00:45.4
So yan yung mga beneficyo naman ng paghahantay ng edad 40
00:49.8
bago kayo magbuntis o bago magsimula ang inyong pamilya.
00:55.9
Eh ang tanong lagi sa akin, may chance na pa ba ang mabuntis?
01:00.7
Alam nyo po, nung 20 years old tayo, may 25% tayong mabuntis
01:05.8
sa first month na nagtatry ang mag-asawa.
01:11.7
At after a year, 96% mabubuntis siya.
01:15.3
Basta walang family planning na nangyari.
01:19.6
So pag edad 30, per cycle mo o sa pagitan ng regla mo,
01:24.5
may 20% kang pwedeng.
01:25.9
Mabuntis at in a year, hanggang 86%.
01:28.9
Pero pag nag-edad 40 ka na, per cycle mo, 5% ang chance.
01:35.1
So may chance pa, 5% ang chance na mabuntis.
01:38.8
At per year, may 40% chance ka na mabuntis.
01:43.1
Magpapatulong ka lang sa iyong OBGYN.
01:46.5
Pag 50s, mahirap na talaga.
01:48.5
Talagang mga in vitro fertilization na yan.
01:52.5
Eh ang next tanong mo,
01:55.9
dami pa kaya akong itlog pag edad ko ng 40?
02:01.1
Nung pinanganak kasi tayo, nagsimula sa 1 million yung eggs natin.
02:05.7
Tapos unti-unting nawawala yan.
02:07.9
At 30 years old, 100,000 pa ang natitira nating eggs.
02:12.7
At pagdating ng 40 years old, 20,000 na lamang ang natitira nating itlog.
02:19.5
So paano natin malalaman kung marami pang eggs available?
02:22.8
Meron pong blood test.
02:24.4
Ang tawag dyan, AMH.
02:26.4
Anti-Mullerian Hormone.
02:28.8
So makikita mo dun sa blood test.
02:30.5
Pag mababa ang resulta, konti na lang yung reserbang itlog mo sa iyong ovaryo.
02:35.7
So may test naman.
02:37.8
Eh ang next mong tanong,
02:40.2
maganda kaya yung kalidad ng itlog na meron pa ako?
02:44.5
Siyempre edad 40 na.
02:46.9
Lahat naman po kasi ng babae,
02:48.5
may percentage na yung itlog nila ay pwedeng mag-avowal.
02:57.1
So pag edad 25, 75% naman normal pa ang eggs.
03:01.7
So may 25% na baka hindi normal yung eggs.
03:04.6
At 35 years old, 66% pa ang normal eggs mo.
03:09.5
At at 40 years old, 20 to 40% pa ang normal eggs mo.
03:17.1
Meron naman kasing test eh.
03:18.5
Yung tinatawag na gene testing para sa trisomy 21
03:22.4
o yung tinatawag natin na Down's Syndrome.
03:25.9
Yung meron din, sino naman ang doktor na tutulong sa atin?
03:32.4
Kasi maraming lumalapit sa akin dyan.
03:34.6
Una sa lahat, kailangan natin ang ating OBGYN.
03:39.2
Siya yung magbabantay sa atin.
03:41.0
Siya yung magsasabi,
03:42.1
O, kailangan mo nang umuwi ng bahay kasi ovulation mo ngayon.
03:48.3
At kailangan din, hindi lang si misis ang chinecheck,
03:52.5
pati yung lalaki.
03:54.1
So kailangan din natin ang,
03:55.8
urologist, sabay sila.
03:57.8
At pag 6 months ka na,
03:59.8
na hindi pa nabubunti sa natural na pagsubok,
04:05.8
meron tayong tinatawag na reproductive endocrinologist.
04:08.8
Ito ay isang OBGYN doctor.
04:11.8
So sila talaga yung mga nag-aalaga sa mga couples na hindi mabunti sa loob ng 6 months to 1 year.
04:19.8
At ang mga test na hinihingi nila,
04:23.8
pwedeng ultrasound o x-ray ng bahay,
04:25.8
at saka ng ovaryo.
