00:40.8
Pero pag napansin nyo, more than o higit pa sa 8 beses sa 24 hours.
00:47.3
Yung iba nga, oras-oras.
00:49.2
Yung iba, kada kalahating oras, kailangan ng pumunta sa banyo.
00:54.2
Yan po ang tiyatawag na.
00:56.5
Frequent urination, o ihi ng ihi.
00:59.2
Eh, kung kayo po ay malakas uminom, tignan nyo rin.
01:03.2
So natural, mas madalas kayong pupunta sa banyo kung more than 2 liters ang naiinom nyo sa maghapon.
01:10.1
O baka naman mayroong kayong gamot na pampaihi.
01:13.0
Tanungin nyo sa doktor ninyo, lalo na yung mga high blood.
01:17.6
O kaya naman, isasabi ko pa, ano yung mga dahilan bakit tayo ihi ng ihi.
01:23.0
Pero sino nga ba yung mga laging ihi?
01:26.5
Pag sa babae yung mga buntis, o kaya pag edad 70 pa taas, yun nga, sabi ko nagkakaedad.
01:32.8
O kaya baka sa malalaki, eh may problema na sa prostate.
01:37.0
So tignan natin, saan nagsisimula yung problema?
01:39.7
So ito yung urinary tract infection.
01:42.5
So ito, inaaral din po ito ng mga bata, ng mga nasa eskwela.
01:47.8
Pag sinabing urinary tract, composed of yung ating kidneys, o yung bato.
01:53.1
Tapos meron dyan tubo, ureter po yan.
01:56.8
Tapos meron tayong pantog bladder.
01:59.6
At sa dulo nun, kung saan lalabas, urethra po yan.
02:03.2
Labasa na ng ihi.
02:04.4
So anywhere dito sa mga ito, ay pwedeng magkaroon ng problema.
02:09.2
Kaya kayo, ihi ng ihi.
02:13.6
Sabi ko nga, bakit pag nagkakaedad?
02:15.4
Kasi pag 40s to 50s, dapat once, mapapansin nyo, once a night, gigising tayo para umihi.
02:23.1
Pero bakit pag edad 60s na, aba, two times.
02:26.5
Three times na tayong gumigising, eh, pero yung edad 80, minsan three times na silang gigising.
02:34.3
Pero kung higit pa dun ang paggising ninyo sa sinabi kong once, twice, or thrice, meron na yung mga dahilan.
02:43.7
Baka naman, nagkakaproblema na doon sa mga iba't ibang lugar.
02:50.3
So tignan nyo kung may mga ganitong kasamang sintomas, ha.
02:53.8
Kasi tatanong sa inyo ng doktor,
02:55.5
Masakit bang umihi?
02:56.5
Hirap bang umihi?
02:58.5
Tapos may leaking, parang may tumatagas.
03:00.5
Nababasa yung panty at brief nyo.
03:02.5
Tignan nyo rin yung kulay ng inyong ihi.
03:05.5
Baka naman, kulay tsaan na yan, hindi nyo pa pinapansin.
03:09.5
Meron bang discharge ang mga babae?
03:12.5
O kaya naman, hindi lang babae, ha.
03:15.5
Pati lalaki, tignan nyo kung nagkakaroon ng discharge doon sa inyong underwear.
03:19.5
May lagnat ba? May pagsusuka ba?
03:22.5
Nanginginig ba kayo? O chills?
03:24.5
Masakit yung balakang? Low back pain?
03:26.2
O masakit doon sa may puson? O sa buong tiyan nyo?
03:29.2
Kasamangan na nga yung pagsusuka.
03:31.2
So, itatanong yan lahat ng doktor ninyo.
03:35.2
Kasi nga, baka isa dito ang dahilan ng inyong problema.
03:40.2
Pag problema doon sa pantog, cystitis.
03:43.2
Pag problema doon sa kidneys, may tinatawag tayong pyelonephritis.
03:48.2
At pag doon sa dulo, sa labasan, urethritis.
03:51.2
So, yan po yung mga sakit na pwedeng makuha.
03:55.2
Pero talaga, UTI ang number.
03:58.2
Kaya hyacinth, umaakyat po doon sa kababaihan.
