Paano Alisin ang Diabetes ng Walang Gamot. - By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:20.7
hindi ganung kataas.
00:22.1
O ito, tingnan natin yung blood sugar level.
00:24.7
Ang healthy, dapat wala pang 100 mg per dl
00:29.2
ang blood sugar nyo.
00:31.0
Yung isa naman, mga 3.8 mmol per litre.
00:36.0
Pag ang blood sugar nyo lampas 126
00:38.8
or 7 mmol per litre,
00:41.2
diabetes na po yan.
00:43.1
Lalo na pag dalawang beses nakuha.
00:45.3
May ibang tao, mataas pa 200, 300.
00:48.3
Ngayon, kung ang blood sugar nyo
00:49.8
nasa gitna, 100 to 126,
00:53.1
tawag dyan pre-diabetes,
00:55.0
papunta na sa diabetes,
00:56.4
o pwede matawag yung mild diabetes.
00:58.3
Pag hindi naman ganung kataas ang blood sugar,
01:01.3
let's say, 120, 140,
01:05.0
baka makuhan ng walang gamot.
01:07.4
Baka matanggal natin.
01:09.1
Lalo na kung mababa lang ang dose
01:12.7
So, paano gagawin natin?
01:14.8
At mamaya, tuturun natin
01:16.4
ano yung mga gulay at prutas
01:19.2
na pwede nyo kainin
01:20.9
at ano yung gulay at prutas
01:23.2
na medyo hinay-hinay
01:24.9
o medyo bawal kainin.
01:26.5
Isip natin lahat ng gulay.
01:28.3
At prutas, diba, pwede sa diabetes malipo.
01:32.4
Maraming gulay din na nakakataas ng blood sugar
01:35.7
at prutas, maraming nakakataas.
01:38.4
So, para makontrol natin yung diabetes,
01:41.3
at least, mabawasan yung gamot nyo
01:43.5
o kung hindi natin totally matatanggal,
01:46.8
more exercise talaga.
01:50.2
Pag mataas, nakuha nyo mataas blood sugar,
01:52.5
ilakad-lakad mo kasi
01:53.8
more exercise, more lakad,
01:58.3
tapos sa bahay, bababa ang blood sugar.
02:01.9
Sa pagkain, ituturo ko mamaya
02:04.5
ano pwede at ano hindi pwede.
02:08.3
Pag overweight, syempre, mas mataas ang blood sugar.
02:11.3
Sigarilyo, syempre, hindi pwede.
02:13.8
Alak, maraming kaloris ang alak.
02:17.6
Matamis din, diba?
02:18.8
May mga red wine na matamis,
02:20.8
nakakataas din ang blood sugar.
02:22.8
Tapos, dapat sine-check natin maigit.
02:26.4
So, exercise, walking,
02:28.3
pinakamaganda tubig lang.
02:30.3
Pagtatanongin ako ng mga diabetic,
02:32.3
Dok, anong iinumin ko tubig?
02:34.3
Sasabihin nila, pwede bang juice?
02:36.3
Hindi nga pwede juice.
02:38.3
Kahit yung mga lata-lata.
02:40.3
Kung gusto nyo, prutas.
02:42.3
Yung mga pipiliin nating prutas.
02:44.3
Soft drinks, iced tea,
02:46.3
buko. Pwede ba buko sa diabetes?
02:50.3
Nakakataba din ang buko.
02:52.3
Isang buko juice,
02:54.3
kahit walang asukal,
02:58.3
Isang baso ng sabaw ng buko.
03:02.3
pero nakakataas din ang blood sugar.
03:04.3
So, ang point is,
03:06.3
bibilangin nyo yun sa kakainin nyo.
03:08.3
Pwede naman, diba?
03:10.3
Tubig, pinakamaganda.
03:12.3
Tapos yung food intake, pipiliin natin.
03:14.3
Para makontrol ang blood sugar,
03:16.3
hindi lahat ng gulay pwede.
03:18.3
May gulay na maganda,
03:20.3
may gulay na iingatan natin.
03:26.3
Ito yung mga gulay
03:28.3
na medyo bawal sa diabetes.
03:32.3
Squash o kalabasa.
03:36.3
So, ang squash, healthy yan.
03:38.3
Mataas sa vitamin A.
03:40.3
Pero, kita nyo naman yung texture niya.
03:42.3
Maraming carbohydrates.
03:44.3
Nakakataas din ang blood sugar.
03:46.3
Parang kanin din ang dating yan.
03:50.3
Kaya kung nagtataka kayo,
03:52.3
kumain kayo ng maraming kalabasa, ba tumataas?
