Subscribe to Knowledge Channel YOUTUBE Channel: http://bit.ly/KnowledgeChannel For Donors, Teachers and Learners: www.knowledgechannel.org Knowledge Channel Foundation Inc. 3rd Floor Main Building, ABS-CBN Compound, Sgt. Esguerra Ave., South Triangle, Diliman, Quezon City Email: info@knowledgechannel.org

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Masuwerte tayo mga Pilipino dahil nasa ating bansa ang ilang sa pinakamagagandang isla sa buong mundo.

Isa ang grupo ng mga islang ito na talaga namang hitik na hitik sa biyaya ng mayamang kalikasan,

malilinis na beaches, may underground river, magagandang limestone formation, mga lagoon, mga berding kagubatan at mga hayop.

Di nakapagtatakang palaging nangunguna ito sa listahan ng mga travel magazines bilang world's best island.

Kaya kung isa sa travel goals mo ngayong taon ay libutin ang Pilipinas, unahin na ang pagbisita rito.

Isang kayamanan sa Southwestern Philippines ang mga grupo ng islang ito kung saan matatagpuan ang iba't ibang likas na yaman,

makulay na kultura, kasaysayan at mga sikat na pasyalan.

Dahil dito, tinakawag itong the Philippines' last frontier.

Ako si Adric Calma at ito ang WOW sa Palawan.

Ang palawan ay isang archipelago na binubuo ng humigit-kumulang na 1,780 islands.

May 1.49 million hectare land area, ang Palawan ang pinakamalaking probinsya sa Pilipinas.

Ito ay kabilang sa Region 4B o mas kilala sa tawag na Mimaropa

o pinagsama-samang mga probinsya ng Mindoro Oriental at Occidental, Marinduque, Romblon at Palawan.

Sa tatlong karatig isla nito, pinakamalapit ang Mindoro na matatagpuan sa Hilagang Silangan.

Sa badlang Timog Kandura naman ay ang Borneo.

Sa Kanduran ang West Philippine Sea at sa Timog Silangan naman ang Sulu Sea.

Ang Palawan ay nahahati sa 23 muhispiridad at ang Puerto Princesa City ang kabisera nito.

Dahil ang Palawan ay napapaligiran ng tubig,

pangunahing kabuhayan dito ay pangingisda.

Ang pagsasaka ay isa rin sa pinagkukuhanan ng kabuhayan ng karamihan dahil sa matabang lupa.

Masagana ang ani ng mga produktong agricultural tulad ng saging, palay, mais, kasoy, nyog at mangga.

Habang ang ibang mga palawenyo naman ay gumagawa at nagtitinda ng mga handicrafts na pang-export o pang-lokal na gamit.

Kinalang pampasalubong din dito ay hopia at iba pang baked goods.

Sa Baker's Hill.

Isa rin pinagkukuhanan ng kabuhayan ay turismo kaya naman marami ang nagtatrabaho sa mga hotel.

Ang nasa liksik na kasaysayan ng Palawan ay nagsimula 22,000 taon na ang nakakalipas

dahil sa pagkatuklas ng mga fossil na mga taong tabon sa bayan ng Quezon.

Ang mga buto at skull cap na natagpuan noong 1962 ay katunayan na nanirahan dito ang sinaunang tao sa Pilipinas.

Ayon sa mga anthropologists, ang mga tao noon ay nakarating sa Palawan sa pamamagitan ng land bridges na nakadikit noon sa Palawan at sa mga mainland Borneo at Malaysia.

Bago pa man dumating ang mga Kastila noong 1521, ang mga naninirahan sa Palawan noon ay nakikipagkalakala na sa mga Chino.

Dito sa Palawan Museum makikita ang ilan sa mga porcelains, banga o jars at iba pang artifacts na natuklasan sa iba't ibang parte ng Kastila.

Ang isla ng Palawan noon ay napasa ilalim sa Sultanate ng Borneo, pero ipinasa ang pangangalaga nito sa mga mananakop na Espanyol noong 1794.

Kilala noon ang Palawan bilang probinsya ng Calamianes at ang bayan ng Taytay ang kapitolyo nito.

Dahil sa hirap ng transportasyon at komunikasyon sa isla, napagdesisyonan noong 1859 na hatiin ang probinsya,

sa dalawa ang Kastilya at Asturias.

Naging kapitolyo ng Kastilya ang Taytay at ang sa Asturias naman ay ang Puerto Princesa.