04:27.8
Meron mga blood test, yun nga yung hormones na sinasabi ko,
04:30.8
para ilan pa yung available na itlog.
04:32.8
At sa lalaki naman, meron mga tinatawag na semen test.
04:36.8
Tsaka alam nyo, nakikita na sa ultrasound,
04:39.8
pag mag-ovulate ka na,
04:41.8
so punta ka na doon sa iyong doktora,
04:44.8
para sabihin niya,
04:46.8
Okay, kailangan nang umuwi, kailangan na kayo magbakasyon,
04:49.8
kailangan nyo nang mag-try.
04:51.8
Eh, kailan ba ang fertile days ng babae?
04:55.8
Iba-iba, napaka-importante ang paggawa ng kalendaryo.
05:00.8
So hindi lang isang buwan ang ikakalendaryo nyo.
05:02.8
So kung pwede, 6 months nagkakalendaryo na kayo.
05:05.8
Tapos dadali nyo yan sa iyong OBGYN.
05:08.8
Halimbawa, ito example lang ng 28 days cycle.
05:11.8
So ibig sabihin, 28 days ang pagitan ng dalawang regla niya.
05:16.8
6 days fertile, mag-ovulate ang babae.
05:20.8
3 days bago ng ovulation, sa araw ng ovulation,
05:24.8
at 2 days after, kasi makakahabol pa yung sperm,
05:28.8
na pumunta doon sa egg at mag-meet pa sila.
05:33.8
So napaka-importante nitong window period.
05:36.8
So yan, diyan ka kailangan binabantayan ng iyong OBGYN.
05:41.8
So kailangan, kung talagang gusto mong mag-baby,
05:44.8
nandyan ang iyong OBGYN para i-guide kayo.
05:48.8
Tapos may mga tips ako mamaya para mabuntis kayo.
05:52.8
Ang next tanong ninyo eh, paano ba?
05:57.8
Pwede bang mag-miscourage o mag-steal birth?
06:00.8
Actually, at age 40, meron pong nakukunan.
06:04.8
Pero, paano kung nakunan ka na dati ng isang beses?
06:09.8
Actually, talaga naman may percentage na nakukunan tayo.
06:13.8
Nung bata-bata tayo, mga 16%, 30 years and younger,
06:18.8
talaga naman may isang beses na pwedeng makunan.
06:21.8
16% yung chance nun.
06:23.8
Pero, hindi ibig sabihin nakunan ka nun.
06:27.8
Eh, baka makukunan ka ulit.
06:29.8
Hindi naman, basta nandyan ka sa iyong OBGYN.
06:32.8
Pero, kapag dalawa o higit pa na sunod-sunod kang nakukunan,
06:37.8
sabihin mo agad sa iyong OBGYN.
06:39.8
Kasi meron mga sakit sa mga kababaihan, yung tinatawag na APAS.
06:42.8
Eh, may gamot na yun. So huwag nating hintayin na mangyari yun.
06:47.8
Ano pa yung mga risks sa kababaihan?
06:49.8
So, nakunan, nag-steal birth, yan po.
06:53.8
Ectopic pregnancy, sa iba tumubo yung bata, hindi dun sa bahay bata.
06:59.8
So, 4% to 8% increase ang risk kapag 40 years old and above ka.
07:06.8
Pwede ka rin ma-high blood, ma-diabetes.
07:10.8
At nakita nila pag 40 years old and above, usually nasa cesarean section na sila.
07:16.8
Kasi mas hirap na silang umire.
07:18.8
So, may chance na ma-cesarean kayo.
07:22.8
Mga 50% chance nagsesesarean.
07:25.8
Tapos, nagkakaroon ng bleeding dahil problema dun sa mga placenta.
07:30.8
So, ito yung mga risks na binabantayan.
07:34.8
Eh, tapos, siyempre ang tanong ninyo,
07:37.8
papano naman kung baka magkaroon ng Down syndrome yung aking baby
07:43.8
o yung tiyatawag natin na disabled babies.
