Sa Kidney Disease: Paano Pababain ang Creatinine Level Para Iwas Dialysis - by Doc Willie Ong
00:29.3
sa Pilipinas, ang dami
00:31.8
nagda-dialysis, I think
00:33.4
almost 100,000, napaka mahal
00:37.7
bakit tumataas ang creatinine
00:39.7
pag tumataas ang creatinine
00:41.7
possible may kidney disease
00:43.9
ka na, pwedeng may
00:45.7
bara lang sa kidneys
00:46.9
o baka dehydrated lang
00:49.3
baka malakas kain mo ng
00:51.6
protina, nakakataas din ang creatinine
00:55.8
at may mga pain relievers
00:57.9
nakakasira sa kidneys
00:59.1
i-explain ko mamaya yan
01:01.8
ang trabaho ng kidneys
01:05.8
ang galing-galing ng kidneys
01:07.9
siya tagalabas ng dumi sa katawan
01:13.3
nilalabas siya yung mga dumi
01:15.3
over a million nephrons
01:18.1
maliliit na filter
01:20.9
pag nagka-kidney disease
01:23.0
nasisira na yung filter
01:24.4
o, tapos hindi na umiihit
01:27.4
kaya nga hindi pwede
01:29.7
dapat malinis yung
01:32.0
ano muna sintomas
01:34.0
ng kidney disease
01:35.0
ito, medyo malala na ito
01:41.7
minsan pati yung balat
01:44.3
so, pag acute kidney failure
01:47.3
yung biglang nasira yung kidneys
01:49.6
bagsak ang urine output
01:53.4
yan ang nakakatakot
01:54.6
isang araw hindi na umiihit
01:56.5
ibig sabihin, nasira na
01:58.2
ang kidney disease
01:58.7
so, tataas na ang creatinine mo
02:01.2
yung iba, nagmamanas
02:04.9
pag kidney failure na
02:07.2
yung dumi ng katawan
02:09.0
hindi na nalalabas
02:10.4
parang nalalaso na yung utak
02:12.7
parang nalalasing nalalaso yung utak
02:15.5
pag chronic kidney disease
02:18.5
tumataas ang creatinine
02:20.1
tapos yung urinalysis
02:22.4
may protina, unti-unti dumadami
02:24.6
nagmamanas din sila
02:26.4
sa muka, sa kamay
02:29.8
headache, tsaka high blood
02:32.1
ano ba ang creatinine?
02:34.2
creatinine kasi isang waste product
02:36.1
na ginagawa ng katawan
02:38.2
dapat na ilalabas yan
02:39.8
mula sa creatinine
02:42.7
nagiging creatinine
02:45.8
ang taga-filter para malabas yan
02:48.3
so, pag nasisira ang kidneys mo
02:50.8
tumataas yung mga
02:53.9
kasama ang creatinine
02:55.2
ito yung normal creatinine level
02:58.0
depende sa laki ng katawan
02:59.8
at laki ng muscle
03:02.5
mas malaki ng lalaki
03:04.2
hanggang 0.6 up to 1.2 mg per DL
03:08.0
normal na creatinine
03:09.4
pag babae, mas payat
03:13.0
pag mga malalaki katawan
03:15.5
pwede pa mas mataas konti
03:17.1
teenager, mas mababa
03:19.0
1.0 lang ang maximum
03:20.8
pag bata, maliit siya
03:23.8
so, depende pa rin sa size ng tao
03:28.0
dahilan bakit tumataas ang creatinine
03:30.5
maraming ibang cause
03:32.7
number 1 is kidney failure
03:36.3
pagsira na yung kidney
03:42.1
dahil sa number 1 cause
03:51.2
mga glomerulonephritis
03:56.6
tapos yung pain relief
03:59.0
nakakasira din ang kidneys
04:01.0
so, kidney failure
04:02.0
tataas creatinine
04:03.0
isa pa nang papataas ang creatinine
04:05.0
ito, muscle destruction
04:16.0
nasisira yung muscles
04:18.0
nakakataas ng creatinine
04:21.0
pwede rin mahirapan ng kidneys
04:26.0
tumataas din ang creatinine
04:29.5
mamaya explain ko ah
04:31.5
ang kidney disease kasi may stage 1 to stage 5
04:34.5
stage 5 yung pang dialysis
04:36.5
stage 1 yung early pa lang
04:38.5
kung stage 1, stage 2 ka na
04:41.5
may tendency ka na masira ang kidneys mo
04:44.5
may konting tama na
04:46.5
hindi na pwede maraming protina
04:48.5
maraming protina, karne, high protein
04:51.5
hindi na pupupwede kasi
04:53.5
tataas lalo yung creatinine
04:55.5
lalong mahihirapan ang kidneys mo
04:57.5
tinatanong ko yan kay Doktora Montemayor
05:00.5
kaibigan naming nephrologist
05:01.5
sabi ko Doktora bakit bawal kumain ng maraming karne?