Pero sandali lamang ang lumipas nang ito ay hatiin.

Pinalitang muli ang pangalan ng Kastilya at Asturias sa pangalan na Calamianes at Paragua, na kung saan ang bakwit ay dinagdag sa Calamianes.

Di kalaunan ay sinuko ng Espanya ang Pilipinas sa mga Amerikano bilang parte ng Peace Treaty noong 1898.

Pagdating ng June, ang Pilipinas ay sinuko ng Espanya sa mga Amerikano bilang parte ng Peace Treaty noong 1898.

Noong June 23, 1902, itinalagang goberador ng Paragua si Major John Brown.

At noong 1905, sa visa ng Act No. 1363 ng Philippine Commission,

opisyal na tinawag na Palawan ang dating Paragua at inilipat ang capital na Cuyo sa Puerto Princesa.

At noong 1945, pagkatapos ng World War II, ay ibinigay na ng Amerika ang pangangasiwa ng Palawan sa Republika ng Pilipinas.

Para sa mahihilig sa kasaysayan at kultura,

pasyalan ang Palawan Heritage Center.

Makakikita rito ng mga artifacts o lumang kagamitan at iba't ibang likhang sining ng inspirasyon ay mula sa mayamang biodiversity ng probinsya.

Yung Great Pilipinas Palawan, grupo kami ng mga kabataan.

Tinitrain namin yung mga talented na mga bata, yung mga gustong matuto o yung mga mahihilig sa arts.

Makikita nila dito sa Palawan Heritage Center ay parang collaboration na rin ng iba't ibang art groups.

Mostly po ng mga tema or concept ay tungkol sa flora and fauna ng Palawan, mga indigenous peoples and yung mga culture po nila.

Bukod sa mga museyo, may iba pang maaaring pasyalan tulad ng plaza, kwartel.

Itinayo sa panahon ang pananakop ng mga Espanyol bilang garrison upang maprotektahan ang bansa mula sa mga mananakop.

Noong December 14, 1944, sa panahon ng mga Japon, dito ay kunulong ang daan-daang Amerikanong sundalo.

Sinasabing 150 American soldiers ang sinunog ng mga Japanese soldiers sa loob ng shelter trenches.

Isang daan-tatlumput siyam dito ang namatay at labing isa naman ang nakaligtas.

Sakti sa kasaysayan ng plaza-kwartel ang katabing Immaculate Conception Cathedral na itinayo noong 1872.

Dito ay sinagawa ang unang misa sa Puerto Princesa.

Neo-gothic ang disenyo nito.

Ang façade at interior ay kahawig ng mga arkitektura ng ilang simbahan sa medieval Europe.

Sa Dang Maria Bed and Breakfast and Restaurant, dito ay naghahain sila ng authentic Quinoan dishes tulad ng lauya.

Itong lauya po, it's pig knuckles cooked in langka, lumabong, which is red beans, saging na saba,

green leafy vegetables like petchay.

This is really cooked very soft.

Itong lauya, paborito yan ng mga Quinoan.

Madali lang itong lutuin. Una, pakuluan ang karne.

Pagkatapos ay ilagay ang red beans.

Lagyan ng bawang, sibuyas, paminta, at asin.

Kapag malambot na ang karne, ilagay ang langka.

Isunod ang saging na saba, siling haba, at petchay.

Lagyan din ito ng pampaasin na sampalok o kamyas.

Pagkatapos, hintayin ang pagkulo at maaari na itong ihain.

Ang tatlong lugar na pangunahing pinupuntahan ng mga lokal at mga bumibisita rito ay ang Puerto Princesa, El Nido, at Coron.

Sa Puerto Princesa, makikita sa daan ang Cleopatra's Nido,

isang rock formation at isa sa dinarayo ng mga turista dahil sa magandang tanawin.

Madalas na ang mga bundok dito ay mayroong mga kuweba.

Maaaring mag-explore sa tulong ng mga tour guides.

Isa dito ay ang Hundred Caves.

Ito ay para sa mga mahilig sa adventure kung saan taas-baba ang pagtahak sa trail,

na susubok sa stamina at strategy sa pag-akyat sa mga bato.

At matatagpuan dito ang maraming tila-lagusan na may iba't ibang natural formations ng stalactites at stalagmites.

