Mataas na Creatinine: Paano Malunasan ang Kidney Disease. By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist) Panoorin ang Video: https://youtu.be/8BlyqNaW6BA

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Bibigay po tayo ng tips, paano bumaba ang creatinine.

Creatinine, alam niyan lahat ng mga may kidney disease.

So, paano ito gagawin?

Siyempre, basically, bibigay ko po sa inyo general tips lang.

Kasi komplikado ang kidney disease, kidney failure, mataas ng creatinine, mahirap ito gamutin.

Kailangan magpapakita kayo sa nephrologist, kidney specialist.

Tapos, bibigay ko sa inyo ang mga general tips.

Kung paano bababa at hindi lumala, hindi umabot sa dialysis at kidney failure.

Ang kidneys natin, marami siyang pang-filter, pang-sala.

Actually, ang tawag natin dyan, nephrons.

Million-million isang set ng nephron.

Para siyang filter.

Pero million-million ang meron yan.

Pag tumataas na ang creatinine, ibig sabihin, nasisira na itong million na ito.

Nababawasan na ito.

Pag marami ang masisira, mamamatay sa kidneys natin,

pwede dahil sa diabetes, high blood, o pwede may mga bato,

doon natataas ang creatinine.

Doon na mababawasan yung ihi.

Okay, general tips.

Ano?

Ano yung mga nagpapataas ng creatinine?

Yan ang pinaka binabantayan ng may kidney disease.

Kasi pag pataas ng pataas ng pataas, ibig sabihin, palapit ng palapit sa dialysis.

Kaya natatako tayo na tumataas siya.

Yung mga may sira sa kidney, tumataas creatinine.

Yung may bara sa kidney, may kidney stone.

Dehydrated, kulang sa tubig.

O, kita nyo ah.

Kulang sa pag-iisip.

Ayaw uminom ng tubig.

Ayaw uminom ng tubig, tataas din ang creatinine.

Maraming protina kinakain.

Limang perasong pork chop bawat kainan.

Sobra yun.

Pwede rin tumataas creatinine.

Sobra mag-exercise.

Okay, yung mabilisan, 15 minutes lang, talagang todo exercise, nakakataas ng creatinine.

Kasi nasisira ang muscle.

Mas gusto natin dahan-dahan.

At merong mga gamot.

Mga pain reliever.

Tulad na sinabi ko sa iyo, mga pain reliever, may tsyansa, hindi lahat ah, may tsyansa na makasira ng kidneys.

Okay?

Pag kidney disease, limang stage yan.

Ang kidney doctor nyo, merong stage 1, 2, 3, 4, 5.

Okay?

Pag stage 1, medyo ingat na tayo.

Sabihin, may sira na yung kidney.

Pero mild pa lang, maaagapan pa yan.

Mababa pa ang creatinine nito, konting daas lang.

Pag stage 5 na, kailangan na mag-dialysis.

Okay, wala nang choice.

Wala nang ihi.

Lahat na ng sintomas.

Manas na.

Ngayon, unti-unti yan, pag stage 1 ka, after ilang years, palala ng palala siya.

Palala siya ng palala.

Gusto natin mapigilan.

Pag umabot na dito, mas mataas na ang creatinine.

Dito, baka 1.3.

Dito, baka 2.

Dito, baka 3 na ang creatinine mo.

Dito, baka 4 or 5.

Pataas ng pataas.

Pag nandito na sa palala ng palala, 3, 4, 5, mas maraming sintomas.

Mas manas ka na, pati yung potassium.

Diba, gusto natin yung potassium.

Yung potassium mo, tataas na rin.

So, mag-iiba na ang mga jeta dito.

Magiging bawal na ang potassium.

Bawal na ang saging.

Bawal na ang mga orange.

Yung mga healthy natin, magiging bawal na.

Kasi nga, nag-iiba na eh.

Sira na yung kidneys eh.

Pero para dito sa una, meron pa tayong mga tips.

So, yung mga tips natin basically sa 1, 2, 3.

Minsan dyan sa 4.