04:03.2
Ang iba pa pong mga causes.
04:06.2
Pag sa kababaihan, may tinatawag tayong vaginitis.
04:09.2
Yung yeast, bacterial vaginosis o trichomonas.
04:12.2
Tapos, sa kababaihan din, may tinatawag na uterine prolapse, vaginal prolapse.
04:18.2
Yung pag naghugas kayo ng maselang bahagi, bakit parang may nakaka pa kayong lumalabas?
04:24.2
So, yung buwa po yun.
04:26.2
So, dapat pupunta tayo sa ating OBGYN.
04:29.2
Yung iba, yung mga diabetiko.
04:31.2
Baka hindi nyo alam, tumataas na yung inyong sugar.
04:33.2
Hindi na nagagamit yung insulin.
04:35.2
So, ang tendency ng katawan natin, ilalabas yung asukal.
04:39.2
Kaya, ang gagawin niya, mas ihi ng ihi.
04:42.2
Tsaka, medyo mapapansin nyo, mas madami din yung iniihi ng mga diabetic.
04:47.2
Kaya nga later, sasabihin ko, kailangan din ang blood test.
04:51.2
Tapos, sa kalalakihan naman, may tinatawag na,
04:53.2
BPH lumalaki po yung kanilang prostate ito.
04:58.2
Ang problem dito sa prostate, e nakaipit po yan dun sa tubo.
05:03.2
Yung kaninang sinasabi ko, dun sa tubo.
05:06.2
So, pag naiipit niyan, yung pantog nyo, hindi niya talaga totally ma-empty.
05:12.2
May naiwan pa pala.
05:13.2
So, iiyihin na naman kayo.
05:15.2
Tapos, baka meron din mga kondisyon na dun sa inyong nerves.
05:21.2
Baka naman po na stroke.
05:22.2
O na Parkinson's.
05:23.2
Parkinson's disease.
05:24.2
So, paglalaki na paglalaki, mas iihi ng ihi.
05:27.2
At tanungin sa doktor, lalo na yung mga high blood, baka yung mga gamot nyo, may pang paihi.
05:32.2
Tsaka, yung mga may heart failure, e syempre, mas pinaiihi ho sila.
05:39.2
Tapos, sa kalalakihan, meron din ho, mas nagkakastone dun sa kanilang pantog.
05:44.2
So, hindi lang ho kidney stone, ha.
05:46.2
So, mas iihi din kayo ng iihi.
05:50.2
Babae at lalaki, pwede.
05:52.2
Pwedeng makaranas ng ihi ng ihi.
05:55.2
So, ano ang gagawin?
05:57.2
Pupunta ho tayo sa mga doktor.
06:01.2
Lalo na kung lalaki kayo.
06:03.2
Pero pwede din ho ang babae doon pumunta.
06:06.2
Doktor sa kidneys.
06:08.2
At sabi ko nga, pag problema dun sa reproductive system,
06:12.2
ng kababaihan o tungkol sa panganganak,
06:15.2
o dahil babae kayo, OBGYN, pwede nyo rin hong tanungin.
06:19.2
So, itetest kayo.
06:21.2
Kasama ho ang neurologic test.
06:23.2
Isabihin yung test sa inyong nerves.
06:25.2
So, huwag ho kayo magtataka kung bakit tinetest-test ng doktor yung inyong mga nerves.
06:31.2
Tatanungin din ho kayo.
06:34.2
Tapos, ang mga laboratory.
06:36.2
Siyempre, pinakamura, urinalysis.
06:38.2
At pag may UTI, baka kailangan may culture.
06:41.2
Ipapa-blood test din kayo.
06:43.2
So, kasama dyan, kreatinin, asukal.
06:46.2
Kasi sabi ko nga, number one cause, diabetes.
06:50.2
Baka nagloloko electrolytes. May makikita silang sakit.
06:53.2
At sa kalalakihan, kaya may blood test, PSA.
06:56.2
Kasama yung prostate.
06:58.2
Tapos, merong mga test.
07:00.2
Yung para sa flow ng urine.
07:02.2
Yung pressure sa pantog.
07:04.2
Yung mga cystometry.
07:05.2
May cystoscopy pa.
07:07.2
Sisilipin ang instrumento.
