10 Pagkaing Nakakasira ng Kidneys. - By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:46.4
Too much beef and pork, too much protein, nakakapagod sa kidneys.
00:52.1
Sabi nga ni Dr. Montemayor, pag marami kang protein kinain,
00:56.5
yung kidneys mo, imbis na naglalakas,
00:58.2
lalakad lang yung function, parang tumatakbo siya.
01:01.2
Napapagod yung kidneys mo sa daming ng protein.
01:04.6
Kaya ingat po tayo.
01:07.3
Pwede naman kumain ng protein pero tamang dami lang.
01:10.7
Ang tamang dami is ganito lang.
01:12.8
Itong palad lang, hindi kasama itong daliri.
01:15.4
Ganyan lang kalaki.
01:16.5
Kung pork chop, isang pork chop lang.
01:19.2
Mas maganda, piliin nyo na lang mga fresh fish.
01:23.6
O isda na lang o chicken breast.
01:28.2
Sobrang daming soft drinks sa kidneys.
01:30.9
Number two na pagkain na pwede makasira sa kidneys,
01:35.3
sobra daming soft drinks.
01:37.6
Lalo na yung mga maitim, yung dark colored soft drinks.
01:41.6
Hindi pong maganda sa kidneys.
01:43.5
Mas maganda, tubig na lang.
01:46.3
Lemon water, calamansi, tsaa, black coffee.
01:51.7
Pero ang soft drinks, matamis na tapos may mga phosphorus pa.
01:57.1
Naayaw ng kidneys natin.
01:58.2
pinag-usapan lang ito sa Senate nung isang araw,
02:03.5
Yung mga maalat tulad ng instant noodles na sobrang alat.
02:07.8
So actually ako, kumakain din ako ng instant noodles.
02:11.6
Kasi minsan sa merienda, lalo na sa probinsya, wala kang choice.
02:15.0
At least medyo sure ka, hindi ka magtatay.
02:18.1
Ang ginagawa ko sa instant noodles,
02:19.5
sa may instant noodles tayo,
02:21.3
nilalagay natin ng mainit na tubig,
02:24.0
tapos yung seasoning niya, yung powder,
02:26.3
nilalagay ko mga kalahati lang.
02:28.7
Kalahati o lampas kalahati lang ng powder.
02:32.1
Sabi mo, Dok, di walang lasa.
02:34.3
Ay tiyaga tayo sa medyo matabang.
02:36.1
Tapos pag naluto na yung noodles,
02:39.3
ang ginagawa ko, hindi naluto na, may lasa na yung noodles,
02:42.5
tinatapon ko yung sabaw.
02:44.5
Hindi ko iniinom, tinitira ko lang siguro mga dalawang kutsarang sabaw,
02:49.1
tapos tinatapon ko.
02:50.5
So ang kinakain ko lang yung lutong noodles,
02:52.7
pero yung 1,600 mg
02:58.1
siguro nakain ko baka 200 mg lang doon.
03:02.1
Kasi yung alat ang kalaban natin.
03:04.1
Ang mga Pilipino,
03:06.1
sobra tayo alat kumain.
03:08.1
Ang mga Pilipino, 4 times ang dami ng alat na kinakain
03:12.1
above the recommended sodium intake.
03:15.1
Yan ang problema natin.
03:18.1
kasi nga mahal ng ulam,
03:20.1
puro sobrang alat.
03:21.1
Kaya nasisira ang kidneys.
03:23.1
Kaya ang daming may kidney failure sa atin.
03:25.1
Actually, nagda-dialysis napakarami.
03:27.1
Around 80,000 Pilipinos
03:29.1
nagda-dialysis posibleng sa mga pagkain ito.
03:33.1
Imbis na maalat na noodles,
03:36.1
pwede naman spaghetti,
03:38.1
pwede sotanghon, medyo low-calorie yan.
03:40.1
Pwede naman kanin,
03:44.1
Huwag din naman sobrang daming carbohydrates.
03:46.1
Pero better yan kaysa sa maalat.
03:49.1
Number 4 na babawasan.
03:52.1
Hindi ko naman sinasabi na
03:53.1
huwag nyo na totally kainin.
03:55.1
Kahit ako, kumakain ako nito.
03:58.1
Pero kung may sakit na kayo,
04:00.1
dapat halos iwas na talaga.
04:04.1
Mga processed foods like
04:16.1
Masyado siyang maalat.
04:18.1
Tsaka meron siyang mga nitrites.
04:21.1
Sinabi na po ng World Health Organization,
04:26.1
there's something in them na talagang
04:28.1
nakaka-increase ng cancer risk.
