8 Benepisyo ng Exercise sa Katawan. - By Doc Ramoso-Ong
00:40.6
Kasi nakita nila yung mga taong kulang sa tulog.
00:44.4
Mabilis tumanda yung cellular nila. Mabilis din silang tumanda.
00:49.5
At number four, kailangan rin ng check-up.
00:52.2
Maintenance, parang kotse. Hindi ba ang kotse lagi yung check-up?
00:57.1
At prevention. Makita agad kung ano yung sakit.
01:02.4
Yung ehersisyo ang pinaka-importante sa lahat.
01:05.4
Kaya yun yung i-dediscuss ko sa inyo, bakit kailangan natin mag-exercise.
01:11.4
Ang exercise, hindi po ito option. Ito ay kailangan natin gawin.
01:17.6
So sinabi ko na nga, exercise, pagkain, pagtulog, check-up.
01:22.6
Kahit saan kayo mag-research ang apat na yan,
01:26.0
ang laging kailangan.
01:28.4
Ano ba yung mga klase ng exercise?
01:30.8
Pwede walking, jogging, swimming.
01:33.3
Kaya lang bihira naman may swimming pool.
01:35.7
Ngayon, uso po ang cycling.
01:38.1
Yung mga stretching, kailangan nyo pong gawin yan palagi.
01:43.2
Sa mga luneta o sa ibang parks, may nagtatayichi.
01:47.0
Okay din ang ballroom dancing, lalo na sa mga seniors.
01:51.7
Kung medyo may kaya-kaya, mainam din ang golf.
01:54.5
Kasi maraming lakad sa golf.
01:57.2
Bakit kailangan mo nga mag-exercise?
01:59.9
Kasi pag ginawa mong parte ng iyong araw yun,
02:04.6
mas may energy ka, gaganda yung mood mo o yung pakikisama mo sa ibang tao.
02:10.8
Tsaka yung pagtatrabaho, nakakagaan kasi mas malakas ka.
02:15.6
So gusto mo nag-exercise para lumakas ka.
02:20.7
Isa pang benepisyo ng pag-ehersisyo,
02:23.7
nagpapagaling ng ating puso.
02:26.9
So para sa ating puso, sabi nga ng American Heart Association,
02:31.2
ang walang ehersisyo ang pangunahing dahilan kung bakit nagkakaroon ng sakit sa puso.
02:37.0
At yun namang nagkasakit na sa puso.
02:38.8
Halimbawa, na heart attack, pinapagaling ang kanilang puso pagkatapos ng heart attack.
02:45.1
So nagsisilbing healing o pagpapagaling.
02:48.1
Nakita pa nila yung ugat, pinalalaki.
02:53.7
Na umiwas dun sa susunod na heart attack.
02:57.7
Tsaka yung mga paglalakad o ehersisyo.
03:01.5
Diba, ginagamit mo lahat ng parte ng katawan mo.
03:04.4
So kasama dun yung iyong heart muscle.
03:07.5
At tsaka, kapag nag-ehersisyo kayo,
03:10.0
sabi nga ni Doc Willie, mas gumagawa ng panibagong ugat ang inyong puso.
03:17.2
Yung tinatawag na collaterals, bagong ugat, para makadaloy na mabuti ang dugo dun sa heart.
03:23.7
Kung may pagbabara.
03:25.7
So, diba, napakaganda ng ehersisyo sa inyong puso at sa inyong blood vessel.
03:33.2
Tapos pa, yung paglalakad.
03:37.2
Kaya favorite example ko po yung paglalakad.
03:40.2
Kasi isa ito sa favorite ko at lagi namin ginagawa ni Doc Willie.
03:44.2
Kasi kahit anong oras.
03:46.2
Kung gusto mo umaga, pwede.
03:48.2
Kung nasa trabaho ka, sa break time mo.
03:51.2
Pwede din sa lunch break mo.
