00:41.4
Kung gusto ka, pauli ka na lang. Mamisita ka linggo-linggo.
00:45.7
Pag nangyari ng pagkataon, nangyari nga, pinagalitan na siya ng asawa ko.
00:49.9
Sinagot niya nga, umalis ka dito.
00:51.8
Yung bata, nag-a-eskwela pa. 13 anos pa yun.
00:55.5
Nang nasagot ang asawa ko.
00:57.1
Ngayon, pagalit niya na na, pagka-October, umalis sila.
01:02.9
Ginrip yan ang bata ng araw ng Bernis, ng 15.
01:07.7
Pagrip na, nahuli ng kapatid nga, GP.
01:10.7
Masabi niya, GP, umalis ka nyo rin.
01:13.6
Anong ginatagom na sa siya? Nahuli sa kapatid.
01:16.6
Tinawag ang nanay. Sinagot siyang nanay nga,
01:18.4
sa palinta ka, kung di ka magsalita sa akin, ipadoktor ka namin.
01:22.1
Patawag ako sa bahay, kagkalbuhan ka namin ni lola mo.
01:25.5
Nung nasagot niya.
01:26.6
Pag dumating namin, umalis siya sa bahay.
01:28.8
Wala ginit siya magsalita.
01:30.3
Basta umalis sila, tawagan namin sa cellphone.
01:32.6
Hindi sila sumagot.
01:34.6
Ang gawa ko na sa kanila, maganya nga sagot.
01:37.7
Ang sabi ko sa kananay niya, ikaw natin ibaranggay.
01:41.6
Ibaranggay, ipapulis natin. Nung nasagot ko.
01:43.9
So, yung apo mo, si Ikay,
01:47.4
nagkaroon ng pakikipag-ugnayan muna.
01:51.5
Tawagin natin pakipag-ugnayan sa isang lalaki na 22 years old.
01:57.2
Paano nga? Paano sila nagkakilala?
02:00.1
Paano na uwi sa sitwasyon na yung lalaki nagpupunta na sa bahay niyo?
02:03.9
Nagtawag lang sa cellphone, long distance.
02:06.1
Nagtatawagan sa cellphone?
02:07.4
Pero unang nagkakilala po, kung tama po nanay,
02:11.2
ito po ay sa Facebook.
02:13.3
Nagkakilala po nanay sa Facebook.
02:14.7
Oo, sa Facebook lang.
02:16.4
Facebook. Anong gamit ang apo mo?
02:20.2
Alam mo, sa ating mga netis, sa ating mga nanay, ano po?
02:23.4
Huwag niyo pong binibigyan ng cellphone niya.
02:25.5
Ganyang edad na bata.
02:27.1
Ako yung mga anak ko nung maliit, di ko pinabayaan magkaroon ng cellphone, ha?
02:29.9
Kung ano yun, sa eskulahan nga ba? Gamit yun yun.
02:32.1
Sa eskulahan nga gamit.
02:33.4
Ba't naiuwi niya yung cellphone?
02:35.0
May cellphone sila nga sa eskulahan.
02:37.9
Ah, nanay, yun po ba yung tablet?
02:41.0
Opo, tablet ang ginagamit, ato yun eh.
02:43.5
Yun yung parang sa mga LGU na pinag-
02:46.2
Well, at any rate, ano po, sa mga magulang o sa mga teachers,
02:49.5
kung nagagamit yung tablet,
02:51.4
please be vigilant.
02:52.3
Bantayan nyo po yung mga estudyante natin,
02:54.9
baka kung saan na nagagamit yung mga gadgets na pinapahawak natin sa kanila.
02:59.8
So, nagkakilala po sila sa Facebook?
03:02.2
Oo, sa bahay lang.
03:03.3
Nanatawagan sa eskul.
03:04.5
Taga saan yung lalaki?
03:08.7
Kayo po, taga saan kayo?
03:09.9
Taga dito sa Manila, sa Tangdasura.
03:13.6
Alam mo ba kung gano'ng kaseryoso yung sitwasyon na kinalalagyan mo ngayon?
03:18.3
Ilan taw ka na, J-Mark?
