Social Anxiety: Sobrang Takot sa Tao at Sitwasyon. - By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:49.6
Maraming sintomas.
00:50.9
Unang-una, nag-umpisa ito ng teenager usually.
00:56.7
Takot ka na ija-judge ka na ibang tao.
01:00.0
Iniisip mo na agad, sigurado negatibo sasabihin nila sa akin.
01:04.7
Ang nararamdaman mo, iniisip mo, mapapahiya ako dito.
01:09.8
Panagsalita ako, mapapahiya ako.
01:12.7
Takot ka rin humarap sa ibang tao.
01:15.6
Takot ka kumausap sa hindi mo kilala.
01:18.5
Pag dating mo doon, ibang tao sasabihin, ba't nervous ka?
01:21.9
Bakit namumutla ka?
01:23.6
Ba't nanginginig ka?
01:25.2
Nangaramdaman nila yan.
01:26.8
Sasabihin pa nila sa'yo, mag-relax ka lang, okay lang yan.
01:29.8
Kasi nakikita nila sa mukha mo.
01:32.6
Anxious ka, maputla, medyo tulala.
01:36.6
Pwedeng nanginginig ang kamay, pwedeng pinapawisan.
01:40.8
Yung mga may social anxiety, umiiwas sila.
01:45.2
Umiiwas sila sa pagsasalita, umiiwas sila sa tao.
01:49.5
May nervous sila. Yung nervous nila, ina-anticipate nila.
01:53.5
Okay, maaga pa, iniisip na nila may mangyayaring masama.
01:57.6
At paulit-ulit, ina-analyze mo, yung mga pagkakamali ko dati, ano ba yun?
02:03.0
Lagi mo ine-expect, masama, mangyayari.
02:05.9
Pag nagsalita ako, mapapahiya ako, pagtatawanan ako ng classmates ko.
02:09.8
Yan ang problema. O yan po naramdaman ko dati.
02:14.2
May physical signs din to.
02:17.1
Palpitasyon, nanginginig ka, okay, sumasakit ang tiyan, masusok ka.
02:22.0
Nahihilo, parang magbablanko ka, okay, yung mind mo, parang bakit blanko yung utak ko, ayaw, ayaw, ayaw umandar.
02:31.0
Stress, may tension sa leeg, masakit ng likod, boses mo mataas, high pitch, di ba?
02:38.0
Paano? Tense ka eh, tense ka, kaya pati yung larynx mo tense.
02:43.0
Yung mga everyday situation, ano yung nakaka-nervous sa'yo?
02:47.0
Mga may party, may meeting, ito pa.
02:52.0
Yung mga tao, nakaupo na, tapos papasok ka sa kwarto, titingin sa'yo yung mga tao, sobra katakot yan.
03:01.0
Magsasalita ka sa harap ng tao, nakakatakot.
03:04.0
Ito pa, kumakain ka lang, kumakain ka lang, kasama mo yung mga boss o ibang tao, hindi ka na makakain na maayos.
03:15.0
Ito pa, alam natin to, paggamit ng banyo, public restroom.
03:22.0
Lalo na sa mga lalaki, di ba, sa urinal.
03:24.0
Hindi ka makaihi, kasi takot ka, baka silipan ka ng katabi mo.
03:29.0
So, sobrang nervous ka, pati sa pag-ihi, sa pagkain, sa pagpasok sa sang kwarto.
03:36.0
Ang dami mo ng stress na walang kabagay-bagay.
03:40.0
So, bakit nangyayari itong social anxiety or social phobia?
03:45.0
Una-una, pwede ito mamana.
03:47.0
Okay, namamana ito sa magulang.
03:50.0
Merong problema sa mga mga tao.
03:51.0
Merong problema sa amigdala.
03:53.0
Yan ang isang parte ng brain na overactive.
03:56.0
Pwedeng sa environment, baka yung mga kasamahan mo, ninenervous.
04:00.0
Pero para sa akin, ito wala ito sa libro.
04:03.0
Feeling ko ito, sarili ko lang experience.
04:05.0
Meron kang mga kinakatakot na subconscious.