03:53.2
Or, yung iba naman, pagkatapos kumain sa gabi, e maglalakad-lakad.
03:58.2
Yung iba, kung may treadmill sa bahay, okay din.
04:02.2
Kung gusto mong mapag-isa.
04:04.2
Number three, ito yung ehersisyo, yung paglalakad, na pwede mong araw-arawin.
04:10.2
Kasi merong mga exercises na yung mga heavy.
04:14.7
Kailangan mo pa ng 24 to 48 hours para makabawi yung iyong muscles.
04:20.7
So, hindi pwedeng everyday na gagawin.
04:23.2
Eh, ang paglalakad, pwedeng araw-araw mong gawin.
04:28.2
At saka, ang maganda din sa paglalakad.
04:35.2
Yung ano, hindi ka sobrang pawis na pawis.
04:40.2
Hindi ba, may mga exercises.
04:42.2
Sa sobrang mong pawis, kailangan mo ng maligo.
04:45.2
Eh, hindi ba nakakahiya?
04:47.2
Pag talagang basang-basa ka.
04:49.2
Ang maganda sa lakad, sabi ko nga.
04:51.2
Kapag break time ninyo.
04:53.2
Lunch break, o kaya coffee break.
04:55.2
Pwede kang maglakad sandali.
04:57.2
Di pagbalik mo, medyo okay-okay ka.
05:00.2
Suklay ka na lang ng konti.
05:02.2
Hindi tulad na ba yung exercises.
05:04.2
Pati buhok mo, basang-basa.
05:06.2
Tsaka, pag tinatamad ka, pagkagising.
05:09.2
Pwede kang maglakad.
05:11.2
Kasi parang mabubuhay yung mga ugat mo.
05:13.2
Tsaka yung utak mo, yung nervous system mo.
05:15.2
So, mas magiging alert ka.
05:17.2
At ang paglalakad din, ito yung oras para mag-isip ka.
05:22.2
Kasi hindi ka naman pwedeng tumingin sa cellphone.
05:26.2
Walang emails dito.
05:29.2
So, yung iba, habang naglalakad, kung wala namang kausap,
05:33.2
yun yung pagmumuni-muni o pag-iisip nila.
05:38.2
Ito pa ang benepisyo.
05:40.2
Bakit kailangan ng mga exercises?
05:42.2
Nakita nila, yung mga taong nage-exercise,
05:44.2
napapababa ang risk ng pagkakaroon ng iba't ibang cancer.
05:51.2
Mapalalaki na ibababa ang maraming risk ng cancer.
05:58.2
Kung sa babae, halimbawa, breast cancer, endometrial cancer, lowered ang risk.
06:05.2
Pero ngayon, ang mga usong cancer, mga colon cancer, at mga iba pa.
06:09.2
So, nakakatulong yan, yung pagbaba ng risk.
06:13.2
Tapos, ang maganda pa kapag naglalakad kayo,
06:19.2
or nage-exercise kayo, maganda sa brain.
06:22.2
So, nakaka-decrease o nakakawala ng stress, ng galit.
06:27.2
Mas maganda yung mood ninyo.
06:29.2
Sabi ko nga, lahat ng muscles, gumaganda.
06:32.2
Nagagamit. Mas tumitigas.
06:35.2
So, in a way, mas lumalakas kayo.
06:38.2
So, pag gumawa kayo ng inyong trabaho sa araw-araw, mas malakas na kayo.
06:43.2
Mas yung bones ninyo, mas matibay.
06:45.2
Kasi pag matibay ho ang muscle nyo,
06:47.2
mas hindi nababali yung inyong bones.
06:49.2
At syempre, gusto natin, tamang weight tayo.
06:52.2
Ayaw nating tumaba maigi.
06:54.2
So, ito yung mga pampabawas ng calories.
06:56.2
Yung heart na, banggit ko na po.
06:58.2
Yung mga hindi matunawan.
