Mga Pagkaing Nag-aalis ng Dumi sa Colon. Iwas Colon Can-cer. By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist) Alamin ang Paliwanag: https://youtu.be/riAlYgUrg38

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Topic natin po, mga pagkaing nakakaiwas sa colon cancer para luminis yung colon natin.

Ano yung mga good foods kasi nakakatakot yung colon cancer.

Top 3 killer yan sa Pilipinas ay itong klaseng colon cancer.

Papakita ko rin yung mga senyales ng colon cancer, mga early signs.

Tingnan mo ito, ayon sa pag-aaral, by 2030, colon cancer na ang number one killer ng taong edad 50 at mas bata.

Ganun kadami siya, pataas ng pataas.

Sa Pilipinas, tumataas ang colon cancer, 11% na siya.

Almost as high as lung cancer. Marami na ninigarilyo sa Pilipinas.

Kung lung cancer, 12% of all cancers, ito 11%.

Marami ng mga articles na pataas ng pataas ang colon cancer sa kabataan.

Dati, edad 50-60 bago may colon cancer.

Ngayon, merong 40s pa lang colon cancer. Merong 30s pa lang.

Ano ba nangyayari?

Isa lang ang masisisi nila. Nagbago yung pagkain ng tao.

Dati, ang kinakain, siyempre lubang pa nun. Puro gulay, puro fresh.

Diba?

Eh ngayon, lahat na lang fast food.

Pag inaraw-araw mo, tinuloy-tuloy mo yung prito, mantika, hotdog, processed meat, paulit-ulit, hindi po maganda.

Pwede siguro once a week, twice a week, kumain ng fast food.

Hahaluan mo ng mga good foods.

Sigarilyo, alak din. Nakakataas ng risk for colon cancer.

Ano yung mga senyales?

Normally kasi po, pag colon cancer, pag very early, maliit pa,

maliit pa yung bukol, wala pang sintomas eh.

Pero yung iba, kahit maliit pa, nagkakaroon ng bleeding.

Sine-check yung dumi. Baka may occult blood, may bleeding.

So, pag may bleeding, pwedeng almoranas lang, or pwedeng colon cancer.

Pwede na sabihin, most likely, almoranas lang siya.

Pero, hindi mo pa rin masabi, lalo na pag edad 50, 60, pataas.

Kaya kung meron kayong nararamdaman,

maganda mapacheck na rin po.

Okay? May dugo sa dumi, kailangan pacheck.

Constipated, nagtitibin, nagtatae.

Pwede natin sabihin na stress lang, misa nagtatae.

Pero, kung may edad na, anemic, namumutla, masakit ang tiyan, bandang kaliwa.

Okay? Kadalasan dito yan, colorectal.

Sa kaliwa, sa baba ng tiyan, medyo ingat tayo.

In stools.

At pag yung dumi, lumiliit na, parang pencil.

Ang dumi natin dapat malaki, diba?

Malaki siya, para siyang hotdog na malaki.

Pag ganito na lang, kailang nipis ang dumi,

isipin natin, baka may nakabarang bukol na malaki.

So, yan ang mga senyales.

Constipation, diarrhea, narrow stools, anemic, may dugo sa dumi,

masakit ang tiyan, nanghihina, namamayat.

Minsan, late na yun.

Hindi agad-agad namamayat.

Ano yung mga risk factors?

Sino yung mas nagkakaroon ng colon cancer?

Yung may lahi.

Pag may lahi ng cancer, mas mataas ang risk.

Yung mga edad 50 pa taas, pero ngayon hindi na edad 50 pa taas.

40 pa taas.

Pabata kasi ng pabata.

Yung mahilig sa fast foods.

Yung araw-araw na lang, ganyan ang kinakain.

Puro hotdog, bacon, fried chicken.

Karne, alak, puro yan na lang.

French fries, donut, soft drinks, paulit-ulit na lang.

Pag puro yan, mababa kasi siya sa fiber.

Itong mga fast foods, wala siya nitong mga fiber.

Itong mga walis-walis.

I-compare mo itong mga hotdog, fried chicken, at karne.

Compare mo sa kangkong.

Kangkong spinach.

Di ba yung kangkong, ang daming fiber siya.

