PART 2 ANG NAPAKAGANDANG KATUTUBO SAPILITANG PINAG ASAWA SA MURANG EDAD MASAGIP KO PA KAYA?
00:28.7
Di ba doon yung balay nyo?
00:31.8
Bahay po ito ng ati ko po
00:37.5
Okay, kamusta ka?
00:43.0
Okay, sino na kasama mo dito?
00:46.2
Mga kapatid ko po
00:49.1
Tatlo, o lima ko kami kapatid
00:51.9
Yung tatlo nag-aaral po doon
00:57.3
Nag-aaral po doon
00:58.7
Nagpunta doon sa kasama yung asawa
01:05.7
Yung nagpunta kayo dito
01:09.8
Nag-uli naman mo dito
01:12.5
Nag-inulong akong lulong
01:15.9
Taming yung inalang yung anak
01:19.9
Sabi mo nag-asawa ka na?
01:34.5
Siya po si Clarice ang dalagang nakilala namin nung December 2023, isang buwan na ngayon. Ito ang bahay nila noon nang amin silang mapuntahan. Kumakain nga sila noon natuyo lamang ang kanilang ulam. Mahirap daw ang buhay nila dahil walang maayos atrabaho ang kanyang mga magulang.
01:56.1
Ang kanila daw mga magulang ay
01:58.7
ay naghiwalay na at iba-iba ang kanilang ina.
02:04.3
Silang magkakapatid ay may iba't-ibang ina
02:08.5
dahil ang kanilang tatay ay nagkaroon ng iba't-ibang asawa.
02:14.4
Pero wala namang nagong problema kahit na ganun ang pamilya nila.
02:19.5
Sila ay nagsama-sama sa isang bahay at lumaking magkakasundo.
02:28.7
Binigyan din namin sila noon ng package, mga damit at pagkain, ganun din ang cash.
02:36.6
Pangarap ni Clarissa na makapagtapos ng pag-aaral at maging guro balang araw
02:41.6
at nangangamba siya na hindi matupad yun dahil sa hirap ng kanilang buhay.
02:47.3
Kaya ganun na lamang ang aking pagkagulat na maalaman ko
02:51.2
na siya pala ay nag-asawa na isang buwan pa lamang
02:56.4
ang nakakalipas mula ng amin.
02:58.7
Huwag silang makilala.
03:00.6
Ingatan niyo yung sarili mo at huwag na huwag kang mag-aasawa agad.
03:04.2
Ito pa rin yung pangarap mo, ano?
03:12.2
Kasi nung last time na nakita ka namin, di ba wala ka pang asawa na?
03:19.2
Nag-iinom na akong lulunga.
03:21.8
Pamiliin na lang ang mga anak kayo.
03:24.3
Wala naman siya yung mama.
03:26.4
Wala siya yung mabuhay siya.
03:27.5
Wala naman siya yung...
03:28.0
Wala naman siya yung...
03:28.0
Wala naman siya yung...
03:28.0
Wala naman siya yung...
03:28.0
Wala naman siya yung...
03:28.1
Pagkagaling daw namin sa kanila kinahaponan, dumating ang kanyang lolo.
03:45.8
At pinag-aasawa na siya.
03:48.7
Ito daw ay dahil hindi na kayang buhayin ang kanyang mga magulang
03:51.6
at marami silang magkakapatid at wala na rin daw siyang nanay
03:55.9
na mag-aalaga sa kanila.
03:58.1
Hindi niya kagustuhan na mag-asawa kaagad, pero wala siyang nagawa, kundi pumayag na lamang.
04:06.1
Masakit daw ito para sa kanya.
04:09.1
Umiyak at mabigat sa kanyang dibdib.
04:13.1
Pero haharapin ang katotohanan na siya ay pinag-aasawa na sa mura niyang etat.
04:22.1
Pwede tayo sa loob?
04:25.1
Bakit pang tayo ha?
04:28.1
Pagkakausap mo kaya.
04:36.1
So, ang sabi daw po, nang napunta kami sa kanya.
