* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:00.0
Isa pa, maliwan pa sa sinabi ng ating pangulo doon sa Vietnam,
00:04.3
maliwanag doon sa sinabi ng Comilac, yung Chairman Garcia,
00:10.1
na itong mga firma valid pa rin, walang expiry date.
00:14.2
So, ibig sabihin, pag dinesisyon nila na sa 2025,
00:19.5
halimbawa kung may nagpanahon na,
00:21.4
pwede na namang gabintin niyang mga firmang na likod at pinagbayaran.
00:26.5
Pag mga 2026, malayo ba yung 2028?
00:31.0
Gagamitin at liricycle yung mga firmang yan.
00:35.5
Kailangan, tapusin na itong PI na to,
00:38.8
kasi it's a political and it's a pecking initiative.
00:44.6
Dapat tigilan na yan.
00:45.7
Alamin natin, kung talagang itapon na ang mga firmang yan,
00:49.9
magumpisa tayo ng tama.
00:52.1
Tamang pamamaraan, diretsyo,
00:54.4
i-consulta sa taong bayan,
00:56.9
alamin yung mga issue at ang proseso.
01:00.5
Ang liwa-liwanag naman doon sa author pa,
01:05.0
ang ponente ng Lambino, si Justice Carpio,
01:08.3
wala raw pag-amienda ng Santiago case sa sigulat niyang Lambino.
01:13.4
Ibig sabihin nun, yung Santiago na nagsasaad na hindi sapat ang batas
01:19.4
para ipaliwanag yung PI process,
01:22.7
eh talagang naghahari pa.
01:26.5
Ibig sabihin, kailangan muna magpasa ng batas
01:30.1
kung saan maliwanag ang proseso ng PI.
01:33.1
Ito hindi itong bara-bara basta-basta na mga kung sino-sinong opisyal,
01:39.4
pinipilit ang tao, sinusugulan pa ng ayuda, eh hindi talaga valid yun.
01:45.3
Ma, kung mayroon sa mga expressions na parang perfect, eh kung sa mga naroon na nag-galit mo,
01:52.9
parang sige mo ba?
01:54.4
Hindi ako nag-agalit sa kanya.
01:56.5
Ang galit ko hindi namang personal, wala namang gano'n.
01:59.2
Wala namang kinalaman sa pamilya, ang galit na personal.
02:05.0
Ang problema, ang nasisira dyan, yung administration, nadala yung pangalan namin.
02:11.5
Marcos administration ang winawasak niya.
02:15.9
Yan ang problema.
02:17.4
Ngayon kung sino'y pasiguro dyan, eh hindi ko na alam.
02:21.4
Pero lahat, tinuturo siya.
02:22.9
Kung gagawin natin sa testimonya ni Mr. Oñate,
02:26.0
eh hindi naman ako nagsabi nun.
02:27.5
Sino nagsabi nun?
02:29.0
Eh yan ang problema.
02:30.7
Kung sino nakasira sa administration na Marcos,
02:35.0
syempre, kailangan iwasukong.
02:38.6
Yun naman ang gusto ko lang mangyari.
02:40.4
Ayoko naman makipag-away.
02:41.9
Kilala naman ninyo kung tagal-tagal kagda.
02:44.6
Hindi naman ako pala away.
02:46.5
Hindi naman ako bastos magsalita.
02:48.8
Pero pag inunahan ninyo ako, hindi naman ako uuro.
02:53.7
Ayoko pa kasi itong ginagalit.
02:55.0
Ayoko pa kasi itong ginagalit.
02:55.8
Nag-gaslight tayong lahat.
02:57.7
Nag-gaslight na ako sa ginagawa eh.
03:00.6
Kunyari, kami ang nag-uupisa.
03:03.9
Kunwari, eh alam ng tao at people's initiative.
03:09.5
Bakit tayo lumiling lang?
03:11.1
Kanluloko na to eh.
03:12.8
Tapusin muna yung BI.
03:19.5
Otherwise, it has no meaning whatsoever.
03:25.8
Palagay ko, I mean, I think there's a great waste of political capital which arguably can never be recovered again.
03:38.7
Bakit? Para ke? Para kanino?
03:47.6
Pero sabi, pinag-aaralan pa, hindi pa maliwanag.
