* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:00.0
Nasubukan mo na rin bang itanong na ano kaya ang gagawin ng isang mayama na tao kung sakaling nawala lahat ng meron siya ngayon? Saan at paano kaya siya magsisimula?
00:10.1
Bago natin sasagutin ang mga tanong na yan, gusto ko munang ipaalam sayo na ang pagyaman ay merong formula.
00:17.1
Ang pagyaman ay hindi tsyamba at kusa lang na nangyari sa buhay ng isang tao.
00:21.8
Meron itong formula na kapag natutunan at inapply mo sa iyong sarili, paniguradong maa-attract na sayo ang pera.
00:28.6
Alam ito ng mga mayayaman, kaya ito ang ginagamit at sinusunod nila.
00:34.0
Kung pagiramdam mo ngayon na parang nagtatrabaho ka lang para makaraos at wala kang ideya kung meron bang magandang patutunguhan ng iyong mga ginagawa araw-araw,
00:43.2
paniguradong wala kang formula na sinusunod sa pag-attract ng iyong goal o kung meron man, paniguradong maling formula yan.
00:51.0
Kumuna formula ng mga taong nasa rat race o mga taong nasa paycheck to paycheck cycle ay ito.
00:57.0
Pagkatapos mag-aral, magatatakot.
00:58.6
Paganap ng magandang trabaho, mag-ipon, magpatayo ng bahay at kumuha ng sasakyan gamit ang utang.
01:05.3
Bumuo ng pamilya, magtrabaho hanggang tumanda at magretiro.
01:09.8
Ang problema sa ganitong formula ay magagamit mo lang ang majority ng iyong oras sa pagtatrabaho at hindi sa pagbuo ng asset na pwede mong mapamana sa iyong mga anak.
01:20.7
Tandaan mo na ang pagyaman ay hindi lang yan para sayo.
01:24.3
Para din yan sa iyong pamilya at mga taong sumusuporta sayo.
01:28.1
So kung gusto mong yumaman at makabuo ng generational wealth, baguhin mo ang formula na iyong sinusunod.
01:35.2
At ang formula na tinutukoy ko dito ay ang pag-uusapan natin ngayon.
01:39.9
Binubuo ito ng anim na steps na sumusuporta sa bawat isa.
01:44.7
Ito ang step-by-step process na pwede mong sundin sa iyong pagyaman.
01:49.0
Bago tayo magsimula, siguraduhin meron kang papel at ball pen para malista mo ang mga mahahalagang aral.
01:55.0
At huwag mo rin kalimutang i-like ang video nito.
01:58.1
Pagkatapos mo itong mapanood, salamat.
02:01.1
Step 1. Maghanap ka ng trabaho
02:03.7
Yung iba sa atin ay mapalad na pinamanahan ng negosyo at maraming pera ng kanilang mga magulang.
02:10.1
Pagkatapos nilang mag-aral ay hindi na sila naghahanap ng trabaho dahil magmamanage na agad sila ng negosyo.
02:16.9
Pero karamihan sa atin ay walang ganitong uri ng buhay.
02:20.1
Karamihan sa atin ay laki sa hirap at kailangan talaga nating magsimula sa ibaba at maghanap muna ng trabaho.
02:26.8
Dahil kailangan natin ang income para masuportahan natin ang ating mga pangangailangan.
02:32.2
At dahil kulang pa tayo sa karanasan, magandang opportunity din ang pagtatrabaho para magkaroon tayo ng skill sa isang bagay.
02:40.0
Yes, alam ko kung gaano kahirap ang magtrabaho.
02:43.1
Kailangan mong gumising na maaga para hindi malight sundin kung ano ang request ng iyong boss,
02:48.5
makipag-deal sa mga masungit na customers at iba pa.
02:51.5
Pero kahit mahirap ang mga gawain na ito,
02:54.1
dyan ka rin magkakaroon ng disiplina sa iyong sarili,
02:57.7
matuto kung paano mag-adjust sa iyong sitwasyon,
03:00.7
kung paano mag-manage ng oras,
03:02.9
kung paano makipag-usap ng maayos sa mga tao,
03:05.9
at kung paano i-handle ang mga malalaking problema.
03:09.4
Ang mga skills na ito ay katulad lang din sa skills ng isang entrepreneur,
03:14.3
at magagamit mo ito sa iyong negosyo sa hinaharap at pati na rin sa tunay na buhay.