Kailangan mo itong maraming fiber na parang sinulid,

na parang walis.

Para pag marami itong fiber,

imagine mo, kumain ka ng dalawang platong kangkong,

ang daming fiber na yan.

Tuloy-tuloy yan, nililinis niya yung bituka mo.

Para siyang walis.

So, pag dumumi ka,

ang daming mga fiber kinain,

kumain ka ng maraming gulay,

ang ganda ng pagdumi mo.

May bulk, may bulk, tuloy-tuloy siya.

Makakalabas siya.

Pero pag puro ganito,

walang fiber, ay hindi maganda.

Mas mag-iimbay.

Ang bulk, ang dumi.

Tsaka ayaw natin constipated.

Pag constipated ka limang araw, hindi ka pa dumudumi.

So, yung dumi,

naka-stuck lang sa large intestine.

Hindi natin masabi,

syempre, dumi yun.

May bakteriya yun,

kakadikit dun sa lining ng colon.

Hindi mo masabi,

baka maging colon cancer.

Possible din mangyari yun.

Kasi meron nga nagsasabi, lahat ng tao may

cancer cells.

Pero natutulog lang yung cancer cells.

Ayaw natin,

gumising eh.

Ayaw natin.

Kasi itong mga cancer cells,

pag na-trigger mo,

pwedeng lumaki, pwedeng kumalat

kung sa ano-anong parte ng katawan.

Diba, mula colon cancer,

kakalat sa liver, kakalat sa baga,

kakalat sa utak.

So, ayaw natin ma-trigger.

Itong mga bad foods, nakaka-trigger.

Ano pa nakaka-trigger?

Sigarilyo.

Sigarilyo, pwede rin ma-trigger yung cancer cells.

Ang daming cancer, connected to smoking.

Ito, mga ano,

unhealthy foods.

Kasi preserved foods, may mga nitrites ito.

Sunog na pagkain, nakaka-trigger din.

Air pollution, possible din yan.

Ito, alak.

Overweight, hindi rin maganda.

Kulang sa exercise.

Pag kulang ka kasi sa exercise,

mas mabagal din ang pagdumi mo eh.

Pero pag nag-exercise ka, kita mo,

talon-talon, mamaya gagalaw din yung bito ka,

madudumi ka na rin.

So, gusto mo everyday sana nakakadumi.

Smoking.

Kulang sa gulay.

Kulang sa physical activity risk factor.

Ito yung colon natin.

Maraming colon cancer dito sa babae.

Colorectal cancer.

Nag-uumpisa siya as polyp.

Polyp muna.

Kaya maganda nga itong colonoscopy for age 50 above.

Pag nakita may...

Ito, test to ginagawa ng doktor.

Pag nakita may polyp, tinatanggal na agad.

Kasi itong mga polyp,

parang siyang maliit na laman.

Pwede siya maging colon cancer in the future.

So, inuunahan mo siya.

Ito.

Ang maganda lang sa colon cancer,

pag nakita siya ng maaga.

Let's say, nanonood kayo sa video natin.

Duda kayo.

Parang mahina pakiramdam ko.

Parang laging puno yung tiyan ko.

Masakit dito sa kaliwa.

Wala namang masama.

Pacheck tayo sa doktor.

Lalo na kung edad 50, 60 na kayo.

Pacheck ko sa doktor.

Number 3 cause of cancer.

Si dating president, Cory Aquino.

Colon cancer.

Ang daming may colon cancer.

Sobra dami.

Libo-libo.

So, pag colon cancer,

napacheck niyo maaga.

Stage 1, stage 2.

Pag maliit pa, stage 1, stage 2.

Stage 3, stage 4.

Kasi kumalat na yan.

Ito, pwede na kumalat yan.

Sa lymph nodes.

Kung maaga, maagapan.

O operahan agad to ng surgeon.

Puputulin yung malaking bituka.

Icoconnect ulit.

Pag matanggal natin yung cancer ng maaga.

100% cured.

Healed.

Hahaba ang buhay.

Parang normal.

Kasi nga, nagkakalat siya ng cancer.

Nandito pa lang yung sunog, yung problema.

Pinatay mo na yung apoy.

So, maghihintay ka nila kung may tutubo pa sa ibang parts.

Pero, pag na-late tayo.