07:46.8
Ano ba yung chances nito?
07:48.8
Actually, kahit 20 years old tayo,
07:52.8
posibleng naman magkaroon ng Down syndrome.
07:55.8
Pero, siyempre, pag edad mo ng 35, 1 in 250 na ito.
07:59.8
Yung other genetic problems, ito yung mga cardiovascular problems.
08:04.8
So, problema sa puso ng bata. Yung mga may congenital heart disease.
08:07.8
So, lumalaki din. 1 in 192.
08:10.8
So, pag 40 years old ka na, 1 in 100 pwedeng magkaroon ng Down syndrome yung anak.
08:16.8
Eh, may gene testing naman.
08:18.8
At saka yung iba pang problema, 1 in 66.
08:24.8
Yun lang kung bakit mas gusto natin mas bata nagkakaroon.
08:28.8
Pagdating sa miscarriage, sabi ko nga, nakukunan 10% kapag 20 years old kayo.
08:35.8
25% pag 30 years old.
08:38.8
Pag 40s, mga 50% nagkakaroon ng miscarriage.
08:42.8
Tapos, masi-c-section ka na nga.
08:44.8
At nakita nila, pag mas older yung mom, yung babies nila mas malalaki.
08:52.8
So, medyo lumaki. Mas matured tignan.
08:55.8
Nagkakaroon ng diabetes, ng high blood na because of age.
08:59.8
Tapos, yung bleeding kasi nagkaroon ng problema sa inunan.
09:03.8
So, merong mga placenta previa.
09:05.8
Kaya kailangan, merong nakahanda ang blood donation.
09:09.8
Pero, hindi dahil 40s, hindi na kayo pwedeng manganak.
09:13.8
Pwede pa pong manganak ng isang healthy baby, babantayan lang mabuti.
09:19.8
Una sa lahat, magpiprenatal check-up.
09:22.8
Pag balak nyo na, sabi ko nga, 6 months before, 1 year before, punta na sa inyong OBGYN.
09:28.8
So, meron tayong mga counseling. Ano yung mga gagawin.
09:31.8
Pag sinabing araw ng balik, huwag na huwag kayong a-absent.
09:35.8
Kasi, kailangan kayong makita ng inyong OBGYN.
09:40.8
Pagdating naman sa prenatal vitamins.
09:42.8
Kailan uumpisahan?
09:44.8
Ideally, 3 months before kayo magbuntis.
09:48.8
E, umiinom na kayo ng prenatal vitamins nyo.
09:51.8
Kailangan may folic acid yan ha.
09:53.8
Kasi, para sa brain at spine ng inyong baby.
09:56.8
Para walang mga problema doon sa inyong sanggol.
10:00.8
E, ang tanong nyo, e kung nakapanganak na ako?
10:04.8
Hanggang kailan ang multivitamins?
10:06.8
Hanggang nagbe-breastfeeding kayo?
10:08.8
Kasi, yung milk nyo lang ang tanging source ng multivitamins.
10:12.8
Ang nutrition ng pinadededen yung sanggol.
10:15.8
So, pwede nyo inumin yung mga multivitamins nyo before hanggang nagbe-breastfeeding.
10:22.8
Gagamutin kung meron ng mga underlying na sakit.
10:27.8
E, syempre umidad ka na.
10:28.8
Baka tumataas na yung sugar mo.
10:30.8
Tumataas na yung blood pressure mo.
10:32.8
Medyo tumataba ka na din.
10:34.8
So, ipapa-exercise ka.
10:36.8
Lahat yan, kailangan binabantayan ng iyong OBGYN.
10:40.8
Pagdating sa pagkain.
10:41.8
Syempre, balanced diet ang gusto natin.
10:44.8
So, tamang timbang.
10:47.8
Pero, kailangan may prutas ka.
10:49.8
Iwas sa pagtitibi.
10:53.8
Ang source of protein mo.
10:55.8
Kailangan sapat din kasi kailangan yan sa muscles.