Papaalam nyo sa nephrologist nyo.

Siya pa rin ang magsasabi kung anong stage kayo at anong pagkain mas tama.

Yung ating general tips.

Bad health.

Bad habits.

Nakakasira sa kidney.

Nagpipigil ng ihi.

Kulang sa tubig.

Kailangan pa ba ulitin?

8 to 10 glasses of water in a day.

Sobrang alat ang kinakain.

Kaya naka-high blood.

Sobrang karne.

High protein diet.

Napapagod ang kidneys.

Sobrang daming protina.

Pain killer.

Tulad ng sinabi nyo, pain killer.

May phenomic acid, ibuprofen.

Abuse.

Lagi umiinom.

Hindi umiinom ng gamot sa high blood at diabetes.

Nasira tuloy.

Sobrang alak.

Masama din.

Hindi nagpapahinga.

Kulang sa tulog.

Senyales ng kidney disease basically sa creatinine blood test.

Kaya nga pag tumaas.

Pero pag yung senyales, pwedeng manas yung muka.

Pwedeng nagkakarashes.

At kung may high blood na dati o walang high blood,

pag nasisira ang kidneys, tataas din ang blood pressure.

Kidneys din kasi ang nag-aayos ng blood pressure.

Nagmamanas.

Hindi na makaihi.

Nasuso ka.

Ito, medyo bad sign na ito.

Nasuso ka.

Nangangati.

Pati hininga.

Nagkaka-bad breath.

Parang amoy-ihi na siya.

Yan o, manas.

Pagod.

Ang creatinine, waste product yan.

Dapat nalalabas ng kidneys.

Problema nga, pag nasira, hindi nalalabas lahat.

Ito ang normal creatinine.

Ang lalaki, 0.6 to 1.2.

Babae, 0.5 to 1.5 milligrams per DL.

Ngayon, kung mataba, malaki, maskulado,

yung lalaki o yung babae,

minsan pwede pa lumampas.

Kung maskulado ka, malaki muscle mo,

baka 1.3 normal pa sa'yo.

Okay? Kasi nasa dami ng muscle yan.

Pero basically, dapat within normal ka.

Oras na tumaas yan, na 1.4, 1.5 o 2,

takot na tayo.

Mag-iingat na tayo.

So, yan o.

Muscle destruction.

Okay? Sobrang exercise.

Nakakataas ng creatinine.

Sobrang karne.

Yan o.

Hypothyroid, pwede rin.

Basic tips.

Maraming tubig.

Pahinga.

Bawal yung sobrang pagod.

Avoid strenuous exercise.

Yung mga stage may nakita ko na.

Ito na yung tips natin.

Number one.

Lalo na pag stage one, stage two, stage three.

Ang pinapayo ng mga kidney doctor.

Maraming maraming tubig sa isang araw.

Minsan nga ang pinapayo, tatlong litro eh.

Or twelve glasses of water in a day.

Ganong karami.

So, two to three liters.

Talagang inom ka ng inom para ihi ka ng ihi.

Habang ihi ka ng ihi, may chance na malabas yung creatinine.

Pag mahina ka uminom ng tubig, dalawa tatlong baso lang.

Lalo na kung may kidney problem.

Hindi po pwede.

Kung may kidney stone, yun din.

Malilinis din yan.

Ayan o.

Pero may maximum.

Hindi rin pwede lalampas ng apat na litro or sixteen glasses.

Mga two to three liters usually.

Okay?

Paalam sa nephrologist ha.

General tips lang ito.

Bawal sobrang exercise.

Ito.

Jogging masyado.

Medyo yung pawis na pawis.

Yung mga heavyweights.

Exo.

Ayaw.

Lakad-lakad.

Dahan-dahan lang.

Moderate exercise.

Low intensity.

Walking.

Yoga.

Ganyan.

Mas ayaw niya yung takbo.

Ayaw niya weightlifting.

Ayaw nga niya basketball.

Kung may kidney problem.

Kasi masyadong strenuous.

Tataas yung creatinine.

Tulog.

Okay?