03:19.8
Magandang magsimula ka sa pagkakaroon ng trabaho,
03:22.1
maging proud ka na meron kang trabaho ngayon,
03:25.5
dahil pinatunayan mo sa iyong sarili na marunong kang umako ng responsibilidad
03:30.2
at kaya mo palang kumita ng sarili mong pera.
03:34.1
Step 2. Palakihin mo ang iyong income.
03:37.7
Kahit kumikita ka pa ngayon ang sapat na halaga sa iyong trabaho
03:40.8
at natutustusan mo naman ang iyong mga pangangailangan,
03:44.6
mahalagang trabahoin mo pa rin na mapalaki ang iyong income
03:47.7
para mabilis kang makaipo ng pera.
03:50.2
At mamaya ay pag-uusapan natin kung ano ang purpose ng pag-iipon
03:54.5
at saan ito maganda ilagay.
03:56.6
Ang dahilan kung bakit kailangan mong i-increase ang iyong income,
04:00.1
yun ay dahil hindi mo dapat iaasa sa iyong trabaho ang iyong pagyaman.
04:04.9
Siguro kung CEO ka ng isang kumpanya,
04:07.5
pwedeng hindi mo na iisipin kung paano i-increase ang iyong sahod.
04:11.5
Pero kung kumikita ka lang ng minimum na sahod ngayon,
04:14.4
magandang i-consider mo rin na palakihin pa ang iyong income.
04:20.2
trabaho ay malaboy ang tataas.
04:23.7
ay 3-5% lang sa isang taon.
04:26.8
At habang tumatagal ang panahon,
04:28.7
patuloy din na tataas ang presyo ng mga bilihin.
04:31.8
At syempre, dadami rin ang iyong responsibilities.
04:35.1
Magkakaroon ka na ng pamilya,
04:37.1
meron ka ng pinapaaral,
04:38.8
kukuha ka ng sasakyan,
04:40.4
magpapatayo ng bahay,
04:42.9
Kaya kung iaasa mo pa rin ang iyong mga gastusin sa income mo na hindi nagbabago,
04:48.1
paniguradong kukulangin na yan.
04:49.5
Kung gusto mong umaman,
04:51.5
i-prioritize mo muna ang pagpapalaki ng iyong income.
04:56.6
I-increase mo ang value na binibigay mo sa mga tao.
05:00.0
Halimbawa sa iyong trabaho ngayon,
05:02.1
isipin mo kung anong serbisyo ang kaya mo pang ibigay
05:05.2
para matulungan mo ang kumpanya na mahit ang kanyang target ngayong taon.
05:09.9
Kung hindi man tataas agad ang iyong income,
05:12.6
paniguradong magiging skillful ka naman sa isang bagay.
05:16.2
At ang skill na yan ay magagamit mo sa hinaharap
05:18.5
kapag nakakita ka na ng mas malaking opportunity.
05:25.9
Kapag meron kang trabaho at kumikita ka na ng malaking halaga,
05:30.0
gamitin mo yan bilang isang opportunity na makaipo ng pera.
05:33.9
Sa tuwing natatanggap mo ang iyong income,
05:36.3
ay huwag lang puro gastos
05:37.6
at maglimit ka rin sa pagpapahiram ng pera sa iyong mga kamag-anak at kaibigan.
05:43.0
Tandaan mo na hindi ka pa mayaman
05:44.6
at nasa second step ka pa ng formula.
05:47.1
Kaya huwag mong hayaan na mag-i-increase mo ang kanyang target ng pera.
05:47.4
At mag-i-increase mo ang kanyang target ng pera.
05:47.5
At mag-i-increase mo ang kanyang target ng pera.
05:47.5
Kaya huwag mong hayaan na mapunta lahat sa gastos ang pinaghirapan mong pera
05:51.7
at huwag mong rin hayaan na gagawin kang extended income ng iyong mga kamag-anak.
05:56.6
Mas mabuting gawan mo ng goal ang iyong income.
05:59.6
Mag-desisyon ka kung magkano ang gusto mong maipon every month.
06:03.3
Kung gusto mong ipunin ang 30% ng iyong income,
06:07.8
Dahil merong tatlong dahilan kung bakit kailangan mong mag-ipon.
06:11.3
Una, para sa emergency.
06:13.4
Dapat meron kang nakareserbang pera sa mga unexpected na pangyayak.
06:17.5
Dari, kung magkano, katumbas dapat ng 3 to 6 months ng iyong expenses.
06:23.3
Pangalawa, para sa pag-i-invest o pagbuo ng isang asset.
06:27.4
Ito yung pang long-term na purpose.