05:06.5
ang pagka explain ni Doktora Montemayor
05:08.5
isang napakagaling na nephrologist
05:10.5
pag normal lang ang protein na kinakain mo
05:13.5
yung galaw ng kidneys mo relax
05:16.5
kung marami kang steak at karne na kinakain
05:20.5
yung kidneys mo parang tumatakbo
05:24.5
napapagod siya mag process
05:28.5
kung kayo ay bata pa
05:30.5
walang kidney problem
05:31.5
pwede kayo kumain nito
05:33.5
nang marami wala namang problema
05:35.5
pero kung meron na kayong kidney problem
05:37.5
alam yan ng mga may kidney disease
05:39.5
talaga yung karne nila
05:40.5
konting-konting na
05:42.5
lalo na pag stage 3, stage 4 na
05:44.5
sabi nga eh parang giniling na lang eh
05:47.5
isang maliit na karne
05:48.5
hahatiin mo na lang napakarami
05:50.5
anong protein nila?
05:52.5
vegetable protein ang kapalit
05:56.5
protein sa karne at animals
05:59.5
sa plants na tayo
06:00.5
paano ibababa ang creatinine level?
06:03.5
tulad na sinabi ko ah
06:05.5
pang stage 1, pang stage 2 at pang walang sakit
06:09.5
kung kayo ay stage 3, 4, 5
06:12.5
na moderate to severe kidney damage na
06:15.5
kailangan magpatingin sa nephrologist
06:18.5
mas tama na ang payo at gamot ng nephrologist
06:21.5
huwag na kay Doc Willie
06:24.5
overview lang ito sa early stage
06:25.5
syempre yung nephrologist nyo
06:28.5
specific para sa inyo
06:30.5
mas ibabagay niya
06:31.5
ito pang general tips ko lang
06:35.5
at wala pang sakit
06:37.5
bawal ang sobrang exercise
06:39.5
yan diba tulad na sinabi ko
06:47.5
maganda yan sa early stage
06:49.5
pero pag late stage na
06:52.5
nagda-dialysis na
06:53.5
binabawasan na yung
06:55.5
at tamang tulog na pakalaga
06:59.5
ito yung 5 stages ng kidney disease
07:03.5
stage 1 may konting tama
07:06.5
90% na lang yung power ng kidneys
07:09.5
stage 2 60% na lang
07:13.5
ang function ng kidneys
07:15.5
dito may protina na sa ihi
07:18.5
kaya sa urinalysis maganda walang protein
07:21.5
pero ito maagapang pa yan
07:23.5
unti-unti kasi ito
07:25.5
every few years tumataas ito
07:28.5
mabilis tumaas at lumala
07:35.5
mabilis masira mahirap ibalik
07:38.5
dapat masipag na masipag tayo
07:40.5
kung mapipigilan lang natin ng mga stage 2
07:43.5
habang nabubuhay tayo
07:45.5
hanggang umabot na 80-90 years old
07:49.5
huwag tayo mag-iisip ng magic na biglang bababa
07:56.5
stage 4 15% na lang ang lakas
08:01.5
lumiliit na kumukulubot na yung kidneys
08:04.5
at pag nag-shrink na lumiliit ng kidneys
08:07.5
ito dialysis na ito
08:10.5
stage 1 to stage 5
08:14.5
mild, moderate, severe at ito
08:18.5
so pakita natin Dok Liza
08:20.5
itong mga payo ito pang
08:29.5
bawas sa junk food
08:31.5
bawas sa sigarilyo
08:33.5
sa tigil sigarilyo
08:37.5
uminom na maraming tubig
08:42.5
kung nandito na tayo sa mga gitnang stage
08:45.5
syempre kailangan magpapacheck na
08:49.5
gamot sa diabetes
08:50.5
gamot sa high blood
08:51.5
tulong yan para hindi lumala
08:53.5
at pag nasa dulo na
08:58.5
dito hindi lang dialysis
09:00.5
kailangan nyo ng kidney transplant
09:03.5
yun talaga ang best option
09:05.5
para humaba ang buhay
09:06.5
