7 Senyales sa Ihi Para Malaman Kung Healthy Ka o Hindi. - By Doc Willie Ong
00:58.1
So, trabaho ng kidneys natin ay gumawa ng ihi, pati ilabas ang waste product.
01:05.1
Kaya ayaw natin pag-urin yung kidneys natin.
01:08.8
Tingnan natin, number one, sa amoy, ano makikita natin?
01:15.2
Sa amoy kasi, talagang may amoy naman yung ihi.
01:18.8
Talagang medyo mapanghi ang ihi.
01:21.0
Pero, pag ang amoy ng ihi, parang ammonia.
01:24.8
Alam niyo, yung ammonia, yung talagang masangsang yung ihi, pwedeng dehydrated na yun.
01:31.4
Kaya masangsang na.
01:33.6
Pag ang amoy ng ihi, ito minsan na, amoy prutas.
01:38.2
Fruity smell. Parang acetone. Alam niyo yung acetone?
01:41.9
Pag medyo parang prutas, amoy acetone, pwedeng serious type 2 diabetes yun.
01:49.6
Pwedeng malala yung diabetes, naglalabas ng ketones. Hindi po maganda yun.
01:54.8
Pag ang amoy ng ihi, mabahok. Talagang may amoy siya.
02:00.5
Okay, foul spelling. Pwedeng may bacteria, may UTI.
02:06.1
Alam niyo, pag may UTI, iba talaga ang amoy.
02:08.1
Yung iba, nagbabago yung amoy kung may antibiotic.
02:11.4
Diba ba ng antibiotika, may amoy din yung ihi mo?
02:14.6
So, pwede rin yun sa antibiotic.
02:16.6
So, sa amoy, meron ng clues.
02:18.6
Number two sign, kulay.
02:22.6
Diba? Ano ba kulay?
02:24.8
Ang sign ng ihi, either light yellow o maputi-puti kung malakas ka uminom ng tubig.
02:31.8
Diba? Pag ang ihi mo, medyo dark yellow na.
02:35.8
Okay, dark yellow.
02:37.8
So, baka dehydrated ka na konti.
02:40.8
Pag ang ihi mo, medyo may pagka yellow-orange na.
02:45.8
May pagka yellow-orange. Nako, super dehydrated ka na nun.
02:49.8
Kung kailangan uminom pa ng maraming tubig.
02:52.8
Pero kung yung ihi mo, talaga may amoy.
02:54.8
Parang orange. Parang royal true orange o orange na prutas.
03:01.8
Eh, tingnan natin. Pwedeng may liver problem o baka may nakain ka o may gamot kang iniinom.
03:09.8
Pwede rin. Diba? Nagbabago kulay.
03:11.8
Yung malakas sa vitamins. Nasobrahan sa vitamins.
03:15.8
Iba ang kulay ng ihi. Diba?
03:17.8
Yung marami kang vitamin B, parang yellow.
03:21.8
Diba? Parang yellow-green ang ihi.
03:23.8
Parang very matingkad. Diba?
03:27.8
So, pwedeng nasobrahan ka rin ng vitamins.
03:32.8
Pag yung ihi mo, may pagka pink kasi ang dugo naman.
03:37.8
Pag lumabas yung dugo sa ihi, bakit lumadugo yung sa ihi?
03:42.8
Pwedeng may kidney stone, bato sa bato.
03:46.8
Pwedeng may mga bladder stone.
03:48.8
Meron mga kidney cancer. Pwedeng may sugat.
03:51.8
Pero yung dugo, minsan kasi hindi mo naman makikita na talagang mapula.
03:56.8
Paano kasi? Maraming liquid, maraming tubig yung ihi.
04:00.8
So, minsan pink lang siya.
04:02.8
So, pag medyo pink, medyo red, baka dugo yun.
04:06.8
Papayurinalysis tayo.
04:08.8
May pagkakataon yung ihi, nagiging green na or blue.
04:12.8
Green or blue. Ito, mga food dye.
04:15.8
Baka may kinain kang kulay blue o kulay green.
04:18.8
Or pwedeng meron ding bacteria.
04:21.8
Pag ang ihi, dark brown.
04:25.8
Ito, delikado ito.
04:27.8
Matagal walang ihi, tapos paglabas ng ihi, dark brown.