03:54.3
Eh, hinay-hinay din.
04:00.3
Kahit baked potato.
04:02.3
Ang patatas, mataas
04:04.3
ang glycemic index.
04:06.3
Anong ibig sabihin ng glycemic index?
04:08.3
Ang glycemic index,
04:10.3
ito po yung numero ng pagkain
04:12.3
kung gaano siya kabilis
04:14.3
magpataas ng blood sugar.
04:16.3
So, pag ang glycemic index
04:22.3
Mas malapit sa 100.
04:24.3
Kabilis magpataas ng blood sugar.
04:26.3
Parang kanin. Almost 100 ang kanin.
04:30.3
ang glycemic index.
04:32.3
Ang bilis magpataas.
04:38.3
Ang mga gulay, 20 lang
04:40.3
ang glycemic index nito.
04:42.3
Mga 25 lang, mababa.
04:44.3
Kahit kumain ka ng marami, hindi tataas
04:46.3
ang blood sugar. Pero yung patatas,
04:50.3
Kaya parang kanin siya.
04:52.3
Lalo na pag ginawa mo
04:54.3
pang french fries.
04:56.3
Corn, mais. Diba? Healthy ang mais.
05:00.3
only sa diabetes. Dito nang kakamali.
05:02.3
Iba patatas, corn.
05:04.3
Corn, parang kanin yan.
05:06.3
Healthy ang corn.
05:08.3
Kapalitan ng kanin.
05:10.3
Huwag na kayo kumain ng kanin.
05:12.3
Ito na lang. Corn na lang or potato.
05:14.3
Pareho yung dami.
05:18.3
Mahilig sa green peas.
05:20.3
High carbohydrate din yan.
05:24.3
Pwede po kainin ito pero control lang natin.
05:26.3
Fried and buttered
05:28.3
vegetables. Diba?
05:30.3
Sa restaurant. May mga gulay
05:32.3
binibigay pero ang dami namang
05:34.3
butter. Prito naman.
05:36.3
Hindi na rin healthy.
05:38.3
Nalagyan mo ng saturated fat.
05:42.3
pag may diabetes.
05:44.3
Ano yung mga pampababa ng
05:46.3
blood sugar? Ito, mga pampababa.
05:48.3
Lahat ng gulay pwede.
05:50.3
Broccoli, cauliflower,
05:52.3
pepino, green leafy
05:54.3
vegetables. Ipapakita natin
05:56.3
mamaya yung mga magaganda.
05:58.3
Nakalista po. Okay?
06:02.3
mas magaganda for diabetes.
06:06.3
Itong mga gulay. Ito yung
06:08.3
mga buttered, added sauce.
06:10.3
Kahit lettuce, mga
06:12.3
lalagyan mo. Kahit salad, lalagyan mo ng
06:14.3
thousand island sauce. Lagot na tayo
06:18.3
Pagdating naman sa
06:20.3
prutas, konti lang
06:22.3
ang pwede sa diabetes.
06:24.3
Tulad ng sinabi ko, yung
06:26.3
glycemic index. Ito yung glycemic index.
06:30.3
lampas 50, lampas
06:32.3
56 pataas, mabilis
06:34.3
magpataas ng blood sugar.
06:36.3
Pag less than 50, 55
06:38.3
and below, pwede-pwede na.
06:40.3
Mas mababa sa 50, mas maganda.
06:42.3
Tingnan natin yung
06:44.3
paborito nyong prutas. Ito yung mga
06:46.3
to avoid. Halos lahat
06:48.3
to avoid pagdating sa prutas.
06:50.3
Tingnan natin. Pakwan.
06:52.3
My favorite, pakwan.
06:54.3
72 glycemic index.
06:56.3
Hanggang isang slice
06:58.3
ka lang nito. Pina
07:00.3
ang taas ng glycemic index.
07:06.3
Watermelon, melon
07:12.3
Manga, mga ganyan din.
07:16.3
So, pwede naman kainin
07:18.3
to pero konti lang.
07:20.3
Tsaka isang problema din
07:22.3
kung gaano kahinog.
07:24.3
Diba mahilig kumain tayo
07:26.3
nung hinog na hinog, matamis
07:28.3
na matamis, overripe.
07:30.3
Mas hinog, mas mataas
07:32.3
ang glycemic index.
07:36.3
Saging dapat, pwede-pwede na eh.
07:38.3
Pero yung saging na overripe
07:40.3
po, yung mga nangingitim-ngitim
07:42.3
na ay mataas ng glycemic index.
