Paano Umabot ng At least 65 Years Old. 12 Tips na Dapat Mong Gawin. By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist) Panoorin ang Video: https://youtu.be/X3mDf0IRe24

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Tips natin po ngayon, papano hahaba ang buhay, ang mga basic healthy tips lang.

Actually sa 12 tips na ito, sigurado mapapahaba natin buhay nyo, higher chance.

Para hindi maaga magkakasakit.

Number 1, ano ba pinakamahalagang tip dito?

1 out of 12 ito.

Number 1, kailangan talaga po itigil ang paninigarilyo.

So bilang internist, bilang cardiologist, sa 30 years experience ko, talaga nakita namin,

basta naninigarilyo, lalo na yung mga 1 pack a day, 2 pack a day.

Meron naman ang mahaba ang buhay, meron naman ang maabot ng 70 years old kahit naninigarilyo.

Pero malaki yung chance na may mangyari.

Pwedeng magka lung cancer, pwedeng magka throat cancer, pwedeng magka heart attack na maaga.

So smoking talaga.

Actually may pag-aaral yung mga naninigarilyo na babawasan ng 4 years sa kanilang life expectancy.

So maraming problema, pati prostate cancer at iba pa.

Kaya kung ito lang tatanggalin nyo, stop smoking lang, malaking bagay.

Mura pa, makakatipid kayo.

Number 2, pinakamaganda para humaba ang buhay.

Ito po, base ito sa pag-aaral.

Kailangan makotol.

Nakontrol ang blood pressure mo.

Dapat maging normal yan.

Dapat 120 o 130 over 80 yan.

Dapat din makontrol ang blood sugar mo.

Dapat wala pang 100.

Kung hindi kaya normal 100, kahit konting taas lang.

Dapat hindi abot ng mga 120 mg per dl.

So pag nakontrol ang blood pressure, nakontrol ang blood sugar,

pwede sa diet, pwede rin.

Sa gamot, either one, mas mapapahaba ang buhay ng 9 years.

Okay?

Dagdag 9 years sa life expectancy.

Ibig sabihin, isang grupo ng tao,

controlled ang blood pressure at blood sugar.

Pwede sa gamot, may maintenance, o pwede sarili.

Nagda-diet sila.

Kumpara sa isang grupo na mataas ang BP, mataas ang blood sugar,

mas mahaba ng 9 years ang inaabot ng buhay dito.

Siyempre, pag hindi controlled ang blood pressure, anytime, pwede ma-stroke.

Pag hindi controlled ang blood sugar, ganoon din.

Pwede ma-heart attack, pwede ma-kidney failure.

Kung kailangan nyo uminom ng maintenance medicine,

tuloy nyo lang po. Kailangan po yun.

Kung di na talaga makontrol.

Pero kung gusto nyo natural ways,

bawas asin, wag magpapataba, bawas sa mga junk foods, fast foods.

Alam nyo na naman, sobrang tamis.

May inumin, sobrang maalat.

Yung paborito nating mga kababayan natin, lahat ng luto natin, maalat eh.

Mahilig sa restaurant, kumain sa labas, sigurado maalat.

Kaya sa bahay na lang.

So yan ang number 2.

Controlled blood pressure, blood sugar.

Yung cholesterol, mahalaga din.

Pero mas mahalaga itong dalawa.

Ito talaga yung pinaka kinokontrol.

Number 3.

Para mas humaba ang buhay, humabot ng senior,

at mas mahaba pa,

dapat healthy eating.

Dito sa healthy eating, pwede tayo mag-focus sa

may tinatawag na rainbow eating.

Ano yung rainbow eating?

Ang rainbow eating, ginawa ng Diyos,

mas maraming makulay sa pagkain mo, mas maganda.

Ganyan ginawa ng Diyos yung rainbow.

Red. Yung mga red na pagkain.

Red, orange, yellow, roigy beef.

Red, orange, yellow, blue, indigo, violet.

Red. Ano yung mga red?

Kamatis. Red.

Apple. Red. Yan. Very healthy yan.

Orange colored. Ano ba?

Mga orange. Citrus fruits. Vitamin C.

Orange color. Ano pa?

Carrots. Sobra healthy carrots. Anti-cancer.

Kalabasa. Kamote. Medyo orange na rin.

Yellow. Ano ba yellow?

Yellow. Mga healthy na yellow foods.

Mga patatas. Yellow. Pero hindi.

Corn. Pwede rin pa konti-konti.

Basta mas makulay, mas maganda.

