00:33.5
Paano nyo nalaman na may nagbibigyan?
00:35.8
Kasi po nakita po nung alas otso na po ng gabi, nakita po ng bunso ko po na may camera po sa CR po.
00:44.5
Oh, sa CR mismo. Ilang taon tong bunso nyo po, sir?
00:50.9
Okay. So nakita ba niya kung sino yung kumukuha?
00:54.2
Hindi po, sir. Kamera lang po yung nakita niya po doon sa...
00:57.8
video, sa bintana po.
01:01.2
At lumabas po siya, dalit-dalit nagsisigaw po.
01:03.8
Namin nagka-camera po sa CR daw po.
01:07.7
Nung sinabi niya po yun, hindi po kami kumatok po sa kabilang kwarto, room number 4 po.
01:14.6
Room number 3 po kami.
01:15.8
Hindi po kami kumatok po doon sa kabilang kwarto, kinampronta po namin na lang yung may-ari po ng transient po.
01:22.7
At nung sinabi po namin doon sa may-ari,
01:24.8
pinunta niya po yung dalawang, dalawang naka...
01:29.0
Yun pala po, apo niya po sa Kapamangkin.
01:32.2
Ah, so inamin niya na kung sino yung mga nagbibideo?
01:35.6
Pina-scroll po yung mga cellphone nila.
01:39.5
Hindi po nila, nanginginig po yung mga kamayon nila.
01:44.3
Hindi po nila o malaman kung paano ipapakita sa tita po nila yung mga, yung cellphone na video.
01:51.4
Hanggang sa sabi ko, kaya na lang kung tumingin po sa cellphone nila.
01:55.1
Ngayon, yung isa pong may-ari ng cellphone,
01:57.8
nabura niya po kagad yung laman noon ng cellphone niya.
02:01.1
Tapos po, doon po sa isang ano po, hindi po niya nabura.
02:04.7
Nakapagbura po siya pero hindi po lahat.
02:06.6
Kaya may natira pa po doon sa cellphone na yun.
02:10.3
Ngayon po, hindi lang po kami ang nandun noon pala doon sa cellphone na yun,
02:14.9
kundi marami pa po yung guests na nandun noon.
02:18.3
Na nabibidyo naman po.
02:19.5
Kung tama yung pagkakaintindi ko,
02:21.4
nung pumunta ka mismo sa may-ari,
02:23.5
pinatawag na niya agad yung kanyang mga pamangkin?
02:25.9
Hindi, nasa lobby na po.
02:27.3
Yung mga pamangkin, kunwari po, naglalaro po ng mga game board po.
02:32.2
Okay. Pero bakit pinacheck niya agad yung cellphone nitong mga pamangkin?
02:36.0
May idea ba siya?
02:36.8
Sabi ko po, sir, i-check po yung mga cellphone noon nila.
02:40.0
At dali-dali po niya rin tinignan naman.
02:42.6
At doon na nga nakita yung mga videos?
02:45.3
Sa isa pong bata, nakita po na may mga video.
02:48.8
Yung isa po, nadelete niya po kagad.
02:50.8
Yung isa po, nakapagbura po siya pero hindi po lahat nabura po.
02:54.9
May naiwan po doon sa cellphone.
02:56.4
Pero mga ibang guests, yung mga na-videoan pa nila?
03:02.6
Yeah, madaming nga.
03:03.8
Ito po yun, yung Tamjau Homestay Transient.
03:09.6
Mountain Province.
03:16.2
Sir, matanong ko lang.
03:17.5
Nay-report na ba natin ito sa kapulisan?
03:20.3
Nag-conduct po sila ng incident report po.
03:23.2
Ah, so meron nang nangyaring investigasyon?
03:26.4
Sa 8 po kami dumating po sa kanila.
03:28.9
24 ng hapon po na-release po yung incident report.
03:31.9
Yung CR ba na to? Is this a common CR?
03:36.0
Ah, so sa mismong inupahan ninyo?
03:38.1
O, exclusive dapat sa inyo yan?
03:40.2
Police Staff Master Sergeant Julia Maledom.
03:42.7
Sarge, magandang hapon po.
03:44.0
Magandang hapon po, ma'am.
03:45.5
Ma'am, magandang hapon po.
03:46.6
Si Atty. JV Bernardes po ito, ng Wanted sa Radyo.
03:50.7
Ma'am, may tumugon po sa amin at sinabi na meron na raw po kayong ginawa.
03:56.4
Ito ang investigasyon patungkol sa isang pagbibidyo habang naliligoy sa isang transient dito sa May Sagada.