07:44.3
So, pag diabetic, huwag pipili.
07:48.3
o pinaka overripe, yung tamang hinog
07:52.3
Nakita nyo na, babawasan,
07:54.3
iingatan, biglang tataas ang blood sugar.
07:56.3
So, ito yung kasalanan.
07:58.3
Kaya tumataas ang blood sugar nyo.
08:02.3
pa rin ang prutas. Kasi pag ginawa
08:06.3
pagpakwan o melon
08:08.3
o pineapple, ginawa mo
08:10.3
ng juice sa lata,
08:14.3
glycemic index. Mas nakakataas
08:16.3
ng blood sugar. Bakit?
08:18.3
Ang maganda naman kasi dito,
08:20.3
may fiber siya eh. Ito, may fiber,
08:22.3
may laman. Diba pineapple?
08:24.3
Ang daming fiber. Pag ginawa mong juice,
08:26.3
wala na. Nainom mo na, papasok
08:28.3
agad yung blood sugar. Kaya nga yung
08:30.3
mga fruit juice, nasa bote,
08:34.3
ingat ang diabetes.
08:38.3
kaysa kumain ka, uminom ka
08:40.3
ng mga juice. Kaya sabi ko, tubig
08:42.3
lang talaga ang pwede sa inyo.
08:44.3
Pwede na rin ito.
08:46.3
Bawasan lang yung slice.
08:48.3
Sa saging, dito lang
08:50.3
tayo kakain. Yung saktong ripe.
08:52.3
Huwag yung over ripe.
08:54.3
Medyo hindi na yung maganda sa diabetes.
08:56.3
Yung malapit na, mabulok.
09:00.3
Ano naman yung mababa?
09:04.3
ang pwede lang, mansanas
09:06.3
39. Yan o, less than 50.
09:08.3
O. Diba ang mansanas
09:10.3
hindi siya ganun katamis. Diba?
09:12.3
Medyo boring kainin.
09:14.3
Kaya nga mababa sa glycemic
09:16.3
index. Pears. Pwede na rin.
09:20.3
Grapefruit. Diba parang suha siya
09:22.3
mababa. O. Diba? Hindi matamis
09:24.3
ang suha. Tsaka ang daming fiber. O.
09:26.3
25. Yan ang mga pwede.
09:30.3
Ano pang mga pwede?
09:36.3
Pwede pwede na. Huwag lang sobrang
09:38.3
tamis. Strawberry.
09:40.3
Pwede na rin. 41. Hindi naman
09:42.3
tamis. Huwag mo nalagyan ng mga patamis.
09:48.3
Mataas na siya. Depende sa grapes.
09:50.3
So, grapes. Lampas 50
09:52.3
na. Medyo mataas na yan.
09:54.3
So, konti lang kakainin nyo.
09:58.3
Pakita mo, Dok Liza.
10:00.3
Ito yung mga low glycemic
10:02.3
index na pwede. Apple.
10:06.3
Pears. Strawberries.
10:08.3
Ito yung very high.
10:10.3
Very ripe na saging.
10:14.3
Piña. Ito medium.
10:16.3
Pero mataas-taas na rin yan.
10:20.3
Orange. 40. Depende.
10:24.3
Okay. So, ingat-ingat.
10:28.3
Ano yung mga pagkain?
10:30.3
Actually, ang gusto ko talaga okra
10:34.3
Diba? May pag-aaral. Tuturo din natin
10:36.3
efektibo ba yung okra
10:38.3
at ampalaya. Pampapalaya.
10:40.3
Mababa ng blood sugar. Tingnan natin.
10:42.3
Matatanggal ba ang gamot
10:44.3
natin? Pagkakain tayo ng maraming
10:46.3
ampalaya. Tingnan natin.
10:48.3
So, ito yung mga magagandang foods.
10:50.3
Baka sabihin mo, wala na ka naman tinuturo, Dok,
10:52.3
na pwede kainin. Puro bawal.
10:54.3
So, lahat ng green leafy vegetables.
10:58.3
Kangkong. Lahat ng mga talbos.
11:02.3
Bell pepper. Napakaganda.
11:06.3
Blood sugar control. Kasi high fiber.
11:08.3
Bababa na kolesterol mo.
11:10.3
Maganda pa sa puso.
11:12.3
Gaganda pa blood sugar mo.
11:14.3
Okra. May konting
11:16.3
pag-aaral. Ang okra
11:18.3
kasi high fiber. Diba?
11:20.3
Ang dami niyang fiber.