Kasi nga, walang pera. Walang libre.

Sa check-up.

Lalo na itong mga laboratory test.

Na mamahalin.

Pag walang libre.

Umabot sa stage 3, stage 4 ang kababayan natin.

Kahit madala mo sa ospital.

Eh, hindi na rin magagamot.

Pero mahirap na.

May opera. May chemotherapy.

Lalo na kung kumalat na sa atay.

Paano mo naman tatanggalin yung atay?

Kumalat sa baga. Paano mo tatanggalin yung baga?

Kumalat sa utak.

Hindi mo naman tatanggal yun.

Diba?

Kaya mas maaga, mas importante.

Kaya yung senyala is very important.

Paano iiwas sa colon cancer?

Dok Liza, pakita natin konti.

Number 1, exercise.

Kasi nga, sinabi ko nga.

More exercise, mas maganda pagdumi.

Number 2, huwag overweight.

Pag overweight, kung ano-ano pinakain,

mas maganda nga, gutom eh.

Number 3, quit smoking.

Smoking, nakaka-trigger ng cancer cells.

Ito.

Red meat.

Karne.

Baboy.

Bawasan.

Processed meat.

Hotdog.

Salami.

Bacon.

Lahat yan.

Ingatan.

Magpapaaraw konti.

Vitamin D.

Maraming gulay nakakatulong.

Maraming gulay.

Pakita natin yung mga good foods.

Ito yung mga medical studies.

Ito.

Ito meron mga evidence eh.

Ano yung mga bagay nagpapataas ng risk of colon cancer?

Ito.

Processed meat talaga eh.

Yung mga hotdog, salami.

Hindi porke kumain ka nun, magkaka-cancer agad.

Tumataas lang yung risk.

Gano'ng karami?

Actually.

Doon sa pag-aaral, parang meron ako nakita mga pag 3 times a week eh.

Parang ganun eh.

So kung talagang mahilig yung mga bata,

bata pa naman, malayo pa sa cancer.

Pero mas maganda, huwag sanayin.

Ako, kumakain din ako ng hotdog minsan pag malayo.

Pero siguro, tinatry ko once a week lang o birang-birang.

Mahihira lang.

Processed meat, nakakataas kung marami.

Okay?

Alcoholic drinks, karne, red meat, pag sobrang dami.

Puro yun na lang ang kinakain.

Pati mga fast foods.

Diba?

Physical activity, nakakabawas ng risk o decreases risk.

Proven siya.

May medical studies.

Gulay, lahat ng gulay, nakakababa.

Prutas, nakakababa.

Whole grain, mga wheat bread, nakakababa.

So, more healthy foods.

Kahit anong lettuce, kangkong, spinach, okra, celery, broccoli, cauliflower, repollo, carrots, lahat yan.

Garlic, onion, lahat yan, very healthy po yan.

Kailangan nga, ilang tasa ba everyday?

Dapat makakatatlong tasang gulay kayo everyday.

Gaganda pag dumi, makakaiwas pa sa colon cancer.

Hindi lang colon cancer, lahat ng cancer, mababawasan ng pagkain ng gulay.

Prutas, ok din.

Apple, banana, strawberry, orange, pears, pwede rin.

So, ito yung mga pagkain iiwasan.

Nakita nyo na?

Ito, soft drinks.

Sunog na pagkain.

Ingat tayo sa barbecue na sunog.

Yan ito, hotdog.

Bawasan, paminsan-minsan.

More ito ang kakainin.

Kasi nga, nagbago yung pagkain ng tao.

Very busy.

Puro ito na lang nakikita sa restaurant,

sa supermarket,

kaya pabata ng pabatangay ng may colon cancer.

Parami ng parami.

Lumang panahon, puro ganito kinakain natin.

Ok.

So, sana po nakatulong itong video natin

para sa colon cancer prevention.

Ayan pa rin.

Alcohol, iwas, exercise,

stop smoking, eat fruits and vegetables

para maging mas healthy.

Sana po, abmalay natin, may matulungan tayo sa video natin.

Kasi, very very common ang colon cancer.

Nakakatakot.

Pero lahat naman nasa kamay natin.

Pilitin natin maging healthy

at nasa choice natin sa mga kinakain natin.

Salamat po.