04:40.1
Tapos nung kanahapon lang, sinabi ng kanyang lolo na mag-asawa na lang siya paminuyin
04:45.1
kasi wala namang magbubuhay at tapos wala rin siyang mama.
04:52.1
Bakit ka pumayag?
04:58.1
alam mo ba kaya kami bumalik para matulungan kita na makapag-aaral?
05:05.1
magpakiusap kita sa sponsor kong nagpag-aaralin ka
05:08.1
alam mo ang layo nito bumalik kami para sa'yo
05:12.1
tapos malaman kong isawa ka na pala
05:16.1
alam mo ba kami bumalik?
05:19.1
alam mo ba kami bumalik?
05:21.1
alam mo ba kami bumalik?
05:24.1
tapos malaman kong isawa ka na pala
05:33.1
wala kang nagawa hindi mo na pinigilan
05:42.1
pag sumuway ka ba may mangyayari sa'yo?
05:46.1
kung musupak ba daw ka na may pag-asa
05:51.1
talagang gusto ng lolo mo na mag-asawa ka na?
05:57.1
hindi ko gusto pero lolo ko naman
06:00.1
nagsabi na yung papa ko na
06:03.1
mag-asawa ko na daw
06:06.1
kaya napilitan ka na rin yung kasawa?
06:09.1
hindi mo kagustuhan?
06:11.1
hindi mo kagustuhan?
06:12.1
mabigat sa dibdib mo?
06:15.1
so pa'no naging set up?
06:17.1
dinala ka na lang sa lalaki?
06:21.1
anong ginaw? pa'no?
06:24.1
anong sa pagbuhat?
06:25.1
anong sa'yung mga ginahimu ninyo atong time?
06:47.1
hindi rin natin siya na-save
06:49.1
gusto ka namin sana matulungan kita na mapag-aral hanggang kulihiyo
07:02.1
mag-asawa ka naman
07:11.1
kasama ba dito ang iyong bana?
07:13.1
anong trabaho niya?
07:19.1
Ito hindi naman sa pag-aaral, Larissa.
07:22.1
Iba pag nag-aaral ka, alam mo naman yung mangyayari kapag nagtapos ka ng pag-aaral.
07:27.4
Mga kapag trabaho ka ng maayos, o kahit high school lang yung matapos mo, may alam ka, matatanggap ka sa dapaw.
07:36.0
Kahit sales lady, kahera, o sa mga mobile phone.
07:41.6
Kung grade 11 and 12 natapos mo, or makapag-college ka.
07:45.8
Pero ngayon, nag-asawa ka, alam mo yung mangyayari sa'yo.
07:55.6
Bakit hindi ka tumanggi?
07:59.8
Kahit walang magagawa?
08:04.1
Di ba bawal naman yung,
08:07.6
mga pinag-aasawa, kahit na sa tribo ninyo, may batas naman.
08:15.8
Bata ka pa ba? Bata ka pa ba? Naka-boya ka na, or naka, kung baga, itong edad na to, may naka talaga na para sa'yo?
08:25.3
Kanang, nga nag-uday kay, gamay pa daw ka, bata pa ka, naka kay, i-plaster nga lalaki para sa'yo, ha?
08:33.5
Kanang gi-boya ka?
08:40.1
So itong lalaki na to, hindi mo pa nakita.
08:43.6
Noong, the time na dumating kami,
08:45.8
nung sinabi ng lolo mo na, mag-aasawa ka na, hindi mo pa nakita yung lalaki.
08:57.0
Wala pa isang buwan.
08:58.6
Wala pa isang buwan.
09:02.9
December 8 kami nandito noon eh.
09:06.3
Isang buwan pa lang.
09:12.9
So nagtutuloy ka pa sa pag-aaral mo?
09:17.8
Ano ka nangang grade?
09:21.8
Ha, doon ka napasok no?
09:22.8
Sa may high school.
09:23.8
Grade eight man na siya.
09:24.8
Hindi ka ba natakot sa haharapin mong buhay?
09:26.8
Baka ba daw ka nahalok?
09:27.8
Ngayong masunod ka sa pagkinabuhin ninyo?
