong dalawa ang hindi maganda.
08:08.1
Red, pwedeng dugo.
08:10.1
Although red, meron din naman mga pagkain red.
08:13.1
Meron kang kinain na masyadong red.
08:15.1
Pero, bira lang naman yun.
08:17.1
Black, ayaw mo rin.
08:19.1
Isa pa, parang lapis ito.
08:24.1
Minsan, pag ganitong sobrang nipis, pwedeng masikip yung sa puwet natin.
08:29.1
Yung anal sphincter, masyadong masikip.
08:31.1
Kaya, parang lapis lumalabas.
08:33.1
Or, pwedeng may colon cancer.
08:36.1
Yun yung ayaw natin.
08:37.1
Kasi nga, may bukol dun sa colon.
08:40.1
Kaya, paglabas, laging manipis.
08:43.1
Kung paminsan-minsan, okay lang yan.
08:45.1
Baka malambot lang dumi mo.
08:47.1
Pero, kung palaging ganyan, hindi po maganda.
08:52.1
So, bakit nagbabago ang kulay?
08:55.1
Bakit nagbabago yung tigas ng dumi?
08:58.1
First, baka may nakain kang sera.
09:00.1
Food poisoning, magtatai ka.
09:02.1
Stress, sobrang stress.
09:04.1
May exam, may gagawin.
09:06.1
Biglang magtatai.
09:09.1
May irritable bowel syndrome.
09:11.1
Lagi rin nagtatai o minsan constipated.
09:15.1
Dehydrated, pagkulang ka sa tubig.
09:19.1
Diba sinasabi ko sa inyo,
09:20.1
walong basong tubig or liquid in a day.
09:22.1
Hindi ka umiinom ng tubig, titigas ang dumi mo.
09:26.1
Malakas ka sa alak, sa kape.
09:29.1
Hindi ka umiinom ng tubig, puro alak and kape.
09:31.1
Pwede ka rin ma-dehydrate.
09:33.1
Magko-constipation.
09:34.1
Kaya, nai-stop ka.
09:35.1
Kaya, nai-stop ang dumi niya.
09:39.1
Kulang ka sa fiber.
09:40.1
Kulang ka sa gulay.
09:42.1
Kailangan mo kasi yung gulay.
09:43.1
Ang maganda kasi sa gulay,
09:45.1
marami siyang parang walis-walis.
09:47.1
Parang walis ting-ting eh.
09:49.1
Parang siyang marami siyang fiber.
09:51.1
Ito, fruits and vegetables.
09:53.1
Parang yung mansanas, diba?
09:54.1
Yung balat niya, maraming fiber.
09:56.1
Kahit yung orange, yung pongkam, diba?
09:58.1
May mga fiber yun.
09:59.1
Yung suha, may fiber.
10:01.1
Pag maraming fiber, may bulk.
10:03.1
Parang solid siya.
10:04.1
Parang solid siya.
10:05.1
Pag dumaan siya sa small intestine, large intestine,
10:08.1
tuloy-tuloy siya may laman,
10:10.1
paglabas niya, maganda ang dumi.
10:12.1
Isang bagsak maganda.
10:14.1
Pero, pag kumain ka ng puro kanin,
10:20.1
parang liquid lang yun eh.
10:22.1
Kaya, hindi siya,
10:24.1
minsan nagko-constipate, tumitigas siya.
10:26.1
Mas maganda yung maraming fiber.
10:28.1
Parang winawalis niya yung dumi sa bituka natin.
10:32.1
Kung meron kang allergy sa
10:34.1
pagkain, hindi ka pwede sa
10:36.1
gatas o ibang pagkain,
10:38.1
pwede ka rin magtai.
10:40.1
Medical condition.
10:42.1
Ito nga, may colon cancer.
10:44.1
Ayaw natin, nagbabago yung dumi.
10:46.1
Papastool test tayo.
10:48.1
Pwede pa check yung dumi sa laboratory.
10:52.1
plastic container.
10:54.1
Pag binigay mo sa kanila,
10:56.1
malalaman kung may dugo,
11:02.1
O baka yung iba, nakalunok na muna.
11:04.1
Sana lumabas yung barya.
11:06.1
Diba, makikita mo.
11:08.1
O meron ka na kain
11:10.1
okra, minsan lumalabas yung seeds.
11:12.1
Meron din, depende.
11:14.1
Kung may thyroid problem,
11:20.1
Malambot din ang dumi.
11:22.1
Irritable bowel, meron din inflammatory
11:24.1
bowel disease. Ito,
11:26.1
medyo rare pero nagdudugu din.
11:30.1
para gumanda ang pagdumi natin.
11:34.1
gulay, tulad na sinabi ko,
11:36.1
dalawang tasang gulay sa isang araw.
11:40.1
8 glasses of fluid in a day.
11:42.1
Probiotics, ok naman ang probiotics.
11:44.1
Supplement sya na
11:46.1
nakakalambot konti ng dumi.
11:48.1
Lifestyle change,
11:52.1
galaw-galaw. Exercise,
11:54.1
lakad-lakad. Diba, alog-alog.
11:56.1
Pwede sumayaw, pwede mag-stretch.
11:58.1
Lalo na pag tumatanda po,
12:02.1
50 years old, bumabagal ang
12:04.1
galaw ng bituka. Mas
12:06.1
matanda, mas constipated.