yan talaga gusto natin
09:07.5
kasi kung puro dialysis po
09:09.5
mas mahaba buhay ng kidney transplant
09:13.5
dyan dapat nakafocus yung
09:17.5
para gumanda yung
09:18.5
kasi pa na kidney transplant
09:21.5
biglang may kidney na ulit eh
09:23.5
anti rejection na lang ang kalaban natin
09:26.5
anyway tumpaya ko pang stage 1
09:28.5
stage 2 at early stage
09:30.5
water intake napakahalaga
09:32.5
8 to 12 glasses everyday
09:35.5
huwag magpapaka dehydrate
09:38.5
huwag magpapaka dehydrate
09:43.5
kidney failure ang papunta
09:48.5
tsaka pag maraming tubig
09:53.5
lalo na kung mainit
09:54.5
inom na agad sa dalawang basong tubig
09:56.5
pag dumidilaw-dilaw na yung ihi
09:58.5
inuman mo agad ng tubig
10:03.5
mawawala kidney stone
10:05.5
at yung mga dumi sa katawan
10:08.5
kasi kung di ka inom ng tubig
10:09.5
paano lalabas yung creatinine
10:16.5
ang puno na walang tubig
10:23.5
gano karaming tubig maximum
10:25.5
sakin hanggang mga 4 liters lang eh
10:27.5
huwag din lalampas sa 4 liters
10:30.5
which is 16 glasses
10:31.5
sobra daming tubig
10:32.5
baka masyado rin lumabnaw yung dugo
10:37.5
pag meron ng kidney problem
10:41.5
huwag ng strenuous activity
10:43.5
yung talagang jogging, maraton
10:46.5
sira din ng muscle
10:48.5
at dataas din yung creatinine eh
10:51.5
pwede kayo mag exercise
10:53.5
mild to moderate exercise
11:02.5
lalo na pag stage 1 and 2 and 3 na
11:07.5
pero kung healthy pa kayo
11:10.5
pero kahit anong bagay
11:15.5
yung tamang exercise lang
11:17.5
tulog na pakalaga
11:20.5
kahit anong sakit
11:22.5
at least 8 hours of sleep
11:26.5
mas relax yung organs ng katawan
11:29.5
mas mabagal ang metabolism
11:32.5
mas hindi gagawa ng maraming creatinine
11:36.5
creatine to creatinine
11:44.5
walang pan dialysis
11:46.5
laging maraming iniisip
11:50.5
ingat sa pain relievers
11:52.5
ilang beses ko na ito inuulit
11:53.5
tulad na sinasabi ko sa inyo
11:55.5
ang pain relievers
12:07.5
masisira ang kidneys eh
12:09.5
kaya pag meron kayong sakit sa katawan
12:13.5
i-hot pack mo na lang
12:14.5
i-cold pack mo na lang sa ulo
12:16.5
kung may bug-bug dito
12:18.5
huwag gawing M&M chocolate ang pain relievers
12:22.5
madadali kayo nyan
12:24.5
madadialysis tayo nyan
12:28.5
kaya nga sa pain relievers
12:31.5
pag binigay ng doktor
12:36.5
konting-konting lang
12:37.5
dapat sa supervision ng doktor
12:40.5
kasi baka machambahan tayo
12:42.5
na kala natin over the counter
12:45.5
dapat talaga may ano yan eh
12:46.5
may warning talaga yan dapat
12:48.5
huwag sa sobrahan
12:51.5
yung mga nagda-dialysis
12:52.5
sino sa inyo na sobrahan ng pain reliever
12:57.5
wala akong binibenta
12:58.5
wala akong ine-endorse
13:00.5
wala akong connection sa anong drug company
13:02.5
alam naman nila to eh
13:04.5
hindi naman talaga pwede marami
13:06.5
alam naman to ng nephrologist eh
13:08.5
sila dapat nagsasabi sa inyo
13:11.5
huwag kailangan lang
13:13.5
antibiotics pwede yan sa tamang dosis
13:17.5
protein intake tulad ng sinabi ko
13:20.5
stage 1, stage 2 na limita na
13:24.5
anong kakaining protina galing sa plants
