00:54.3
Huwag mo na uulitin sa ibang tao ito, sir.
00:56.0
Ang gusto kong ipalagay.
01:00.0
Kaya ano sa inyo, hindi nila binigay yung pera kong nagastos ko sa project na yan na nanggaling sa ating bursa.
01:09.8
Ako po ay isang presidente ng Farmers Irrigation Pump ng TESI at saka Farmers sa Toblay School of Industry.
01:18.0
Project ng mga estudyante, mga tinatanim nilang gulay.
01:22.9
Tapos, para sa farmers, para sa gulay rin nila, para sa kanilang konsumsyon.
01:30.0
Kasi ang gusto ko yung project na yan matapos at may magamit na.
01:36.4
Ipaluwal ko po P441,000 K.
01:40.8
At nagpaluwal ako kasi ibig kong matapos yung project at maumpisaan sa hanggang matapos.
01:48.8
Sir Ben, ang gusto kong itulong sa akin yung may ganyan lang yung pera kong nagastos ko rin sa project na yan.
01:58.2
Kasi gumagana-gana.
02:00.0
Maraming nang natulungan niyang na, ano, erigisyon.
02:04.2
Makakausap natin ngayon mula bingget si Mr. Leo Buyay.
02:07.7
Magandang araw po sa'yo, Sir Leo.
02:09.9
Magandang din araw sa inyo, Sir.
02:11.5
Sir Leo, si Tunet po ito, si Bitag Tunet.
02:14.9
Kasama ko po si Sir Carl Tulfo at si Bitag Din.
02:19.3
Sir Leo, ano mo, nagpaluwal ka po ng P500,000?
02:27.9
Ah, hindi, hindi.
02:33.4
P141,000 yung ipinaluwal nyo.
02:36.2
O, kulang-kulang P500,000.
02:40.0
Bakit po kayo nagpaluwal?
02:41.4
Naglabas ng P500,000?
02:43.4
Dahil doon sa project na, ifinance ko doon sa project na ginawa minano, project ng NIA.
02:49.4
Di po ba, Mang Leo, Sir Leo, di po ba may contractor yan?
02:55.3
Parte ka-parte po ba kayo sa contractor?
02:59.2
Ano po yung contractor dito?
03:01.0
Si Eliazar Tobias, Sir.
03:04.6
Tama po ba, Sir Leo, si Engineer Eliazar Tobias po, yung tinutukoy nyo na contractor.
03:10.7
Paano nyo naman po nakilala ito, si Eliazar Tobias po?
03:14.4
Kinakilala ako ni Sir Gilbert Abeliera A. Tobias.
03:18.1
Sino naman po yun, Sir?
03:19.3
Si Sir Gilbert, sino naman po?
03:21.3
Kung baga, kakilala nyo rin na pinakilala sa inyo si Eliazar Tobias.
03:25.4
Ganun po ba kung paano nyo nakilala itong contractor?
03:28.1
Yan nga, si Gilbert.
03:29.2
Si Gilbert na Abeliera, siyang nagpakilala sa akin.
03:32.4
So, paano nagkakilala itong Gilbert tsaka ikaw?
03:36.9
Siya, dating dito sa ako, asawa ng parang auntie ko.
03:41.8
Mang Leo, may tanong lang po ako.
03:44.4
Ito po ay project ng NIA, National Irrigation Administration, tama po ba?
03:50.1
Si Mr. Tobias, Engineer Tobias, ay contractor po ng NIA.
03:56.1
Kung contractor po siya ng NIA, for sure may budget po.
03:59.3
Bakit po kayo nagpaluwag?
04:01.4
Nagpaluwag ako kasi, gawin muna bago masingil yung pera, matapos muna.
04:06.6
May nausap ako na si Gilbert na i-finance namin muna.
04:11.1
Magloon ka, magfinance tayo, sabihin niya sa akin.
04:14.9
Ibabawas yung gastos.
04:16.0
Ibabawas ang gastos? Anong ibig sabihin nyo, Sir?
04:18.9
Ibabawas namin kapag matapos na ang project na masisingil yung pundo.
04:24.6
Kung baga, ibabalik.
04:25.7
Pag nakuha na yung budget, Sir Leo,
04:29.2
ibabalik yung pinaluwal nyo na pera, yung inabono nyo.
04:33.6
Pero nakakapagtaka, Sir Carl, dumang tunit.
04:35.6
Bago kasi simulan yung isang proyekto ng gobyerno, may bidding yan.
04:38.3
Alatid na ng budget nyo.
04:40.0
May bidding, di ba?
04:41.2
May kontrata yan, na i-award dun sa nanalo, at sila yung magsisimula ng proyekto.
04:45.4
Kung baga, hindi masisimulan kung walang budget.