03:20.4
Yung si Ikay, alam mo bang 13 anos lang si Ikay?
03:24.7
Alam mo ba na pag may nangyari sa inyo,
03:28.9
kahit na ginusto pa ni Ikay,
03:30.6
ay pwede kang makulong ng panghabang buhay?
03:33.2
Sabi niya kasi sa akin,
03:34.6
sir, na gusto niya sumama sa akin,
03:36.5
pero di ko mag-asupin.
03:37.6
Pero, hindi excuse na hindi mo alam ang batas.
03:43.8
Yun ang sinasabi ng batas, J-Mark.
03:46.7
O ngayong alam mo na, ako abogado ko,
03:49.2
ngayong alam mo na,
03:50.4
na yun ang sinasabi ng batas,
03:52.6
na hindi pa pwede ang ginagawa mong yan.
03:56.4
Tanungin ko lang po si I-
03:57.7
Sabi niya kasi sa akin,
03:59.1
gusto niya magsama kami.
04:01.4
Ma'am Casarine, magandang hapon po.
04:03.4
Being the social welfare officer,
04:05.3
ikaw nakakaalam kung anong sitwasyon
04:07.5
at kung paano dapat i-resolve yung sitwasyon na yan.
04:11.9
So, ma'am, ang sitwasyon natin ngayon
04:13.4
is meron isang 13-year-old na bata
04:15.4
na lumalabas na sumama dito sa isang bata,
04:18.3
isang lalaking who is 21 years old.
04:20.4
E alam po naman natin ang statutory rape
04:22.4
ay sa edad na 16.
04:24.6
Hindi po ba ma'am?
04:27.4
Medyo matigas-tigas pa itong si J-Marc.
04:30.4
May I suggest na kung pwede,
04:31.8
i-arresto niyo na yan at kunin niyo na rin yung bata,
04:33.8
i-rescue niyo na,
04:34.7
being the social welfare officer in charge?
04:38.4
Actually, nagkasama ngayon kami sa WCPD po.
04:42.4
We are heading to Tarabarangay
04:44.4
kasi i-rescue yung bata tapos
04:46.4
yung WCPD naman ay nakipag-coordinate naman ngayon sa akin.
04:50.4
Ma'am, also arrest that J-Marc.
04:52.4
Ma'am, pwede niyong hulihin yan ng warrantless arrest
04:54.4
because he's in the act of committing a crime,
04:56.4
being with a minor.
04:59.4
We are going to the barangay na po,
05:03.4
Thank you for the very, very immediate and fast action.
05:05.4
That's very nice to hear. Ano?
05:07.4
Patrolwoman Monsad, magandang hapon po.
05:10.4
Yes ma'am. Patrolwoman Monsad, ma'am.
05:12.4
Ma'am, thank you very much.
05:14.4
I know that you are,
05:15.4
you know what you are supposed to do now.
05:17.4
Ma'am, alam niyo na po ang gagawin ninyo.
05:19.4
Ang importante ay
05:20.4
kung ano ang sinasaktan ng bata.
05:21.4
Hindi kung ano ang gusto ng bata, di po ba?
05:27.4
Nasa inyo po ang tiwala namin
05:29.4
that you will do this thing correctly
05:31.4
and with resolve at saka po with,
05:34.4
with ano, with mabilis na action. Ano po?
05:37.4
Kasama po namin ngayon dito yung lola ng bata.
05:40.4
Ikay, ano ba ang rason bakit sumama ka kay J-Marc?
05:46.4
lagi po akong sinasaktan ng nanay ko.
05:50.4
Nanay mo which is yung lola, si lola o si nanay mo mismo?
05:55.4
Bakit ka, bakit ka sinasaktan o bakit ka pinapagalitan?
05:59.4
Hindi ko po alam.
06:01.4
May rason yan. Ikay, ano yung reason or bakit,
06:06.4
bakit nagagalit tayo sa'yo ang nanay o ang lola?
06:10.4
Ano yung sinasabi nila?
06:12.4
Pinapagalitan ka nila dahil?
06:14.4
Nag-boyfriend po.
06:16.4
Ikay, hindi, hindi ang kagustuhan mo ang masusunod.