04:10.0
Ibig sabihin, hindi mo alam kinakatakutan mo.
04:12.0
Yun, yun pala ang problema mo.
04:14.0
Nung bata ka, may nangyari sa'yo na sobrang kinakatakutan mo.
04:19.0
Nag-away magulang mo.
04:21.0
O takot ka iwan ng magulang mo.
04:23.0
Meron kang undue fear.
04:26.0
Dahil dito, lumalabas ang nervyos.
04:31.0
Sino yung mga nagkakaroon nito?
04:33.0
Bata pa, mahihain na.
04:36.0
Kulang ka sa kaibigan nung bata ka.
04:39.0
Meron kang negatibong experience.
04:41.0
Ito pa, baka nabubulol ka.
04:45.0
Medyo bulol ka nung bata ka.
04:47.0
At yung physical appearance mo.
04:50.0
Either meron kang depresya sa mukha.
04:56.0
Basta medyo nahihiya ka sa appearance mo.
04:59.0
Yun ang makakadagdag sa social anxiety.
05:03.0
Ito, hindi natin pwede sabihin na mahihain ka.
05:06.0
Magsalita ka lang.
05:08.0
Hindi po. May komplikasyon ito.
05:10.0
Delikado komplikasyon ito.
05:11.0
Social phobia lang.
05:13.0
Una-una, mawawalan ka ng confidence.
05:15.0
Pag wala ka ng confidence,
05:17.0
magtatago ka na sa tao.
05:18.0
Lagi ka ng negative.
05:20.0
Super sensitive ka sa kritisismo.
05:23.0
Minsan, maganda naman sasabihin ng teacher mo.
05:29.0
O mag-aral ka lang.
05:31.0
May first time yan.
05:33.0
Kinakabahan ka lang.
05:35.0
Lalo ka lang mag-iisip masyado.
05:37.0
Ina-isolate mo sarili mo.
05:39.0
Hindi ka na natuto.
05:41.0
Makipag-usap sa ibang tao.
05:42.0
Lagi ka nalang nanginginig.
05:44.0
Bagsak ang grades mo.
05:48.0
Bagsak din ang work.
05:50.0
Marami umiinom ng alak.
05:52.0
At ba napupunta sa droga.
05:55.0
May umaabot sa depresyon.
06:00.0
Ano gagawin natin?
06:02.0
Medyo mahirap na process ito sa mga kabataan.
06:05.0
Kung nanonood kayo ng video na ito.
06:07.0
Manood kayo ng ganitong klaseng videos.
06:09.0
Mga self-help videos.
06:11.0
Pwede mo i-diary.
06:13.0
Huwag mo i-post sa social media.
06:16.0
Napahiya ako nito.
06:17.0
Naramdaman ko ito.
06:18.0
Para ma-analyze mo.
06:24.0
At least nailabas mo.
06:26.0
Kung hindi mo mailabas sa sulat.
06:28.0
Para malaman mo bakit ka ba kinakabahan.
06:30.0
Pwede sa psychiatrist o psychologist.
06:35.0
Usually, bibigyan ka pa ng gamot for depresyon.
06:38.0
Kasi social phobia, social anxiety, papunta sa depresyon ito.
06:43.0
Siyempre, breathing technique.
06:45.0
Maging healthy sa pagkain.
06:49.0
Pero sa akin, ang solusyon ko.
06:51.0
Pang matagalan ito.
06:53.0
Dapat yung confidence ang pinaka problema.
06:56.0
Pag wala kang confidence sa sarili.
06:59.0
Wala kang mahugutan na meron ka nagawang accomplishments sa buhay.
07:03.0
Ito problema ang maraming kabataan.
07:05.0
Wala silang masabi na ito nagawa ko.
07:08.0
Let's say, nakatapos ka ng high school o college.
07:12.0
Dapat yun na yun.
07:13.0
May college graduate ako.
07:16.0
O employee of the month.
07:20.0
O favorite ka ng lola mo or something.
07:23.0
Meron ka lang something na makukuha mong point of confidence.
07:27.0
Ito talaga naging problema ko noon.