06:29.9
Kailangan mong gawing katulong ang iyong pera sa pagkita ng pera.
06:33.8
Dahil kung magri-retiro ka na, meron ka pa rin source of income.
06:37.8
At pangatlo, para sa iyong edukasyon.
06:40.3
Ang edukasyon ay hindi lang niya nagtatapos sa eskwelahan.
06:44.5
Alam natin lahat na marami pa tayong dapat matutunan
06:47.3
sa tunay na buhay.
06:48.9
At mahalagang gamitin mo ang iyong ipon
06:51.0
para mag-invest din sa iyong sarili.
06:53.8
Katulad ng pagbili ng libro,
06:55.7
pag-attend sa mga seminars,
06:57.5
at pag-enroll sa mga online courses.
07:00.4
Huwag mong tularan yung iba na pagkatapos nakahanap ng trabaho
07:03.5
ay nagsettle na lang.
07:05.2
Ang gawin mo dapat ay magpatuloy sa pagpapalaki ng iyong income.
07:09.4
Huwag gumastos ng sobra.
07:11.3
At iwasan din gumastos ng wala sa plano.
07:14.2
Nang sa ganun ay makaipon ka ng mabilis
07:16.4
at marami ka rin pera na pwedeng i-invest.
07:21.4
I-invest mo ang maliit na porsyento ng iyong ipon.
07:24.8
Pagkatapos mong makahanap ng trabaho,
07:27.2
mapalaki ang iyong income at makaipon ng sapat na halaga,
07:30.8
mahalagang mag-invest ka rin ng pera.
07:33.2
Kung bakit maliit na porsyento lang ang dapat mong i-invest
07:37.9
yun ay dahil hindi natin maiiwasan ang risk ng pag-i-invest.
07:42.3
Kung sakaling hindi nag-work ang una mong investment,
07:45.4
at least meron ka pa rin pang-invest.
07:46.4
Ang pera na pwede mong magamit sa susunod mong investment.
07:50.0
Ang investment na papasukan mo
07:52.2
ay nakadepende yan kung anong uri ka ng investor.
07:56.1
Nakadepende din yan sa iyong goal,
07:58.1
sa iyong risk tolerance,
07:59.9
sa kung magkano ang willing mong i-invest,
08:02.2
at sa iyong interest na matuto.
08:04.2
Pwede kang mag-invest sa mga long-term investments,
08:07.2
katulad ng stock market, real estate, at gold.
08:10.7
Ang mga investments na ito ay kumuna nag-a-appreciate ang value.
08:14.5
Habang tumatagal,
08:16.4
walang tumataas ang halaga.
08:18.4
Depende sa takbo ng ekonomiya.
08:20.8
Bibilhin mo ito ng mura,
08:22.7
at ibibenta mo ng mahal paglipas ng mahabang panahon.
08:26.3
At meron namang mga income generating asset,
08:29.3
katulad ng sarili mong negosyo.
08:31.3
Ang kagandahan sa ganitong uri ng investment
08:33.5
ay hindi mo na kailangan maghintay ng mahabang panahon
08:36.5
bago ka may kikitain,
08:38.5
dahil posibleng araw-araw itong magbibigay sa iyo ng income.
08:42.5
Kaya kung meron kang sapat na ipon ngayon,
08:44.9
ilagay mo ang small percentage,
08:46.4
ng iyong pera sa isang investment vehicle na mataas ang potensyal
08:50.9
na kikita ng malaking halaga sa hinaharap.
08:56.0
Padamihin mo ang iyong income sources.
08:59.1
Once nakapag-invest ka na ng iyong pera,
09:01.9
ang magandang gawin mo ay magpatuloy sa pagpadami ng iyong assets.
09:06.1
Hanapin mo yung uri ng asset na pwede mong ma-leverage ang oras at skills ng ibang tao
09:11.3
para kung sakaling konting oras lang ang mailalaan mo dito,
09:15.1
ay kaya pa rin itong mahal.
09:16.4
Sa level na ito ay kailangan mo nang mag-diversify
09:20.5
para hindi ka lang aasa sa isang source ng income.
09:24.4
Halimbawa, meron kang income na natatanggap sa iyong trabaho,
09:28.1
income sa iyong investments,
09:30.1
at income galing sa iyong negosyo.
09:32.3
Kung kumikita ka ng active income,
09:35.0
dapat ay kumikita ka rin ng passive income.
09:37.9
Como na makikita natin sa mga mayayaman,
09:40.6
ay meron silang iba't ibang assets.