10:15.4
so sakto doon matin kami
10:17.6
ayaw niya talagang mag-asawa
10:19.5
kahit anong gawin ng magulang niya
10:22.7
ayaw niya, umiiyak siya sa amin
10:24.4
sayang walang signal dito
10:27.0
ginawa namin, sinave ko siya
10:30.1
yung lalaki nagbayad na lang
10:31.5
kung tawagin ay Dory
10:33.4
anong tawag sa inyo nun?
10:36.2
binayara namin yung lalaki
10:39.9
para hindi matuloy ang kanyang pag-asawa
10:41.8
sinave ko siya sa pag-asawa
10:44.3
dinala ko ngayon sa Maynila
10:46.3
nag-aaral na siya doon
10:49.0
malaki na ang nabago sa buhay niya
10:52.2
pangalawang taon niya nasa amin
10:54.3
nasa akin, nasa Maynila
10:56.3
kaya ako sinasabi yun sa'yo
11:01.5
buhay na sana ay doon
11:03.9
ka nakalagay sa maayos
11:05.5
wala na kaming magagawa
11:08.3
kasi nag-asawa ka na
11:13.3
alam kong ayaw mo din
11:17.6
hindi mo na siya ma
11:19.4
kumbaga hindi ka na pwedeng
11:23.3
nagsama na kayo, diba?
11:30.6
mahal mo na ba yung lalaki?
11:32.9
mahal mo na siya?
11:35.4
isang katanungang napaka-bikat din
11:59.7
di naman sa ikinadjudge ka namin
12:05.1
mukhang mamahiiwa ka
12:13.1
may caracterÃsticas
12:13.3
Diba kayong bubog akin na?
12:15.4
Tignan nyo, napakabata pa nito.
12:18.3
Tapos dito kayo nakatira,
12:19.4
wala pa kayong sariling bahay.
12:22.6
Kaya kayo namin pinutulungan.
12:25.2
Kasi yun nga, yung tribo ninyo,
12:28.1
para mabago yung buhay.
12:30.8
Kailangan namin kayo isave
12:32.4
para yung pag-aaral ninyo ay magtuloy.
12:35.4
Para hindi ganito yung
12:37.9
Salin-salin na lang,
12:38.9
puro ganito na lang tayo.
12:43.3
sana matupad mo pa rin
12:48.2
Diba gusto mo maging
12:56.5
Sayang, Clarissa.
13:00.8
Hindi mo na mababago yun.
13:04.1
Hindi mo na maibabalik yung dati
13:06.2
na sana wala pa akong asawa.
13:09.0
So ang isipin mo na lang ngayon,
13:11.1
kapag nabuntis ka,
13:16.9
Ready ka na bang maging nanay?
13:21.4
Nasa plano nyo na ba na magkaanak?
13:27.1
Nagsasama na pala ka kayo?
13:35.2
Naan mag-aadre yung natulog
13:36.5
yung mukhang bana?
13:41.6
Nagsama na daw po.
13:46.8
Nayaan mo na, wala na tayong magagawa doon, Clarissa.
13:53.4
kung may pagkakataon ka sana na
13:57.7
lumaban o hindi mo gusto yun,
14:05.1
Kung naada kayo panahon,
14:11.0
Mula ba yung kontra sa
14:16.2
sultis yung mga lolo?
14:19.2
Buhatong pa ba daw?
14:34.6
Kasi bata, tinan nyo yung
14:35.9
daw yung siya mag-rehab.
14:37.5
Kasi nga bata pa siya,
14:39.9
sayang talaga, Clarissa.
14:41.5
Ako nang hinayang para sa'yo.
14:47.7
Sayang tong bata ma.
14:49.1
Ang ganda-ganda ni tong bata ano to,
14:55.4
Ang ganda ng mukha mo.
14:57.5
Tutuong Pilipina.