06:21.4
Dahil 13 years old ka pa lang.
06:25.4
Unang-una, naipahamak mo na.
06:27.4
Napahamak na si J-Marc dahil sa pagsama mo sa kanya.
06:31.4
At lalo pa siyang mapapahamak at madidiin kung ipipilit mo pa rin yung gusto mo.
06:36.4
Naintindihan mo ba, Ikay?
06:39.4
Kaya kung ano ang sabihin ng iyong social welfare officer dyan,
06:43.4
sa kanila ka susunod, ha?
06:45.4
Hindi kung anong kagustuhan mo, hindi pwedeng masunod kung anong kagustuhan mo.
06:51.4
Lola, bigay mo kung ano yung mensahe mo sa bata.
06:54.4
Ikay, ang ginagawa mo sa akin, wala ka ginaapi-api.
06:58.4
Ang galing po nga gawin sa labas, binasabihan na ka nga, tigilan mo yun ang ginagawa mo.
07:05.4
Maawa ka sa akin.
07:06.4
Ako na palaki sa iyo, tapos ganyan ang gawaan mo sa akin.
07:09.4
Subawa ka sa lalaki, walang tama.
07:12.4
Wala mo naisipa kung ano ang buhay natin.
07:15.4
Ginabuhay na ka sa gunay, tapos ganyan ang ginagawa mo.
07:20.4
Maawa ka, pauli ka dito, ipakulong ko ang lalaki.
07:23.4
Ayaw ko magbayag magsama ka.
07:25.4
Pauli ka dito, bahala sila kung saan ka nila ilagay.
07:28.4
Intindihin mo yun kung ano ang hirap ko sa iyo.
07:31.4
Maliit pa, bibig pa, kanganag palaki sa iyo.
07:34.4
Tapos sumama ka sa lalaki nga walang hinundan.
07:38.4
Wala niyo ako ginespirito, ginrip ka sa CR.
07:41.4
Wala kagin magsabi kung wala ang kapatid mo.
07:43.4
Hindi ko alam ganyan ang nangyari sa buhay ko.
07:48.4
Tawagan ka sa silipun.
07:49.4
Wala ka sumagot sa akin.
07:53.4
Sumagot pang kapatid mo, nga sabi niya.
07:56.4
Ari ng bata sa bahay.
07:58.4
Wala na kamong pagkialam.
07:59.4
Ako nang bahala magpakain.
08:01.4
Ako nang magpa-eskwela.
08:03.4
Pinabayaan ta kayo.
08:04.4
Inagbutan ko ng isang libuan nga para makahanap ako ng pira, nga makahanap ako sa iyo.
08:09.4
Yun ang gawaon ko sa iyo ngayon.
08:12.4
Ang lalaki ipakulong ko yun,
08:13.4
mentras hindi pa ka makatapos sa eskwela.
08:16.4
Sabi ko sa kanya,
08:17.4
tapusin mo eskwela ang bata.
08:19.4
Hindi mo pagkunin sa bahay.
08:21.4
Tilungan ka kayo kung ano.
08:24.4
Ginabigyan ko ng budget ang mga bata.
08:26.4
Pero ganyan ang gawaon mo sa akin, sisi ka.
08:30.4
Kung ano ang gawaon mo sa akin, ipakulong ko yun.
08:33.4
Hindi ko magpatigil.
08:34.4
Kaya sakit ang dibdib ko.
08:36.4
Magbuhay ko sa nanay, buhay po na ko sa iyo.
08:38.4
Kung makinig ka sa amin, hindi ka ganyan ang nangyari sa buhay mo.
08:42.4
Tandaan mo lang, J. Mark.
08:44.4
Ano man yung sabihin mo dyan,
08:46.4
ano man yung sinasabi mong sumama sa iyo,
08:49.4
liable ka pa rin for statutory rape.
08:52.4
Tandaan mo, at ang kulong mo ay panghabang buhay. Ano?
08:57.4
Ma'am, pakifile na lang po yung kaso.
08:59.4
Ngayon, kung kailangan po ng assistance ng bata from a relative,
09:08.4
kung kailangan po namin papuntahin si Lola dyan para sa pagfile ng complaint,
09:12.4
papupuntahin po namin kaagad.
