* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:00.0
Alam niyo ba, ang bansang Vanuatu ay kilala sa pagiging cannibal.
00:05.0
Ang mga ni Vanuatu ay kumakain ng laman ng tao.
00:09.1
Ang mga British missionaries nga na dumating sa bansa noon ay pinatay daw at hinain.
00:15.1
Pero hindi ito ang dahilan kung bakit mapanganib tumira sa Vanuatu,
00:19.6
dahil ang kasanayan nilang pagkain ng tao ay natigil na noong 1969.
00:25.2
Bakit mapanganib? Dahil dito, mga kalamidad.
00:29.1
Mula 2011 to 2021 ay nakuha ng Vanuatu ang titulo bilang World's Most At-Risk Country for Natural Hazards.
00:39.2
Ito ay ayon sa World Risk Index ng UN.
00:42.8
Ibig sabihin, ang Vanuatu ang pinaka-nanganganib pagdating sa natural disaster.
00:48.6
Mas prone sila sa bagyo, lindol, tsunami, baha at iba pa.
00:53.8
Nasa mahigit 2,000 na paglindol ang nagaganap sa bansa kada taon.
00:58.2
Madalas rin silang nakakaranas ng malalakas na bagyo.
01:02.2
Noong 2015 nga ay winasak ng Category 5 Cyclone Palm ang mga isla ng Vanuatu.
01:08.9
188,000 katao ang naapektuhan, 11 ang nasawi at nasa 66,000 ang nawala ng tahanan.
01:16.9
Itinuturing itong pinakamatinding bagyong naranasan ng Vanuatu sa kasaysayan.
01:22.8
Kasing lakas ito ng Super Typhoon Yolanda na tumama dito sa Pilipinas.
01:27.2
Pero alam mo ba, sa kabila nito, ang Vanuatu ay kinikilala bilang isa sa pinakamasayang bansa sa mundo.
01:35.6
Sa katunayan, noong 2019 ay nakuha nito ang pangalawang spot.
01:40.4
Bakit kaya sa kabila ng mga kalamidad, ay masaya pa rin ang mga ne-Vanuatu?
01:45.5
At bakit kaya prone ang Vanuatu sa mga kalamidad?
01:51.5
Alam niyo ba, from 2022 to 2023, nangunguna ang Pilipinas.
01:57.2
Sa listahan ng mga bansang may highest disaster risk.
02:01.4
Well, hindi naman ito nakapagtataka.
02:03.6
Dahil ayon sa Relief Web, noong 2022, nasa 14,300 na paglindol ang naitala sa Pilipinas.
02:11.6
At merong 18 na bagyo ang pumaso.
02:14.3
Pero ang titulong ito ay 10 taong hinawakan noon ng bansang Vanuatu.
02:20.0
Ang Vanuatu ay isang bansang arkipelago tulad ng Pilipinas.
02:24.2
Matatagpuan ito sa South Pacific Ocean.
02:27.2
Tapit sa Australia.
02:28.6
Binubuo ito ng 83 islands at mayroong populasyon na nasa 313,000 katao.
02:35.3
Ang bansa ay prone sa mga kalamidad dahil sa kanyang lokasyon.
02:39.6
Tulad ng Pilipinas, ito ay nasa Pacific Ring of Fire.
02:43.5
75% na mga bulkan sa mundo ay makikita dito.
02:47.6
Kaya naman dito madalas nangyayari ang mga lindol at pagsabog ng bulkan.
02:52.2
May matatagpo ang siyam na aktibong bulkan sa Vanuatu.
02:56.1
Tatlo dito ay nasa Eritrea.
02:58.7
Dahil maraming bulkan, madalas makaranas ng paglindol at volcanic activity
03:03.4
ang iba't ibang isla na may kaakibat rin ng panganib ng tsunamis.
03:08.3
May mahigit 2,000 na paglindol ang naerereport taon-taon.
03:12.4
Ngunit karamihan sa mga ito ay mahihina lamang.
03:15.1
Ang mga lindol na may lakas na magnitude 5 o higit pa
03:18.4
ay nararanasan rin ilang beses sa isang taon.
03:21.5
Bukod sa mga paglindol, pangkaraniwan na rin ang tropical cyclone o pagbagyo
03:27.2
Ang tropical cyclone season ay nagaganap tuwing November hanggang April.
03:32.4
Sa bawat cyclone season, may average na tatlong malalakas na bagyo ang dumadaan sa bansa.
03:38.4
Sa panahong ito, nakakaranas ang bansa ng malakas na hangin, ulan, pagbaha at landslides dahilan ng mga road closures.
03:47.2
At nito nga lamang October 25, 2023, nanalasa sa bansa ang Category 4 Cyclone Lola.
03:54.3
Ito ay nag-iwan ng matinding pagkawasak.
03:57.2
Nang mga tahanan, eskwelahan, bukid at mga mahalagang infrastruktura sa Vanuatu.
04:03.2
Pero sa kabila nito, bakit kaya nakukuha pang maging masaya ng mga ni Vanuatu?
04:10.7
Noong 2019, ayon sa report ng HappyPlanetIndex.org,
04:15.9
pangalawa ang Vanuatu sa mga pinakamasayang bansa sa mundo.
04:19.6
Ang survey ay binasi nila sa antas ng well-being o gaano ka-healthy at komportable ang mga mamamayan.
04:27.2
Ito ay pagbaga sa mga самое sa mga ling emphasizing expectancy o gaano katagal mabuhay ng isang tao
04:32.3
at ang ecological footprint ng mga mamamayan sa isang bansa.
04:35.1
Ayon sa isinagawang survey ng Vanuatu National Statistics Office,
04:39.5
Masayahin ang mga ni Vanuatu dahil sila ay contentow at ito ang ilan sa mga dahilan kung bakit...
04:47.6
Ayon sa survey, masaya ang mga residente na may sariling lupain.
04:51.5
Nasa 75 percent ng populasyon ng bansa ay may-access sa sariling lupain.
04:57.2
Pwede silang manirahan, magtanim ng gulay at mag-alaga ng hayop na maaari nilang makain.
05:03.4
Hindi na sila gumagastos, masustansya pa ang kanilang kinakain dahil sila mismo ang nagtatanim at nag-aalaga ng hayop.
05:11.4
Malakas na ugnayan
05:12.7
Isa din sa nakikitang pinagmumula ng saya ng mga ni Vanuato ay ang nananatiling malakas na ugnayan nila sa ipinamanang kultura ng kanilang mga ninuno.
05:22.9
Mayroong 139 katutubong wika sa Vanuato at karamihan sa mga ito ay ginagamit pa rin nila hanggang sa ngayon.
05:31.1
Bukod dito, isinasa buhay pa rin nila ang mga iniwang aral at tradisyon ng kanilang mga ninuno tulad ng pagtatanim, family history at pagmamahal sa kalikasan.
05:42.5
Kung nagustuhan niyo po ang content natin today ay mag-comment ng yes.
05:46.7
This is your Ate O from our Republic hanggang sa muli and stay awesome!