03:50.4
Tapos sinabi ni Chairman George Garcia ng Comelec, inamin niya yung mga pirma, eh hindi pa tapos dahil valid pa sila at pwede pang i-recycle, gamitin sa susunod na panahon.
04:05.3
Walang expiry date eh. Habang nakatambak yan at habang nandyan sa Comelec, eh gagamitin at gagamitin yan.
04:12.5
Ang layo pa kaya ng 2028? Sabi ngayon, hindi daw pwede sa 2024. Malago daw sa 2025.
04:19.3
Abay, may 2020 pa.
04:20.4
May 2026 pa. May 2027 pa.
04:22.7
Malay natin kung sino yung mga ambisyoso dyan, nagagamit ng ganyan.
04:38.4
O yun, isa pang problema yun. Una, I don't know. So hindi pa sigurado, walang kasiguraduhan.
04:45.1
Kasi pag-aaralan pa ng kanyang mga legal consultants.
04:50.4
May binanggit siya, na palagay ko, totoo naman, na PI is continuing.
04:56.8
So walang katigil-tigil yan. Anong isi-cee-spire namin?
05:00.4
Kailangan talagang itigil muna yan. Diba? Gano'n naman ang totoong see-spire.
05:06.3
Do you think the increase in force or the increase in...
05:09.6
Kasi parang kahit si Pauline, di siya parang tapos na yung PI, ba?
05:13.1
Kasi ito kung dapat na magiging 70%?
05:15.0
Well, yun nga. Ang mauna dyan, talaga yung Comelec.
05:19.2
Dapat libanagi nila.
05:20.2
Anong gagawin sa mga firma na pinasa?
05:23.1
Kasi kahapon, walang kalimunagang talagang inamin na pwede pang gamitin yan sa mga susunod na PI.
05:29.8
Pwede pang i-recycle yan sa bagong inisyatibo.
05:35.4
So hindi pa siya patay. Hindi pa siya linibing. Ika nga.
05:46.6
Eh wala. Hindi pa sigurado, diba?
05:49.1
Kasi manggagaling sa Comelec yan. Kung anong gagawin.
05:52.5
Kaya kami, ayoko nang mauwi sa Patsitsandahal.
05:57.4
Nakakatawa nga. Hindi pa tapos yung hearing. May statement na sila lahat. May presko na.
06:01.9
Hindi naman ako nakikipag-away sa mga congressman. Natatawa nga ako eh.
06:05.8
Kasi hindi pa kami tapos eh. Andyan na eh. Banot na lang banot eh.
06:10.2
At nagkakamot nga ako ng unang ulo.
06:13.3
Sabi ko, nakakatawa kayo ha? Wala namang binanggit na pahalan ha.
06:16.9
Bakit lahat kayo? Nagulungdagan sa mga...
06:19.1
Bago. Kaya, ewan ko. Baka may feeling demonyo dyan. May feeling kapalmoks. Ewan ko.
06:27.6
Natawa naman ako.
06:36.9
Eh inamin niya eh. Inamin kasi niya eh.
06:40.3
Na bahay ni Speaker. Tapos lahat ng dokumento.
06:44.6
Kiwa daw nila doon. Tapos, andun kasi yung mga papeles, diba?
06:49.1
Tapos nila nilang pagkain. Nilang mismo party.
06:51.5
Tapos kumpleto. Si na congressman Saldico. Lahat ng iba. Eh nakakatawa nga eh.
06:58.3
Kaya lang, ah, eto nga, nagtawanan nga yung buong plenary.
07:04.4
Pero sa akin, tuloy-tuloy lang tayo. At sana sa Davao makakuha tayo ng higit pa mga testigo.
07:13.6
Mga ah, sinumpaang salaysay.
07:17.9
Ang iba't-ibang pinilit na kumirma rito.
07:21.0
Isa pa, kailangan pa natin ng isang hearing kasi importante masyado yung Atty. Anthony Abad.
07:28.9
Kinakailangan itong pangalan na nasa ibaba ng form, ah, ay mag testigo rin para maalaman natin.
07:38.1
Kailangan naman natin siya eh. Pero, ah, nung dati madali namang kausap yan. Pero mukhang nasa abroad.
07:45.1
So aantayan natin, ah, abangan natin na.
07:47.6
Pagdating niya, kausapin na lang natin kung ano.