11:22.3
Meron pa siyang potassium,
11:24.3
vitamin B, vitamin C,
11:26.3
folic acid. Dahil sa high fiber,
11:28.3
mas bumaba ba yung blood sugar natin.
11:32.3
hindi na-absorb sa intestine.
11:34.3
Diba? Gaganda pa yung pagdumi
11:38.3
nababasa natin na yung okra
11:40.3
binababad sa tubig, iniinom.
11:42.3
Wala po ako nakitang pag-aaral doon.
11:44.3
Siguro hindi naman masama. Pero
11:46.3
kainin nyo nalang yung okra.
11:50.3
Mabilis pang tanim ng okra.
11:52.3
Huwag lang yung masyadong malaki.
11:56.3
4 inches na siya, ay
11:58.3
hindi na makain. Masyado na
12:00.3
matigas. Ampalaya
12:02.3
may pag-aaral. Ok?
12:04.3
Ang ampalaya, charantin yan eh.
12:06.3
Meron siyang component na
12:08.3
parang insulin nagpapababa
12:10.3
ng blood sugar. So, yung
12:12.3
blood sugar sa dugo, nililipat
12:14.3
niya sa liver, sa muscles, sa
12:16.3
cellular, nakakababa siya.
12:18.3
Actually, may isang pag-aaral nga na
12:20.3
pag kumain ka ng maraming ampalaya,
12:22.3
para ka nang uminom ng isang
12:24.3
tableta ng anti-diabetes
12:28.3
So, pwede ba siyang pamalit sa
12:30.3
gamot? Depende sa blood
12:32.3
sugar. Tulad na sinabi ko,
12:34.3
kung blood sugar nyo, 126
12:36.3
lang, mababa lang, o baka
12:38.3
130. Kain ka ng maraming
12:44.3
Check mo yung blood sugar mo. Baka matanggal
12:46.3
mo yung gamot mo. Kung mababa lang maintenance
12:50.3
para sa diabetes.
12:52.3
Pero kung napakataas ang blood
12:54.3
sugar mo, naka-insulin ka,
12:56.3
300, 400 blood sugar,
12:58.3
okay pa rin mang kumain nito eh.
13:00.3
At least, mapapababa mo yung
13:02.3
dose ng gamot mo. Diba?
13:04.3
Baka mabawasan yung dose ng insulin.
13:06.3
Pag pumayat, malay mo
13:08.3
bumaba pa. Kasi, malaking
13:10.3
bagay rin talaga yung diet, pati
13:16.3
yung malaking pag-aaral,
13:18.3
wala po pong malaking pag-aaral.
13:20.3
Pero, sa small studies,
13:22.3
maganda resulta lagi ng
13:26.3
Mga pwede kainin, wheat bread,
13:28.3
brown rice, kasi nga high fiber
13:30.3
siya. Lean protein,
13:32.3
okay, yung karne mismo.
13:36.3
healthy naman ang nuts, wag lang
13:38.3
masyado maalat. Okay, tsaka
13:40.3
konti lang. High calories siya eh.
13:42.3
Maliit na dakot lang.
13:44.3
Strawberry, tulad na sinabi ko,
13:46.3
41 yung glycemic index,
13:48.3
wag nalagyan ng maraming
13:54.3
Tubig pa rin, pinakamaganda.
13:56.3
Green tea is okay, chamomile tea
13:58.3
is okay, wala namang calories yan eh.
14:00.3
Wag mo nalagyan ng maraming honey
14:06.3
Iwas soft drinks, iwas iced tea,
14:08.3
yun talaga. Kaya maraming nagtatanong sa akin,
14:10.3
ba't daw sila tumataba
14:12.3
eh kung ano-anong
14:14.3
naiinom na juice eh.
14:16.3
Suka, apple cider vinegar,
14:18.3
may konting pag-aaral.
14:20.3
Sukang puti, okay na yan.
14:22.3
Dalawang kutsaritang
14:24.3
suka, may pag-aaral
14:26.3
yun. Dalawang kutsaritang suka
14:28.3
sa tanghali, sa gabi,
14:30.3
sali sa ulam, lagay sa
14:32.3
salad, nakakababa
14:34.3
konti ng blood sugar.
14:38.3
So pag kailangan nyo ng sausawan,
14:40.3
diabetic kayo, suka na lang.
14:42.3
Kung gusto nyo kalamansi,
14:44.3
pwede rin. So ang iniiwasan
14:46.3
natin yung mga kung ano-anong
14:48.3
sauce, kahit sabihin mo pa,
14:54.3
o yung mga sauce na mga
14:58.3
yun talaga pampataas. Tubig,
15:00.3
mas maraming tubig, mas maganda.