04:05.2
Opo, maaari nyo po bang i-share sa amin ano po ang naging resulta ng inyong investigasyon?
04:11.4
Nakita po namin yung cellphone.
04:14.1
Kuto pong may video po doon, sir.
04:17.7
Kaya po, in-explain namin sa guardians.
04:22.4
At in the presence of the complainant po,
04:26.4
kung kagrabi yung incidente, sir, at na-incidente nila.
04:34.3
Tapos, ano lang namin, sir,
04:37.4
in-refer na lang namin yung mga bata, yung mga dalawang minor po sa MS,
04:43.1
para sila na po yung gagawa ng intervention programs nila, sir.
04:46.9
Saan po natin i-refer, ma'am?
04:48.7
Sa office po ng MSWD, sir.
04:50.7
Opo, no? So magkakaroon po ng intervention dito.
04:52.9
So nandun pa rin po sila?
04:53.8
Kasi po sa La Trinidad, bingget po sila nakatira. Kaya i-refer din po sa MSWD ng La Trinidad, sir. Yung dalawang bata.
05:03.4
Okay. So magkakaroon ng intervention proceedings. Bahala yung ating social welfare people doon.
05:09.2
Pero insofar as yung transient property, ma'am, meron na po ba tayong ginawa doon?
05:14.7
Kasi kasi rin yung po ng ano, may i-refer po sa BPL, sir.
05:20.0
Oo, sa Permit and License Office.
05:23.8
Makakausap din po natin si Mayor Felicito Dula ng Sagada Mountain Province. Magandang hapon po, Mayor.
05:31.7
Magandang hapon po, sir.
05:33.7
Sir, magandang hapon.
05:35.7
Narinig nyo naman po kanina, sir, na meron pong problema sa isang transient dito sa Sagada.
05:41.9
At Mayor, ang daming mga turista ang gustong pumunta ng Sagada.
05:46.4
At gusto nila ng magandang experience, magandang bakasyon.
05:50.4
At dito sa case po natin, isang magandang Pasko po sana.
05:53.8
Mayor, malaking problema po ito, especially sa tourism ng ating city, ng ating mountain province. Ano po ang pwede nating gawing action dito, Mayor?
06:06.5
Pina-investigate ko na agad ngayon, sir, nung tumawag yung opisina ni Sen. Atay Pala. Kaya sinabi niya na mag-ipag on call-off sa inyo para marinig ko yung conversation ninyo.
06:23.8
Ngayon ko lang na nalaman na ganito pala ang nangyari na kwantong December 23 pa, sir.
06:28.7
Anyway, huwag kayong mag-alala. Ngayon din, punapunta ko na yung mga kapulisan, mga BTO, para i-verify yung nangyari, sir.
06:38.2
Yes, ma'am. Actually, Mayor, nakausap ko po kanina. Ang isa po sa ating kapulisan, si Ma'am Julia Maledom.
06:44.4
At ang sabi po niya, nagkaroon na nga po ng report dito, parang mayroon nang nangyaring investigation.
06:49.2
At napag-alaman nga po na may nangyaring ganito, no?
06:52.6
Yung allegation po ng ating complainant dito.
06:55.2
So, sir, in so far, kasi hindi lang naman po yung si Mr. Jonathan Liwanag ang naging biktima dito.
07:02.8
Yung cellphone footages na nakita nila, it appears na ang dami pang mga ibang turista ang naging biktima.
07:09.5
Siguro, hindi na rin nila alam. Hindi nila nakita na may nagre-record po sa kanila.
07:13.9
At hindi po ito maganda sa tourism ng ating, ng Sagada, Mountain Province.
07:20.4
Nagsabi po kami sa, ano po?
07:22.6
Sa mga polis na baka pwede pong tignan at masabihan po lahat ng guests po na nandun.
07:28.6
Kasi may nakita nga po kami na iba pong mga ano, pero hindi po nila inaksyonan po.
07:35.9
Yes, yes. Now, opo, marami pa pong ibang biktima na naging guest po ng Kamjau Homestay Transient.
07:44.0
Mayor, baka naman mapabilis natin, ipa-cancel na natin yung permit ito, ipa-revoke na natin yung lisensya ng mga ito.
07:52.6
Kasi permitting lang ngayong buwan. Kaya huwag muna natin ipapermitin sila sa taon na ito. Ipag-suspend ito muna.
08:00.7
Wala akong kuwan. Di huwag na lang natin nakipayagan na makapag-permit sila.
