* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:01.7
Quickstruck the country, block after block after block
00:05.1
Isang 7.6 magnitude na lindol ang sumalubong sa pagdiriwang ng bagong taon ng mga taga-Western Japan.
00:13.7
Pagsak ang mga serbisyo ng tubig, kuryente at telepono,
00:17.7
at maraming residente at sugatang sibilya ng Ishikawa Prefecture ang nangangamba ngayon sa kanilang kinabukasan.
00:24.3
Tatlong araw matapos ang malakas na pagyanig, nasundan pa ito ng mga aftershocks na ikinamatay ng itinatayang 62 katao
00:34.1
habang patuloy pa ang paghahanap ng mga natrap sa ilalim ng mga gumuhong gusali.
00:39.6
Ngayon, ang sitwasyon sa Japan ay nananatili pa rin delikado at walang katiyakan ayon sa mga eksperto.
00:47.0
Malabong mahulaan kung kailan ang sunod ng mga aftershock na kahit ang kanilang pinaka-advanced na teknolohiya
00:53.4
ay hindi kailangan.
00:54.3
Hindi kayang ma-predict ito.
00:56.0
Subalit, kasabay ng pagbutok ng malungkot na balita, ang pagkalat ng mga kwento-kwento sa social media,
01:03.3
kung saan pinag-uugnay ang isang video encounter ng isang pambihirang deep secret sure na naganap sa lindol sa Japan.
01:11.6
Ang nasaksihan ng mga diver noong June 2023 sa mababaw na parte ng hilagang baybayin ng Taiwan,
01:18.5
malapit sa West Japan kung saan lumindol,
01:21.8
ay pinaniniwala ang isang babala na binabalik,
01:24.3
pinigay ng isdang ito tungkol sa magaganap na kalamidad.
01:27.5
Ano ang kakaibang isdang ito?
01:29.4
May koneksyon ba ang paglitaw nito sa lindol na yung manig sa Japan?
01:33.8
Ano naman kaya ang katotohanan sa likod ng mga kwento?
01:42.1
Ang paglitaw ng earthquake fish
01:44.5
Humahaba ng lampas 36 pulgada o singhaba ng poste ng kuryente.
01:53.4
At dumalangoy ng patihaya.
01:55.4
Mailap sa mga tao.
01:57.4
At kung lumitaw man sa mababaw na dagat ay napakabihira.
02:01.4
Ang mga oarfish ay nakatira sa malalim na bahagi ng karagatan na may lalim na 200 hanggang 3,300 meters.
02:10.4
Kaya naman hindi pang karaniwang kung ito ay makunan ng video.
02:14.4
Ang mga misteryoso at nakakaintrigang oarfish na ito ay karaniwang bahagi ng mga alamat.
02:21.4
Sa kulturang hapon,
02:22.4
ang oarfish na ito ay karaniwang bahagi ng mga alamat. Sa kulturang hapon,
02:23.4
ang oarfish ay iginagalang at tinatawag na Ryugo Nutsukai o Messenger from the Sea God's Palace.
02:30.4
Naging popular ito bilang tagapaghatid na mga masasamang balita at kinatatakutan sa Japan simula pa noong 17th century.
02:40.4
Ayon sa mga alamat, ang paglitaw nito sa mababaw na bahagi ng karagatan ay pinaniniwala ang senyales ng paparating na kalamidad gaya ng lindol at tsunami.
02:52.4
natagpuan ng mga US Navy sailors ang isang 23 feet oarfish na nabaybay sa tabing dagat ng San Diego sa California.
03:01.4
Labing-anim na mga sundalo ang nagtulong-tulong na buhati ng oarfish para kuna ng letrato.
03:07.4
Noong 2011, lumitaw ang halos nakalimutan ng alamat ng earthquake fish,
03:12.4
matapos matagpuan ang dalawampung oarfish sa baybayay ng Japan,
03:17.4
ilang buwan bago ang pinakamalakas na naitalang lindol sa Japan,
03:21.4
na nagdulot ng isang nakapipinsalang tsunami noong Marso.
03:25.4
Noong 2017 naman, 6 na oarfish ang namataan ilang araw bago ang 6.7 magnitude na lindol sa Surigao sa Pilipinas.
03:34.4
Mula noon, ang mga oarfish na natagpuan sa mga baybayin ay nagdudulot ng alarma sa Pilipinas, Japan hanggang sa California.
03:42.4
Sa kabila nito, ang takot nila sa ganitong mga babala ng dagat ay hindi napatunayan.
03:48.4
Ngunit ilan sa mga siyentipiko ang nagtangkang magbigay paliwanag.
03:52.4
Totoong babala o hakahaka?
03:54.4
Ayon sa ecological seismologist na si Kiyoshi Wadatsumi,
03:58.4
ang mga isda sa malalim na karagatan ay mas sensitibo sa mga galaw na mga aktibong fault line kesa sa mga isda na mas malapit sa ibabaw ng dagat.
04:07.4
Hindi nalingid sa kaalaman ng karamihan na ang bansang Japan, tulad din ng Pilipinas, ay madalas na ginagambala ng mga lindol at pagputok ng mga bulkan,
04:17.4
dahil sa mga bansang ito ay nasa Pacific Ring of Fire, isang imaginary zone o arco sa Dagat Pasipiko,
04:24.4
kung saan madalas aktibo ang mga bulkan at fault line na nagdudulot ng mga natural disaster.