07:50.8
Speaker ng Vice-Chair, sila kumitsin ito mga mga ating nalabas ng Vice-Chair. May binigay na siya?
07:59.6
Well, nakikinig naman ako sa lahat. The, ah, the hearing is ongoing.
08:04.5
I'm not about to draw conclusions, ah, right now.
08:07.8
Although, I think, ah, it's become apparent to the public that, ah, Congress is somehow involved.
08:13.8
Ma'am, may ma-involve din po kayo.
08:16.6
Well, napakalaki ng halagang 55 million para sa isang TV ad.
08:21.7
At, ah, nakakatuwa dahil, ah, cash daw ang dinala. Balik na naman tayo sa 55 kilos.
08:28.7
At, ah, eto nga. Ah, hinihinga natin ng resibo. Wala naman ang resibo.
08:34.7
Donor's tax. Wala naman donor's tax. Ayaw naman ipagtapat kung sino yung ibang donor maliban dun sa kalahating nga siya nag-donate.
08:43.7
So, abangan natin. We'll give them time.
08:46.6
Although, ah, minority leader was demanding a, ah, breakdown of the expenses at 2 p.m., they were, ah, they were unable to provide it.
08:54.7
So, ah, I shall be waiting for, ah, the submission.
08:58.7
In addition, we are, ah, also waiting with bated breath for submissions from COMELEC, ah, documents that they have failed to provide so far.
09:06.7
How should the Senate encourage, ah, ABTM?
09:10.7
Nang ABT ay an option? Kasi...
09:12.6
Hindi nakikialam ang legislative sa executive.
09:14.6
Nasa executive yun.
09:16.6
Kahit kapatid ko yun, siyempre, hindi tayo nang hihimasok sa trabaho ng iba. Yes, po.
09:21.7
Ma'am, ma'am, for me, what's that? Are you with the, ah, DTF? Yes, or the Marcos?
09:26.7
Why should I, ah, be, ah, required to make a choice? Ah, mahal ko silang lahat. Ang, ah, ayoko yung nakakasira, ah, ng aming pangalan.
09:37.7
So, ipagtatanggol ko. Alam mo, hirap na hirap kami. Thirty-six years yan pinaglaban, ah, matapos yung, ah, EDSA, no?
09:46.7
Talaga, kung saan-saan ako napadpad. Ang hirap-hirap talaga ng pinagdaanan namin, ng aking pamilya, ng ating mga, ng aking mga anak.
09:56.7
Pagkatapos, itong hulog na langit na second chance sa aming pamilya, sisirain lang ng kung sino-sino. Hindi naman ako papayag niyan, eh.
10:06.7
Ma'am, sa tingin niyo, mahal pa kayo ng mahalo, perte? Considering the goal is all out, lalo eh, is challenging PBBL to undergo direct business.
10:16.6
So, maayos pa ba ang relasyon ng mga Duterte at Marcos?
10:20.7
Sa palagay ko, ang, ah, uni team, eh, talagang may, may tama na, no? May, may, may lamat na talaga ang pagkakaisa. Pero, sa palagay ko, yung mga principal, hindi naman, ah, magulo, eh.
10:35.7
Yung magulo, yung mga amuyong dyan sa tabi-tabi, yung mga demonya at ahas, ah, laylayan ng palasyo, eh, talagang, ah, mahirap dyan.
10:46.6
Nung bata ako, tinawag ko ng snake pit ang malakanyang. Lahat nagulap, pati ang tatay ko. Bakit ko nung sinasabing gano'n? Ang lupit ko daw. Pero, totoo naman, eh. Ganyan talaga, eh.
10:59.4
Ang, ah, yung, ah, ah, ano ba yung tinatanong mo kanina? Ang dami mong tanong, sunod-sunod.
11:07.4
Mahal pa ba kayo ng mahalo, perte? At kung magkais pa ba yung, ah, pamilya niyo? Considering na si Digo ay medyo iba lang.
11:16.6
Okay lang. Okay lang naman yung mga prinsipal. Ah, I think, ah, the President and the Vice President are able to work together, ah, provided there's no, ah, continuous interference from all kinds of harmful and destructive forces.
11:36.6
Yes, can we allow other people to ask questions, please?
11:46.6
May sila magsabay ng mga pagdad?