08:07.9
Pag tinuloy ko daw po eh.
08:10.1
Yes po, Mayor. Especially na ang dami. Ang dami raw na videohan sa CR.
08:15.4
And Mayor, I just want to inform you din na yung binideohan dito ay minor.
08:22.6
Mga minor yung mga binideohan dito. And we don't know, Mayor, especially right now, dito sa age natin ngayon,
08:29.4
ang bilis kumalat ng mga ganitong video. Siyempre, proprotektahan po natin.
08:33.1
Hindi lang dahil minor sila, pero we want to protect yung tourism ng Sagada.
08:38.2
Ang pangit lang pakinggan, especially sa mga magbabakasyon, na baka naman pala may mangyaring ganito.
08:44.0
Yes, sir. Noted. Maraking aral yan, sir, sa mga ibang mga transient na buwan.
08:49.6
We will make IEC on that, sir.
08:52.6
Okay. Maraming salamat, Mayor. And nagtitiwala po kami na maaksyonan po natin ito agad
08:57.4
at mabigyan naman natin ng proteksyon yung mga naging biktima dito. At sana, hindi na sila makakaulit.
09:03.4
And of course, aside from the other liabilities na pwede, kasi, Shari, I understand yung mga bata dito,
09:10.8
they are now undergoing intervention measures.
09:15.2
Pero for sure, baka meron din pwedeng liability yung mga may-ari nitong transient house na to.
09:21.9
Oo. Hindi lang naman pwede. Especially kung may nangyaring kapabayaan na yan eh.
09:27.5
Kung ganun na kadami yung nabiktima nila, hindi na lang siya isolated event.
09:31.8
Hindi na lang siya isolated na crime. Kasi this is voyeurism. Voyeurism ang tawag dito.
09:39.3
Okay. And pinagbabawal ito. Okay. We need to protect the privacy ng ating, hindi lang ng mga guests natin,
09:47.0
but kung kahit sino paman, Shari. So, Mayor, maraming salamat.
09:50.9
At nagtitiwala po kami ng inyong mabilis na pag-action po.
09:54.1
Yes, sir. Sige. Don't worry, sir. Huwag yung mag-alala. I-accept natin agad yan.
09:58.9
Okay. Balikan siguro natin. Maraming salamat po kay Mayor Felicito Dula, ang mayor po ng Sagada Mountain Province.
10:05.4
Balikan natin si Sergeant Julia Maladom. Sarge, magandang hapon po muli.
10:11.3
Magandang hapon po, ma'am.
10:12.6
Opo. Sarge, papaverify lang namin. Ilang taon na po yung mga nag-v-video?
10:18.6
30 na 15 years old po.
10:23.3
13 and 16 years old?
10:27.2
Oo. So, ito mga to, bata na ang v-video rin nila is apparently bata rin.
10:33.1
Pero, Sarge, we don't know, no? Kasi ang sabi na ito, marami pa silang ibang mga na-videohan.
10:39.9
So, ang gusto natin dito, hindi porket bata sila, e-exempted sila. Okay?
10:46.8
Hindi dahil bata sila, pwede lang nilang gawin ito dahil walang kulong.
10:50.9
Intervention lang.
10:52.9
Opo, no? Siyempre, obligasyon po natin na mapanatili yung kapayapaan.
10:57.8
At of course, mas secure natin yung privacy ng mga guests, ng mga turista natin dyan sa Sagada.
11:03.8
And by the way po, Sarge, no?
11:05.5
Nasabi po kanina ni Mayor na nag-utos na ata siya ng investigasyon.
11:10.0
I understand na meron na kayo ng ginawang investigasyon.
11:13.7
Ipadala na natin agad kay Mayor para ma-action na rin agad.
11:16.8
Okay, sir. Ando naman po sa file namin, sir.
11:19.8
Pwede niya print lang po.
11:27.2
Sarge, nakausap niyo po yung owner po na si Ma'am Geraldine.
11:31.1
Ano po ang sabi niya po dito, ma'am?
11:33.0
Tinausap po namin siya tungkol sa yung negligence nga niya as the owner of the homestay.
11:39.1
Yes, negligence. Yes.
11:41.9
Nakausap po. At inamin na po naman niya, sir, may lapses nga po sila. May pagkukulang po sila, sir.
11:50.9
Okay, good. At least if there is an admission of negligence, hindi pwedeng walang, ano dyan, siya, liability.
11:58.3
Madami naging victim. And of course, as much as possible, we would like to protect din yung identity, yung privacy.