09:14.4
Sabihin nyo lang po kung kailangan.
09:15.4
Para maalalayan namin yung matulungan din namin kayo sa pagfile ng kaso. Ano po?
09:21.4
Ma'am, ano, kakailangan po ba ng parental assistance dyan para pupunta si Lola dyan?
09:25.4
Completely, Atty.
09:26.4
O Lola, baka kailangan ninyong pasamaan namin kayo sa aming reporter?
09:31.4
Pumunta kayo, kasi sa Naga, Cebu to?
09:34.4
In Cebu City ba to?
09:36.4
Okay, kailangan nyo pumunta roon kasi baka kailangan ng parental assistance o kasi grandmother. Ano?
09:43.4
O Ikay, kung sakali susunduin ka dyan ng Lola mo at kung kasabihin ng social welfare na dapat sumama ka na sa Lola mo,
09:50.4
o dapat sumama ka ha? Ikay?
09:53.4
Hindi po ako sumama.
09:55.4
Nandun na po sa area po nila J. Mark Montero sila, Kapitan.
10:00.4
Pinapuntahan na po natin agad-agad kasi ito at Trini.
10:04.4
Nasa area na po sila chairman ng Barangay Kabungahan, Naga City, Cebu.
10:11.4
Kap, Kap Tanyosa, magandang hapon po.
10:14.4
Yes po ma'am, magandang hapon.
10:16.4
Kap, thank you very much sa napakabilis mong aksyon ha. Ang laking bagay po nang naging tulong nyo sa amin.
10:22.4
Yan pong batang yan ay 13 anyos na lumalabas, itinakbo o hinikaya at sumama ni J. Mark sa kanya at dinala dyan sa Cebu.
10:30.4
Nandito po sa amin ang Lola. O Lola, baka pwede mong pasalamatan si Kapitan para sa tulong nila.
10:35.4
Sige Kap, laging pasalamat ko.
10:37.4
Lami na nga nakatulong ko naman sa amin.
10:40.4
Ano mga garabing hirap na buhay sa mga bata. Sige palaging pasalamat ako sa iyo.
10:46.4
Wala problem mama.
10:48.4
Hindi ko alam kung ano nangyari sa buhay ko.
10:50.4
Thank you very much Kap.
10:52.4
Thank you, thank you po.
10:55.4
From here sasamahan po kayo ng aming reporter para makahabol ka agad doon ha. Kung ano man yung kailangan gawin doon ha.
11:05.4
Ikay, may nais kang sabihin sa Lola mo.
11:09.4
Kasi na-mention niya kanina, binubuhay ka niya kasi ang Lola mo is vendor ng gulay.
11:14.4
Binubuhay ka niya sa pagbebenta ng gulay. Bakit nga naman nagawa mo ito sa Lola mo?
11:22.4
Hindi naman po talaga ako inano eh.
11:26.4
Hindi po ako na-rape.
11:30.4
Iyan, nandyan dyan, magkakaroon ng investigation dyan. Okay?
11:34.4
Makipag-cooperate ka.
11:36.4
O kayo po, bilang magulang ni J. Mark,
11:38.4
kayo po ay binibigyan ko ng abiso na gawin niyo kung ano yung dapat niyong gawin.
11:44.4
Kasi alam niyo po, mapapahamak lang ng lalo yung anak ninyo kung ipipilit pa rin yung pagsasama ng dalawang yan.
11:51.4
O maintindihan ko na sir. Kasi sir, hindi pa nakapunta ng anak ko sa Manila sir.
11:59.4
Girlfriend pa na niya sir. Lagi siya nagpadala ng ano, ng pera.
12:07.4
Sinusto ni Ikay sumama kay J. Mark. No?
12:10.4
Dahil si Ikay ay 13 anos lang.
12:13.4
Sa batas natin, pag below 16 years old o mas bata pa sa 16 years old yung batang babae, pwede siya makasuan statutory rape.
12:23.4
Ngayon Ikay sinasabi mo, pinalalabas mo na hindi ka nagalaw, ipapamedical ka nila social welfare officer at saka ni patrolwoman o shell munsad.