11:48.7
Ah, may ganun ba? Hindi ko narinig pasensya. Wala kong alam sa drugs, eh. Kaya, hindi na ako sasama dyan. Kasi talagang sobrang ignorante ko riyan. Sila na, sila na mag-usap.
11:59.2
Sen. yung, ah, question. Ngunit po ba ni Mr. Onyante, kakakot? Di ba dapat na pa, kapos na yung boxing, si Jalambino, please, madinaw na kapag nakialam yung politiko?
12:10.2
Hindi. Pero, mismo yung, ah, Presidente nagsabi, na tuloy-tuloy pa rin.
12:15.1
Na tuloy-tuloy pa rin yung P.I. Tapos, hindi pa sigurado kung, ah, patay na yung P.I. initiative. Pag-aaralan pa. At, ah, yun nga, yung COMELEC.
12:26.2
Ano bang gagawin dun sa mga pirma na naibigay na? Ano bang gagawin sa mga taong gustong i-attrust yung kanilang pirma? Meron bang sistema para i-withdraw yung signature?
12:36.2
Lahat yan, tinatanong ng tao, eh. Kasi yun, nagbago ng isip, naaliwanagan, na hindi pala ayuda yun. Wala palang kinalaman sa batas yun.
12:44.2
Kundi yung konstitusyon. Ah, hindi pala economic provisions. Yung pinipirmahan nila. Lininilangan pala sila. Lahat yan, eh, mga proseso na kailangan suriin maigi ng COMELEC.
12:58.3
Kasi ang labo pa, eh. Hindi talaga maliwanag kung anong gagawin, eh.
13:01.3
Maramang dalawang labo dun sa mga meetings with the Congress. May meeting with the Speaker at, ah, the Modest. Hindi kumang dapat basis na ito ng COMELEC to dismiss outright the, the, whatever they are receiving.
13:14.2
Kasi nangyayari yung participation in yung report niya.
13:16.3
Yes, I would have thought so. I, ah, I, ah, asked, ah, I asked the chairman that, given, ah, the very, very clear testimony, videos, photos, many of which, ah, we derived from the media.
13:30.3
It's clear that, ah, the campaign was misleading and deceptive and even involved, ah, bribery. That being the case, they should dismiss outright.
13:43.2
And, ah, disregard all these, ah, signatures that have already been submitted.
13:49.3
Ang liwa-liwanag naman. Hindi naintindihan ng tao. Talagang binola sila. May kinalaman sa ayuda na masasama sila sa listahan o bibigyan sila ng pera.
13:59.3
Wala namang kaduda-duda. Ang dami-dami nagsalita. At hindi lamang dito sa Metro Manila. Andyan hanggang sa Cordillera hanggang sa Mindanao. Walang linigtas. Talaga naman lahat. Ah, ginaslight tayo ng todo.
14:13.1
Pakatapos nyan, eh, tatanggapin ng COMELEC. Eh, sabi nga ng COMELEC, these, ah, forms with all these signatures are mere scraps of paper until a petition is filed. Eh, wala nga ng petition. Wala daw silang jurisdiction. Pagtanggap sila ng tanggap ng mga scraps of paper. Ika nga.
14:34.2
So, naman sa Maramudin, re-commercified. Dapatigilan na nila. At, ah, tigilan nila yung, ah, pagtatanggap.
14:42.1
Pero maliban doon, talagang itapo na yan. Ibasura na lahat ng mga forms.
14:48.2
Dahil po, di ba, isang advertisement lang daw. Fifty-five million. So, hindi pa na-appear ng COMELEC how much could cover the entire thing ay may ginagawa nila.
14:59.2
Eh, syempre, eh, isang ad pa lang yun. Pag, ah, iimprinta pa lamang ng forms, di ba, yung timbang ng, ah, seventy grams na papel, isang rim, di ba, nagbibilang tayo, kung, ah, ano pa, di ba.
15:12.1
So, lahat yun, eh, dapat siguro, alamin natin ang total cost nitong effort na ito. Malaki-laki siya, no? Ang dami-dami ng gasto.
15:21.1
Pero, si Onya, di ba, has the capability financially to cover all the expenses. So, dito pa lahat yung lang dito sa...
15:29.1
Eh, mukha naman, mukha naman, bilyonaryo daw, eh, di ba? Hindi ko siya kilala, eh, pasensya. Kaya, hindi ko masasabi. Pero, ang pagkakilala ko, pagka alam ko, talagang bilyonaryo si Onya.