13:28.5
ang gulay naman may protein din eh
13:30.5
kung kayo ay nagba-bodybuilding
13:34.5
itong mga protein supplements
13:36.5
lalo na kung meron ka ng kidney problem
13:38.5
eh hindi na rin po pwede
13:40.5
i-option na tayo dito
13:42.5
kasi lalong tataas ang creatinine mo
13:44.5
pero kung healthy kayo
13:49.5
pero oras na may kidney damage na
13:52.5
eh hindi na po pwede yung mga protein na matataas sa protein
13:56.5
bukod sa protina na binabawasan
13:59.5
pag may kidney failure na
14:03.5
ito sa lahat ng tao alat
14:06.5
alat, ketchup, delata
14:09.5
toyo, patis, bagoong
14:15.5
favorite natin kare-kare
14:19.5
yung alat kasi nakataas ng blood pressure
14:22.5
tulad ng sinabi ko
14:24.5
top 3 killer ng kidneys
14:27.5
is diabetes, high blood, and GN
14:30.5
glomerulonephritis
14:32.5
diabetes, high blood
14:33.5
so pag na high blood ka dito
14:35.5
masisira ang kidneys
14:37.5
more vegetarian talaga po
14:39.5
pampababa ng creatinine
14:41.5
huwag tayo mag-expect na biglang bababa
14:43.5
ma-maintain lang siya, okay na
14:45.5
tsaka may panahon, bisang mabababa, bisang tumataas
14:48.5
basta ma-maintain mo lang
14:50.5
kung pwede nga mag-totally vegetarian
14:53.5
mataas sa vitamin C na prutas
14:55.5
strawberry, dito ka na lang mag-focus
14:59.5
broccoli, pwede po
15:07.5
baka may tulong, may konting pagkakataon eh
15:10.5
pag-iinom ka dalawang tasa nito
15:12.5
chamomile tea, green tea
15:15.5
siguro dahil sa fluids
15:18.5
di ba, pwede sa fluids
15:20.5
o pwede mas nakakaihi
15:22.5
mas nakakalabas yung mga creatinine
15:25.5
wala namang masama uminom
15:27.5
kung may tulong or wala
15:29.5
tulad ng sinabi ko
15:31.5
ang diabetes at high blood gagamotin
15:34.5
ang gamot sa diabetes
15:37.5
gamot sa diabetes
15:40.5
gamot sa high blood
15:41.5
may tulong sa kidneys
15:44.5
gamot sa diabetes
15:46.5
kasama metformin at high blood
15:48.5
may tulong sa kidneys
15:50.5
pampahaba ng buhay ng kidneys
15:52.5
pampahaba ng buhay ng tao
15:54.5
kaya nga sa Japan, Amerika
15:56.5
90 years old, 100 years old
15:58.5
libre gamot sa diabetes
16:00.5
libre gamot sa high blood
16:02.5
huwag maniniwala sa sabi-sabi
16:04.5
ah uminom ka ng gamot sa diabetes
16:06.5
high blood makakasira
16:09.5
pero the point is
16:11.5
kung kaya mo i-control diabetes and high blood mo
16:16.5
papapayat ka lang
16:17.5
mabait ka lang sa lifestyle change
16:19.5
okay, huwag kayong uminom
16:20.5
kung mako-control nyo
16:21.5
pero kung talagang mataas yung blood sugar
16:23.5
mataas yung blood pressure
16:26.5
mahilig kong mainin sa labas
16:27.5
hindi na magawa ng paraan
16:29.5
kailangan nyo uminom ng gamot
16:31.5
kasi yung gamot sa diabetes high blood
16:33.5
pag binaba ang blood sugar
16:35.5
binaba ang blood pressure
16:37.5
relax ang kidneys nyo
16:39.5
pag tinigil nyo ang gamot sa diabetes
16:42.5
tinigil nyo metformin
16:44.5
tinigil nyo yung pang high blood ninyo
16:47.5
tumaas ang diabetes and high blood
16:50.5
ito mga gamot na to
16:51.5
pang early stage ng kidney disease ha
16:56.5
pag late stage na
17:01.5