04:30.4
Noong 2019, ilang mga Japanese scientist ang naglabas ng kanilang pag-aaral upang patunayan kung may koneksyon ba ang mga kilos ng oarfish sa mga lindol.
04:40.4
Mula taong 1928 hanggang 2011, ipinagkumpara ang mga naitalang 223 na earthquakes,
04:46.4
sa 336 na kaso ng oarfish sightings na inilabas ng media.
04:51.4
At gaya ng inaasahan, walang nakitang ugnayan ang dalawa.
04:55.4
Tugma ito sa naunang pag-aaral ng zoologist na si Rachel Grant ng London South Bank University.
05:02.4
Nagsimula ang kanyang interes noong 2009 nang bigla nalang naglaho sa isang lugar sa Italia ang mga palaka.
05:09.4
Limang araw ang nakalipas, tumama ang isang lindol at kinalaunan, bumalik ang mga palaka.
05:15.4
Sa China kasi, ang sama-samang pag-migrate o pag-alis ng mga palaka mula sa isang lugar patungo sa isa pa ay masamang babala ng lindol.
05:23.4
Ngunit kanyang napatunayan na walang ugnayan ng dalawa at koinsidental lamang.
05:28.4
Suspetsa ni Grant kaya patuloy na may ganitong mga alama tungkol sa oarfish ay dahil ito ang nagbibigay ng pakiramdam ng kaayusan
05:36.4
or sense of order sa kabila ng lindol na may dalang walang katiyakan.
05:41.4
Koinsidental din ang paniniwala ni Mark Benfield.
05:44.4
Isang oceanographer at ecologist ng Louisiana State University.
05:48.4
Tukol sa seismic activity at paglitaw ng mga oarfish.
05:51.4
Pinaniwalaan niya na gaya ng ibang isda na nakatira sa ilalim ng dagat, lumalangoy ito paitaas tuwing gabi upang sundan ang paborito nitong pagkain.
06:00.4
Ito ay ang krill o maliliit na hipon.
06:02.4
Pwede ring rason ang minsang pagbabago sa agos ng dagat o ocean current na humihila sa mga isdang ito mula sa ilalim papunta sa ibabaw.
06:10.4
Kaya naman ang mga oarfish ay kalimitang matatagpuan sa buhay.
06:14.4
Pagkabaybayin ay karaniwang patay na, mamamatay pa lang o di kaya'y sugatan.
06:22.4
Bagamat nabuwag na ang pamahiin tungkol sa lindol at oarfish, madaling maunawaan kung bakit nakaakit ng ganoong pansin ng oarfish na may anyong parang dragon.
06:32.4
Swak na swak para gawing alamat. Sobrang nakakabighani kung sila ay tignan. Sobrang laki nila na kailangan ng labindalawang tao upang makarga ito at mahawakan.
06:42.4
Totoong nakakagulat na sa ilalim ng ating karagatan ay may ganoong mga nilalang.
06:47.4
Wala nang dapat ipangamba kung sakali mang may lumitaw ulit na ganitong isda sa hinaharap.
06:52.4
Ayon sa mga siyentipiko, kailangang maging handa ng tao sa anumang oras ng kanilang buhay at huwag umasa sa mga babala na dala ng maalamat na isda.
07:01.4
Ang mga hapon na ata ang mga tao sa planeta na pinakahanda sa anumang sakuna dahil madalas ang lindol at tsunami sa kanilang lugar.
07:08.4
Ngayong taon, baga matumataas ang bilang ng mga nare-register na isda sa kanilang lugar.
07:10.4
Baga matumataas ang bilang ng mga nare-recover na mga bangkay.
07:13.4
Ang mabilis na public warnings na ipinadala sa mga broadcast at telepono.
07:18.4
Maging ang mabilis na aksyon ng publiko at mga opisyal ang naglimita sa posibleng malawak na pinsala ng lindol.
07:25.4
May mga evacuation plan na nakalatag at nakahandaan umang oras sa mga go-bags at emergency supplies.
07:31.4
Ayon sa mga hapon, bagamat meron silang mga teknolohiya, ang mga predeksyon ng mga siyentipiko ay paulit-ulit na napatunayan na mali.
07:39.4
Tulad ng nangyari sa lindol noong 2016 sa Timog Kanlurang, Kumamoto.
07:44.4
Ito ay isang lugar na dati itinuturing na hindi yayanigin ay nilindol pa rin ng mga aftershock.
07:50.4
Inukit na sa kasaysayan at maging nangagham ang siyensa na ang mga isda sa ilalim ng dagat,
07:56.4
mga palaka, maging ang mga itim na uwak at pusa ay hindi posibleng mga sugo ng kamalasan o darating na kalamidad.
08:04.4
At sa panahon ngayon, lubos ng delikado ang magkaroon ng kumpiyansa
08:08.4
na mahuhulaan natin ang sunod na nakatakdang araw ng delubyo.
08:12.4
Higit na mas mahalaga na tayo ay makapaghandaan noong oras.
08:16.4
Hindi natin matitiyak ang takbo ng mundo kung tayo ay suswertehin o mamalasin.
08:21.4
Dahil sa pagkakataong ito, hindi pa mahihin o maaalamat ang ating kakampi sa laban kontra sa kalikasan.