Ang ating kooperatiba po ngayon, na taga Binet Hundred Caves Consumers Cooperative,

nagsimula kaming bumuo ng asosasyon na

mangalaga ng ating kuweba.

Ginampanan po natin yung magprotekta sa hayop na nakatira sa loob.

Yung ating mga karst, rock formations sa loob, naiingatan na rin po.

At the same time po, kumikita po kami habang pinangangalagaan namin si Hundred Caves.

Yun po ang malaking tulong na nagagawa sa amin ng ating Hundred Caves.

Tinutulungan kami ng aming kalikasan at bilangganti, pinoprotektahan namin sila sa pamamagitan ng pag-iingat ng kanilang natatanggap.

Ito po po ang aking maging yaman.

Worth it naman, malamig sa loob.

At sabi mo, may iba't iba pa mga lagusan eh,

papunta sa iba't pa mga lugar na hindi pa napupunta ng mga tao.

Pero yung route namin, yun yung regular route.

Ang ating Hundred Caves po ay handa na po tumanggap ng ating mga bisita.

At hindi po sila maghihinayang na pumunta rito para maranasan nila yung cave viewing adventure.

45 minutes to 1 hour.

At ang ating extreme

caving adventure naman,

ito naman po ay medyo challenging.

Ito po ay tumatagal ng mga isang uras

na nakakakita ka pa ng

magagandang rock formation or

calcite crystal.

Kung naghanap naman ng adventure

sa Palawan, dito sa Ugong Rock

Adventures ka pumunta.

Maari rin mag-caving sa Ugong Rock.

Ang Ugong Rock ay isang limestone

rock formation na may taas na

75 talampakan.

Pinangalanan itong Ugong Rock dahil may mga bahagi

ng limestone sa kuweba na

umuugong o tumutunog kapag

tinatapik.

Sa loob nito

ay may mga daan at lagusan

na makikipot.

May mga masisikip na bahagi, gaya po

ng sideways o ng

crawling point. May challenging part

sa spelanking kung saan tayo po

ay hawak sa lubid at mayroon naman po tayong

safety harness para po i-guide tayo

or hindi po tayo mahirapan sa ating pag-a.

At kapag ka nakalating sa tuktok ay makikita

ang magandang view ng buong lugar.

At di lang yan. Ang Ugong Rock Adventures ay

ultimate adrenaline rush destination para

mag-zipline. At eto, magbisikleta habang

nasa ere.

Dati po ang aming mga trawaho dito,

nag-uuling, nagkakaingin o ano pa man dyan ng mga illegal activities.

O, ano pa man dyan ng iligal activities.

O, ano pa man dyan ng iligal activities.

O, ano pa man dyan ng iligal activities.

O, ano pa man dyan ng iligal activities.

O, ano pa man dyan ng iligal activities.

ng mga hanap buhay. Pero po, nagpapasalamat po kami

dahil dito sa kayamanang likasyaman

na bigay sa amin, tinigil po namin

ang pagsira

ng kagubatan para

mapagpatuloy

ang kagandahan ng aming

likasyaman. Itong batong ito

nakakabigay sa amin ng hanap buhay.

Marami po kaming nagtatrabaho dito

at bawat isa po sa amin

ay alam namin kung paano namin

pangalagaan ang batong ito para maraming

bisita ang pupunta dito para tingnan

at masdan ang likasyaman.

At dahil maraming

mga isla dito, kasama sa itinerary

ng mga bumibisita,

ang island hopping. Ito ang

Lourdes Wharf dito sa

Honda Bay na siyang daungan

ng mga bangka papunta sa

iba't ibang mga islands. Araw-araw

punong-puno ito ng mga turistang

gustong mag-island hopping dito sa

Puerto Princesa.

Sa mahigit 2,000 km na coastline,

kilala sa buong mundo ang Palawan

dahil sa magagandang beaches.

At isa na nga rito, ang Bahia Paraiso

na matatagpuan ilang oras mula sa

sentro ng Puerto Princesa.

Malayo sa maraming tao at maingay na

siyudad. May pino at puting buhangin

sa beach at malinis at preskong hangin.

Tamang-tama ito para sa managahanap

ng tahimik na lugar at buhay na buhay

na verde at asul na kapaligiran para sa

makapagpahinga at mag-unwind.

Dito sa Sitio Sabang, Barangay Cabayugan

sa Puerto Princesa City, makikita natin

ang asakayan papunta sa

Puerto Princesa Underground River.