tulad na sinabi ko
17:02.5
nephrologist nyo ang boss
17:04.5
siya magde-decide
17:05.5
ito pang early stage lang
17:08.5
pag late stage minsan
17:09.5
binabago na yung mga gamot
17:11.5
hindi na rin po pwede itong mga pinapayo ko
17:14.5
kasi papunta na yun sa dialysis eh
17:17.5
so lower your blood pressure
17:20.5
pag nababa yung blood pressure sa mga gamot sa
17:24.5
para sa high blood
17:26.5
makakatulong sa kidneys
17:30.5
itong dalawang gamot
17:32.5
ito yung binibigay ng mga nephrologist
17:34.5
para matulungan ang kidneys
17:36.5
at pwede rin pang high blood
17:38.5
itong mga favorite nating gamot
17:40.5
ang angiotensin receptor blockers
17:42.5
itong mga may sartan
17:44.5
losartan, valsartan, telmisartan
17:48.5
mga captopril, enalapril
17:50.5
isa dito ang bibigay sa inyo
17:52.5
kung may high blood at may sira ang kidneys
17:55.5
o minsan kahit di ganun kataas ang blood pressure
17:58.5
kasi itong mga gamot
18:01.5
nababawasan ang proteina sa ihi
18:04.5
napapababa ang creatinine
18:05.5
konti mas marirelax ang kidneys mo
18:09.5
pag early stage pwede ito
18:11.5
pag late stage na ng kidney disease
18:14.5
hindi na rin po pwede
18:15.5
kaya mas maaga mas maganda
18:19.5
hindi ako magre-reseta nito
18:21.5
yung doktor nyo magre-reseta
18:23.5
yung nephrologist po ninyo
18:25.5
at pag late stage na na kidney disease
18:27.5
bumabagsak din ang dugo
18:32.5
ang kidneys kasi natin
18:35.5
gumagawa siya ng hormone na erythropoietin
18:39.5
napampataas ng dugo sa katawan
18:43.5
yung dami ng dugo
18:47.5
eh pag nasira ang kidneys
18:49.5
nawawala itong erythropoietin
18:53.5
kaya anemic yung mga may chronic kidney disease
18:56.5
binibigyan din sila ng injection na erythropoietin
18:59.5
pero bahala na po doktor nyo
19:01.5
ang nephrologist ninyo
19:02.5
consult your nephrologist nyo
19:04.5
minsan magbibigay sila ng ketosteryl
19:08.5
binibigay rin ito
19:10.5
may tulong ito sa kidneys
19:11.5
depende po sa kanya
19:12.5
minsan nakakababa din ang creatinine
19:16.5
itanong nyo po sa doktor nyo
19:18.5
pinapakita ko lang yung mga options
19:21.5
pag medyo stage 4, stage 5
19:23.5
may early dialysis, may dialysis
19:26.5
kasi pag chinect na super taas na yung creatinine
19:29.5
wala nang choice eh
19:31.5
ito na magbababaan ng creatinine
19:34.5
kaya lang pag nababaan niya yung creatinine
19:37.5
3 times a week tayo
19:38.5
or 2 times a week
19:39.5
kasi sira na yung kidneys eh
19:42.5
hindi na umiihi eh
19:43.5
so ito na ang bagong kidney natin
19:47.5
kaya lang hindi naman pwede forever tayo dialysis
19:50.5
kasi nga maraming mga complication possible eh
19:53.5
mas gusto natin mag kidney transplant tayo
19:56.5
para may bagong kidneys
19:58.5
or habang maaga pa
20:00.5
huwag na natin paabutin sa stage 5 eh
20:03.5
stage 1 lang pigilan na
20:05.5
stage 2 or dun tayo sa stage 0
20:08.5
yung mga batang nakikinig na okay pa ang kidneys
20:13.5
may tulong naman massage
20:17.5
pag hard eh nasira yung muscle
20:19.5
tumakas yung kidneys
20:22.5
good for circulation
20:25.5
tulad na sinabi ko
20:27.5
