Mini-Stroke at Silent Stroke.Na-Stroke na Pero Hindi Pa Alam. - By Doc Willie Ong
00:29.4
Sabihin, maliit na stroke.
00:31.4
Meron mga stroke yan, barado.
00:34.1
Pero may stroke na magbabara lang konti,
00:37.5
within 24 hours, malulusaw yung bara,
00:42.2
So baka temporarily humina yung kamay.
00:46.6
After 2 hours, lumakas ulit.
00:49.4
Pero stroke na yun.
00:51.0
Mini stroke na yun.
00:52.6
O namanhid dito, namanhid ang paa.
00:55.5
Pwede pa mamanhid dahil lang naipit dito,
00:58.0
namanhid ang paa.
00:59.2
Pwede lang may sciatica.
01:00.7
Pero pwedeng mild stroke na yun.
01:03.7
Transient ischemic attack.
01:05.7
Nagbara na tumuloy.
01:08.7
So pag meron kayong ganyang sintomas,
01:11.2
papacheck tayo sa doktor.
01:13.2
Kasi yung ganitong nagbara na gumanda ulit,
01:19.2
So merong barado talaga.
01:21.2
Merong maraming klaseng stroke.
01:27.2
At merong maliliit na stroke.
01:29.2
Meron na nga akong pasyente.
01:32.2
Ang complaint lang niya, manhid lang dito sa may puwet.
01:36.2
Sabi natin, kakaupo yan.
01:38.2
Yung wallet mo nandito sa may puwet mo.
01:41.2
Pero lumabas, meron na pala siyang small stroke.
01:45.2
Yung mga matatanda minsan,
01:48.2
merong lacunar infarct.
01:51.2
Which means small stroke na parang walang sintomas.
01:54.2
Pero nagbabago ugali.
01:56.2
Mas mainitin ulo.
01:58.2
O parang medyo mali-mali sinasabi.
02:01.2
Stroke na pala yun.
02:03.2
So yun ang ano natin.
02:06.2
Yan ang mga sintomas ng minor stroke.
02:10.2
Weakness on the one side.
02:12.2
Pwedeng vision, hindi makakita.
02:15.2
Pwedeng nalilito.
02:17.2
Pwedeng namamanhid tapos nawawala.
02:20.2
Pero basta may pagbabagong ugali,
02:23.2
isipin nyo na baka minor stroke doon.
02:26.2
Ano mga risk factors?
02:29.2
Yung mga may high blood.
02:31.2
Laging may high blood.
02:33.2
Pwede silang magkaroon nito mga minor stroke.
02:36.2
Mga may diabetes.
02:38.2
Pag diabetes, prone talaga kasi.
02:40.2
Mataas ang kolesterol.
02:45.2
Mga naninigarilyo.
02:47.2
Siyempre naninigarilyo.
02:49.2
Mataas ang risk ng stroke.
02:52.2
Kababayan natin, maraming nanginginom.
02:57.2
Ginagamit yung alak pang patulog.
02:59.2
Very common yan sa kababayan natin.
03:02.2
Higher risk of stroke.
03:05.2
Araw-araw umiinom pang patulog.
03:07.2
Magugulat na lang kayo.
03:08.2
Biglang may dudugo.
03:10.2
Minsan ang stroke nga, minor lang.
03:13.2
Kala mo na humina lang kamay.
03:18.2
Papacheck kayo sa neurologist.
03:20.2
Huwag nyo sabihin, bumalik naman dok.
03:24.2
Ang problema kasi,
03:26.2
oras na magkaroon ka ng minor stroke,
03:32.2
malaking chance uulit siya.
03:35.2
Parang 30% chance uulit in 2 months.
03:40.2
Tsaka minsan, ito yung unang senyales.
03:45.2
Minsan kasi yung bara hindi naman parang tubo sa ulo.
03:49.2
Yung iba, barado agad.
03:52.2
Yung iba, nabarahan lang konti.
03:54.2
Ang konti ng kolesterol ay nalusaw ulit.
03:58.2
So warning mo na yun.
04:01.2
Huwag na nating ipatuloy siya.
04:04.2
Itong mga minor stroke, good news nga.
04:07.2
Nalusaw pero uulit siya.
04:09.2
Kaya pupunta tayo sa neurologist.
04:12.2
Hindi pwede i-over the counter.
04:15.2
Minsan aspirin binibigay kung barado.
04:19.2
Pero doktor nyo magbibigay.
04:21.2
Gamot sa kolesterol.
04:22.2
Gamot sa high blood.
04:23.2
Gamot sa diabetes para makontrol.
04:26.2
Bukod dito, sa minor stroke,
04:31.2
meron pa ang tinatawag na, bago po ito,
04:34.2
right side and left side stroke.
04:41.2
pag barado, ay nakabaliktad po yung camera ko eh.
04:44.2
Baka tabingi lang ang tingin nyo.