07:00.2
Yung mga nagkoconstipate, hindi madumi.
07:03.2
Pagkakain, maganda ho.
07:04.2
Maglakad-lakad para sa digestion.
07:07.2
Tsaka sabi nyo na, kung may reuma ko, hindi ako maglalakad.
07:11.2
O hindi ako mag-eexercise.
07:12.2
Pwede po, mas kailangan nyo gamitin yung inyong mga joints,
07:16.2
o yung mga dugtungan.
07:18.2
Para, kumbaga nga, mas nalalagyan ng oil.
07:24.2
Ang dami pang benepisyo yung walking,
07:27.2
o kaya yung pag-eexercise.
07:30.2
Syempre, ayaw nyo tumaba.
07:32.2
So, tamang weight.
07:34.2
Tapos, yung walking, hindi mo kailangan ng special equipment.
07:39.2
Nakakapagpababa ng bad cholesterol.
07:42.2
Diba, pag nakitaan kayo mataas cholesterol nyo,
07:46.2
mataas ang inyong blood sugar.
07:48.2
Diba, sasabihin, mag-eexercise, maglakad.
07:52.2
Nagpapababa ng bad cholesterol,
07:54.2
nagpapataas ng good cholesterol.
07:56.2
Pati po yung mga may high blood,
07:59.2
kailangan may form of exercise din.
08:01.2
So, kasi nakakatulong nga ito sa pagbuka ng inyong ugat.
08:06.2
At kahit po nagkaroon kayo ng atake sa puso,
08:10.2
part po ang paglalakad or exercise,
08:14.2
pagkatapos ng heart attack.
08:16.2
Kasi, kailangan palakasin ulit yung inyong heart muscle.
08:20.2
So, napakarami po talagang benepisyo.
08:23.2
Para din sa balance ninyo.
08:25.2
Lalo na, yung mga mahihiluhin o mabilis nang matumba.
08:30.2
Kailangan ho yan.
08:32.2
Tapos, yung laging anxious or kinakabahan,
08:35.2
pang tanggal ho ito ng inyong kaba.
08:38.2
Mas nagbibigay sa inyo ng kasiyahan.
08:42.2
And next, sabi ko nga,
08:45.2
para humaba ang inyong buhay,
08:47.2
kailangan nyo ng tulog.
08:50.2
Yung tulog na marami na ho kaming video si Doc Willie,
08:54.2
paano makatulog ng masarap.
08:56.2
Siyempre, kailangan ididilim yung kwarto,
08:58.2
walang gaanong ingay,
09:00.2
tamang temperature,
09:02.2
pare-pareho ng tulog,
09:04.2
oras ng tulog at oras ng gising.
09:07.2
So, panoorin nyo na lang po at isearch ninyo.
09:11.2
ay yung check-up or maintenance.
09:15.2
kailangan meron tayong yearly check-up.
09:20.2
Ano ba yung kailangan?
09:22.2
Pag check-up, edad 50 pa taas.
09:24.2
Siyempre, kailangan mo na ng urinalysis.
09:27.2
Yung ihi, pinapa-check.
09:29.2
Blood pressure check-up,
09:30.2
part of the check-up po yun.
09:33.2
magpapakuha po ng dugo at dadalhin sa laboratorio kada taon.
09:37.2
Yung chest x-ray,
09:39.2
kada limang taon,
09:42.2
Tapos, dumadami na nga ho yung cases ng colorectal cancer.
09:48.2
So, pinapayo nila ngayon,
09:50.2
para may check-up sa colorectal,
09:53.2
magsasubmit po kayo ng inyong dumi.
09:55.2
Yung tiyatawag na fecal occult blood test.
09:58.2
Titignan kung may dugo doon sa inyong dumi.
10:01.2
Or, kung meron po kayong gastroenterologist
10:05.2
or doktor sa tiyan,
10:07.2
yun po yung gastro.