Green. Siyempre, green leafy vegetables.

Mas green. Ano? Malunggay. Very green. Yan. Diba?

Kangkong. Very green.

Spinach. Very green. Yan. Yan. Mga magaganda.

Mga talbos. Diba?

Blue. Ano yung mga blue? Talong. Talong.

It's blue color. Diba?

Okra. Green din. Ampalaya. Green. Favorite ko.

So, mas makulay, mas maganda yan.

Okay? Lalo na yung kamatis. Very healthy yan.

So, mga healthy eating.

Sa prutas. Sa akin, mga ilang prutas lang kainin mo, okay ka na eh.

Mansanas. Saging. Tsaka mga citrus.

Mga dalandan. Kalamansi. Pwede na yan. Pongkam.

Basta meron kang dalandan. Orange. Vitamin C.

Tapos may saging ka. May mansanas ka. Medyo solved ka na dito.

Medyo okay na yan. Plus 3 years na yan.

So, healthy eating. Importante. Number 3.

Bago tayo pumunta sa number 4, meron pala isang tip na maganda.

Kung ang magulang mo pala ay magulang o lolo-lola ay lampas 80 years old.

Okay? Lalo na kung lampas 90 sila.

Meron kayong lolo-lola na lampas 80, lampas 90.

Magandang panalo yun sa'yo.

Madadagdagan din ang buhay mo. Kasi nga nasa dugo eh.

Nasa genes eh. Diba hindi ka ba nagtataka?

Bakit may mga pamilya ang aga-aga 50 years old nagkakakanser?

O ba't may ibang pamilya at 80 years old nagkakaliver cancer?

So, nasa lahi.

Ba't yung magulang ang taas ng kolesterol yung bata? Meron din.

Ibig sabihin, namamana mo eh. Kasama yun. Genetic eh.

So anyway, counted din yan sa haba ng buhay.

Number 4 tip out of 12.

Siyempre, simple lang ito ah.

Mga mura at simple. Uminom ng maraming tubig.

Diba? Yan ang turo ko sa inyo.

At least 8-10 basong pwedeng tubig or fluids.

Kung ayaw nyo na puro tubig, pwede konting tsaa.

O konting kape. Kung gusto nyo, konting.

Mas maganda tubig para hindi nakakataba.

Para saan ang tubig? Ang dami.

Para hindi magka-kidney stones, hindi magka-kidney failure, hindi magka-dialysis.

Diba? Para gumanda yung sa bituka.

Diba? Maraming tubig. Pwede rin sa balat yan.

Pwede rin sa puso. Lahat yan maganda.

Number 5. Ito ang bago natin ngayon. Number 5. Pampahaba ng buhay.

Kailangan maayos ang mental health natin ngayon.

Ito yung bago sa makabagong panahon.

Kasi pag hindi maayos ang mental health, hindi makahandle ng stress.

Nakita nyo? Kahit sa social media lang, ang daming napuputol ang buhay dahil dito.

Dahil sa social media, paano ba itong maayos yung mental health natin?

Lagi tayong na-stress pag nagbabrowse tayo.

Ito lang po. Number 5.

Handle stress is huwag ikumpara ang sarili sa iba.

Don't compare yourself to others.

Pwede mo silipin yung gawa ng iba. Pwede mo ma-appreciate.

Ay, magaling siya. Marami siyang pera. Pero, oo nga, marami siyang pera.

Pero pwede mo naman sabihin, hindi naman pera mahalaga sa lahat. Diba?

Huwag mo ikumpara yung sarili mo sa pinapakita nila sa posts nila.

Kung may nakita kang kaibigan mo o classmate mo.

Maganda pamilya ko no, mayaman ko no, nasa abroad ko no, ang daming gamit.

Yun yung pinapakita niya ng panlabas niya eh. Diba?

Iba naman yung panlabas niya eh. Diba?

Hindi natin alam kung ano panloob niya. Malay mo, nagji-checks yung asawa.

Diba? Hindi mo alam yung panloob eh. Diba?

Huwag mo ikumpara yung panloob mo na malungkot ka doon sa panlabas nila.

Hayaan mo kung sabihin mo gano'ng kaganda.

Siyempre, show yun eh. Diba?

Yung iba, hindi naman nag-show-show.

So, huwag mo i-compare kasi nga may stress ka lang. Okay?

Pwede mo lang tingnan sa sarili mo, ito lang, happy na ako dito.

Kung mayaman yung ibang tao, swerte yung ibang tao, okay yun.

Kung yung anak niya, first honor lagi, magaling, okay yun.