09:42.8
Ginagawa nila ito para marami silang mapagkukuna ng pera.
09:46.4
At maganda itong tularan.
09:48.2
Dahil sa panahon natin ngayon,
09:50.0
napaka-risky kung umaasa ka lang sa isang source ng income.
09:54.1
Intindihin mo na lang na kaya ma-afford lahat ng mga pangangailangan mo ngayon
09:57.9
dahil sa iyong trabaho.
09:59.8
Pero what if mawalan ka ng trabaho
10:01.5
at yan lang ang nag-iisa mong source of income?
10:04.7
O di naman kaya ay isa kang magsasaka
10:06.7
at umaasa ka lang sa iyong sakahan?
10:09.3
What if nagkaroon ng bagyo
10:10.7
at hindi mo na maibibenta ang iyong mga pananim?
10:13.7
Saan ka kaya kukuha ng pera?
10:15.8
Kahit medyo negative ang ganitong pag-iisip,
10:19.3
kailangan pa rin natin itong i-consider dahil posible itong mangyari.
10:23.4
Kaya napaka-relevant na ng ideya na bumuo ka ng multiple streams of income
10:27.9
dahil na-witness naman nating lahat
10:30.1
kung ano ang nangyari sa mga kababayan natin noong nagdaang pandemic.
10:34.2
Tandaan mo na lang na kapag marami kang source of income,
10:37.6
hindi ka masyadong maaapiktuhan kung sakaling nagka-problema ang isa mong asset
10:41.8
dahil meron ka pang ibang asset
10:43.9
na nagtatrabaho at nagbibigay.
10:49.1
Huwag mong baguhin agad ang iyong lifestyle
10:52.0
Isa sa common decision ng mga taong naging mayaman at bumalik sa pagiging mahirap
10:57.3
ay kapag kumikita na sila ng malaking halaga,
11:00.1
babaguhin agad nila ang kanilang lifestyle.
11:03.3
Gagastos ng kung ano-ano,
11:05.2
bibili ng mga mamahaling gamit
11:06.9
at hindi na nagtatabi ng pera.
11:09.5
Yes, normal lang na bibili ka ng mamahaling gamit
11:12.3
kung sa tingin mo ay deserve mo ito.
11:14.6
Pero yung hindi ka na nag-iisip,
11:15.8
dahil kumikita ka naman ng malaking halaga,
11:18.9
kailangan mo yung baguhin.
11:20.7
Dahil kung kumikita ka na ng malaki,
11:22.8
ang gawin mo dapat ay mag-ipon din ng malaki.
11:26.2
Hindi gagastos ng kung ano-ano.
11:28.5
Kung gusto mong yumaman at manatiling mayaman,
11:31.5
hindi mo dapat baliwalayin ang habit ng pag-iipon.
11:34.9
Intindihin mo na lang na kung nag-iipon ka
11:36.9
noong mga panahong maliit pa ang iyong sahod,
11:39.5
kailangan mo pa rin gawin yan kahit kumikita ka na ng malaking halaga.
11:43.5
Dahil isa yan sa foundation
11:44.9
kung bakit kailangan mo na mag-iipon.
11:48.9
ang pagyaman ng isang tao ay hindi yan random na nangyayari.
11:52.7
Meron niyang formula na kapag natutunan mo
11:55.1
ay matutulungan kang mag-attract ng pera.
11:57.8
At ang formula na yan ay binubuo ng anim na steps.
12:02.0
Step 1, maghanap ka ng trabaho.
12:04.8
Step 2, palakihin mo ang iyong income.
12:07.8
Step 3, mag-ipon ka ng pera.
12:10.5
Step 4, mag-invest ka ng pera.
12:12.9
Step 5, pademihin mo ang iyong income.
12:15.8
At Step 6, huwag mong baguhin agad ang iyong lifestyle.
12:21.1
Sa anim na steps na tinalakay natin ngayon,
12:24.0
alin sa mga ito ang marami kang natutunan?
12:26.6
Magbigay ka ng iyong comments sa iba ba.
12:29.3
Sana ay marami kang natutunan sa video natin ngayon.
12:32.6
Huwag kalimutang mag-subscribe para lagi kang updated sa mga bago naming videos.
12:37.5
I-like kung nagustuhan mo ang video.
12:39.5
Mag-comment ng iyong mga natutunan o feedback tungkol sa video.
12:43.4
At ishare mo na rin ito sa iyong mga kaibigan.
12:45.8
Maraming salamat sa panunood at sana ay magdagumpay ka!