04:48.7
Kaya nga nililino ko dito kay Sir Leo,
04:51.6
kung siya ba'y kaparte noong contractor nitong contractor company, no?
04:59.2
Sir, ano ito, Gilbert?
05:03.2
Na Elisar Tobias.
05:04.3
Kung kaparte ka ba, isa ka ba sa mga engineers, ano po ba yung naging papel mo?
05:08.4
O financer ka lang ba talaga?
05:10.1
Ako ay isang beneficiary ng tubig na yan.
05:13.8
May ano kami doon, sakaan kami.
05:16.2
Kaya isa akong beneficiary at isang presidente.
05:20.2
Presidente ng asosasyon?
05:23.3
Sir Leo, may nasimulan ba na proyekto?
05:28.1
Yun nga lang, hindi po.
05:30.9
Kaya nga nasingil na yung ano?
05:32.9
So natapos na at ikaw ay sinisingil mo na yung nagamit mo ng pondo para doon sa proyekto na ginawa mo.
05:40.2
Tapos hindi ka pa rin binabayaran nitong Eliazar.
05:46.8
Pagkaintindi ko, kabahagi na siya ng contractor at itong si Engineer Eliazar Tobias,
05:52.1
yung kanilang pinaka-contractor.
05:54.7
So doon nag-finance si Sir.
05:57.1
Kung baga nag-invest siya doon ng pera.
05:59.1
Sa pangako ni Mr. Eliazar na maibabalik,
06:02.2
pagtapos na ang proyekto at makasingil na sila sa National Irrigation Administration.
06:07.1
Yun po ang aking pagkakaintindi.
06:09.7
Pero nakasingil na po ngayon at hindi pa po kayo nababayaran.
06:13.0
Noong hapon, tinawaga kami ng niya, Sir Gudo, tapos pinag-usap-usap kami.
06:18.3
Pero nag-down payment sila ng P300,000.
06:21.4
Kailan po siya nag-down payment po sa inyo ng P300,000?
06:25.3
Noong nalaman nilang naibidak sila.
06:28.4
So dahil sa amin, eh kaya kung baga, naipot-ipot sila sa kansunselyo nila.
06:33.5
Kaya sila nakipag-ugnayan agad sa iyo.
06:35.7
Kasi kung hindi pa manghihimasok yung bitag, hindi ka nila babayaran.
06:39.7
Tama po ba, Sir Leo?
06:42.6
Okay, Sir. Sandali.
06:43.8
Kailan kayo una nag-start ng project?
06:46.4
Kailan yung sinimulan?
06:47.4
Uy, medyo matagal yun, Sir.
06:49.3
Higit isang taon siguro.
06:50.8
Kung matagal mo na sinimulan yung project, kailan kayo natapos?
06:54.9
Noong November 5, Sir.
07:04.6
Ah, nakaraang buwan lang.
07:06.5
Kailan po nakasingil sa niya, si Engineer?
07:09.2
Second week siguro.
07:10.4
Second week ng November.
07:12.5
Kasi hindi po alam, hindi niya pinaalam sa akin.
07:15.1
Nakasingil siya, hindi niya pinaalam sa iyo na nakasingil na siya.
07:18.8
Paano niyo naman alaman po na nakasingil na?
07:22.6
Nagkwintaan kaming tatlo doon kay Gilbert.
07:25.2
Pagkatapos, tinignan po yung listahan ko.
07:27.9
Ang mga nagasto ko, sabi niya naligatid ng P81,000 at ang sabi niya shouldering ko yan.
07:34.6
Sabi ko naman, hindi ah, hindi po siya shouldering yan kasi sa akin may mga resibong ano.
07:40.3
Sir Leo, matanong ko lang, kailan na yung next daw na magiging bayad nitong ni Engineer Eliazar
07:47.6
doon sa susunod niyang pambayad yung P141,000 or P44,000 kung hindi ako nagkakamali?
07:54.5
Mayroon pa yung ano, nakita yung ba yung ano, rewriting.
07:57.9
Yung retention na P158,000 pero may may bawas siguro doon na baka magiging P140,000 siguro ako na lang ang kukuhan yan, hindi na lang nila kukunin yun.
08:09.4
Ganito Sir Carl, din o.
08:10.3
Gusto kong humilingin.
08:11.4
Sir Leo, paliwanag lang natin kung ano yung retention.
08:14.7
Yung retention kasi yun yung parang pondo.
08:16.8
Pondo doon sa proyekto na kapag magkaroon ng problema ang proyekto after one year or after six months,
08:23.2
depende doon sa naging kontrata, yun yung kukunin.
08:27.9
No? Para ipanggastos doon sa project.
08:30.2
Yun yung retention na sinasabi ni Sir.