Tara, bisitahin natin!

First time man o dati nang nakapunta

sa Palawan, huwag palampasin ang

pagkakataong mabisita o makabalik sa

pinakasikat nitong tourist spot.

Isa sa mga ipinagmamalaki natin mga Pinoy,

ang Underground River sa Puerto Princesa

na isang UNESCO World Heritage Site at

kabilang sa listahan ng New 7 Wonders of Nature.

Ang Underground River ay bahagi ng

St. Paul Mountain Range. Sa bukana pa lang

ay makikita na ang mga limestone o karst

mountain, malalago, matataas at matatandang puno, at mga hayop na di inaaling

sa bintana, ang mga taong namamasyal.

Sakay ng bangka na sinasagawa ng tour guide,

malilibot ito sa loob ng mahigit sa isang oras.

Meron na silang audio guide.

Naririnig natin dito yung description.

Kasi, wala na yung guide na nagsasalita talaga.

Bawalan mag-ingay kasi sa loob.

Makikita rito ang mga kakaibang mineral formations, mga stalactites at stalagmites,

na iba't ibang hugis, gaya ng tao, hayop, at gulay.

Ang underground river ay may haba na 8.2 kilometers

and navigable sa cave is 4.3 kilometers.

Sa underground river, makikita po natin ang mga gandang rock formations

na nabuo ng mga mineral deposits na umaagos o dumadaloy sa loob po ng cave.

Every year, ang rock formation ay napuporm ang almost 0.13 millimeter.

So hindi po ito halos makikita dahil sa halos hibla ng buhok lang po yung kanilang paglaki kada taon.

May makikita po tayo mga species na naninirahan sa loob po ng cave.

Bilang isang cave guide, kami po ay tumutulong din para mapangalagaan ang cave,

hindi po masira yung mga rock formations na pwede pong mahawakan ng bisita

kapag meron po kaming tour sa loob po ng underground river.

Bukas ang Puerto Princesa Underground River hindi lang para sa mga turista

kundi maging sa mga researchers dahil sa malusog at mayamang biodiversity.

Hindi kalayuan sa underground river, maaari rin bisitahin ang Sabang Mangrove Forest

kung saan mayroong paddle boat tour na itinataguyod ng mga taga rito

na sila rin nangangalaga at nagpoprotekta ng malusog.

Mapapansin ang tubig na magkaibaang kulay o brackish water.

Nangyayari ito dahil sa paghahalo ng fresh water o tubig tabang mula sa kabundukan

at salt water o tubig alat na nanggagaling naman sa dagat sa bukana nito.

Sa buong Pilipinas, merong 35 to 40 species ng bakawan

at dito sa Sabang Mangrove Forest ay makikita ang apat na species nito.

Meron ding boardwalk kung saan maaaring nangalagaan.

Ang mag-birdwatching.

Mahalaga ang mga bakawan.

Bukod sa sariwang hangin at pananggalang sa bagyo,

nagisilbi rin itong tahanan para sa maliliit na isda at iba pang lamang dagat.

So ito pong pinakamahalagang bahagi po ng mangrove,

yung mga dahon na nalalaglag araw-araw.

Pag nadecompose po yan, nagiging nutrient na pagkain ng maliliit na isda.

Kaya po, ang mangrove area ay natural na nursery ng mga isda.

Yung mga ugat po ng mangrove,

yan po ay sumasala ng mga sediments.

So bago makarating sa dagat,

yung brackish water ay malinis po.

Sumasala siya ng mga chemicals, sakaling may mga chemicals sa lugar na iyon.

Ini-encourage ko po yung mga kabataan, lalo yung mga estudyante,

sana maintindihan natin kung gaano kahalaga yung mangrove.

Ang pangunahing resources po o kabuhayan ng ating bansa ay panging isda.

Yung ating agriculture land, habang dumadami ang populasyon, nababawasan ang lupa.

So ang pwede nating gawing sustainable na kabuhayan natin, yung fishing industry.

At iyon ay magagawa natin sa pamamagitan ng pagprotekta sa bakawan.

Maaaring makakuha rito ng tamilok.

Maaaring rin kainin na agad-agad, matapos makugod sa kahoy.

Ito yung tamilok na nakuha dito sa kahoy ng mangrove.

At ito raw ay kinakain siya.

Masarap daw na kinilaw ito.

Ang Palawan ay tinaguri ang The Last Frontier.