15:42.1
Ganun pa man, ah, dapat hindi linilihim yung ibang, ah, donors, ano? Kasi, may public record dyan, may resibo yan, ah, higit sa lahat, may donors tax yan. Magwawala yung BIR. Sekreto ba yan?
15:58.1
Wala pa raw, wala pa raw, wala pa raw tax, eh. Hindi ko nga maintindihan, eh. Titignan natin.
16:12.1
Sa PDDF, sabi po niya, disponsulting po mga nililuninar.
16:16.1
That's correct, that's correct.
16:17.1
So, ano yung best vote for Charter na mag-ambition between Senate and House? Where is the Senate sitting right here? Eto po yung...
16:26.1
Nasaan ang Senate nila?
16:28.1
Well, like I always said, um, unang-una, hindi ako naniniwala na ang Charter change ang pinaka-importante problema sa pangkaraniwang Pilipino sa mga araw na araw.
16:42.1
Ang pinaka-importante ngayon, eh, yung cost of living. Kaya mahal-mahal mabuhay ngayon sa Pilipinas. Hindi biro-biro maglagay ng sapat na pagkain sa bawat pamilya.
16:54.1
Ang mahal-mahal ng gasolina, 280 naman ang tinaas. Ang dami nating gulo, pati sa PUV, wala pang plano matapos ang Abril.
17:02.1
Sunod-sunod ang problema natin ang El Niño. Talagang tinamaan na kami at ilang pang mga probinsya.
17:10.0
Sa tingin ko, yan ang pinaka-importante. O sige, sabihin na natin na kinakailangan harapin niyang tsyatsang yan.
17:18.0
Hindi kami tutol sa Senado sa tsyatsa. Di rin kami tutol sa P.I. o sa Economic Provisions.
17:24.0
Ang tinututulan natin, itong sistema ng P.I. na unang-una, walang batas, maliwanag kahapon. So, kailangan isa-batas muna ang sistema na susundan.
17:36.0
Hindi itong bara-bara na suhol.
17:40.0
Pilitan, takutan, hindi naman tama yan. Nakita naman ninyo ang mga testigo. Takot na takot, nanginginig.
17:46.0
Nakabalot pa, nakamaskara pa, nakasombrero pa, kung ano-anong suot para lang hindi makilala. Takot na takot sa kanilang mga opisyal. Baka daw maghiganti.
17:56.0
Eh, yan ang problema. Huwag naman ganun. Huwag naman na takutan. Huwag naman ninyo sinasamantala yung kahirapan ng karamihang Pilipino.
18:10.0
Hindi ko nga maintindihan pa, paano ba yan? Anong klase yun? How will we adapt it? Batas lang ba yan? Hindi ko, hindi ko naintindihan eh. Iba-iba yung proposal nila. Ang bawat umupo, iba yung sinasabi. Kaya hindi ko maintindihan. Iba rin dun sa sulap nung speaker, KSP.
18:38.9
So, I don't actually understand what the proposal is at this point. Anong ia-adapt?
18:48.9
In, in what way? Because if you will look at Resolution 6, it's very clear that a three-fourths vote of each house voting separately is required.
19:00.9
So, ibig sabihin, kung three-fourths vote, parang nag-con ask tayo. Constituent Assembly. Okay?
19:06.9
So, yun ba ang sinasabi nila?
19:08.9
Or yung alternative P.I. na nandun din sa sulap?
19:12.9
Hindi ko nila, for the sense of it and the how we adapt it, parang it would be a separate vote in the legislature.
19:22.9
Hindi ko kasi maintindihan yung ganun kalabo. Wala namang ganun sa saligang batas. Wala rin maliwanag na ganyan sa batas natin. Anong sistema yun? Con ask? I don't understand. I need to get the specifics. I'm sorry.
19:38.9
Anong Resolution 6?
19:40.9
Well, yun ang, yun ang pre-imposed namin in the first place, diba? Kaya nga may Resolution 6 ng Senado, magbubuo ng subcommittee under the Constitutional Amendments Committee at dun i-te-take up lahat ng mga issues, ikokonsulta yung mga legal, tapos gagawa ng batas na P.I. o anuman.
20:06.8
Or, diretso na sa economic provisions. Pwede rin yun. Kaya iba-iba yung sinasabi eh.