04:31.1
Hindi ko po sinasabi na
04:33.1
pag kumain ka ng hotdog ngayon,
04:34.1
mamatay na in one week.
04:37.1
Pag inaraw-araw mo yan,
04:42.1
mas nagkaka-cancer
04:43.1
yung mahilig sa processed meats.
04:45.1
Kumpara siyempre sa mga
04:56.1
mas mahaba buhay nito.
04:58.1
Kumpara sa puro ganito.
04:59.1
Siyempre, very oily.
05:01.1
Ito ang problema natin.
05:02.1
Tsaka yung preservative,
05:04.1
ito ang kalaban natin.
05:08.1
kasira ng kidneys,
05:15.1
maraming vetchin,
05:17.1
kaya nakaka-addict.
05:20.1
meron ng mga healthy chips,
05:22.1
may mga vegetable chips,
05:26.1
malat-alat pa rin siya.
05:28.1
Popcorn actually is okay.
05:30.1
Pwede ang popcorn,
05:31.1
huwag lang lagyan ng maraming butter
05:38.1
Kung gusto nyo na junk food,
05:39.1
konti-konti lang.
05:40.1
Kung gusto nyo po ng mani,
05:42.1
healthy ang mani,
05:44.1
pero nilagang mani lang.
05:46.1
O yung walang salt na kasoy.
05:48.1
Pero kung yung bibili nyong mani,
05:54.1
hindi na po healthy yun.
05:55.1
Kasi ayaw nga natin yung salt.
05:58.1
mas naka-high blood,
06:01.1
mas nahihirapan ng puso,
06:02.1
at nahihirapan ng kidneys.
06:14.1
Anong gagawin natin?
06:16.1
May mga tuyo na hindi gano'ng kaalat.
06:18.1
May mga daing na hindi gano'ng kaalat.
06:20.1
Payo nga ni Doc Lisa.
06:22.1
Pwede naman ibabad sa tubig.
06:24.1
So pag binabad mo yung salty fish,
06:27.1
mababawasan yung salt.
06:29.1
Pero kakainin mo pa rin naman yung isda.
06:31.1
Na doon pa rin naman yung protein.
06:33.1
Ayaw mo lang yung salt.
06:35.1
Kasi ginagawa natin yung preservative yung salt.
06:37.1
Tapos lagyan mo na lang na suka.
06:43.1
Fresh fish kung kaya.
06:46.1
imbis na salted egg.
06:48.1
Pagdating sa itlog,
06:49.1
mabalti yung egg white
06:51.1
kumpara sa egg yolk.
06:53.1
Pero kung bata ka pa naman,
06:55.1
pwede ka naman mag-egg yolk.
06:57.1
Pero pag tumatanda,
06:58.1
medyo iwas-iwas ako sa pula ng itlog.
07:01.1
Number seven, canned goods.
07:03.1
Maraming canned goods na high salt.
07:06.1
Yung mga canned meat natin,
07:09.1
So anong gagawin natin?
07:11.1
Let's say tuna na maaalat
07:13.1
o luncheon meat na maaalat.
07:15.1
Pwede rin gawin ay hinuhugasan din yung luncheon meat.
07:17.1
Pwede rin gawin ay hinuhugasan din yung luncheon meat.
07:19.1
O hinuhugasan din yung tuna.
07:21.1
Medyo pinapadaan sa tubig.
07:24.1
Oo nga, mababawasan yung lasa.
07:28.1
Pero at least mas healthy naman.
07:30.1
Kasi sobra talaga sa salt.
07:32.1
Pwede pa rin namang kainin.
07:34.1
At marami na ngayong canned goods.
07:36.1
Alam nyo sa buong mundo,
07:38.1
alam na nila ang tao gusto na maging healthy.
07:41.1
Meron ng mga delata nakasulat low salt variety.
07:48.1
salty condiments.
07:55.1
Papalitan natin yan.
07:57.1
Sa usawan ko, suka.
08:01.1
O pag nagluluto, herbs na lang.
08:07.1
Pwede siya ipalit.
08:09.1
Sa soy sauce, may nabibili ng low salt na soy sauce.
08:13.1
Sa bagoong, may nakita na akong vegetable bagoong.
08:16.1
May nakita na akong vegetable bagoong.
08:17.1
Meron na po mga alternatives.
08:20.1
Palagyan natin kung makakain kayo ng adobo o beefsteak.
08:23.1
Ang daming sarsa.
08:24.1
Gusto nyo natin ilagay.
08:25.1
Pero siguro, konting bawas na lang ang paggamit.
08:29.1
Especially sa restaurant.
08:31.1
Ang restaurant talagang alat magluto.
08:34.1
Pang two rice talaga.