12:34.4
Doon natin malalaman ang katotohanan kung nagalaw ka o hindi.
12:38.4
Alam niyo po bang iyang si Ikay ay 13 anos lang?
12:43.4
O ma'am, ba't kayo pumapayag na magsama sila dyan sa inyo? Baka madamay pa kayong accessory dyan or principal by indispensable cooperation. Baka i-recommend ako pati kayo damputin ng polis.
12:56.4
Ano sir? Hindi man ako alam. Sumama siya dito. Pag nandito na siya, nabihan ko na uuwi sa Manila. Ayaw niyang umuwi sa iyang mama.
13:06.4
O ma'am, i-recommend ako kala patrolwoman na isama kayo para kayo pati kayo maimbestigahan ha kung anong participation niyo dyan.
13:13.4
Ngayon sir, may ano ba ako sir? May mga gulay ako nga i-deliver.
13:17.4
Ma'am, ma'am, nanay ni J. Mark, e kinunsinti niyo yan kaya ngayon pa lang pagsabihan niyo na ang anak niyo na itigilan niyo kanyang kahibangan na yan dahil 13 anos po iyang batang yan. Hindi po pwedeng po kaya gusto nila papayag tayong mga matatanda. Mali po iyan.
13:35.4
Intindihin mo naman ako. Nagpunta siya dito sa Manila sa tawag nila sa long distance. Ha? So wala siyang pira sa akin ng hingi ng pira. Dapat lang siya mag-budget kaya nag-uusap sila nga sabi niya siya kung anong magasto sa pagpa-eskwila sa school.
13:49.4
Ang sagot ko sa kanya kung pa-eskwila ko nung bata kung magtulong ka tulungan mo. Pero wala ko magsabi sa'yo nga kung pananglitan na matulong ka sa kanya ng gasto. Ayaw kong padala nang. Ayaw kong magpadala sa'yo dito sa Naga. Ha?
14:05.4
Pinilihan ka naman. Binilihan ka naman ng cellphone. Tawagan mo na lang. Ayaw kong dito ka tumira. Hindi naman niya pangligaw ang ginagawa niya eh. Ang ginagawa niya sa bata. Sa bahay na tumira eh.
14:17.4
Ginapagalitan na ganyan ni tatay eh. Na parang makaalisa sa bahay. Tapos sabihin mo ko nga nang unsinti kami sa pira. Dapat mo naman siya magbigay sa pira. Kaya sabi niya ang bata aras siya sa bahay na katira eh. Ginaabog ko siya. Hindi siya gusto na nga. Hindi ko mag-anak mo nang mag-anak. Nga malayo ka dito. Kaya hindi ako gusto nga magtukso kayang bata.
14:35.4
Nga naga-eskul. Pabayaron tako po sa danios ng bata nga wala naka-eskwila. Nga tumigil tungod lang ng lalaki nga nagapuntahan sa bahay. Kapila na ko magsalita nga taglili niya. Tigilan niyo siya eh. Jisika. Kung may mag-anak ka natirahan dito sa Manila. Dito ka tumira. Ayaw ko dito sa bahay. Binigyan ko pa na ng pira. Nag-iiyak na sa bahay nga wala siyang pirang budget.
14:54.0
Pauli ako sa bahay. Bigyan ko siya ng budget nga kulang pira niya para makapauli. Kaya ayaw ko matukso ang bata kaya naga-eskwila. Ngayon kaya tumigil ang eskwila. Pabayaron tako po sa danios ko kaya danios ng bata. Hasta nga naku ipakulong ko yun. Hindi ako magpasensya. Kaya ginagawa na saktan ako. Wala ako nagaganyan. Wala ka mo magkaisip eh kung anong ginagawa niyo 3 anos pang bata. Wala magpaalam. Wala siya na ginagawa. Dapat siya magbigay ng pira. Kaya ginatulungan mga punay sa bahay. Ginabigyan ko sila.
15:24.0
Ano ang ginagawa mo?
15:29.0
Jey Mark, sagutin mo ko sa ginagawa mo kung tama ba o hindi. Magtulong man ka pero ayaw ko nga ganyan mo kami. Ginsiraan mo pa kami dito. Sabi mo na saan kapatid mo? Swertein mo naman kung makuha mo si Jessica.