Sapat na tulog.

Six, seven, eight hours.

Kasi pag kulang sa tulog,

mas tumataas din yung creatinine.

Mas hindi na ilalabas.

Pain reliever.

Ulit ako ng ulit sa inyo.

Ayan o.

Pain reliever.

Ibuprofen.

Methenamic acid.

Lahat ng mga pain reliever.

May chance na masira ang kidneys mo lalo.

Kaya sinasabi ko ako.

Masakit ang katawan.

Hot pack na lang.

Hindi po.

Konting sakit ng ulo.

Dok, over the counter.

Oo nga.

Over the counter.

Pero hindi naman.

Hindi naman parang

MM chocolate yan.

MM chocolate yan

na araw-araw mo

iinumin.

Diba?

Bihiram-bihira lang yung pain reliever

pag binigay lang ng doktor sa inyo.

Pag doktor na nagreseta,

one week ka pain reliever.

Sige.

Pero pag hindi doktor nagreseta,

huwag na lang iinom.

Antibiotics.

May antibiotics nakakasira sa kidneys.

Kaya dapat tamang dosis lang.

Hindi ko sinabi huwag uminom.

Kailangan uminom ng antibiotics.

Lalo na may UTI ka, may pulmonya ka.

Pero dapat,

aware tayo

na sa tamang dose,

huwag i-overdose.

Tsaka maraming tubig iinumin lagi.

Protein intake.

Tulad ng sinabi ko,

para hindi tumakas ang creatinine,

bawasan ang karne.

Sabi nga eh,

Dok, papano yung mga stage 3, stage 4?

Talagang bawas karne.

Ang minsan nga,

para at least makakain pa rin,

gulay naman pwede.

Hindi naman bawal ang gulay.

Pero yung sa karne,

pwedeng parang giniling na lang.

Parang spaghetti giniling.

So, pag giniling kasi,

konting karne,

spread mo na lang sa plato.

Para akala mo marami.

Pero ayaw mo masyadong maraming protein.

Red meat, bawas.

Pero gulay pwede.

Mga mongo pwede.

Merong mga ibang bodybuilder,

merong mga creatine supplements,

bawal po sa inyo.

Okay?

Lalo na may kidney problem na.

O kahit walang kidney problem,

ingat lang.

Masobrahan eh.

Medyo napapagod ang kidneys

dito sa protein supplement na ganito.

Alat, bawas, dilata.

Pag sobra asin, patis, toyo,

nangyayari,

maha-high blood.

Pag na-high blood,

masisira kidneys.

Dapat control ang blood pressure.

Pag na-high blood,

masisira kidneys.

More plant-based,

more gulay, pwede.

Pag stage 1, stage 2,

pwede ka pa nitong mga

vitamin C rich.

Mga lemon, orange.

Pag early na okay pa.

Hindi lang creatinine po

chinecheck sa inyo,

pati potassium.

Dapat hindi pa tumataas ang potassium.

Mas malala yung stage.

Stage 3, stage 4,

tataas na yung potassium.

Sabihin, talagang barado na yung kidneys eh

pag malala.

Green tea, chamomile tea,

wala namang kaso,

tubig pa rin siya.

Okay?

Gamot sa high blood,

gamot sa diabetes,

kailangan iinumin.

Pag mas controlled ang blood pressure,

mas controlled ang blood sugar,

mas hindi lalala ang kidney disease.

Mas hindi tataas ang creatinine.

Hindi po bawal yan.

Blood pressure and diabetes.

May mga gamot na ibibigay sa inyo

ang cardiologist, nephrologist nyo.

Merong gamot na mukhang nakakatulong

na hindi lumala yung creatinine mo.

Ito.

Mga ACE inhibitors,

angiotensin receptor blockers,

sila po magbibigay.

Misan low dose lang eh.

Low dose.

Merong binibigay silang ketosteryl minsan.

Doktor pa rin magbibigay nito.

Okay?

Nire-reset na yan.

May tulong din.

Blood test,

para malaman kung may sakit.

Urine test,

kung may protina.