Mayaman pa rin ang probinsya sa napapanatiling natural resources at biodiversity.

Sa lupa at bundok man o sa idalim ng dagat.

Sa total land area na 1.49 million hectares,

halos 696,418 hectares nito ay nababalutan ng kagubatan na tahanan sa iba't ibang uri ng hayop at halaman.

Ang Palawan ay hitik sa biotic components,

kaya naman ito ay tirahan ng humigit kumulang na 39% ng terrestrial at marine vertebrates sa buong Pilipinas.

Samantalang 46% nito ay mga species ng ibon.

30% naman ay mga reptiles.

33% ang mammals.

At 27% naman ay amphibians.

Lahat ay naninirahan sa Palawan.

Ang mga halaman naman sa probinsya ay isa sa mga pinakamayayabong sa Pilipinas.

Upang patuloy ito mapangalagaan,

idiniliglara sa Batas na National Integrated Protected Areas System Act of 1992

ang siyem na lugar sa Palawan bilang mga protected areas.

At isa nga rito ang Mount Mantalingahan Protected Landscape o MMPL.

Ang Mount Mantalingahan ang pinakamataas na elevation dito sa Palawan.

Sinasabing ito ang rooftop ng Palawan.

Sa lawak ng MMPL,

nasasakop nito ang limang munisipalidad,

ang Sopronio Española,

Brooks Point,

Rizal,

Bataraza,

at Quezon.

Noong June 23, 2009,

idiniglara bilang isang protected landscape ang Mount Mantalingahan sa visa ng Proclamation No. 1815.

Sa sukat na humigit kumulang na 120,457 hectares,

ito ang pinakamalaking kagubatan sa Palawan.

Ang MMPL rin ang may pinakamaraming floral species diversity per unit area

kung ikukumpara sa iba't ibang bahagi ng bansa

at isa sa may pinakamataas na bilang na mga vascular species ng halaman

hindi lamang sa Pilipinas kundi pati na rin sa buong Southeast Asia.

Sa mga kagubatan, tumutubo ang iba't ibang species ng halaman.

Ang laki nito ay sapat upang tumugon sa pangangailangan ng mga iba't ibang uri ng hayop at halaman

para mabuhay at maparatili ang ecosystem dito.

Sa taas na 2,086 meters above sea level,

ang Mount Mantalingahan ang itinuturing na pinakamataas na bundok sa Palawan.

Maraming species ng hayop ang makikita dito.

Ang ilan sa mga na-discover ay mga endemic tulad ng palaka,

tuko,

butiki,

mga ahas,

mga ibon,

mga daga o rodent species.

Sa Mount Mantalingahan din ang gagaling ang tubig ng mga ilog

gaya nitong matatagpuan sa barangay Kampong Ulay, ang Lugdic River,

na pangunahing pinagkukuhanan ng mga residente para sa patubig sa mga kabahayan at palayan.

Ang Mount Mantalingahan ay mayroong ancestral domain na pinangangasiwaan ng mga katutubo

na umaasa para sa kanilang tirahan at pagkain.

Isa sa mga pinakakilala sa mga ito ay ang Tao at Bato o People of the Rap,

na isang subgroup ng katutubong Palawan na makikita sa Singnapan Valley sa bayan ng Rizal.

Ang MMPL ay napakahalaga sa mga katutubo.

Ang naitutulong ng MMPL hindi lang po sa pagkain.

Lahat doon namin kinukuha ang halamang gamot.

Diyan nabubuhay ang mga katutubo.

Kung ganitong tag-init, nasa labas sila.

Kung tangulan doon po sila sa loob ng kuiba na katira.

Kasi takot sila sa kulog, sa malakas na hangin.

Sila rin ang nangangalagas para maiwasan yung mga paninira ng kangubatan,

yung namamatay ng mga hayop.

Yan ang maipit nilang ipinagbabawal dahil mahalaga yan sa simulat nung kanununuan pa namin.

Dahil sa paglakas ng turismo sa probinsya,

nagkaroon ng kabuhayan ang mga tour services, accommodation at mga restaurant.

Nagtayo ng mga infrastruktura,

gaya ng mga gusali, daan at tulay.

Nahaharap rin sa banta ng pagkasira ang MMPL kung hindi ito patuloy na mapoprotektahan.

Noon pa man ay aktibo na ang ilang bayan ng Palawan sa pag-usulong sa pangangalaga ng kalikasan nito.