08:36.1
Kain sa restaurant, siguro ingat tayo.
08:39.1
Mas madalas na lang sa bahay kumain.
08:41.1
Para hindi ganun kaalat na nakakain natin.
08:44.1
Kasi takot tayo sa mga sakit.
08:46.1
Cancer, liver cancer, colon cancer.
08:49.1
Napapansin talaga sa pag-aaral.
08:51.1
Yung mga mahilig kumain sa labas.
08:53.1
Yung mahilig kumain ng puro karne.
08:56.1
Mas tinatamaan ng mga sakit.
08:59.1
Alcoholic drinks.
09:01.1
Alak, pati sigarilyo.
09:03.1
Illegal na droga.
09:05.1
Hindi po maganda yan sa kidneys natin.
09:08.1
Meron yung biglang naglalasing.
09:11.1
Binge drinking na dehydrate ng kidney failure.
09:16.1
Bukod sa alak na masama sa atay.
09:20.1
Masama din sa tiyan.
09:22.1
Masama din sa kidneys.
09:24.1
Number ten. Hindi siya pagkain pero gamot.
09:26.1
Painkiller medicines.
09:29.1
Ibuprofen, mefenamic acid.
09:31.1
Lagi ko sinasabi sa inyo.
09:33.1
Pag nireseta lang ng doktor.
09:35.1
At most three days.
09:37.1
O pinakamatagal seven days.
09:39.1
Pero kung hindi kailangan.
09:41.1
Kung matitiis nyo naman yung kirot.
09:43.1
Iba na lang gawin natin.
09:45.1
Paracetamol pwede.
09:49.1
I-hot pack nyo na lang.
09:50.1
Kasi yung painkiller.
09:52.1
Isang possible side effect.
09:54.1
Hindi naman madala.
09:55.1
Siguro two to three percent.
09:56.1
Pwede ma-kidney damage.
09:58.1
Ma-kidney failure.
10:01.1
Yan po ang sampung iingatan nating pagkain.
10:05.1
Bigyan ko na rin kayo ng mga tips para sa kidneys natin.
10:11.1
Huwag rin pipigilin yung ihi.
10:13.1
Uminom ng maraming tubig.
10:14.1
Ayaw mo ma-dehydrate ang kidneys.
10:20.1
Too much protein.
10:23.1
Diba minsan meron sa hazing.
10:25.1
Pinapalo, hini-hazing.
10:27.1
Pag na-hazing ang isang tao.
10:30.1
Nasisira yung muscle.
10:32.1
Pagsira ng mga protein.
10:34.1
Lalabas sa kidneys.
10:36.1
Nababarahan ang kidneys.
10:38.1
Kaya yung nag-hazing.
10:43.1
Nagki-kidney failure.
10:45.1
Nakakwento yan dati ni Manny Pacquiao eh.
10:49.1
Pag nabugbog siya ng kalaban.
10:52.1
Itim ang ihi niya.
10:53.1
So dangerous for the kidneys.
10:55.1
Yung sobrang daming protein.
10:57.1
Nahihirapan siya.
10:58.1
Kung nasa hazing man.
11:00.1
O sa daming ng karne na kinakain.
11:04.1
Bawal sa kidneys.
11:06.1
Too much alcohol.
11:08.1
At kulang sa pahinga.
11:11.1
Pag may kidney failure na.
11:12.1
O may sakit sa kidney.
11:14.1
Marami ng pantal-pantal.
11:16.1
Nag-iba ang kulay.
11:17.1
Nangingitim-ngitim.
11:20.1
Actually may konting amoy.
11:22.1
Nagsusugat-sugat.
11:23.1
Marami ng dry skin.
11:26.1
Ano sintomas ng kidney failure?
11:30.1
Namamaga yung muka.
11:37.1
Hindi nawawala yung bula.
11:38.1
Dahil may protina.
11:39.1
May tubig sa baga.
11:41.1
Mahirapan huminga.
11:45.1
Pag nasusu ka, mataas ng creatinine nun.
11:48.1
May mga stage ng kidney disease.
11:50.1
Yung mga pinag-iingatan ko sa inyo.
11:53.1
Na pinababawasan ko sa inyo kainin.
11:55.1
Kahit wala kang kidney disease.
11:58.1
Pero kung meron ka ng kidney disease.
12:04.1
E lalong mas bawal na ito.
12:05.1
Meron kami ibang video dyan.
12:08.1
Pag nagda-dialysis na kasi.
12:10.1
Hindi lang alat ang pinagbabawal.
12:13.1
Pati yung potassium.
12:16.1
Pinapabawasan na rin.