ang gamutan nyo depende sa stage ng kidney
20:31.5
lifestyle change para sa lahat
20:33.5
dialysis kung malala
20:35.5
yung mga gamot na pinapayo ko
20:37.5
kidney transplant
20:41.5
nephrologist po pupuntahan natin ha
20:45.5
para at least maintindihan ninyo
20:47.5
maraming nasasabing doktor sa akin eh
20:51.5
may tulong videos ko daw kasi
20:53.5
yung mga pasyente nila
20:55.5
mas iniinom yung gamot na binibigay nila
20:58.5
so pag binigyan kayo ng
20:59.5
losartan valsartan
21:02.5
kasi narinig na nila yung benefit eh
21:05.5
kung hindi pa sila ganun kakonvince
21:08.5
ito yung mga blood test for chronic kidney disease syempre
21:12.5
paano daw malalaman kung mataas ang creatinine
21:16.5
okay thanks dok lisa
21:18.5
papa check tayo sa dugo
21:24.5
check nyo na lahat
21:30.5
so makikita sa blood test
21:31.5
pero bago tumangas ang creatinine
21:34.5
makikita mo na sa urine
21:35.5
urinalysis may protina
21:37.5
pag may protein mabula ang ihi
21:41.5
pwedeng may sira na yung kidneys
21:43.5
dahil nga sa diabetes
21:47.5
sobrang pain reliever
21:49.5
o sinasabi ko mga
21:51.5
mga contrast diet
21:52.5
ultrasound ng kidneys
21:53.5
makikita rin kung may bato
21:55.5
o lumiliit na yung kidneys
22:02.5
ito medyo malalim eh
22:04.5
pang medyo public health to eh
22:05.5
nag masters din ako na yung public health po
22:08.5
so merong primary prevention
22:10.5
sa kidney disease
22:11.5
ito pang bansa eh
22:13.5
may secondary prevention
22:14.5
may tertiary prevention
22:16.5
primary yung mga wala pang sakit
22:18.5
ayaw natin magkasakit
22:19.5
pakita natin dok lisa
22:22.5
healthy lifestyle
22:31.5
o bawas sa over the counter pain reliever
22:35.5
sa mga supplement
22:36.5
itanong muna sa doktor
22:39.5
pwede yan sa lahat
22:41.5
next secondary prevention
22:43.5
yung may sakit na
22:45.5
yung may sakit hahanapin natin
22:47.5
sino na yung mataas ang creatinin
22:51.5
check na yung may high blood
22:55.5
ipapa check up na natin sa center
22:59.5
ngayon kung meron ng sakit
23:01.5
ayaw mo mag dialysis
23:03.5
eh nandito na tayo sa tertiary
23:05.5
tertiary is control na yung blood pressure
23:10.5
bigyan na ng gamot
23:12.5
tulad ng kinuwento ko
23:15.5
angiotensin converting enzyme
23:17.5
ACE inhibitor ito yung mga
23:20.5
angiotensin receptor blocker
23:31.5
ayaw natin na puro dito
23:34.5
gusto natin habang nandito pa
23:37.5
i-share nyo na yung video ko
23:39.5
ito wala pang sakit ang Pilipino
23:42.5
ito nandito na screening
23:45.5
wala tayo pang screening
23:46.5
wala tayong libring gamot
23:47.5
sa high blood diabetes
23:48.5
kaya abot tayo sa tertiary
23:56.5
kung wala naman tayo pang kidney transplant
24:00.5
kaya nagagastusan ang buong bansa
24:02.5
ang laki ng gastos natin
24:04.5
billion-billion sa dialysis
24:06.5
sana nga maaga pa lang
24:12.5
ingat sa pain relievers at iba pa
24:14.5
at meron tayong early check up
24:16.5
para hindi na umabot
24:19.5
sana po nakatulong itong video
24:20.5
mabigyan ng konting tulong
24:23.5
yung mga may chronic kidney disease
24:25.5
at para din makaiwas tayo sa sakit