20:12.8
So, sa understanding naman. So, yung sa gumagat-gagat-gagat, sa understanding naman kung ano yung mabigay sa...
20:18.8
Well, without, without its mentioning the term constituent assembly, it mentions three-fourths vote of each house voting separately, which is the definition of a constituent assembly, di po ba? Diba con ask yun? Kasi three-fourths vote eh.
20:36.8
There's no misunderstanding? Ang liwa-liwanag.
20:53.8
Diba, di itrust muna yung P.I. na yan? Ikita pun muna lahat ng mga forms na pinalagdaan nila?
21:06.8
Kasi, yun, may pag-uusapan. Pero, mismo ang Pangulo sinabi na tuloy-tuloy pa rin ang P.I. eh.
21:12.8
Pero, mabagat mo ganun? Sabi ni Sen. President Rodinez, kung nakausap din si Presidente na naku na mong a-appear, matigilan niyo ang P.I. at basura rin. Pero, iba yung statement niya sa P.I. na...
21:23.8
Hindi ko nga maintindihan eh. Speaker gone rogue ba yan? Nangakaaliw eh. Kasi, ah, ba't hindi sumusunod sa Pangulo? Ibang usapan na yan.
21:34.7
Kaya nga nalilito na tayo lahat eh. Kasi, ang totoo, ilang beses nang binoboala, linilindang. Hindi lang ang taong bayan, kundi ang Senado. Parati lang kami na iisan eh.
22:02.7
Kasi, unang-una nag-uusap na ngayon.
22:04.4
Usap na kami dun sa bicameral resolution.
22:07.0
Diba, naka-two rounds na yan.
22:08.9
Pakatapos, biglang na
22:10.5
rinatsyada yung PI.
22:13.5
Pakatapos, siningit pa sa budget
22:15.4
yung 12 billion additional
22:17.1
pan-tsatsa daw sa Comelec.
22:19.1
Siningit dun sa bicam.
22:20.9
Ako may hawak ng Comelec budget
22:22.9
na hindi ko yan nakita.
22:24.6
Nakailang meeting kami, subcommittee,
22:28.8
Walang nakabanggit ni Minsan
22:31.0
ng tsatsa. Bakit sumulpot yan?
22:33.1
Laki-laking halaga. 14 billion
22:35.1
total. Saan galing yan?
22:37.0
Bakit ganun? Tapos,
22:39.2
mga nagkaroon ng meeting.
22:41.1
Tigilan yung PI. Resolution 6.
22:43.4
Ayan. Nag-agree yung Senado.
22:45.6
E tinuloy pa rin.
22:47.2
Nakakaloka. Pumunta kami sa Malacanang.
22:49.4
Kinausap ang Pangulo.
22:51.1
Ayan. Lumabas yung sulat ni Speaker.
22:53.3
Double talk na naman.
22:54.9
Meron na namang Resolution 6.
22:56.8
Pero may alternative PI.
22:59.2
Pinagpipilitan pa rin.
23:00.3
Sana ako maniniwala nito.
23:03.1
Gusto ko nang maniwala sa kanila.
23:05.7
Gustong-gusto ko na isang tabi to.
23:07.9
At gustong-gusto ko na
23:12.5
It's a complete and utter waste of time.
23:23.4
Loud and clear na kahaapon
23:25.4
yung mga mismong author,
23:28.4
Nagsabi na, liwa-liwanag eh.
23:30.8
Santiago is the prevailing
23:35.1
kung yung kasong Santiago ang prevailing,
23:37.8
wala pang batas tungkol sa PI.
23:40.7
So, first order of business,
23:43.0
let us craft a law
23:45.1
that defines the procedure
23:50.8
Umpisa sa umpisa.
23:53.1
Dato po ba si Speaker
23:55.5
ibigil na yung PI?
23:59.6
namin yan na nag-a-advise nga siya
24:01.3
ng mga nagsukulak ng PI.
24:03.1
So, now that he has admitted
24:04.5
this whole project...
24:06.6
Baka sabihin, nakikialam ako sa trabaho nila eh.
24:10.1
Hayaan na natin sila.
24:12.1
Pero, parang mas maniniwala.
24:15.5
mas maniniwala sila
24:18.1
kesa kay Pangulo.
24:20.4
Parang, ano ba nangyayari?
24:23.8
may sumisira sa administration?
