Mataas na Creatinine: Paano Malunasan ang Kidney Disease. - By Doc Willie Ong
00:44.7
Actually, ang tawag natin dyan, nephrons.
00:48.5
Million-million isang set ng nephron.
00:52.2
Para siyang filter.
00:54.0
Pero million-million ang meron yan.
00:56.5
Pag tumataas na ang creatinine, ibig sabihin, nasisira na itong million na ito.
01:02.4
Nababawasan na ito.
01:04.0
Pag marami ang masisira, mamamatay sa kidneys natin,
01:09.1
pwede dahil sa diabetes, high blood, o pwede may mga bato,
01:17.3
doon natataas ang creatinine.
01:20.2
Doon na mababawasan yung ihi.
01:23.2
Okay, general tips.
01:26.0
Ano yung mga nagpapataas ng creatinine?
01:29.1
Yan ang pinaka binabantayan ng may kidney disease.
01:33.0
Kasi pag pataas ng pataas ng pataas, ibig sabihin, palapit ng palapit sa dialysis.
01:39.3
Kaya natatako tayo na tumataas siya.
01:42.4
Yung mga may sira sa kidney, tumataas creatinine.
01:47.1
Yung may bara sa kidney, may kidney stone.
01:51.3
Dehydrated, kulang sa tubig.
01:55.0
Kulang sa pag-iisip.
01:56.0
Ayaw uminom ng tubig.
01:57.4
Ayaw uminom ng tubig, tataas din ang creatinine.
02:01.5
Maraming protina kinakain.
02:03.6
Limang perasong pork chop bawat kainan.
02:08.6
Pwede rin tumataas creatinine.
02:10.6
Sobra mag-exercise.
02:13.3
Okay, yung mabilisan, 15 minutes lang, talagang todo exercise, nakakataas ng creatinine.
02:21.3
Kasi nasisira ang muscle.
02:23.2
Mas gusto natin dahan-dahan.
02:24.5
At merong mga gamot.
02:26.0
Mga pain reliever.
02:28.0
Tulad na sinabi ko sa iyo, mga pain reliever, may tsyansa, hindi lahat ah, may tsyansa na makasira ng kidneys.
02:38.0
Pag kidney disease, limang stage yan.
02:42.0
Ang kidney doctor nyo, merong stage 1, 2, 3, 4, 5.
02:47.0
Pag stage 1, medyo ingat na tayo.
02:50.0
Sabihin, may sira na yung kidney.
02:52.0
Pero mild pa lang, maaagapan pa yan.
02:55.0
Mababa pa ang creatinine nito, konting daas lang.
02:58.0
Pag stage 5 na, kailangan na mag-dialysis.
03:02.0
Okay, wala nang choice.
03:05.0
Lahat na ng sintomas.
03:07.0
Ngayon, unti-unti yan, pag stage 1 ka, after ilang years, palala ng palala siya.
03:16.0
Palala siya ng palala.
03:18.0
Gusto natin mapigilan.
03:20.0
Pag umabot na dito, mas mataas na ang creatinine.
03:29.0
Dito, baka 3 na ang creatinine mo.
03:31.0
Dito, baka 4 or 5.
03:33.0
Pataas ng pataas.
03:34.0
Pag nandito na sa palala ng palala, 3, 4, 5, mas maraming sintomas.
03:41.0
Mas manas ka na, pati yung potassium.
03:45.0
Diba, gusto natin yung potassium.
03:47.0
Yung potassium mo, tataas na rin.
03:49.0
So, mag-iiba na ang mga jeta dito.
03:54.0
Magiging bawal na ang potassium.
03:56.0
Bawal na ang saging.
03:57.0
Bawal na ang mga orange.
03:59.0
Yung mga healthy natin, magiging bawal na.
04:01.0
Kasi nga, nag-iiba na eh.
04:03.0
Sira na yung kidneys eh.
04:05.0
Pero para dito sa una, meron pa tayong mga tips.
04:08.0
So, yung mga tips natin basically sa 1, 2, 3.
04:12.0
Minsan dyan sa 4.
04:13.0
Papaalam nyo sa nephrologist nyo.
04:15.0
Siya pa rin ang magsasabi kung anong stage kayo at anong pagkain mas tama.
04:21.0
Yung ating general tips.