07:09.2
Tapos, kung nerves ang problem.
07:11.2
May EMG, electromyography.
07:13.2
Ultrasound. Ito ho.
07:15.2
Isa sa mga, bukod dun sa CT scan, ultrasound.
07:18.2
Ano ang gagawin nyo?
07:21.2
Kapag kayo ay mag-ultrasound, huwag na hong mag-aalmusal.
07:25.2
I-schedule nyo sa umaga para hindi kayo magutom.
07:29.2
Walang laman ng chan.
07:31.2
So, bago kayo mag-ultrasound, umihi na.
07:35.2
Kaya lang, mag-baon kayo ng isang litrong tubig.
07:38.2
Kasi pagkatapos i-ultrasound nung inyong mga bato.
07:41.2
So, nakita na, pantog.
07:43.2
Papainumin naman kayo.
07:45.2
Kailangan naman, ihing-ihi kayo.
07:47.2
So, ang hirap hong magpuno ng pantog.
07:50.2
Kaya mag-baon na kayo ng tubig.
07:52.2
Huwag hong sobrang lamig.
07:54.2
Baka sumakit yung chan nyo.
07:56.2
Dapat yung temperature water lang natin.
07:59.2
At doon ho, marami nang makikita.
08:02.2
Kung may naiiwan bang ihi doon sa inyong pantog.
08:05.2
Yung post-void residual urine.
08:08.2
Tinitignan din ho yan ng doktor.
08:10.2
Ano ho ba ang gamutan doon sa ihi ng ihi?
08:15.2
So, sasabihan kayo.
08:16.2
Yung mga bawasan po.
08:19.2
Meron po mga pagkain na medyo, sabi nila doon sa ating pantog,
08:25.2
medyo mas pinapaihi tayo.
08:27.2
So, bawas kape, ala, carbonated drinks, tsaka tsokolate.
08:32.2
Yan po, papabawasin kayo.
08:34.2
Tapos kung medyo mataba tayo, overweight, medyo loose weight tayo.
08:39.2
Titignan natin lagi ang kulay ng ihi natin.
08:42.2
Tapos, meron din tinatawag na retraining ng bladder.
08:45.2
Tinitrain yung inyong pantog.
08:47.2
Usually, 12 weeks to.
08:49.2
Tuturuan kayo kung napakadalas niyong mag-CR.
08:53.2
Di kung dati, kalahating oras.
08:55.2
O yung iba nga, every 5 minutes.
08:57.2
Tapos sabihin, pigil muna.
08:59.2
Pipigilan niyo, o orasan niyo.
09:02.2
Pigil, kalahating oras.
09:04.2
Tapos, kung kaya umabot, hanggang doon sa susunod ng kalahating oras.
09:10.2
At pag kaya niyo na yan, after ilang araw,
09:13.2
pataas na ng pataas yung oras ng pagpigil.
09:18.2
Gagawin ng 4 na oras.
09:20.2
Hanggang maging 4 na oras na.
09:22.2
Kasi nga, sabi ko, ang frequency, iba yung iba.
09:25.2
Kada oras o kada kalahating oras, pupunta ng banyo.
09:28.2
So, pigil hanggang matutunan na ng inyong pantog.
09:32.2
So, retraining, minimum noon, 12 weeks.
09:35.2
Tapos, meron mga exercises.
09:37.2
Pampalakas ng muscle doon sa paligid ng pantog.
09:41.2
Ika nung urethra, yung pinakahuling butas na daanan ng ihi.
09:45.2
Usually, makikita niyo, 3 to 6 weeks, may improvement na.
09:49.2
So, kung kayo ay nasa trapiko, nakaupo lang kayo,
09:53.2
aba, eh, mag-exercises kayo nang walang nakakalam.
09:57.2
Sabihin, iipit-ipitin niyo po doon sa may puwerta o doon sa may bandang puwitan.
10:02.2
Parang may pencil doon na iniipit kayo.
10:05.2
Tawag ho doon, Kegels exercises.
10:08.2
Pero, pag nasa bahay kayo, ito po ang Kegels.
10:10.2
Taas-baba, taas-baba po yung inyong puwitan.
10:17.2
Tapos, taas, count ng 1 to 10, baba.