04:32.8
Pwedeng kidney failure yun.
04:34.8
Kidney failure or liver failure.
04:37.8
O yung mga rhabdomyolysis, yung nabugbog, na-hazing.
04:42.8
O nagboxing, suntukan, pasa-pasa.
04:46.8
Yung muscle nasira, pumunta sa kidneys.
04:49.8
Nasisira yung kidneys.
04:50.8
Kaya brown ang dark brown.
04:53.8
Parang maitim-itim nga yung kulay ng ihi.
04:55.8
Delikado din yun.
04:57.8
Kailangan marami kang tubig para hindi ka mag-kidney failure, mag-dialysis.
05:02.8
So, yan. Sa kulay, marami tayong clues.
05:06.8
Next, number three, sa labo.
05:11.8
Pag yung ihi, malabu-labu.
05:13.8
Di ba makikita mo? Parang meron ka nakikita ng malabu-labu doon.
05:18.8
Pwedeng dehydrated, pwedeng may UTI.
05:22.8
Baka may dugo, may nana, may white blood cell, kaya malabu-labu.
05:27.8
STD, mga tulo, gonorrhea.
05:31.8
So, naghahalo yung STD sa labo.
05:35.8
Di ba? Minsan, baka may semilya. Pwede rin yun.
05:40.8
May semilya hindi lumabas o baka hindi nalabas lahat ng semilya, kaya lumabu-labu yun. Meron din gano'n.
05:48.8
Kidney stone, minsan malabu-labu.
05:52.8
Diabetes, pwede rin lumabu. May infection sa puwerta ng babae.
05:57.8
So, yung malabu, maraming possibilities. Pwedeng UTI, pwede ibang problem.
06:03.8
Number four, kung sinasabi ko yung medyo pink na parang dugo.
06:08.8
Yan ang pinag-usapan natin kanina, di ba?
06:11.8
Minsan kasi, hindi rin nakikita yung dugo.
06:14.8
Oo, hindi nakikita sa ihi.
06:16.8
Pag pina-examine ang urinalysis.
06:18.8
So, bukod sa pagtingin sa ihi, pwede rin tayo magpa-urinalysis.
06:23.8
Pacheck nyo urine, malalaman doon kung may dugo, may red blood cell.
06:29.8
Pag urinalysis, may red blood cell, may dugo yun.
06:33.8
Pag urinalysis, maraming white blood cell, may infection yun.
06:38.8
So, urinalysis, maraming tayong makikita.
06:41.8
Bakit may dugo sa ihi?
06:43.8
Minsan, may bato.
06:46.8
Pwede sa kidneys mismo o sa pantog mismo, sa bladder.
06:52.8
Pwede rin malaking prostate.
06:56.8
Minsan rin may dugo.
06:58.8
At syempre, pinakaayaw natin, kidney cancer and bladder cancer.
07:02.8
Bihira lang naman ang kidney cancer, bladder cancer.
07:05.8
Pero, ito bleeding din sa ihi.
07:08.8
Nakikita sa urinalysis.
07:10.8
Kasi sa tingin, baka medyo pink-pink lang.
07:16.8
Kung may tingnan sa ihi.
07:18.8
Actually, wala kang makikita sa ihi.
07:20.8
Pero, yung sintomas.
07:22.8
Paglabas, masakit.
07:24.8
Pag masakit pag ihi, pwede UTI.
07:31.8
Doon sa may puwerta.
07:33.8
Pwede STD, gonorrhea.
07:35.8
Masakit din pag ihi.
07:37.8
Yung lumalaki ang prostate.
07:39.8
May prostate problem.
07:41.8
Masakit din pag ihi.
07:44.8
Actually, prostate cancer.
07:47.8
Kaya, magpapacheck tayo sa urologist.
07:49.8
Mga lalaki, edad 50, pataas.
07:52.8
So, pag masakit, pacheck muna kung prostate ba?
07:56.8
Kung anong problema?
08:01.8
Ano naman ang problema kung madalas?
08:03.8
Pag madalas umihi, alam natin ito.
08:06.8
Yung mga may edad, madalas umihi.
08:08.8
Pag tumatanda, lumilit yung capacity ng bladder, ng pantog natin.
08:13.8
Pwede rin mga madalas umihi.