04:24.0
Nakakasira sa kidney.
04:25.0
Nagpipigil ng ihi.
04:29.0
Kailangan pa ba ulitin?
04:30.0
8 to 10 glasses of water in a day.
04:33.0
Sobrang alat ang kinakain.
04:36.0
Kaya naka-high blood.
04:39.0
High protein diet.
04:41.0
Napapagod ang kidneys.
04:42.0
Sobrang daming protina.
04:46.0
Tulad ng sinabi nyo, pain killer.
04:48.0
May phenomic acid, ibuprofen.
04:53.0
Hindi umiinom ng gamot sa high blood at diabetes.
04:59.0
Hindi nagpapahinga.
05:03.0
Senyales ng kidney disease basically sa creatinine blood test.
05:07.0
Kaya nga pag tumaas.
05:09.0
Pero pag yung senyales, pwedeng manas yung muka.
05:13.0
Pwedeng nagkakarashes.
05:16.0
At kung may high blood na dati o walang high blood,
05:19.0
pag nasisira ang kidneys, tataas din ang blood pressure.
05:23.0
Kidneys din kasi ang nag-aayos ng blood pressure.
05:27.0
Hindi na makaihi.
05:30.0
Ito, medyo bad sign na ito.
05:35.0
Nagkaka-bad breath.
05:37.0
Parang amoy-ihi na siya.
05:43.0
Ang creatinine, waste product yan.
05:45.0
Dapat nalalabas ng kidneys.
05:47.0
Problema nga, pag nasira, hindi nalalabas lahat.
05:51.0
Ito ang normal creatinine.
05:52.0
Ang lalaki, 0.6 to 1.2.
05:55.0
Babae, 0.5 to 1.5 milligrams per DL.
05:58.0
Ngayon, kung mataba, malaki, maskulado,
06:03.0
yung lalaki o yung babae,
06:05.0
minsan pwede pa lumampas.
06:08.0
Kung maskulado ka, malaki muscle mo,
06:10.0
baka 1.3 normal pa sa'yo.
06:12.0
Okay? Kasi nasa dami ng muscle yan.
06:14.0
Pero basically, dapat within normal ka.
06:17.0
Oras na tumaas yan, na 1.4, 1.5 o 2,
06:23.0
Mag-iingat na tayo.
06:26.0
Muscle destruction.
06:28.0
Okay? Sobrang exercise.
06:30.0
Nakakataas ng creatinine.
06:34.0
Hypothyroid, pwede rin.
06:40.0
Bawal yung sobrang pagod.
06:42.0
Avoid strenuous exercise.
06:45.0
Yung mga stage may nakita ko na.
06:46.0
Ito na yung tips natin.
06:48.0
Lalo na pag stage one, stage two, stage three.
06:52.0
Ang pinapayo ng mga kidney doctor.
06:54.0
Maraming maraming tubig sa isang araw.
06:58.0
Minsan nga ang pinapayo, tatlong litro eh.
07:02.0
Or twelve glasses of water in a day.
07:07.0
So, two to three liters.
07:09.0
Talagang inom ka ng inom para ihi ka ng ihi.
07:12.0
Habang ihi ka ng ihi, may chance na malabas yung creatinine.
07:17.0
Pag mahina ka uminom ng tubig, dalawa tatlong baso lang.
07:21.0
Lalo na kung may kidney problem.
07:24.0
Kung may kidney stone, yun din.
07:26.0
Malilinis din yan.
07:28.0
Pero may maximum.
07:30.0
Hindi rin pwede lalampas ng apat na litro or sixteen glasses.
07:34.0
Mga two to three liters usually.
07:37.0
Paalam sa nephrologist ha.
07:38.0
General tips lang ito.
07:40.0
Bawal sobrang exercise.
07:45.0
Medyo yung pawis na pawis.
07:46.0
Yung mga heavyweights.
07:51.0
Dahan-dahan lang.
07:52.0
Moderate exercise.
07:58.0
Mas ayaw niya yung takbo.
07:59.0
Ayaw niya weightlifting.
08:01.0
Ayaw nga niya basketball.
08:03.0
Kung may kidney problem.
08:04.0
Kasi masyadong strenuous.
08:06.0
Tataas yung creatinine.
08:11.0
Six, seven, eight hours.