07:29.0
Nagkaroon ako ng stuttering.
07:30.0
Nagkaroon ako ng depresyon.
07:33.0
Ito personal kwento ko lang.
07:35.0
Nung medyo clerk na ako, intern na ako.
07:38.0
Nung gumagamot na ako ng pasyente na wala na yung isip ko na puro sarili.
07:42.0
Mamamutay na ako.
07:43.0
Mamamutay na yung pasyente.
07:45.0
Ako lang inaasahan.
07:48.0
Tsaka isa pang ginawa ako na maganda na pwede nyo gawin.
07:52.0
Unti-unti mo expose sarili mo sa mga kinakatakutan mo.
07:56.0
Takot ka magsalita sa maraming tao.
07:59.0
E mabuti sa amin sa medical school.
08:01.0
Magsasalita kami.
08:02.0
Presentation, konti lang makikinig.
08:04.0
Usually, mga isang group lang kayo.
08:06.0
Mga 6-7 lang kayo.
08:08.0
Tsaka yung mga presentation namin, mga boring lang.
08:11.0
Yung mga 45-year-old female.
08:14.0
May sakit sa dibdib.
08:16.0
Ito family history.
08:18.0
Ito personal social history.
08:20.0
Ito vital site niya.
08:21.0
Ito check up namin.
08:24.0
So mabilis sabihin, ito pasyente.
08:27.0
So hindi ka matatakot.
08:28.0
Parang nagbibilang ka lang ba.
08:30.0
So mula doon, unti-unti makukuha mo.
08:33.0
Uy, kaya ko pala magsalita sa konti ng tao.
08:36.0
Tapos practicein mo na sarili mo.
08:38.0
Pag nandiyan na yung boss mo, palaki ng palaki.
08:40.0
So unti-unti mong matuto.
08:44.0
Makakuha ng confidence.
08:46.0
Para makakuha ka ng konting achievement.
08:49.0
Kung meron ka ng achievement sa buhay mo.
08:52.0
Nakagraduate ka, may konting award ka na.
08:56.0
Medyo pag more confidence,
08:58.0
mawawala na yung social anxiety.
09:00.0
Pero it takes many many years.
09:02.0
Baka kailangan 30 years old, 40 years old
09:05.0
bago nyo makuha ito.
09:06.0
Kaya tiyaga at tiis lang.
09:08.0
Find good friends.
09:09.0
Na magsusuport sa'yo.
09:12.0
Ito, maraming mga videos, mga katulong.
09:14.0
Pero basically, tiis lang.
09:16.0
Pang matagalan ito.
09:18.0
Mapapahiya ka na maraming beses muna.
09:20.0
Maraming muna magtatawa sa inyo.
09:24.0
Kasi nga, wala ka ng skills eh.
09:27.0
Pag marami kayong kaibigan,
09:30.0
lahat magsasalita. Normal.
09:33.0
Pero ikaw, nakaganong ka eh.
09:37.0
Dahil nagpapanik ka,
09:38.0
yung mga tao, ilang sa'yo.
09:40.0
Kailangan tiisin mo muna yun for many years.
09:42.0
Hanggang makuha mo na yung magandang ugali.
09:45.0
Yung mga bata, pwede rin may social anxiety.
09:48.0
Yung mga iyak ng iyak.
09:49.0
Kung bata pa sila.
09:52.0
Ayaw pumasok sa school.
09:54.0
Sobrang umaasa sa parents.
09:57.0
Ako nga nung bata pa ako,
09:59.0
nakakapit na ako sa tatay ko.
10:01.0
Hindi humihingi ng tulong.
10:03.0
Sobra kang nervyos.
10:04.0
Ayaw mo pumunta sa school.
10:05.0
Takbo ko na lang sa tatay ko.
10:06.0
Takbo ko na lang sa tatay mo.
10:08.0
So yan ang mga early symptoms ng social phobia.
10:12.0
So mawawala din to.
10:14.0
So pag talagang malala na,
10:16.0
punta tayo sa psychiatrist.
10:18.0
sa mga may pinagdadaanan nito,