Masunurin, okay yun. Diba?

Hayaan na natin sila. Kasi pag kinumpare mo,

sarili mo, dyan papasok ang nervyos, lungkot.

Kung merong mga Facebook page o mga account na pag nakita mo naiinis ka,

di huwag mo muna puntahan. Okay?

Kasi mental health ngayon, delikado.

Oras na masira mental health mo, tuloy-tuloy na yan.

Abuse, stress, magkakasakit, umikli ang buhay.

Yan ang kalaban natin ngayon.

Pero mo, may mga tao, super healthy ah.

O super healthy, pero pag nasira mental health, bagsak agad eh.

Diba? Kasi utak napakahalaga.

Kaya dapat steady lang, stable lang.

Number six ito, pang pahaba ng buhay.

Mga akin lang ito eh, itong mga number six.

Avoid risky behavior. Kasama ito sa mental health.

Kasi nga, pag depressed ka, pag inis ka, malungkot ka sa buhay.

Parang walang saisay, puro traffic. Diba? Wala kang mapunta.

Gagawin mo, gagawa ka ng risky behavior.

Hahanap ka ng adrenaline.

Baka mag-racing ka.

O mag-wild ka.

O baka mag-video ka ng mga kung ano-anong mga risky na delikado.

Na medyo illegal. Diba?

So lahat itong mga reckless behavior, delikado.

Okay? Reckless, mga seatbelt, helmet.

Hindi ka maingat sa sarili mo. Hindi ka na nag-iisip.

Basta go lang ng go. Kasi nga, inis ako eh.

So delikado, risky behavior. Okay?

So konting ingat. Dapat maingat. Wala namang masama.

Pagpahaba ng buhay, conscientious.

Maingat. Huwag lalabas sa gabi. Baka may magnanakaw.

Kung pupunta sa ibang lugar, magingat.

Bahay mo, maayos. Huwag reckless.

Huwag yung tapon-tapon ng gamit, tulog, bahala na bukas kung ano mangyari.

Delikado po. Okay?

Number seven. Siyempre, pagpahaba ng buhay.

Dapat may konting lakad-lakad everyday. Regular exercise. Okay?

Hindi ko naman sinasabi na mag-gym kayo araw-araw. Mahal mag-gym eh.

Sa akin, kahit simpleng lakad lang eh.

Pero yung style ko kasi, hindi ko hinahabol yung 10,000 steps eh.

Kung may araw, nakaka 8,000, 9,000 steps ako, hingal na ako.

Pero pwede po sa senior. Sa senior, kahit 3,000 steps, pwede na eh.

3,000 to 4,000 steps sa senior, pwede na.

Tapos daanin mo ng konting weights. Diba? Kasi paa lang gumagana eh.

Konti sa kamay. Light weights. Konting push-up. Yung wall push-up lang.

Konting mga stretch. Diba?

Konting crunch kung gusto mo.

Yung mga light exercise, dapat konti-konti. Yan ang sikreto sa exercise.

Kung mag-exercise kayo, huwag yung pupunta sa gym biglaan.

Hindi po maganda yun.

Dapat gagawin nyo konti-konti-konti.

Ngayon siguro 2 pounds lang.

Sabi mo, nakakatawa ka naman, Dok. 2 pounds.

Kaya mo. Kaya mo tumawa siya. 2 pounds.

At least dinahandahan mo. 2 pounds, 3 pounds, 4 pounds.

Kasi kung binigla mo yan, maraming mayabang, bigla daw.

Kaya ko. 10 pounds. O kita mo.

Pag na-frozen shoulder.

Pag na-frozen shoulder ka, o na-tear mo yan, tatlong buwan yan, di gagaling.

Tatlong buwan yan, di gagaling.

Ano gagawin mo tatlong buwan? Wala ka na magagawa.

Mag-umpisa ka ng dahan-dahan.

Tapos may rest day.

Ingat sa exercise. Biking is good. Pero okay ba mag-bike sa labas?

Baka matapilok tayo. Maganda ba daan natin?

May nakainom na katabi mong sasakyan. Mabangga pa tayo.

So, hanap ng safe place.

Number 8. Pampahaba ng buhay.

Huwag magpapataba. Healthy weight.

Sabi nga nila eh, the less you eat, the longer you will live.

Mas konti ang kinakain.

Yung mga taong humahaba ang buhay, halos lahat sila payat.

Okay? Wala pa ata ako nakitang 100 years old na 200.

Pounds na mataba.

Basta overweight kasi unang-una.