08:16.8
Malakas ka sa kape o sa alak.
08:19.8
Kung marami kayo iniinom ng tubig.
08:21.8
Gusto natin marami inumin mong tubig.
08:24.8
Pero yung madalas na pa konti-konti,
08:27.8
pwedeng prostate lumalaki.
08:29.8
Prostate problem.
08:31.8
Men over 50, madalas.
08:33.8
Yung diabetes na hindi kontrolado.
08:37.8
Mataas yung blood sugar.
08:39.8
Pwede rin ihi ng ihi yan.
08:43.8
Either diabetes or prostate.
08:46.8
Madalas umihi o nagkakaedad.
08:52.8
Ngayon, ang ihi naman natin,
08:54.8
pag tumama yan sa tubig, talagang may bula.
08:57.8
Pero yung bula, dapat konti lang.
09:00.8
At pag hinayaan mo yung bula,
09:02.8
siguro after 1 minute, dapat nawawala yung bula.
09:05.8
So, may bula na nawawala.
09:08.8
Pwedeng normal lang yun.
09:10.8
Pero pag yung ihi mo na maraming bula,
09:14.8
na frothy, parang
09:16.8
parang naghalo ka ng iced tea.
09:19.8
Di ba? Yung iced tea, mabula.
09:21.8
O yung matapang na iced tea na maraming bula.
09:24.8
Pag yung ihi mo, maraming bula na hindi nawawala.
09:29.8
ang urinalysis din.
09:31.8
Sa urinalysis, check for protein.
09:34.8
Dapat walang protein ang ihi.
09:38.8
Ulitin ko, dapat walang protein ang ihi.
09:41.8
Pag ang ihi may protein,
09:43.8
pwedeng may kidney disease,
09:45.8
pwedeng may diabetes.
09:47.8
Kasi diabetes, nagkakos ng kidney disease.
09:50.8
High blood, nagkakos din ng kidney disease.
09:53.8
So, pag diabetic and high blood,
09:55.8
may protein na sa ihi,
09:57.8
ang medyo hindi maganda.
09:58.8
Baka nasisira yung kidneys.
10:02.8
meron din pagkakataon yung mga,
10:04.8
may mga normal situation na sobrang exercise.
10:07.8
Konting protein sa ihi.
10:09.8
Dehydrated, may protein sa ihi.
10:12.8
Stress, nilalagnat.
10:14.8
Pwede rin may protein sa ihi.
10:16.8
Pero dapat konti lang.
10:18.8
At dapat nagiging normal din.
10:20.8
Pero pag lagi may protein at marami,
10:23.8
papacheck tayo sa kidney specialist.
10:27.8
Kasi hindi maganda yan,
10:28.8
bibigyan kayo ng gamot.
10:29.8
Meron mga gamot, mga ACE inhibitors,
10:32.8
angiotensin receptor blocker,
10:34.8
binibigyan para makontrol konti yung
10:36.8
hindi tumuloy yung pagkasira ng kidneys.
10:42.8
So, ito po yung mga senyales.
10:43.8
Anong mga tips natin?
10:45.8
Number one, inom talaga tubig.
10:47.8
Diba, paulit-ulit tayo tubig.
10:49.8
Walong basong tubig sa isang araw.
10:51.8
Yan talaga lunas natin dito.
10:53.8
Libre pa, mura pa,
10:56.8
kaysa mag-CC tayo.
10:58.8
Kung may UTI, tubig.
11:00.8
Diba, may problema.
11:02.8
Malabo ang ihi, tubig din yan.
11:05.8
Kidney stone, tubig.
11:07.8
Hindi lang pwede 8 glasses.
11:09.8
Dapat mga 12 glasses of water yan.
11:11.8
Diet, balance lang.
11:13.8
Huwag masyadong makukulay na may food color,
11:16.8
may prutas, may gulay.
11:18.8
Yung tama-tama lang.
11:21.8
Diba, may karne, tama-tama.
11:23.8
Huwag din sobrang daming karne.
11:26.8
Pwede may karne, pero hindi yung
11:28.8
let's say, isang buong chicken kinain mo.
11:32.8
O limang pork chop, yun lang kinain mo.
11:35.8
So, konting hinay-hinay lang.
11:37.8
Kasi pag maganda ang protina, pampalakas.