15:11.2
yung sariling bahay
15:30.2
nung nalaman pag asamayan ka
15:36.0
ginasta mo na rin
15:40.7
nihilak mo daw ka
15:41.7
nung salbas sinabi ng lolo mo
15:45.9
hindi ka man lang nabigla or
15:53.0
hindi na akong pumunta sa kanila
15:59.0
magalit ako sa kanila
16:02.0
pinagkasawaan nila ako
16:11.7
nandiyan ka lang na makatakas
16:17.7
wala hindi natin yung mga kapabaya
16:20.7
yung life nila yun
16:23.7
yun yung buhay ninyo
16:27.7
di pa naman sana huli ang lahat nung dumating tayo
16:32.7
kasi pinapakiusap ko na siya dun sa sponsor na isa
16:44.7
nga yata yung mga gawa
16:47.7
wala mo magkakapag-aaral ka sana ng tuloy tuloy hanggang college
16:52.7
kailang di na pwede kasi nag asawa
16:55.7
pwede mo yung gawin mag-aaral ka nga
16:58.7
tutuloy mo bilang ikaw nag-aaral ka pero
17:02.7
hindi maiwasan na maaari kang mabuntis
17:05.7
papriority mo yung anak ngayon
17:07.7
hindi mo na maitutuloy yung pag-aaral
17:11.7
hinihinayang ako para sa'yo
17:15.7
nangyari na yan so
17:17.7
ang upaya ko na lang sa'yo ay
17:20.7
maging mabuti kang ina
17:22.7
pag dumating yung panahon na nagkakana
17:24.7
huwag igaya yung nangyari sa'yo
17:26.7
palakin yung mga anak mo na huwag itatak sa isip sa kanya na mag-aaral
17:30.7
at hindi mag-aasawa at the age of ganito na minor pa
17:35.7
I know yung sa tribo ninyo ganyan talaga
17:38.7
but mayroong may magagawa pa ha?
17:41.7
kailangan sa'yo mismo mang galing
17:43.7
at maituro sa mga anak mo na maliliyon
17:46.7
kailangan mag-aaral tayo
17:50.7
maging maganda ang buhay natin
17:52.7
kung hindi tayo mag-aaral
17:57.7
sasalin mo lang sa anak mo yun
17:59.7
yung nangyari sa buhay mo
18:03.7
and maging mabuting ina sa mga anak
18:08.7
sa ngayon kasi syempre
18:11.7
isang buwang pa lang kayo nagsasama
18:13.7
hindi mo pa maramdaman sa sarili mo na mahal mo yung asawa mo
18:16.7
kasi nga it's arranged marriage
18:18.7
so darating din yung time na mamahalin mo siya
18:21.7
at maging mabuting asawa sa kanya
18:24.7
so ako itutulong ko na lang sa'yo ngayon
18:27.7
yung pang-aaral ko
18:31.7
paliwag ako nung ano
18:35.7
wala kayong ilaw dito
18:37.7
wala kayong ilaw dito
18:41.7
hindi ko ba kayo nabigyan ng ilaw nung nakaraan?
18:45.7
nabigyan ko kayo ng solak at saka
18:49.7
ano ako sa'yo Clarice
18:53.7
alam mo pagkita ko palang sa'yo kanina
18:57.7
nung dumaan kami ng sasakayan bumaba
19:00.7
nakita ko siya nakatayo
19:02.7
oo si ano yun no ngayon ha
19:05.7
parang may asawa na siya
19:08.7
kasi sa itsura mo parang
19:14.0
May mabigat ba sa dibdib na dinadala?
19:19.3
Na ba daw kaya giging bati o kaya ubus sa imahang lugar?
19:31.7
Sige, ikaw yung tamas. Mayroon kang mayayak.
19:34.1
Okay lang umiyak.
19:44.0
Ano yung mabigat na dinadala?
19:48.3
Okay lang, ikaw mayayak. Sige lang.
20:01.2
Para ma-maintindihan.
20:19.2
Ano yung mabigat mong dinadala sa dibdib mo?
20:31.0
Eh, Bisaya, hindi ka mag-Tagalog?
20:51.1
Pero may mabigat daw siyang dinadala.
20:53.3
Hindi niya masabi.
20:54.7
Kanyang yung daway siya mag-an taligang batang-bata pa.