Hirap na. Arthritis na yan.

Siguradong sakit sa puso na yan.

Siguradong may diabetes na yan.

So, paano abot na 100 years old?

Pag hindi healthy weight.

Pero pag mapayat,

konti lang ang pagod ng katawan.

Number 9.

Ako, maraming mga galit sa akin.

Gusto nyo pamaba buhay? Sigurado. Sundin nyo na lang.

Number 9. Bawas alak o tigil alak.

Okay?

Ang dami ko nakikita.

Pag naglalakad ako sa mga barangay.

Diba? Dami ng tagay.

Alas 2 pa lang ng hapon.

Inuman na. Tagay na.

Tanggal na yung baro. Labas na yung tiyan.

Diba? Parang...

Maraming problema sa alak.

Sa pag-aaral, minus 3 years yun.

Bakit? Sa buhay.

Bakit? Tataba ka.

Mataas ang calories ng alak.

Number 1. Pag alak, mapapaaway ka.

Accidents.

Suntukan. Diba?

Pag alak, gamitin mo pang patulog.

Rumurupok yung ugat sa ulo.

Higher stroke risk.

Bukod pa, alam naman natin. Sira ang atay.

Liver cirrhosis. Liver cancer.

Pati yung utak. Yung mga nerve cells.

Nasisira. Mas ulyanin.

Mas mahina memory.

Mas Alzheimer's. Mas demensya.

Pag nasobrahan ng alak.

Kaya nga, pag nalasing, yun na nga eh.

Diba? Kaya kung gusto mo, konti-konti.

Kung kaya mo, i-control.

Pero otherwise, hindi mo kailangan eh.

Number 10. Ito gusto nyo.

Pampahaba ng buhay. Ito invento ko rin.

Number 10 is do not overwork yourself.

Pahay ka ba dito?

Huwag masyadong magpagod.

Huwag masyadong magpaka-stress sa trabaho.

Hindi ko sinabi maging tamad. Diba?

Maganda rin naman talaga magsipag.

Magkayod. Diba?

Mag-overtime.

Para kumita ng pera. Diba?

Yan ang tinuturo. Diba?

Mag-double job ka. Mag-triple job ka.

Huwag ka na matulog sa gabi. Magtrabaho ka pa rin.

Kaya lang, parang baka hindi worth it eh.

Makakuha ka ng dagdag pera.

Magkasakit ka. Mas malaki pag-gastos mo.

Diba?

Nakumita ka ng 50,000 more a month.

Nagkasakit ka. Isang heart attack.

Baka 1 million na ang gastos niyan eh.

So, huwag din i-overwork

ang sarili mo. Easy, easy lang.

Okay? Ito yung Japanese style. Diba?

Konti-konti. Dahan-dahan.

Yung habits unti-unti.

Kung yun lang ang kaya ng kita mo.

Kung kaya mo lang kumita ng let's say 16,000 a month.

Yun lang ang kaya.

Di tipid na lang. Diba?

Tipid na lang.

Kasi nga, kung pipilitin mo mag 30,000 a month.

Magkakasakit ka naman. Hindi ka matutulog.

Worth it ba yun? Diba?

Kasi bukod sa overworking, kailangan mo may tulog.

Hindi pwede ang katawan walang tulog, walang pahinga.

Kasi nga, mental health yan eh.

Okay?

Pwede magsipag habang malakas pero dapat may limit din.

Number 11 out of 12. Very important.

Pampahaba ng buhay. Kailangan alam mo ang lahi mo.

Okay?

Lagi ko ito tinuturo sa inyo.

Shortcut ito. Paano shortcut?

Ano lahi mo? Nanay mo.

Tatay mo. Ano sakit nila?

Meron ba na heart attack na maaga?

Like si Doc Lisa. Iniingatan ko dati. Lagi.

Paano yung nanay ni Doc Lisa?

Breast cancer. Age 50 years old eh.

So bata yun. 50. Breast cancer. Namatay.

So isabihin, meron na sa dugo niya na pag namanan niya yun

at hindi namanan sa tatay niya, pwede siya magka breast cancer at age 50.

So dapat ngayon pa lang.

So pag alam mo may history kayo ng breast cancer, maaga pa lang.

No smoking, kumain ka ng maraming carrots.

Diba? Iwas ka na sa karne. Uunahan mo na.

Diba? Uunahan mo na.

Kung may lahi kayo ng heart attack na maaga, uunahan mo na.

Dapat mas maingat ka na, mas bata pa.

So cancer history.