08:13.0
Kasi pag kulang sa tulog,
08:14.0
mas tumataas din yung creatinine.
08:15.0
Mas hindi na ilalabas.
08:20.0
Ulit ako ng ulit sa inyo.
08:26.0
Lahat ng mga pain reliever.
08:27.0
May chance na masira ang kidneys mo lalo.
08:31.0
Kaya sinasabi ko ako.
08:33.0
Masakit ang katawan.
08:34.0
Hot pack na lang.
08:36.0
Konting sakit ng ulo.
08:37.0
Dok, over the counter.
08:39.0
Over the counter.
08:40.0
Pero hindi naman.
08:41.0
Hindi naman parang
08:43.0
MM chocolate yan.
08:48.0
Bihiram-bihira lang yung pain reliever
08:50.0
pag binigay lang ng doktor sa inyo.
08:52.0
Pag doktor na nagreseta,
08:54.0
one week ka pain reliever.
08:56.0
Pero pag hindi doktor nagreseta,
08:58.0
huwag na lang iinom.
09:02.0
May antibiotics nakakasira sa kidneys.
09:04.0
Kaya dapat tamang dosis lang.
09:06.0
Hindi ko sinabi huwag uminom.
09:08.0
Kailangan uminom ng antibiotics.
09:10.0
Lalo na may UTI ka, may pulmonya ka.
09:15.0
na sa tamang dose,
09:17.0
huwag i-overdose.
09:18.0
Tsaka maraming tubig iinumin lagi.
09:22.0
Tulad ng sinabi ko,
09:23.0
para hindi tumakas ang creatinine,
09:25.0
bawasan ang karne.
09:28.0
Dok, papano yung mga stage 3, stage 4?
09:31.0
Talagang bawas karne.
09:35.0
para at least makakain pa rin,
09:37.0
gulay naman pwede.
09:38.0
Hindi naman bawal ang gulay.
09:39.0
Pero yung sa karne,
09:40.0
pwedeng parang giniling na lang.
09:42.0
Parang spaghetti giniling.
09:43.0
So, pag giniling kasi,
09:46.0
spread mo na lang sa plato.
09:48.0
Para akala mo marami.
09:50.0
Pero ayaw mo masyadong maraming protein.
09:54.0
Pero gulay pwede.
09:60.0
Merong mga ibang bodybuilder,
10:03.0
merong mga creatine supplements,
10:05.0
bawal po sa inyo.
10:07.0
Lalo na may kidney problem na.
10:09.0
O kahit walang kidney problem,
10:13.0
Medyo napapagod ang kidneys
10:15.0
dito sa protein supplement na ganito.
10:19.0
Alat, bawas, dilata.
10:22.0
Pag sobra asin, patis, toyo,
10:27.0
Pag na-high blood,
10:28.0
masisira kidneys.
10:29.0
Dapat control ang blood pressure.
10:32.0
Pag na-high blood,
10:33.0
masisira kidneys.
10:34.0
More plant-based,
10:36.0
more gulay, pwede.
10:38.0
Pag stage 1, stage 2,
10:40.0
pwede ka pa nitong mga
10:42.0
Mga lemon, orange.
10:44.0
Pag early na okay pa.
10:46.0
Hindi lang creatinine po
10:47.0
chinecheck sa inyo,
10:49.0
Dapat hindi pa tumataas ang potassium.
10:51.0
Mas malala yung stage.
10:53.0
Stage 3, stage 4,
10:54.0
tataas na yung potassium.
10:56.0
Sabihin, talagang barado na yung kidneys eh
11:02.0
Green tea, chamomile tea,
11:04.0
wala namang kaso,
11:05.0
tubig pa rin siya.
11:07.0
Gamot sa high blood,
11:08.0
gamot sa diabetes,
11:09.0
kailangan iinumin.
11:10.0
Pag mas controlled ang blood pressure,
11:13.0
mas controlled ang blood sugar,
11:15.0
mas hindi lalala ang kidney disease.
11:19.0
Mas hindi tataas ang creatinine.
11:22.0
Hindi po bawal yan.
11:23.0
Blood pressure and diabetes.
11:26.0
May mga gamot na ibibigay sa inyo
11:29.0
ang cardiologist, nephrologist nyo.
11:32.0
Merong gamot na mukhang nakakatulong
11:36.0
na hindi lumala yung creatinine mo.