12:06.9
Natanong po ba natin, sir, itong mga batang to? Aside na nandun sa cellphone nila, yung videos na yan, baka nasend din nila sa mga ibang tao?
12:16.8
Natanong din naman po, sir. At saka nakita naman ng mga complainant.
12:20.9
Nung in-open yung mga messengers nila, yung mga social media, wala po naman na send, sir.
12:30.0
So, we need to verify pa rin, ha? Sir, sisiguraduhin po natin yan. Kasi pag kumalat yan, mahirap ng, ano yan, bawiin or itigil.
12:39.8
Based po sa investigation ninyo, ilan po ang nakakita sa mga videos na to?
12:43.2
Ang alam ko lang, sir, yung owner at sa katangilang po, sir.
12:50.9
At saka yung complainant, sir. Kasi pati kasamahan namin, hindi nila nakita yun, sir.
12:56.4
Okay, okay. Well, at least, part kasi yan ng investigation, so they have to see it.
13:01.2
Oo. Have we deleted these footages?
13:04.9
Ay, hindi pa po, sir. Nasa cellphone kasi nasa akin naman po yung cellphone ko.
13:10.5
Okay, nasecure naman na po natin yung cellphone, no? Para hindi na kumalat.
13:17.4
And kanina, sir, you know, pinost dito sa screen natin.
13:20.9
Yung, parang, I think, Facebook page ba yun ng transient house na ito?
13:27.8
Pwede natin ipakita ulit para maging aware din.
13:30.4
Yes, direct. Opo, ipakita po natin.
13:32.5
Kasi ang daming gustong magbakasyon sa Sagada.
13:35.9
Yes. So, ayan po yung Kamjau's homestay at kasalukoy yung pang iniimbestigahan.
13:42.1
Ayan po. And pwede ba natin, Atoyini, makakausap na rin po natin si Police Captain Ida Esteban,
13:48.0
ang Chief of Police po ng Sagada Mountain Province.
13:51.5
Hi, ma'am. Si Atoyini JV Bernardes po ito. Magandang hapon.
13:57.5
Magandang hapon po, Police Captain Ida Esteban, si Upinang Sagada, sir.
14:02.5
Hi. Ma'am, opo, nakakausap po namin si Sarj Julia Maledom kanina at si Mayor Felicito Dula.
14:09.8
At I think narinig nyo naman po na inuutos po ng ating mayor ang investigasyon.
14:16.1
Meron nang nangyaring initial inquiry, initial investigation po si Ma'am Julia.
14:20.9
Ano na po yung mga nakikita niyong susunod na hakbang dito?
14:24.4
Actually, sir, kasi lahat naman ng sa CICL natin na suspect,
14:29.4
na-refer natin sa social worker ng Latrini Datinget through our social worker ng Sagada.
14:36.1
Ang hinihintay lang namin, sir, is actually ang advice namin sa complainant is
14:40.7
kasi pinadala naman namin yung affidavit ng IOC,
14:46.2
i-assist ng kanilang lawyer.
14:49.2
Tapos yung referral for psychological evaluation sa hospital kung saan nila i-refer nila yung anak na is napadala namin sa complainant.
15:01.6
Kaya sabi namin, pwede yung ano yung decision nila, pwede namin i-file at pwede rin i-file ng kanilang lawyer.
15:10.4
Kaya hinihintay namin actually kung ano yung decision ng complainant actually.
15:15.6
Kasi lahat naman na nung investigation,
15:19.2
sa SS, pinasyalan namin naman yung area,
15:23.1
pwede naman silang humingi, kung humingi sila sa nang sketch, mga ganun,
15:28.6
affidavit ng sketcher at photographer, available naman, kailangan naman nila, sir.
15:35.3
Sa pagpapahid ng kaso kung talagang itutuloy nila yung, kung anong decision nila, sir.
15:40.7
Okay. So nakita ko po ma'am na naging comprehensive yung ginawa niyong investigation at preparation just in case na magtuloy na po ito sa kaso.
15:49.4
Depende po sa ating complainant, si Mr. Jonathan Liwanag.
15:54.2
So very good po tayo doon, ma'am.
15:55.9
Pero kahit na, kahit na po, huwag na po nating hintayin yung decision nila kung magkakaso sila o hindi.
16:01.2
Ang gusto po namin, ang concern po ng aming programa ngayon ay sana hindi na maulit itong nangyaring ito.
16:07.6
Hindi lang, hindi lang po sa Kamjau's Homestay Transient, pero sa lahat ng mga transient house, resorts, hotel, dyan po sa Sagada.