Ang Palawan bilang Biosphere Reserve ay isang support site para sa pag-aaral ng agham.

Isang buhay na laboratorio na nakakatulong upang mas lalong maunawaan

ang biodiversity dito.

Kaya patuloy rin ang pagtuklas at pag-aaral ng mga researchers at mga organisasyon tulad ng Forest Foundation Philippines o FFP.

Katuwang po ang Forest Foundation Philippines at ang kanilang ugnayan sa proceeds,

nagkaroon po ng proyekto na tinatawag nating ECAM.

Ang pangunahing goal po nitong proyekto na ito, alamin kung ano po yung mga biodiversity na meron sa Mount Mantalingahan protected landscape.

Itong pong proyekto ng FFP, sila po ay pinapahusay pa nila yung mga data na kailangan namin para sa biodiversity.

Natuwa po kami ng sobra dahil itong pong proyekto na ito ay nagresulta sa isang listahan ng mga wildlife species na hindi namin nakalaing meron pala sa Mount Mantalingahan.

Yung FFP, yung kanilang ginawa para sa amin sa MMPL ay malaking bagay dahil mas nakilala namin yung aming pinangangalagaang lugar.

Dahil sa kanilang pagtutulungan, nadeskubre nila ang mga bagong species.

Tulad ng isang Glabrous terrestrial shrub na tumutubo ng hanggang 3 metro ang laki.

Ito ay galing sa pangalawang pinakamalaking genus ng pamilyang Melastoma taceae, isa sa sampung pinakamalalaking pamilya ng mga halaman.

At isang bagong species na nadeskubre sa subalpine forest ng MMPL.

Ayon sa guidelines ng IUCN, ito ay critically endangered.

Isang palmera na may maganda, payat na katawan na sinasabing makikita lamang sa Borneo.

Natukasan din ang isang uri ng puno na isang flowering tree led.

Umaabot ito sa humigit kumulang na 4 na metro ang taas.

Ito ang ika-anim na species na galing sa genus Helicia na naitala sa Pilipinas.

Malapit itong kapamilya ng Macademia tree.

Upang patuloy pang mapangalagaan ng MMPL, hinihiling na mula pa noong 2014

na maitalaga ang MMPL bilang isang UNESCO World Heritage Site

sa paniniwala makakatulong itong patibayin pa ang proteksyon sa Mount Mantalingahan.

Isang napakalaking opportunity para makatulong sa protection and conservation

ng itong Mount Mantalingahan Protected Landscape.

Dahil kapag ito po ay nangyari, hindi lang po yung ating limang munisipyo at stakeholders ang tututok dito.

Kung hindi, halos ang buong mundo.

Na makikita o malalaman yung kahalagahan ng Mount Mantalingahan Protected Landscape.

Sabi nga namin, hindi lang po ang DNR ang may mandato para po ito ay pangalagaan at proteksyonan.

Kundi lahat po tayo bilang tao ay mayroong responsibilidad na pangalagaan yung ating natural resources.

Nang sagayon, yung susunod na henerasyon ay makita pa po yung kagandahan ng natural na ganda at kalagayan.

Nung ating Mount Mantalingahan.

Alam ng mga taga-Palawan at mga pinalad na makabisita rito na ang Palawan ay isa sa pinakamagagandang grupo ng mga isla sa buong mundo.

At dahil sa hindi mapigilang mga pagbabago-bungso ng pagdagsa ng negosyo at turismo,

dapat masiguro na tama at maayos na naipapatupad ang mga pulisiya at batas.

Sa kabila ng iba't ibang krisis na kinakaharap ng bansa,

patuloy pa rin dapat ang pangangalaga sa kalikasan.

Malaki ang may tutulong ng mga programang may kinalaman sa proteksyon ng kagubatan,

mga hayop, watershed at mga katutubong tradisyon at kultura upang magbigay ng kamalayan sa iba't ibang sektor.

Dapat tayong lahat ay may kontribusyon.

Ang mga pagsasaliksik, paggawa ng mga pulisiya at matuwid na pagpapatupad ng mga ito

at pagbibigay kasanayan sa pangangalaga ng kapaligiran ay dapat magpatuloy at palawigin pa.

Nakaatang sa balikat nating lahat ang pangangalaga sa ganda ng Palawan at sa ating kapaligiran.

Ako si Edric Calma at ito ang WOW sa Palawan.

Thank you for watching!