10:21.2
So, limang repetisyon.
10:23.2
Pwede din ho yung parang clam, para kayong halaan o tulya.
10:26.2
Yung dalawang binti niyo, buka, buka, yan.
10:32.2
O kaya yung knee fold, yan, ipo-fold niyo papunta sa inyo.
10:36.2
Pwede din ho yan.
10:38.2
O kaya parang table.
10:39.2
Yung isang paa, ayan, parang table top.
10:44.2
Tapos, yung isa naman, nakahinto lang, split, naka-split naman.
10:49.2
So, yan po yung mga exercises, pampalakas ng muscle.
10:53.2
Tignan niyo rin ho yung kulay nung inyong ihi.
10:56.2
Baka naman, sumosobra nga kayo ng inom.
11:00.2
Parang more than 2 liters na.
11:02.2
Eh, kaya pala kayo, ihi ng ihi.
11:04.2
So, importante ho yung kulay.
11:05.2
Pero, kapag medyo very yellow na, eh, baka naman,
11:07.2
kulang kayo ng iniinom.
11:10.2
So, gusto natin, nandito lang sa light yellow.
11:15.2
Meron mo tayong tinatawag na overactive bladder sa mga kalalakihan.
11:20.2
Ang iba hong sintomas niyan, ang hirap magsimula ng ihi.
11:25.2
Kaya makikita niyo, tignan niyo sa CR ng lalaki, nakahawak sila dun sa pader.
11:30.2
Kailangan pang umiri sa una, mahina yung daloy, o kaya naman, putol-putol.
11:35.2
So, nangyayari ito sa mga 11 to 16 percent ng kalalakihan.
11:40.2
Bakit? May impeksyon.
11:42.2
Mahina nga yung muscle dun sa paligid ng pantog.
11:46.2
Kaya dun nga, kailangan mag-kiggles.
11:48.2
Tsaka alam niyo ba, yung mga taong nagtitibi, ah, kasama ho nun yung ihi ng ihi.
11:54.2
Kaya kailangan, gamutin din natin yung pagtitibi sa pagkain ng maraming fiber.
12:00.2
Katulad ng mga oatmeal, gulay, prutas.
12:05.2
baka medyo mataba, kailangan magpapayat tayo.
12:08.2
Tsaka, yung iba nga baka may neurologic, ah, disease.
12:13.2
Alimbawa, yung mga Parkinson's.
12:15.2
So, punta po tayo sa ating neurologist.
12:18.2
Tapos, sa mga kababaihan naman, meron naman, hindi naman mapigil yung, yung kanilang ihi.
12:25.2
Walang control, kawalan ng pagpigil.
12:28.2
Actually, mas twice nararanasan ng mga kababaihan to kesa sa mga kalalakihan.
12:33.2
More common. Bakit?
12:34.2
Kasi nanganak yung mga babae.
12:36.2
At tsaka, pag nagme-menopause na sila.
12:39.2
Dalawang klase po yung, ah, bakit lumalabas yung ihi.
12:43.2
May tinatawag na stress incontinence.
12:47.2
Lalo na kapag tumawa, umubo.
12:51.2
Diba pag ubong-ubo tayo, lalo na pag may ubusipon ka, bumahing, o nag-iexercise, o may binuhat.
12:58.2
At meron din yung tinatawag na urge incontinence.
13:01.2
Yung bigla na lang kayong naiihi at kailangan nyo nang magbubuhay.
13:04.2
Dito ho, nakakatulong yung pasador.
13:07.2
O kaya naman, yung tinatawag natin na adult diapers.
13:11.2
So babae o lalaki, pag mahaba ho ang biyahe nyo, mag adult diapers na lang kayo.
13:16.2
Para hindi kayo ninenerbiyos na, nako baka maiihi ako, o mangamuy ako.
13:21.2
So doon ho nakakatulong.
13:23.2
So yan ho ang problema natin pag umiidad.
13:25.2
Hindi ba, ihi tayo ng ihi. O kaya, misa naman may tumatagas doon sa ating ihi.
13:30.2
So, tignan ho natin.
13:33.2
Para pagpunta natin doon sa doktor, alam at masasagot natin yung kanila mga tanong.