08:33.2
Si Engineer Godofredo Bilacque po ay isang provincial head ng National Irrigation Administration ng CAR-Binguet Satellite.
08:41.0
May inilapit kami Sir na case where may isang engineer daw na contractor ng NIA
08:49.2
at may kinuha daw ito na magsasaka o tao din siguro na gagawa doon sa proyekto.
08:57.8
At yung nangyari ay nagpaluwal ito ng pera at tapos nung natapos ng kanyang proyekto,
09:04.5
siningilan niya yung kanyang head which is yung contractor na associated sa inyo at hindi pa daw nabayaran ng nakaraan.
09:12.8
Pero may kakabanggit lang sa amin na may P300,000 na nabayaran noong December 14.
09:18.5
Anong detalye nitong case Sir?
09:21.1
Noong December 14 po nung nareceive po namin yung sulad niyo po Sir,
09:27.4
May pumunta doon na si Sir Leo Buyay na may query regarding yung sa libo daw nila doon sa project na natapos doon.
09:37.1
So upon receipt of your letter, tinawagan ko silang dalawa at nag-schedule kami na mag-meet kami noong December 14 at 8 o'clock.
09:48.0
At salamat naman at nag-comply sila.
09:50.6
Nagwasap sila, subalit nag-reconsent sila sa mga kanilang mga yung mga gastos tungkol doon sa project.
09:56.0
Tapasan sila na yung mga dokumento, yung mga receipt, yung mga kwant.
09:59.5
Alos naayos naman kahapon at napagkasundo na sila na kwant tapos binayaran na ni contractor yung P300,000.
10:07.3
Sir, matanong ko lang, ano nangyari? Bakit pa umabot sa ganitong punto na lumapit pa sa amin yung tao para lang magkaroon ng paraan para bayaran siya?
10:16.0
Yan ang rin yung kwant namin Sir. Kasi actually yung contractor namin na ito na kwant na yung kontak.
10:24.6
So balik siya na lang po yung...
10:26.0
So balik tapos katransacto namin doon sa... yung project.
10:30.0
Doon pala na nag-draw siya ng mga libon doon sa mismo subunitay, implement sa community, yung mga biging beneficiaries mismo yung mga nagpapaho.
10:39.5
Nung nabayaran natin po, per kwanyong bayad na kawin received yata noong November, ang alam natin ayos na wala na siyang mga responsibilidad doon so not knowing na may ganito talagang sitwasyon.
10:52.7
Ganito na lang Sir, ano ang tuluyang nyo magagawa dito?
10:55.8
Ganito na lang Sir, ano ang tuluyang nyo magagawa dito?
10:56.0
Ganito na lang Sir, ano ang tuluyang nyo magagawa dito?
10:56.0
Kaya layo para tuluyan na siyang matapos na ang kanyang problema.
11:00.3
May dapat kasunduan sila kahapon na mas pwede kusapan nila. Sabi nila na yung bayad na kailangan, sabi na ibayad niya kahapon.
11:09.2
Siya retention. Malamang ma-receive niya yung retention.
11:13.0
Hindi na siyang papapansin. Ano Sir, ang magagawa nyo dito kay Ele sir?
11:16.5
Yung susunod siguro kung hindi niya mabayaran yan, talagang mag-forfeit na lang yung retention niya at baka with approval ng director na talagang...
11:25.8
Yung nagkabaho niya, kung hindi niya mabayaran lahat yung mga responsibilidad niya sa trabaho sila.
11:33.7
Engineer, makakaapekto ba ito sa estado po ni Engineer Tobias dyan? Sa mga darating na projects po na mayroon pa ang niya?
11:42.8
Siguro kung talagang makuha na ito, kasi wala naman kaming basis kung sakaling ay mag-debit ulit siya dito sa mga projects na darating pa sa office,
11:53.4
maka signal office na po kung anong...
11:55.8
Kasi may papadot po namin dito sa regional office para at least mabigyan nito po ng tansin kung paano ang gawin nila sa kanya.
12:04.3
Ganun pa man po, maraming salamat po dun sa mabilisang pag-aksyon nyo po dito sa sumbong.
12:10.1
Hiling lang po namin sa bitag po, sa hashtag ipabitag mo, na matutukan po sana hanggang sa matapos po yung problema nito.
12:17.8
Maraming salamat po Engineer Gunofredo.
12:20.0
Sir, narinig ko na nagkaroon na kayo ng usapan at ikaw ay nag-down ng 300.
12:25.8
500,000 dito kay Leo. Tama po ba ito sir?
12:29.7
Not yet, sir. Yes, sir.
12:31.7
Okay. Anong magagawa nyo dun sa huling remaining balance nyo daw, sir?