12:18.1
Kasi nga hindi na nalalabas yung potassium at yung mga phosphorus.
12:22.1
Pero kung wala pa tayong kidney problem.
12:26.1
Hindi pa naman mataas ng creatinine.
12:28.1
Ito pa lang ang mga pinag-iingatan natin.
12:33.1
To protect your kidneys.
12:34.1
Kailangang controlled ang diabetes.
12:41.1
Over the counter.
12:43.1
Lagi pa ulit-ulit.
12:45.1
Ito kasi talaga nagiging deadly.
12:47.1
Kaya ako hindi ako umiinom.
12:49.1
Ng mga pain relievers.
12:53.1
Pag may kidney problem na.
12:56.1
Mga chicken, fish, fruits, vegetables, and beans.
13:00.1
Check yung nutritional label.
13:02.1
Marami na pong healthy alternatives sa ngayon.
13:05.1
Tingnan nyo bakit pinagbabawal
13:07.1
o pinababawasan ng processed foods.
13:10.1
Sinabi ko sa inyo.
13:13.1
Pag kumain kayo ng karne.
13:19.1
59 milligrams of salt only.
13:23.1
Kunti lang yung asin niya.
13:25.1
Pag ginawa mo na siyang bacon.
13:31.1
Ito 500 na ang salt niya.
13:33.1
Pag ginawa nyo pang hamon.
13:36.1
1,100 milligrams of salt na.
13:39.1
Paalat ng paalat.
13:41.1
Pag lemon lang ang sarsa nyo sa pagkain nyo.
13:45.1
1 milligram of salt.
13:46.1
Pag ginawa mo ng toyo.
14:00.1
69 milligrams of salt lang.
14:03.1
Pag ginawa mo ng fried chicken.
14:05.1
Fast food chicken.
14:07.1
2,000 milligrams.
14:08.1
Kaya nga malasa eh.
14:09.1
Diba? Yung alat eh.
14:12.1
2 milligrams of salt.
14:14.1
Pag ginawa mo ng pickles.
14:21.1
Kaya paalat ng paalat.
14:23.1
Kaya mas less processed.
14:26.1
Check ang diabetes.
14:28.1
Check ang blood pressure.
14:30.1
Yan ang pinakamahalaga.
14:31.1
Pati cholesterol.
14:32.1
BP nyo dapat controlled.
14:34.1
Dalawang bagay ang nakakasira sa kidneys natin bukod sa bagayin.
14:38.1
High blood na matagal.
14:41.1
Magkukulang ng blood supply sa kidneys.
14:44.1
Tapos diabetes na matagal.
14:46.1
Nasisira ang kidneys.
14:48.1
Ano ang tips ng kidney failure na dadali na sa emergency room?
14:54.1
Yan ang nakakatakot.
14:58.1
Pag konti na lang ihi, nasusuka na.
15:01.1
6 hours, 8 hours walang ihi.
15:03.1
Nadali na agad sa emergency room.
15:06.1
Baka nag-kidney failure.
15:08.1
Pag acute kidney failure, nasisave pa yung pasyente.
15:13.1
Para malaman kung healthy ang kidneys.
15:17.1
Check kung may infection.
15:18.1
Check kung may protina.
15:19.1
Magpa-blood test.
15:22.1
Kung tumataas, potassium.
15:28.1
Tingnan yung kidneys.
15:30.1
Pati sa kidney stones.
15:32.1
Marami sa atin may kidney stones.
15:33.1
Ito rin ang pinagbabawal.
15:35.1
At kung meron na kayong kidney problem,
15:39.1
Pumunta sa nephrologist every 3 months.
15:41.1
Magingat din sa mga supplement na hindi naman nire-reseta ng doktor.
15:46.1
Dapat sila lang magbibigay ng mga gamot.
15:49.1
Pero yung mga maintenance na gamot nyo sa high blood at diabetes, safe po yun.
15:54.1
Kaya nga sinasabi nga, gamotin ang diabetes.
15:57.1
Gamotin ang high blood para makontrol.
16:00.1
Yung mga gamot po sa high blood at diabetes, sila nga mas nakakatulong sa kidneys.
16:05.1
Meron nga mga ACE inhibitors.
16:08.1
Yung mga enalapril.
16:10.1
Yung mga losartan.
16:11.1
Nakakatulong pa nga yun sa early stage ng kidney disease.
16:16.1
Sila nga nakaka-prevent ng kidney disease itong mga ACE inhibitors.
16:22.1
Pacheck tayo sa nephrologist.
16:24.1
Pero itong mga pagkain, maganda limitahan.
16:27.1
Kung tumatanda na, try na lang natin.
16:30.1
Maraming salamat po.