11:40.0
Mga ACE inhibitors,
11:42.0
angiotensin receptor blockers,
11:44.0
sila po magbibigay.
11:45.0
Misan low dose lang eh.
11:48.0
Merong binibigay silang ketosteryl minsan.
11:51.0
Doktor pa rin magbibigay nito.
11:55.0
Nire-reset na yan.
12:01.0
para malaman kung may sakit.
12:03.0
kung may protina.
12:06.0
makita yung kidneys.
12:07.0
Kung wala talaga,
12:08.0
kung wala talagang choice,
12:10.0
stage 4, stage 5,
12:12.0
Wala tayong choice.
12:13.0
Hindi natin naagapan.
12:15.0
E talaga magda-dialysis.
12:17.0
Yun talaga pampababa ng creatinine.
12:19.0
Yung makina na magtatanggal.
12:21.0
Kaya lang, syempre,
12:23.0
medyo dependent na tayo.
12:25.0
Pero walang choice eh.
12:26.0
Pag sinabi ng doktor,
12:29.0
hindi tayo pwede umayaw.
12:30.0
Kasi pag umayaw tayo,
12:32.0
pwedeng may mangyari sa atin.
12:34.0
Mag-iipon yung dumi sa katawan.
12:37.0
Yung iba nga early dialysis eh.
12:39.0
Sana hindi nga umabot.
12:40.0
Kaya sabi ko sa inyo,
12:43.0
Wala namang masama.
12:47.0
Nephrologist ang pupuntahan natin.
12:50.0
Ito yung general tips.
12:52.0
Sinabi ko sa inyo,
12:55.0
Mga pain reliever.
12:60.0
Mabilisan lang ito.
13:06.0
Ikaing maganda sa kidneys.
13:08.0
Binabantayan natin yung
13:12.0
Pag tumataas na potasyum,
13:14.0
mababawasan muna.
13:17.0
Tumataas itong dalawa.
13:19.0
Protein binabawasan.
13:21.0
Ito yung mga gulay.
13:22.0
Na low potassium.
13:29.0
Low phosphorus pa.
13:33.0
Mataas sa omega 3.
13:35.0
Kahit may protina,
13:36.0
mas maganda yung isda
13:41.0
Lalo na yung red grapes.
13:42.0
Mataas sa flavonoids.
13:44.0
Kidney friendly siya.
13:48.0
Low phosphorus siya.
13:49.0
May mga prutas na maganda sa kidney.
13:53.0
Mas safe kaysa egg yolk.
13:58.0
Pwede ang bawang.
13:59.0
May sodium, potassium.
14:04.0
Kaya kung magpiprito kayo,
14:06.0
konti lang mantika.
14:10.0
Mabababa doon sa mga component.
14:13.0
Manok na walang balat.
14:16.0
Mga roasted lang.
14:17.0
Pwede pwede na siya.
14:22.0
Mataas sa vitamin C.
14:30.0
Depende sa mani eh.
14:32.0
Hindi pwede yung makalat na mani.
14:39.0
Anti-inflammation.
14:42.0
Shiitake mushroom.
14:43.0
Ibig sabihin ito.
14:44.0
Hindi siya talaga gamot.
14:45.0
Pero pwede nyo kainin.
14:47.0
Yung mga iingatan natin.
14:52.0
Kung mataas na ang potassium mo.
14:55.0
Mataas na talaga ang creatinine mo.
14:57.0
Siguro stage 3, stage 4.
14:59.0
Pero depende nga sa nephrologist ninyo.
15:01.0
Kung early stage, pwede pwede pa.
15:02.0
Ito patatas kasi mataas na sa potassium.
15:07.0
Siyempre soft drinks.
15:14.0
Soft drinks na maitim ang kulay.
15:25.0
Herbal supplement.
15:28.0
Papaalam muna sa doktor.
15:30.0
Sana po nakatulong itong video na.
15:31.0
Pacheck po tayo sa ating nephrologist.
15:35.0
At easy easy lang.
15:37.0
Soon din lang ito.
15:38.0
Huwag lang biglang magkakasakit.
15:40.0
Kasi oras na magkasakit,
15:41.0
pwedeng mag-shoot up yung creatinine.
15:43.0
So good luck po sa inyong lahat.