Sa amin, may lahi kami ng mga liver cancer eh.

Sa mga ninuno ko, mga tatlo, apat eh.

Puro liver cancer. Pero liver cancer nila mga 80s o 90s na.

80 years old to 90.

So mga ganun. So mga 80s na.

Meron pa rin. Kaya iingatan.

So know your family history para makita mo ang future.

Parang manghuhula tayo.

Number 12. Syempre pambaba ng buhay.

Kailangan may check-up. Diba?

Bukod sa basic check-up sa blood pressure,

actually yung heart rate din, very important.

Yung tibok eh.

Ako nga medyo bumibilis na nga yung tibok ng puso ko.

Pag tumatanda, mas mabilis na yung tibok.

Mas mahina na siya eh.

So dapat yung tibok tama-tama lang.

60 to 80 beats per minute.

Baka mas matanda, mas ingal.

So regular check-up. Pag lalaki, prostate.

Diba? Marami akong video sa prostate.

Ingat tayo sa prostate cancer at hirap umihi.

Sa babae, iiwas tayo sa breast cancer at cervical cancer.

Sa matres, mga pap smear, breast check-up.

At meron pa importante sa mga regular check-up.

Mata at tenga, very important.

Huwag tayong magtipid sa mata.

Kasi oras na lumabo ang mata mo, hindi mo pinacheck-up,

doon ka matutumba eh.

Doon ka matutumba. Diba?

So pag natumba ka, eh tapos na.

Natumba, tumama yung ulo.

Diba? Hindi na po pwede.

Babantayan din yung tenga.

Importante din man yung tenga.

Kung bingi ka, baka hindi mo marinig yung sasakyan.

Pero yung mata, mas mahalaga.

Isa pa rin mahalaga.

Yung vertigo, yung hilo.

Kasi kung lagi kang may hilo, marami akong tips sa hilo,

pwede ka rin matumba sa umaga.

Diba? Hilo.

And another thing, most important,

yung balansi ng mga senior tumatanda.

Malalaman nyo yan.

Pag edad nyo 50, 60,

parang wala ka ng balance.

Yung tuhod mo, parang bibigay na lang bigla.

So dapat papalakasin yan.

Light exercise yung balance.

Dapat naka-rubber shoes.

Kasi oras na ma-off balance ka,

pwede ma-aksidente. Diba?

Ang daming mga may edad,

nabali ang kamay. Sabihin, ba't nabali?

Nahulog, Dok. Eh.

Diba? Ba't matabingin na yan?

Bakit parang naging komang na? Eh, nahulog eh.

Na-off balance ako eh. Diba?

So yun ang mga iingatan natin.

Ayaw natin accidents. Okay?

So sana nakatulong ito.

12 tips para kumaaba ang buhay,

na maging safe at hindi biglang magka problema.

1 to 12, banggitin ko.

Number 1, stop smoking.

Number 2, blood pressure, blood sugar control.

Number 3, rainbow eating,

healthy eating.

Number 4, maraming tubig,

8 glasses in a day.

Number 5, mental health.

Ang ingatan ang mental health.

Kung may papasok na masamang isip,

kailangan close ka pala sa family and friends.

Nakalimutan ko sabihin.

Number 5, close sa family and friends.

Huwag mo awayin yung magulang mo,

kapatid mo. Masisira ang mental health mo.

Huwag mo awayin.

Magpatalo na lang.

Better magpatalo, at least,

medyo speaking terms ka pa with family.

Kasi oras na naghiwalay ka sa magulang mo,

inaway mo, may damage sa mental health.

May stress ka.

Number 6, iwas sa risky behavior.

Number 7, lakad-lakad, exercise.

Number 8, huwag magpapataba.

Number 9, iwas sa alak kung makakaiwas.

Number 10, huwag masyadong overwork.

Tama-tama lang ang trabaho.

Number 11, tingnan mo ang family.

Number 12, magpapakita tayo sa doktor nyo para maayos.

Yung mga vitamins and supplements,

wala naman talagang kailangan-kailangan.

Kung mahirap, siguro isang multivitamin okay lang.

Basta marami ka nainom na tubig, okay na po yun.

Sana pa nakatulong itong video,

share po natin sa ating kababayan.

At syempre, magdarasal lagi.

Magdarasal, prayer is good for the mental health.

At malay mo, may pagpahaba din ng buhay.

Sa tamang pagdarasal at malaman yung mission natin sa buhay.

Kailangan din may goal.

Kung may goal ka, mas mahaba din yung buhay.

God bless po.