20:59.1
Ito, biglang ko kayo nitla.
21:10.0
Ano yun yung kayo sa gabi?
21:14.0
So, ito ay may tatlong bumbilya.
21:37.5
Ipakabit mo na lang.
21:39.9
Tapos, pwede rin kang mag-course ng cellphone kung may cellphone ka at emergency.
21:59.0
Ilagay lang dito.
22:02.6
Tapos, yung solar panel niya, bibilad mo lang ito sa araw, ha?
22:12.6
Para mayroon kang ilaw.
22:16.2
Para hindi kayo madilim sa gabi.
22:20.2
Mahirap dito, wala pa pong kuryente.
22:23.3
Tapos, maging dito.
22:25.2
Ayan, may araw dito.
22:26.8
Makikita mo dyan, nag-diverge siya.
22:32.5
magaling gulat, ha?
22:37.1
May flashlight pa yan.
22:39.9
O, ito yung harap, ito naman yung, ayan, yung pinaka-flashlight, tapos, mayroon pa siyang radyo.
22:52.6
Sana magsignal dito.
22:56.6
Pwede mo rin i-connect yung bluetooth ng cellphone mo dito kung gusto nyong mag-music.
23:01.6
Pwede nilagyan ng USB para mag-dance-dance kayo, magsayaw-sayaw.
23:11.6
Pero, siguro, naapoy kung ito, magsignal ka sa…
23:17.6
May signal pala dito.
23:18.6
Okay, may signal, no?
23:19.6
Para kasi dito, bukid nung harap.
23:27.6
Mayroon pang ganito.
23:31.6
Mag-party-party kayo, magsayaw-sayaw.
23:33.6
Mayroon kayong ilaw.
23:42.5
Paayos mo na lang itong ilaw
23:45.2
Sa iyong asawa o sa kapatid mo
23:46.9
Para may lagay dito, ha
23:48.0
Promote ko lang pala mga kapabayan, pasensya
23:51.0
Paghanap mo yun lang ako sabihin
23:52.3
Kung gusto nyo pong mag-avail nito
23:55.7
Free shipping na nationwide
23:57.5
Pag bumili po kayo may kasamang free
23:59.3
Discolite, free na po yan
24:01.5
So, bili na po kayo, ha
24:02.8
Para makakukain ng free discolite
24:04.6
So, ito na para sa'yo ito
24:07.6
So, anong pagkain nyo ngayon ng asawa nyo?
24:16.4
Wala pa siyang ibibigay na pera sa'yo
24:24.7
Sayang ka, Clarice
24:30.2
Ibigyan kita nito
24:37.5
Mabuting asawa, ha
24:46.8
Para magamit nyo, ha
24:50.1
Wala ka bang nararamdaman sa channel mo?
24:53.6
Hindi ka pa buntis?
24:57.3
Sabagi, kailan lang? Bago pa na
24:58.9
1 buwan pa, mahigit
25:05.1
Nag-asawa ka na nga agad
25:07.4
Kanina, binigyan kita ng mga pang-babies na damit
25:10.0
Para ready ka sana
25:11.7
Pero ka muna magbuntis, ha
25:14.5
Sabi mo sa asahong, muna magbuntis
25:18.4
Pagkakamabuntis ka na
25:22.0
Pagkakamabuntis ka muna
25:22.7
Siguro magbuntis ka mga 18 years old ka na
25:26.5
Kasi minsan yung maagang pagbubuntis
25:29.1
Nagkakaroon ng problema
25:36.1
Nagkakaroon ng problema
25:40.5
Lalo dito, layo ng ospital
25:43.4
Kaya mag-iingat, ha?
25:50.9
Sige, hindi ka namin inusgahan, ha?
25:52.7
I know, ganun talaga yung sa tribo nila po
25:57.7
Intindihin natin yung kalagayan nyo, okay?
26:01.7
So, wala na kaming magagawa doon
26:03.3
So, nangihinayang pero
26:05.5
Laban na lang, ha?
26:10.2
Sige po mga kagbayan, marami pong salamat
26:12.5
God bless po sa inyong lahat