11:40.8
Siguro, isang pork chop, dalawang pork chop.
11:43.8
Pero pag dinamihan mo kasi masyado,
11:46.8
pwedeng mahirapan ang kidneys.
11:48.8
Ayaw rin ang kidneys ng sobrang daming protein.
11:54.8
Tapos, sa pag-inom, iwas sa mga soft drinks.
11:58.8
Kasi lalo na yung dark cola.
12:00.8
May phosphorus, hindi rin maganda sa kidneys.
12:03.8
Sa vitamins and supplements,
12:05.8
yung tama lang ako.
12:07.8
Hindi ako lagi may inom ng vitamins.
12:09.8
Kasi nga, pag nasobra ka na vitamins,
12:11.8
nag-iiba rin yung kulay ng ihi mo.
12:14.8
Nagiging dark yellow.
12:16.8
Hindi naman too delikado, pero
12:18.8
ibig sabihin, sobra pa rin yung ininom mong mga vitamin B.
12:22.8
Kaya nag-dark yellow.
12:23.8
So, tama-tama lang yung dosis.
12:26.8
Ayaw ng mga kidney specialist yung sobrang taas na vitamin C.
12:30.8
Kung vitamin C, 500 milligrams.
12:33.8
Huwag din natin sobra-sobra.
12:35.8
Sa lahat ng bagay, huwag over.
12:41.8
Huwag magpapataba.
12:42.8
Malaking tulong din yan.
12:46.8
Siyempre, paghugas lagi ng puwerta.
12:48.8
Sa babae, sa lalaki.
12:50.8
Kailangan maghugas.
12:51.8
Pagkatapos magtalik, kailangan din maghugas.
12:54.8
Kasi nga, para nga hindi magkaroon ng infection.
13:02.8
Regular exercise.
13:05.8
Pero huwag din over-exercise.
13:10.8
Umaga, tanghali, gabi.
13:12.8
Huwag yung lahat na sa gabi pinagod mo sarili mo.
13:16.8
Nag-treadmill ka ng isang oras.
13:20.8
Pag nasobrahan, mahihirapan din yung kidneys, yung katawan natin.
13:24.8
Alak, tigil o bawas.
13:27.8
Kape, konting bawas.
13:29.8
Sigarilyo, titigil.
13:31.8
At siyempre, check up.
13:33.8
May kidney check up.
13:37.8
Siyempre, yung mga blood test, creatinine, urinalysis.
13:41.8
Lahat po ito nakakatulong.
13:42.8
Mura-mura lang naman ang urinalysis.
13:45.8
Pwede naman kayo pa-urinalysis muna.
13:48.8
Bago kayo magpa-check sa doktor para mas magaling.
13:51.8
So, pag sa urinalysis, hindi rin dapat yung unang ihi na paglabas ang iko-collect mo dun sa plastic.
13:58.8
Kasi mamamali din.
13:59.8
Kaya muna umihi ka konti.
14:01.8
Pag nasa gitna na ng ihi.
14:04.8
Kasi yung unang ihi mo dumadaan doon sa urethra ng lalaki at babae.
14:10.8
Pwedeng may mga balat-balat.
14:16.8
Mga epithelial cells.
14:18.8
Baka may dugo pa doon.
14:22.8
Baka galing sa pagtatalik.
14:25.8
So, dapat yung una mailinis muna.
14:27.8
Para yung gitna ng ihi.
14:29.8
Sure tayo yung gitna ng ihi.
14:31.8
Galing sa kidneys.
14:33.8
Kung hindi, mamamali ang resulta nyo.
14:36.8
Dati nga may nangyari sa charity namin nun.
14:41.8
Sa mga medical mission.
14:42.8
Kinocollect namin yung ihi.
14:43.8
Binigay sa amin dugo.
14:45.8
Sabi ko, imposible may dugo to.
14:48.8
Paano yung ihi talagang pula?
14:51.8
Ang nakollect niya, regla.
14:54.8
So, nung kinollect yung next, mas tama yung ihi.
14:57.8
So, yung collection ng ihi.
14:59.8
Bago ipacheck urinalysis.
15:01.8
Para malaman kung may sakit o hindi.
15:04.8
Punta tayo sa kidney specialist.
15:06.8
O sa lalaki, mga urologist.