16:15.6
Kasi syempre nakakaapekto po yan sa image, sa reputasyon po.
16:19.0
Yes, sir. Actually, na-IEC na kami, nagtambuli. Tapos ngayon naman is securing of licensing. Nagpaalala naman kami sa mga nagsisecure ng license na pinalalahanan namin sa mga privacy ng mga bisita at saka iba-ibang mga pagtanggap sa bisita kasi alam naman natin na ito yung isa ating source of income ng munisipyo.
16:45.0
Kaya actually, pinapangalagaan naman nila yung karapatan.
16:49.0
Pinapangalagaan naman nila yung karapatan ng mga bisita natin. Nagkataon lang siguro yung nangyari na ganyan, sir.
16:55.9
Opo. Ma'am, nabasa nyo na po ba yung report ni Sarge Julia Maledong?
17:01.2
Yes, sir. Nabasa ko talaga yung mga referral sa mga psychological. Nacheck po natin yan, sir, kasi kailangan na pari-parihan, sir. Kasi may reporting din kami sa mga kasong ganyan, sir.
17:19.0
Ang mga naging biktima, ilan yung navideohan ng mga batang ito?
17:24.8
Actually, sir, yung nakita namin sa video, sir, is yung naka-in doon sa time na yun, may nakita namin pero hindi namin nabilang kung ilan sila, sir. Pero sa video, nakita namin na yung naka-in doon na naligo that time, yun yung navideohan nila, sir.
17:42.7
Okay. Pero ilang videos po yung nandun?
17:45.7
Actually, ang nakita ko lang, sir, is yung isa lang, sir.
17:49.0
Yung isa lang yung nakita po ninyo?
17:50.3
Isa lang, sir, oo.
17:51.3
Pero madaming naging biktima dito, ma'am?
17:53.8
Yung nakita ko lang, sir, is yung mga tatlo, sir, tapos yung biktimang yan kasi hindi naman pwedeng lahat i-review ko kasi yung camera na, ay yung cellphone na sa IOC, sir.
18:05.3
Okay. Ma'am, ang hiling na lang po namin, lahat po nang nag-gather natin ng mga ebidensya, lahat ng results po ng ating investigasyon kasi narinig nyo naman po kanina kay Mayor Dula,
18:17.9
pinapatignan na rin po namin.
18:19.0
Kasi yung under the business permits and licenses nila, para ma-feed din natin, magawan ng tamang aksyon, maiwasan ang ganitong mga problema po sa Sagada.
18:29.4
Yes, sir. Available po sa our website through our WCPD investigator. Nasa kanya lahat yung custody ng mga files natin.
18:40.1
Okay. Maraming salamat po, Chief of Police na Esteban ng Sagada Mountain Province.
18:46.7
Thank you din po, sir.
18:47.9
Sir, kamusta na po yung mga anak ninyo?
18:52.2
So far, sir, okay naman po. Kaya lang, syempre, na-trauma din po sa pangyayari.
18:59.2
Kagaya nga po yan, syempre, mag-take po yung isa kong anak ng exam sa mga eskwelaan. Baka isa rin po yun sa makapayagto po sa kanya.
19:09.9
Opo. Well, sir, narinig nyo naman po kanina si Sergeant Julia Maledom. Nasa kanila na po, no, yung cellphone.
19:17.9
Yung footage ay secured. Sinisigurado nila na hindi siya kakalat.
19:23.0
Okay. Of course, we want to protect yung bata, yung anak po ninyo at yung mga iba pa pong mga naging biktima dito.
19:29.8
At chinect na rin nila yung mga social network applications nila. At it appears na wala na namang sharing ng mga footages na ito.
19:40.3
Pero pinapaberify ko pa po.
19:42.2
Para masigurado natin, masiguro natin na talagang hindi kakalat yung mga footage na yan.
19:47.3
And we are very sorry na nangyari po sa inyo ito.
19:50.0
Sa ngayon, ang magagawa na lang po natin, i-contain yung footages na ito para hindi na po kumalat.
19:55.8
Kawawa naman yung anak po ninyo kung mangyari po yan.
19:59.0
Sige po. Sige po, sir. A-assistahan po namin kayo, sir, no, sa tanggapan po nila, Captain Esteban Calameira Dula ng Sagada Mountain Province.
20:09.0
Kausapin po kayo ng mga staff po namin, sir, sa kabilang studio.
20:11.8
Maraming salamat po at magandang hapon po.
20:13.6
Salamat po sa inyo.