15:02.3
Okay? Makakatulong din
15:06.3
Kamatis, pwede po.
15:10.3
lahat ng green leafy vegetables.
15:12.3
Dito, green na green.
15:14.3
High iron, high vitamin C,
15:16.3
high antioxidant. Okra, tulad na
15:18.3
sinabi ko, maganda po yan.
15:20.3
Kahit yung malagkit sa loob,
15:26.3
pagdumi. Makita mo
15:28.3
pag kumain ka ng maraming okra,
15:30.3
pagdumi mo, parang medyo
15:34.3
yung slimy na parang
15:38.3
pampadulas ng pagdumi mo.
15:40.3
Para sa may almoranas,
15:42.3
maganda yan. Ito yung mga
15:44.3
glycemic index eh, pinakita ko.
15:46.3
Ano yung mga high and low.
15:48.3
Pakita mo lang Dok Liza.
15:50.3
Focus mo lang sandali ah. Para
15:52.3
sinabi ko sa inyo, lampas
15:54.3
50, delikado. Tignan mo yung
15:56.3
white bread do, 100 ang
15:58.3
glycemic index. Grabe,
16:00.3
yung mga kanin natin ang
16:02.3
taas-taas. Tignan mo yung
16:04.3
gulay o, 15 lang ang glycemic
16:06.3
index niya. Ang baba o.
16:08.3
Lettuce, pepper, spinach,
16:10.3
tomato, ito carrots,
16:12.3
medyo mataas na pala eh. 39 eh.
16:14.3
Pero ito, mababa lahat to.
16:18.3
Sa prutas o, tignan nyo yung mga
16:22.3
So, tignan natin yung mataas
16:24.3
at mababa. Doon lang tayo sa mabababang
16:26.3
glycemic index. Ang baba,
16:30.3
Cauliflower, broccoli,
16:32.3
anti-cancer properties. Napakamahal
16:34.3
lang masyado ng broccoli, kaya nga
16:36.3
maganda eh. Carrots,
16:40.3
carotene, vitamin A, vitamin K,
16:42.3
apple, tulad na sinabi ko.
16:44.3
Kumain kayo ng maraming apple,
16:46.3
hugasan maigi, kasama yung
16:48.3
balat, napakaganda ng apple.
16:50.3
Orange, huwag lang masyado
16:54.3
Suha, pomelo, pwede po
16:56.3
yan. Ok? Huwag isang
16:58.3
buo ah. Siguro mga tatlong peraso
17:00.3
pwede na yan. Strawberries,
17:04.3
Isda, syempre pwede mataas
17:06.3
ang, kung pwede hindi
17:08.3
paprito eh. Kung paks yun, mas maganda.
17:10.3
Taba ng isda, pwede.
17:12.3
Diba? Omega 3 fatty acids.
17:14.3
Chicken breast, pwede. Oatmeal,
17:16.3
pagpababa ng kolesterol.
17:18.3
And lastly, pag-usapan natin
17:20.3
ito, ewan ko kung nagpanood nyo yung ginawa ko.
17:26.3
bagong luto, diba? Ang sarap. Ang init.
17:28.3
Kaya lang, mabilis
17:30.3
magpataas ng blood sugar yun.
17:32.3
So, konti lang talaga yung
17:34.3
hot rice na white rice
17:38.3
yung kanin, pag ginawa mo ng
17:40.3
bahaw, diba? Pag naging
17:42.3
bahaw na yan, tumigas na yan, nagdikit-dikit
17:44.3
na yan eh. So, pag naging
17:48.3
tapos ininit mo yung bahaw,
17:50.3
mas hindi tataas ang blood
17:54.3
Mas hindi pala tataas yung blood sugar mo
17:56.3
pag pinalamig mo itong
17:58.3
pag pinalamig mo itong
18:00.3
kanin. So, hindi ko
18:02.3
naman sinabi kumain kayo lagi ng kanin
18:04.3
lamig. Pero kasi, pag nagdikit-dikit
18:06.3
na yung glucose nya,
18:08.3
mas mabagal na yung absorption.
18:12.3
gusto nyong white rice na mainit,
18:14.3
konti lang kakainin natin.
18:16.3
Kasi nga, mabilis din magpataas
18:18.3
ng blood sugar. Sana po nakatulong
18:20.3
itong video para alam natin
18:22.3
anong kakainin, anong babawasan
18:24.3
para makontrol ang ating