Merong mga scan,

ultrasound,

makita yung kidneys.

Kung wala talaga,

kung wala talagang choice,

stage 4, stage 5,

malala na.

Wala tayong choice.

Hindi natin naagapan.

E talaga magda-dialysis.

Yun talaga pampababa ng creatinine.

Yung makina na magtatanggal.

Kaya lang, syempre,

medyo dependent na tayo.

Pero walang choice eh.

Pag sinabi ng doktor,

dialysis,

hindi tayo pwede umayaw.

Kasi pag umayaw tayo,

pwedeng may mangyari sa atin.

Mag-iipon yung dumi sa katawan.

Okay?

Yung iba nga early dialysis eh.

Sana hindi nga umabot.

Kaya sabi ko sa inyo,

sundin ng tips.

Masahe.

Wala namang masama.

Bawas stress.

Hindi bawal.

Nephrologist ang pupuntahan natin.

Ito yung general tips.

Sinabi ko sa inyo,

tigil sigarilyo.

Ayan pa rin.

Mga pain reliever.

Iwas.

Pagkain.

Konting tips.

Mabilisan lang ito.

Pwedeng stage 1,

stage 2,

stage 3,

stage 4.

Depende.

Ikaing maganda sa kidneys.

Binabantayan natin yung

alat, bawas.

Potasyum.

Depende nga eh.

Pag tumataas na potasyum,

mababawasan muna.

Pati phosphorus.

Tumataas itong dalawa.

Protein binabawasan.

Ito yung mga gulay.

Na low potassium.

Cauliflower.

Okay?

Healthy yan.

Strawberry.

Low sodium.

Low phosphorus pa.

Isda.

Pwede yan.

Mataas sa omega 3.

Diba?

Kahit may protina,

mas maganda yung isda

kaysa karne.

Grapes.

Pwede.

Lalo na yung red grapes.

Mataas sa flavonoids.

Antioxidant.

Kidney friendly siya.

Low sodium.

Low potassium.

Low phosphorus siya.

May mga prutas na maganda sa kidney.

Egg white.

Mas safe kaysa egg yolk.

Yan.

Egg white.

Bawang.

Pwede ang bawang.

May sodium, potassium.

May controlled.

Olive oil.

Pwede rin.

Kaya kung magpiprito kayo,

konti lang mantika.

Cabbage.

Repolyo.

Okay lahat yan.

Mabababa doon sa mga component.

Manok na walang balat.

Hindi prito.

Mga roasted lang.

Pwede pwede na siya.

Bell pepper.

Very healthy.

Mataas sa vitamin C.

Onion.

Pwede rin siya.

Yung mga gulay.

Arugula.

Mani.

Depende sa mani eh.

Hindi pwede yung makalat na mani.

Radish.

Pineapple.

Pwede rin.

May bromelain.

Anti-inflammation.

Okay.

Shiitake mushroom.

Ibig sabihin ito.

Hindi siya talaga gamot.

Pero pwede nyo kainin.

Yung mga iingatan natin.

Okay.

Ito po.

Bawal lang.

Kung mataas na ang potassium mo.

Mataas na talaga ang creatinine mo.

Siguro stage 3, stage 4.

Pero depende nga sa nephrologist ninyo.

Kung early stage, pwede pwede pa.

Ito patatas kasi mataas na sa potassium.

Pickles.

Maalat na siya.

Diba?

Siyempre soft drinks.

Delata.

Diba?

Okay.

Chips.

Dark colored.

Soft drinks na maitim ang kulay.

May phosphorus.

Processed meat.

Hotdog.

Mga ibang mga.

Yan o.

Trans fat.

Mamantika.

Herbal supplement.

Vitamins.

Papaalam muna sa doktor.

Okay.

Sana po nakatulong itong video na.

Pacheck po tayo sa ating nephrologist.

At easy easy lang.

Relax lang.

Soon din lang ito.

Huwag lang biglang magkakasakit.

Kasi oras na magkasakit,

pwedeng mag-shoot up yung creatinine.

So good luck po sa inyong lahat.