24:26.7
Eh, nakakasira ito, diba?
24:28.2
We are expending unnecessary
24:33.8
extremely valuable
24:36.0
political capital
24:38.3
which may never be recovered again.
24:40.7
I mean, wala nang mas mapalad
24:46.7
Binigyan kami ng ikalawang
24:48.4
pagkakataon. Hulog ng langit yan.
24:51.9
Galing sa Diyos yan.
24:53.5
Eh, bakit sasayangin
24:55.0
sa ganitong pamamaraan
24:56.6
na sinusuhulan ng tao?
24:59.6
Sinasamantala ang kamangmangan.
25:03.2
Hindi naman namin gawain ito, eh.
25:05.0
Hindi naman gawain Marcos ito, eh.
25:06.9
Kaya, kung do you think nakikita
25:08.4
yung President Marcos
25:09.4
na may mga tao sa panitigil niya
25:11.1
na kasi binisimira sa kanyang minister?
25:14.7
And he is capable na
25:16.0
na ipontrolin yung mga tao
25:21.7
Kaya nga pinagdadasal ko
25:28.0
hindi naman dapat
25:30.3
palibasa mabait yung isang
25:31.8
tao sa samantalahin mo.
25:33.9
Ma'am, yung panitinabanggit niyo
25:35.6
yung demonyo ay babae
25:37.7
o lalaking malaki?
25:42.3
May pangulog na tayo.
25:44.5
May pangulog na tayo.
25:45.9
He stands by his accusation
25:47.9
that the President is drug addict.
25:49.9
Hakanapin niya raw ng PDA report.
25:51.8
Kasi PDSA wala naman sa listan.
25:54.5
If you comment on this
25:56.1
na talagang all out
26:01.8
Alam mo, hindi ako
26:03.0
marunong sumagot dyan
26:05.1
kasi hindi ko naintindihan
26:06.4
yung usapin droga.
26:08.1
Kaya naluloka ako sa banata na yan.
26:10.3
Sana sila na ang mag-settle niya
26:11.8
na magkaintindihan.
26:14.2
Ma'am, mayroon mo si
26:15.5
President of the United States
26:17.1
sa police and transit report.
26:21.1
hindi wala yung Mindanao
26:23.6
Actually, matagal na natin
26:25.1
naririnig niya na
26:26.4
mag-independent Mindanao na po.
26:29.7
At sa ibang sektor
26:36.0
lagi silang lugi sa budget,
26:41.8
yung sentimento niyan.
26:51.2
pag pumunta ka talaga sa Mindanao,
26:53.4
taga-Ilocos ako eh.
26:54.4
Sa kalsada pa lang,
26:55.4
awang-awa na ako sa kanili.
26:59.7
ang kanilang mga kalsada.
27:01.6
Yung ibang ginagamit pa rin
27:03.0
yung mga pinatayo ng tatay ko.
27:08.1
Tapos, may mga lugar
27:09.5
na talagang hindi mo na maabot.
27:11.5
Ang hirap-hirap ng puntahan.
27:13.4
Tapos, luging-lugi sila
27:16.9
Naku, talaga naman,
27:19.0
Kaya, yung sentimientong yan,
27:21.7
popular sa Mindanao.
27:25.6
na hindi naman mangyari.
27:31.6
Well, para sa akin,
27:36.2
talagang historical injustice na
27:38.7
ang makikita sa Mindanao.
27:44.6
na hindi talaga pinapansin.
27:46.7
Yes, their president
27:47.6
tried to catch up.
27:48.7
Pero you can't catch up
27:50.4
no matter how aggressive
27:52.3
the president from Mindanao was.
27:55.7
you are catching up
27:56.6
with centuries of injustice
28:01.6
So, what are you hoping for?
28:04.7
Nakakaiyak naman,
28:05.8
mawawatak-watak ang Pilipinas.
28:08.1
Sobrang sakit naman yun.
28:10.9
What can we expect
28:12.1
from the Davao Movement?
28:13.8
Well, I'm hopeful
28:14.8
that more witnesses
28:17.2
with concrete affidavits
28:20.0
and narrations of facts.
28:23.9
So, that's what we aspire
28:26.2
However, the weather
28:27.0
doesn't seem to be cooperating.
28:29.1
They've suspended classes today
28:30.8
in the Philippines.