15:43.0
So may pagkakataon na itong si Jey Mark tumira sa bahay niyo?
15:46.2
Huw, nagpuntahan sa bahay.
15:48.2
Kisa magpunta siya sa bahay eh. Dalawang linggo.
15:50.8
So dalawang linggo tuloy-tuloy nando sa bahay niyo?
15:53.3
Ba't yung pinapabalik?
15:54.0
Kaya ang nando doon?
15:54.8
Hindi, sa way ko na siya. Tapos sabi sila mag... Sa nag-aeskwila ng bata, lagi sa may salabas nagalampungan.
16:01.3
Ginasabihan ko nga, tumigil ka dito. Maghanap ka ng manag-anak na kung may tirahan ka, ayaw ko dito sa bahay.
16:06.6
Kaya nga, so natutulog yung Jey Mark sa bahay niyo? Dalawang linggo kuminsan, tuloy-tuloy?
16:11.2
Eh, ba't hindi mo pina-police?
16:13.2
Hindi. Kaya yung sabi niya, hintay lang lula ka, may ticket na ako.
16:17.0
Well, anyway, sige.
16:19.0
So may possible case of nagalaw din siya nung nasa bahay niyo?
16:23.8
So may possible statutory rape case tayo dito din sa Manila, ha?
16:27.7
Catherine Briones, social welfare officer?
16:31.3
Ma'am, being the social officer, I think you'll be the one in charge of this case pag nandyan po, no?
16:38.0
So ma'am, alam niyo naman po kung anong gagawin ninyo dyan. Monitoring na lang kami.
16:43.6
At kung kailangan yung parental assistance ni Lola Salome, ihahatid po namin ka agad dyan. Ano po?
16:50.7
Yes po. Yes po, attorney.
16:52.9
Sige ma'am. Ma'am kindly tell us kung anong resulta nung anyong medical, ha?
16:58.5
Ilalagay muna namin sa center po namin.
17:01.4
Sige ma'am. I know you know better pagdating sa ganyang sitwasyon than us or than me dahil kayo po ang may training at may expertise tungkol dyan sa mga ganyang sitwasyon.
17:14.3
Sige. Para po sa mga ating netizens, tandaan niyo po ha, below 16, statutory rape.
17:20.5
Kaya kayong mga lalaki.
17:22.4
Mga binata dyan na may girlfriend below 16, tandaan niyo, statutory rape yan.
17:27.8
Meaning to say, kahit nagkaroon kayo ng konsenswal na pagtatalik, statutory rape pa rin yan.
17:35.1
Ang exception dyan ay kung yung diferensya sa edad ninyo ay hindi lumalagpas ng tatlong taon.
17:43.2
Kunyari, ang binata ay 17 years old at yung girlfriend niya ay 14 or 15.
17:52.4
Since less than 3 years ang kanilang edad.
17:55.5
Ang pagitan ng edad, wala pong statutory rape yun.
17:59.0
Pero, pag ang diferensya sa edad ay more than 3 years old, kahit konsenswal yung kanilang pagtatalik, yan po ay statutory rape.
18:09.1
Tandaan po natin yan.
18:10.2
Yung pong mga magulang na may mga binatil yung anak, na maalam yung may mga girlfriend na bata,
18:16.4
make sure na yung girlfriend nila ay hindi bababa sa 16 years old.
18:21.0
O di naman ay yung pagitan.
18:22.4
Pagitan nila sa edad ay hindi lumalagpas ng tatlong taon.
18:25.9
So, yan po ang importanteng tandaan natin mga magulang.
18:28.6
Ano po, para hindi tayo magkaroon ng problema na katulad ni J. Mark.
18:32.0
Nanay, kausapin po kayo ng staff po namin doon.
18:36.2
Huwag muna po kayo aalis dahil we will make sure po na kailangan makuha muna po natin si Ikay.
18:40.9
No, malaman po natin na safe po siya.
18:43.5
At ibabiyahe po namin kayo nanay ng Cebu para makapagsampa po ng kaso.