10:59.8
So, ano ba yung mga kailangan mo?
11:01.8
Omega-3 fatty acid para sa utak.
11:05.8
Galing yan sa isda.
11:10.8
So, dito lahat ng berdeng dahon ng gulay kailangan mo kasi plus iron yan.
11:17.8
Kailangan din yan.
11:18.8
Ito yung mas madalas mong kainin.
11:21.8
Pag-iron naman, kailangan mo ng itlog, manok, berdeng dahon.
11:26.8
Ano bang isda ang pwede?
11:28.8
Syempre, sasabihin natin.
11:29.8
Ako, mahal lang salmon.
11:30.8
Pwede po ang dili, sardinas, hito, dapa, salmon, tuna de lata, tilapia.
11:37.8
Yan po yung mga pwede.
11:38.8
Huwag po yung masyadong malalaking isda.
11:41.8
Huwag muna kasi may mercury yun.
11:43.8
Tapos, mag-ehersisyo.
11:46.8
Ano ang mga pwedeng ehersisyo?
11:48.8
Paglalakad, swimming.
11:50.8
Hindi naman tayo lahat ay may swimming pool.
11:52.8
Pero pwede po yung pilates o kaya yung yoga na pangbuntis.
11:57.8
Para mas makatulog ka sa gabi.
12:01.8
Kasi sabihin, naku, kasi nagbuntis ako eh.
12:03.8
Kailangan kong kumain for two.
12:05.8
Sumobra ka naman ng taba.
12:08.8
Ngayon ho, gusto nila right lang.
12:10.8
Tama lang ang timbang ng nanay at saka ng baby.
12:14.8
Tsaka mas hindi ka magbaback eh.
12:16.8
Kasi masakit din sa balakang kapag buntis.
12:19.8
Mas maantukin kapag buntis.
12:23.8
So, kung pwede, pilitin mong matulog.
12:26.8
Para mas rested ka.
12:29.8
Kasi nakakapago din ang bigat-bigat ng lagi mong bit-bit.
12:33.8
Pag sinabing balik, kasi may mga test na pwedeng gawin.
12:37.8
Ultrasound at iba pa.
12:39.8
Yung gene testing na sinasabi ko.
12:41.8
Sinasabay din yun.
12:44.8
Kailangan din mga urinalysis.
12:45.8
Baka naman may UTI ka na.
12:47.8
So, susundin natin yung ating OBGYN.
12:50.8
Siyempre, iwas sa sigarilyo.
12:53.8
Bawal na bawal yan sa sanggol sa loob.
12:55.8
Eh, pwede ba akong magkape?
12:56.8
Ah, huwag na ho muna magkape.
12:58.8
Kasi ang problema sa kape, pumupunta hanggang sa baby.
13:01.8
So, affected yung baby.
13:03.8
Hindi niya ma-digest yung kape.
13:05.8
So, mahihirapan yung ating baby.
13:06.8
So, better pati kape.
13:08.8
O yung mga may kafein, iwas na rin muna.
13:11.8
At saka, tamang timbang lang.
13:13.8
Kasi tandaan nga natin, nagda-diabetes at high blood na tayo.
13:17.8
At saka, para maiwasan natin yung macrosomnia.
13:20.8
Yung lumalaki yung ating mga babies.
13:24.8
Eh, sabihin mo, kaya ko pa bang manganak ng normal delivery?
13:28.8
Actually, mahirap.
13:30.8
Sabi ko nga, mas malaki ang chances na masi-CS ka.
13:34.8
Pero, kung talagang malaki,
13:36.8
gusto mo naman talagang tamang timbang kayo pareho,
13:39.8
pwede mong sabihin sa OBGYN nyo.
13:41.8
Di, pag-usapan ninyo kung talagang kakayanin pa.
13:45.8
So, sabi ko nga, at age 40, yes, kaya mo pang manganak
13:50.8
ng isang healthy baby.
13:52.8
Kasi readyng-ready ka na mag-family.
13:54.8
Maraming salamat po.