04:47.2
So, ito kanang ko ito eh.
04:50.2
Kung kaliwa ang tingin nyo dahil lang nakabaliktad.
04:52.2
Ang kanang parte ng ulo natin,
04:55.2
itong kanang part,
04:59.2
Ang kinokontrol niya ang kaliwa.
05:02.2
So, yung kanang parte natin,
05:04.2
para siyang computer, para siyang may kuryente,
05:07.2
ang tubo niya nandito.
05:09.2
Pag sinabi ng kanang parte ng ulo ko,
05:11.2
taas mo kamay mo, tumataas.
05:13.2
Taas mo paa mo, tumataas.
05:16.2
So, naguutos kanan.
05:18.2
Kaya, pag nagbara ang kanan,
05:21.2
pag nagbara itong kanang part ng pasyente,
05:26.2
biglang hindi niya maggalaw yung kaliwa niya.
05:29.2
O minsan, hindi lang kinokontrol niya yung lakas,
05:33.2
pati yung manhid.
05:35.2
Pag nagbara ito, manhid kaliwa, manhid paa.
05:39.2
Depende kung ano ang nababarahan.
05:42.2
Pag kaliwa naman ang nabarahan,
05:48.2
Kasi nga yung kuryente, yung wiring nag-cross eh.
05:51.2
Bakit bumaliktad, ginawa ng Diyos?
05:54.2
Hindi natin alam ba't ginawa niya.
05:56.2
Nag-cross talaga eh.
05:58.2
So, kayong mga pasyente,
06:00.2
pag kayo ay, let's say, mga na-stroke na
06:03.2
o kamag-anak nyo, let's say, mahina ang
06:07.2
palagay natin, mahina ang kanan nyo.
06:14.2
Hindi nyo maggalaw yung kanan, manhid ang kanan po nyo.
06:17.2
So, ito babagay sa inyo. Ibig sabihin,
06:19.2
nabarahan yung left brain mo.
06:22.2
Ang kakaiba dito, ang left brain natin, ginawa ng Diyos,
06:28.2
hindi lang yan panggalaw ng kamay, hindi lang yan panggalaw ng paa.
06:32.2
May ibang powers pa yan eh.
06:34.2
Ano ba ang trabaho ng left brain? May ibang powers pa yan.
06:38.2
Para pala ito sa salita.
06:40.2
Para masabi mo yung language pala itong left natin.
06:44.2
Kaya, pag na-stroke ka na mahina ang kanan parts mo,
06:48.2
o mahina ang kanan nyo,
06:50.2
pwedeng may iba pa kayong sintomas bukod dito.
06:57.2
So, yung mga hindi mo masabi yung gusto mo.
07:00.2
Yung mga na-stroke na mahina ang kanan,
07:03.2
left ang barado, may aphasia din sila.
07:06.2
Hindi nila parang, ah, ah, ah, ano ito?
07:09.2
Ball pen ba ito? Hindi nila masabi.
07:12.2
Nasira yung language nila.
07:15.2
Agraphia. Hindi rin nila masulat.
07:20.2
So, part of the game yun. Kasali yun.
07:23.2
Sa pag naghina ang kanan, may aphasia sila,
07:27.2
may agraphia sila, at more may anxiety, may depression.
07:32.2
Mas nadidepress sila.
07:34.2
So, yun yung mga kasama dito.
07:37.2
Pag ito nabarahan.
07:39.2
Left side of the brain, kanan ang mahina.
07:42.2
Okay, ulitin ko ah. Pag sa mga pasyenteng mahina ang kanan,
07:46.2
ito ang mga kasama.
07:48.2
Language area nadadamage din.
07:51.2
Impaired language.
07:53.2
Pati pag iisip, medyo hindi rin maka-decide.
07:56.2
Decision making din. Pero kilala ka.
08:00.2
Kilala ka niya, hindi lang niya mabanggit yung pangalan mo.
08:04.2
Pero kilala ka niya, hindi lang niya masabi.
08:07.2
Okay, punta tayo sa right. O, ito.
08:11.2
Pag right naman ang nagbara, ang mahina, kaliwa.
08:15.2
Kaliwang parte ng katawan.
08:17.2
So, sa mga pasyente o may kamag-anak kayo na mahina ang kaliwang kamay, mahina ang kaliwang paa,
08:23.2
ano pa ang dagdag sintomas nila?
08:27.2
So, bukod sa mahina ang kaliwa ng pasyente, may ibang trabaho pa itong right brain natin. Ito.
08:33.2
Trabaho pala ng right brain natin para makilala ang tao, ang lugar, at ang time.
08:41.2
So, hindi ka na nila nakikilala.
08:44.2
Yan ang problem. Mahina na nga kaliwa nila. Actually, parang hindi mas okay ito eh.
08:50.2
So, pag mahina yung left ng pasyente nyo, let's say nag-caregiver kayo, nag-alaga kayo sa pasyente nyo, na-stroke yung kaliwa niya.