12:37.3
Kung paano, pagkatapos dito mag-agree kami ulit mag-limit tapos i-settle namin yung huling niyang balance po.
12:46.9
Itatanong ko lang sir, bakit umabot sa punto na hindi nyo siya nabayaran pa kaagad nung pagkatapos na mismo ng proyekto?
13:09.3
So hindi pa siya natapos totally tapos tuluyan yung tinapos yung project?
13:21.3
Siguro naman kasi sir na hirapan din itong si Leo na talagang tapusin yung project.
13:25.8
Baka kasi siguro kinapost din ng ano. Kasi siyempre, dapat during the project itself, dapat may budget na yan coming from NIA since project yan ang NIA, no sir?
13:35.5
Ang sabi po kasi sa akin na tayo nilang pag-uusin yung project, kaya binigay ko sa kanila na pinatrabaho ko sa kanila po.
13:42.6
Kasi hindi pa sa kanila na tayo, at ako na lang po ang nag-rescue po.
13:46.4
Nag-rescue. Matanong ko lang, Engineer Eleazar, ito ba nung una sabi mo, nirescue mo yung proyekto?
13:54.4
That means, nung una ba, proyekto na ba ito, initiated ba ito ni Mr. Leo Buya?
13:59.8
Kung baga ito ay project ng gobyerno, or nung himasok ka lang, saka ito sinuportahan ng gobyerno?
14:06.2
I-enlighten mo lang po.
14:07.5
Hindi po. Ang nangyari dyan is, bidding yan, ako po yung nasibig dyan.
14:13.1
Masinsya po natin ang nag-aralit.
14:14.6
So under sa pangalan nyo, sir, nilagay yung project?
14:18.6
Yes po. Yes, parang dahil gusto niya magtrabaho, dahil nasa takot.
14:24.5
So pagdawa nila yung source, binigay nyo naman po para makapag-trabaho sila at magbigyan ng...
14:30.9
Okay. Sige sir, siguro, usahan ko na lang na talagang tutuparin nyo itong usapan ninyo dun sa huling balance month, dun sa pinag-usapan nyo din.
14:40.7
Ito naman yan. Kababayan ko rin yan po kasi. Kaya may tiwala ko sa kanya.
14:46.4
So isang lugar lang kayo, magkababayan kayong dalawa.
14:54.4
Naman, ganun pa naman pala, magkababayan lang kayo, dyan lang kayo sa area, o di dapat, masettle nyo na between sa inyong dalawa, ano po?
15:03.2
Next time, sir, be more cautious and alert siguro pagdating sa mga ganyan na bagay.
15:09.1
Kasi mahirap na, syempre, yung pagdating sa ganyan, yung mga bayaran, yung pagre-reklamo.
15:14.8
Mahirap yung ganyan, sir. Kaya ayusin mo na ito, tapusin mo na, at huwag mo na uulitin sa ibang tao ito, sir.
15:20.5
Baka may gusto siyang sabihin kay Sir Leo.
15:23.2
Dyan po sa kabilang linya, Sir Eleazar, si Sir Leo. Baka gusto niyo siyang bigyan ng assurance, kasi yung inilapit lang naman sa amin ni Sir Leo, yung mabayaran siya.
15:34.6
So sige po, bigyan niyo siya ng assurance po, Sir Eleazar. Sa kabilang linya po.
15:38.5
Sir Leo, okay ba yan sa iyo?
15:53.2
Ang gusto ko, may balik lahat na yun ah, kasi pirako yun.
15:57.9
Sir Leo, ito na si Eleazar. Sinabi na, kakasabi lang dito kanina, nakikitain ka o bukas o bukas na bukas para ibigay na ang remaining na balance.
16:11.4
Okay na ba yan sa iyo, Sir?
16:15.6
Sir Leo, hindi ka ba masaya? Galit ka ba? Ano po ba?
16:19.3
Ah, masaya. Okay. Okay. Okay.
16:21.3
Gusto na namin hinahin ko.
16:21.8
Parang galit na pa, Sir Leo.
16:23.8
Oo, sir. Kaya nga nandito. Ginawa na natin ang paraan. Kinausap na natin yung NIA. Kinausap na natin itong si Sir Eleazar. At ginawa na natin ang paraan, no, Sir Leo? At okay na ba yan sa iyo?
16:35.3
Okay na po, Sir. Salamat po.
16:37.8
Okay. Sige, Sir Leo. Maraming salamat. At Sir Eleazar, maraming salamat din.
16:43.0
Kaya ito naging isang pambansang sumbungan, tulong at servisyo. May tatak, tatakbitag, tatakbentulfo, tatakhashtag, ibabitag mo.
17:00.1
Bagaansin ka mo siyempre, meron tamang mga twenty-six na siya.
17:21.8
Thank you for watching!