10:09.2
ng colonoscopy or sigmoidoscopy.
10:14.2
part din po ito ng ating check-up.
10:19.2
kada taplong taon,
10:20.2
pwede na po kung edad 30 pataas.
10:23.2
So, meron po kanya-kanyang check-up,
10:26.2
ang lalaki at babae.
10:28.2
So, kung edad 20 hanggang 45,
10:33.2
nagpapa-physical exam.
10:34.2
Ibig sabihin, pupunta kayo doon sa inyong doktor.
10:37.2
Ito po ang importante,
10:38.2
yung check-upin nyo.
10:40.2
Kasi may sariling check-up din po,
10:42.2
Self-exam ang mga kalalakihan.
10:47.2
o yung testicle ng lalaki,
10:49.2
kailangan kinakapa po yun.
10:50.2
Kasi sa edad 15 hanggang 34,
10:53.2
medyo common po yung pagkakaroon ng bukol
10:56.2
doon sa kanilang balls.
10:57.2
So, kailangan maaga pa,
11:06.2
bukod po doon sa pagpunta sa doktor,
11:08.2
self-exam ng balls,
11:11.2
i-start na po yung prostate screening.
11:14.2
So, may blood test po dyan,
11:16.2
at saka doon sa colon cancer screening.
11:20.2
kailangan meron na yung mga,
11:23.2
yung sinabi ko kanina,
11:24.2
yung fecal occult blood test,
11:26.2
tsaka colonoscopy.
11:28.2
kasama na po lagi ang prostate,
11:32.2
parehong check-up din.
11:34.2
So, may kanya-kanyang mga test,
11:35.2
pumunta lang po kayo sa inyong laboratorio,
11:41.2
complete na doon,
11:42.2
sasabihin na lang sa inyo.
11:46.2
meron ding ibinigay na
11:51.2
nakapackage na po yan.
11:52.2
So, hindi na po kayo mahihirapang
11:58.2
ito na po yung routine
12:05.2
sa blood test ninyo.
12:07.2
Ang kakaiba lang,
12:10.2
titignan nyo yung height and weight.
12:16.2
So, yung weight natin,
12:18.2
nasa tamang weight,
12:21.2
pero sinasama na rin po yung
12:23.2
sa mga kababaihan.
12:25.2
At ang importante,
12:26.2
pupunta sa inyong OBGYN
12:33.2
maggawa po sila nung
12:38.2
Makita kung may infection.
12:40.2
Tsaka, sila na rin ang gagawa
12:42.2
nung pap smear nyo.
12:44.2
Tapos, may mga blood test.
12:45.2
Ito po, importante din.
12:47.2
Ultrasound ng breast.
12:55.2
ang mammogram ninyo.
12:57.2
So, yan po yung mga kailangan
12:59.2
kung sa kababaihan.
13:01.2
Idagdag ko na rin po,
13:06.2
o pag nag-senior na tayo,
13:08.2
may check-up din po kayo sa mata.
13:19.2
sa pagkakaroon ng
13:22.2
malinaw lagi ang mata.
13:24.2
may check-up sa catarata,
13:26.2
yung mga macular degeneration,
13:29.2
yung may diabetes,
13:30.2
diabetic retinopathy.
13:31.2
So, yung mga mata natin,
13:33.2
pagbiglang sumakit,
13:35.2
nagkaroon ng parang
13:37.2
may dumadaang mga ilaw
13:40.2
o kaya dumami yung itim-itim,
13:45.2
sa ating doktor sa mata.
13:47.2
At kailangan din po,
13:49.2
meron din ear check-up
13:53.2
humihina ang pandinig.
13:57.2
At marami sa atin,
13:59.2
may problema sa balance
14:04.2
nawawala po ang panlasa
14:06.2
So, punta po kayo
14:08.2
So, ito po ang mga paraan.
14:10.2
Gusto ko pong humaba
14:12.2
ang inyong buhay.