08:58.2
O, isabihin, bukod sa mahina ang kamay, kaliwang paa niya, hindi kanya makilala. Hindi niya alam yung lugar.
09:05.2
Hindi niya alam anong oras. Okay? Hindi niya makilala yung muka. Mas mahirap ito.
09:14.2
Bukod dito, nagbabago personality niya. Mas mainiti ng ulo. Impulsive. Mas impulsive siya. Mas galit.
09:24.2
O, pati judgment niya, namamali. So, actually, medyo mas mahirap alagaan itong right na barado at mahina yung kaliwa.
09:33.2
Depende sa laki ng stroke. Okay? So, yan po.
09:39.2
So, tulad na sinabi ko, ang mga risk factors natin for stroke,
09:44.2
high blood, diabetes, meron pa isang malaking risk factor.
09:48.2
Bukod, syempre gusto natin umiwas sa stroke, di ba? Control niya blood pressure niyo.
09:53.2
Pag hindi makontrol sa natural remedy, kailangan nating gamot. Diabetes.
09:57.2
Isa pang risk factor kaya nagbabara, may depresya sa puso. Pali niya ako po ito bilang cardiologist.
10:05.2
Pag ang puso, lumalaki ang puso. Heart failure. May rheumatic heart disease. May sira yung balbula.
10:14.2
Irregular yung heart beat. Nagloloko yung tibok.
10:17.2
Nagloloko ang tibok ng puso. Merong valvular problem. Lumalaki yung puso. Mahina ang pump. Lahat yan, nakakalapot ng dugo.
10:27.2
So, pag ang dugo sa puso lumapot, pwede magbuo siya, mag blood clot.
10:33.2
So, sabi niyo, anong problema?
10:35.2
So, pag nag blood clot yung dugo sa puso, e delikado yan. Para siyang pinball.
10:42.2
So, mula. Bawat puso.
10:44.2
Pag natanggal yung blood clot na yan, wala sa puso, hindi mo alam saan pupunta yan.
10:51.2
Pag lumusot yung blood clot dito sa may kanan, tumamba sa kanan pumunta, ito ang barado. Right. Left ang mahina.
11:00.2
Pag tumamba yung barado, sa kaliwa ang tumilapon, yung kabila naman.
11:06.2
Kaya dapat nga, ginagamot din yung puso.
11:10.2
Ginagamot yung lapot ng dugo.
11:12.2
Kaya mayroong mga pampalabnaw ng dugo.
11:15.2
Ginagamot yung irregular heartbeat.
11:17.2
Yung mga may atrial fibrillation. Ayaw din natin yan.
11:22.2
Irregular heartbeat. Heart failure. Mahina ang pumping.
11:26.2
Pag mahinap ang bomba ng puso, nagbubuo din.
11:30.2
So, kailangan natin tamang exercise. Galaw-galaw para maganda circulation.
11:35.2
At itong mga gamot. Okay.
11:38.2
Bago po itong tinuturo ko sa inyo.
11:41.2
So, another. Last na lang.
11:44.2
Oras na meron kayong maramdaman na sintomas.
11:47.2
Kahit konting manhid lang dito o manhid dito.
11:50.2
Wala naman masama. Pacheck rin tayo sa neurologist.
11:57.2
Ang mas sure pa, papasitiscan.
11:59.2
Kasi minsan, pag sinitiscan mo.
12:01.2
Pag ang senior, edad 60-70, kahit sino.
12:05.2
Pinasitiscan mo lahat sila.
12:08.2
Magugulat kayo. Marami sa kanila.
12:10.2
May mini stroke or small stroke.
12:14.2
So, kung yung nabarahan ay napakaliit na parte lang ng utak.
12:18.2
Baka dito lang. Isang peraso lang maliit.
12:20.2
Palagyan natin ganito.
12:22.2
Palagyan natin maliit na maliit na peraso lang ang stroke niya.
12:26.2
Pwede walang natamaan.
12:28.2
Hindi natamaan yung daanan ng kuryente sa kamay.
12:31.2
Okay lang. So, nagagalaw niya.
12:33.2
Pero, yung maliit na yun. Baka hindi ka na niya makilala.
12:37.2
Baka medyo nag-iiba na ugali. Possible.
12:42.2
Pero, pag natsambahan yung maliit na nabara ay daanan pala dito sa kamay.
12:47.2
Eh, manghihina na yun.
12:49.2
Kung motor. Motor is lakas.
12:51.2
O tinamaan niya yung sensor, ihihina na rin ito.
12:54.2
So, ingatan po natin ito.
12:55.2
Control ang blood pressure.
12:57.2
Pacheck tayo sa neurologist.
12:59.2
As siya makakasabi.
13:01.2
Kung kailangan natin magingat sa stroke.
13:04.2
Maraming salamat po.