12:08.1
Mas matanda, mas mabagal ang galaw.
12:10.1
Mas matanda, mas kulang
12:14.1
gastric juice natin.
12:16.1
Kahit yung pancreas, yung
12:18.1
pantunaw ng taba,
12:20.1
pantunaw ng pagkain ng tiyan natin,
12:22.1
mahina na. Kaya pag matanda
12:24.1
na, medyo pag senior na,
12:28.1
hindi ka matunawan. Kasi kulang
12:30.1
na ang panunaw, mabagal pa
12:32.1
yung galaw, kaya constipated. Para
12:34.1
bawiin yan, dahan-dahan
12:36.1
ng kain plus galaw-galaw,
12:38.1
exercise, lakad, o mag-stretch.
12:42.1
Yung iba nga, minamasage pa yung tiyan,
12:44.1
inaalog-aalog eh. O tumatalon-talon
12:46.1
sa umaga, pwede rin yun.
12:48.1
Diba, pinipisil-pisil
12:50.1
dito, pwede rin. Para lang
12:54.1
Kailan kukonsulta?
12:56.1
1 week, 2 weeks na
12:58.1
normal yung kulay. O magpa-check kayo
13:00.1
kung may nakita kayong abnormal.
13:02.1
Kung may bulate nakita, pa-check kayo.
13:04.1
Baka may bulate. Diba?
13:06.1
May gamot para sa bulate.
13:08.1
Constipated? Okay.
13:10.1
Pag constipated ka,
13:12.1
matigas ang dumi. Yung type 1, type 2
13:14.1
na sinasabi ko na matigas
13:16.1
ang dumi, more exercise,
13:20.1
fiber-rich foods, maraming gulay,
13:24.1
mga pampalambot ng dumi.
13:26.1
Train your body to go. Pali.
13:28.1
Gawin mo schedule.
13:30.1
Para masanay yung tiyan. Every morning
13:32.1
dudumi, every evening dudumi.
13:34.1
Pili ka ng time mo. Paulit-ulit
13:36.1
para masanay siya.
13:40.1
pagkain, gulay at
13:42.1
prutas pang pa-dumi? May kodigo ako.
13:44.1
Apat na P. Four Ps.
13:46.1
Pakwan. Malakas makalambot
13:50.1
Papaya. Medyo-medyo.
13:52.1
May tulong lang konti. Papaya.
13:56.1
Pears. Okay din ang pears.
13:58.1
Prune juice. Malakas din.
14:00.1
Pea. Pero huwag naman
14:02.1
sa baso. Mga one-fourth glass
14:04.1
lang ng prune juice. May nabibili.
14:06.1
Kasi kung sumobra, baka magtai ka naman eh.
14:08.1
Grapes. Nakakalambot din.
14:12.1
Ang problema lang kasi pag damihan mo
14:14.1
ang grapes, damihan mo ang manga, damihan mo
14:16.1
pakwan, tataba ka naman eh.
14:18.1
O kaya hindi rin pwede masyadong marami.
14:20.1
Maganda halo-halo. Konting
14:22.1
pakwan, konting papaya,
14:24.1
konting grapes, konti-konti.
14:26.1
Tapos lagyan mo ng mga gulay.
14:28.1
Gulay, okay naman.
14:32.1
ang dumi mo. Pero kung
14:34.1
meron ka ng almoranas o
14:36.1
may sugat na yung sapuet mo,
14:38.1
pag maraming gulay, minsan
14:40.1
masakit pa rin eh.
14:42.1
Kasi malaki siya eh.
14:44.1
Medyo lalaki yung dumi. Kaya paglabas
14:46.1
baka masugat pa rin. Kung gusto mo
14:50.1
itong prutas, mas malambot siya.
14:54.1
Mas lalambot ang dumi dito sa prutas.
14:58.1
Actually, kahit mga apple, carrots,
15:00.1
okay din. Nakakalambot din.
15:04.1
Pag nagtatay naman,
15:06.1
kabaliktaran. Paano naman kung
15:08.1
sobrang lambot? Pag sobrang naman lambot,
15:10.1
pwede ang saging. Mainly
15:12.1
saging. Nakakatigas
15:14.1
konti. Pero actually, yung saging
15:16.1
gusto mo yung potassium niya eh.
15:18.1
Pag nagtatay ka, nawawalan ka ng sodium,
15:20.1
ng potassium. Kailangan mo saging
15:22.1
for potassium. Brat diet
15:24.1
kaya tawag yan pag nagtatay. Banana,
15:28.1
apple, pwede apple.
15:30.1
Toast, toast bread, pwede.
15:34.1
ka rin pa nagtatay itong mga
15:38.1
lang. Pwede yan. Kahit anong salted crackers
15:42.1
gelatin, saging, o
15:44.1
sports drink, pwede rin. Sabaw,
15:48.1
yan. Ayan. Pag malambot
15:50.1
ng dumi. So yan po. Sana po
15:52.1
patulong to. Mas maganda
15:54.1
nandito yung dumi natin. Comment po
15:56.1
kayo. Type 4. Ako mas
15:58.1
gusto ko na type 5. Mas malambot. Lalo
16:00.1
na kung may problema kayo sa almoranas.
16:02.1
Para malaman natin kung
16:04.1
healthy o hindi. Papacheck po tayo
16:06.1
sa gastroenterologist
16:08.1
kung may problema sa pagdumi.