28:30.9
So, that's what we aspire to derive.
28:31.0
So, that's what we aspire to derive.
28:31.0
So, that's what we aspire to derive.
28:31.0
So, that's what we aspire to derive.
28:31.1
So, that's what we aspire to derive.
28:31.1
So, that's what we aspire to derive.
28:33.4
that things will improve
28:37.7
kinakailangan nga natin,
28:39.1
tulad ng sinabi ko,
28:46.6
sa ilalim ng form
28:47.6
para ipaliwanag niya
28:50.1
at bahagi ba siya
28:52.6
tapos yung et al.
28:54.9
Kasi yun ang sinasabi
28:57.1
Meron yung sinasabi
28:59.2
na sila naman daw
29:00.5
ang nangpaintuloy.
29:00.6
So, yung sinasabi
29:00.7
na sila naman daw
29:00.7
ang nangpaintuloy.
29:00.8
So, yung sinasabi
29:03.2
ang nakasulat sa iba ba.
29:05.0
Wala naman ko nakitang gano'n
29:06.4
kaya humihingi rin ako
29:09.9
may mahabang listahan
29:13.5
empleyado ng Congress.
29:17.2
Kinumbidahan namin sila
29:18.9
pero wala naman pumunta.
29:21.1
Inaanyayahan ko sila
29:23.4
kahit yung mga empleyado
29:26.2
at nandun yung pangalan
29:27.5
pati yung cell phone numbers
29:30.7
ng iba't ibang congressman,
29:33.7
employees ng house,
29:36.4
employees ng office
29:40.3
So, maybe they'd like
29:42.4
and have the opportunity
29:44.0
to clear their name.
29:45.6
Pero, wala pang sumasagot
29:47.4
at ayaw naman natin
29:49.4
pilitin hanggat kaya.
29:51.0
Sana magsalita na lang
29:59.8
Hindi lamang DAPO
30:02.0
kasi yung iba sa Bukidnon,
30:06.8
tulad ng sinasabi
30:12.4
ilipad natin sila
30:13.9
mas madali na lang
30:15.9
So, nagpadala na ako
30:23.0
interviewin na yung mga pistigo
30:24.5
at alamin kung sino
30:26.5
humarap sa hearing.
30:29.8
Hindi nga kami sigurado
30:36.0
at inaanyayahan na lamang
30:39.0
kung nais nilang lumahok
30:40.9
or magpadala sila
30:43.0
Mindanao representative.
30:45.4
nationwide naman daw
30:46.6
ang napagutusan nila.
30:51.4
eh, pumunta sa hearing
30:53.4
at sagutin itong mga
30:55.0
paratang at sinasabi
30:57.3
ng iba't ibang pistigo.
30:59.8
Hindi, inaantay kasi namin
31:01.8
yung attorney Tony Abad eh.
31:03.8
Very important yung kanyang testimony.
31:05.8
Kasi siya yung nakapirma doon.
31:07.8
Eh, yung mga et al.
31:09.8
Diba, attorney Tony Abad, et al.
31:11.8
Yung mga et al, di ko alam eh.
31:13.8
Pinapaliwanag nila yung et al.
31:15.8
Sila raw yung et al eh.
31:17.8
Pero wala naman nakasulat eh.
31:28.8
di sagen nila nga ba?
31:31.8
Hindi walaw dito eh.
31:32.8
Kaya nga yung naaantay namin eh
31:33.8
kung kailan darating.
31:38.8
Nag-email back naman
31:39.8
na wala raw siya rito sa bansa.
31:42.8
So, bakit totoong tao siya man?
31:44.8
E diba kilala na natin yan?
31:46.9
Naaalala ko siya bilang usec ng DTI
31:52.3
Parang yan naaalala ko eh.
31:55.2
Mami, siya naaalala ako reach
31:56.8
doon na sisira yung ad modular laong bunga.
32:07.3
away-away na ito, ito nagkakagulo
32:11.3
nanulustay ika nga
32:13.2
yung political capital, diba?
32:15.8
Kasi, ang laking bagay
32:17.6
ng 31 million votes, diba?
32:20.6
Eh, syempre, nauubos
32:25.4
nabudol eh. Bakit
32:27.6
akala natin mapupunta tayo
32:29.8
sa agrikultura? Akala
32:31.6
natin public transport?
32:33.8
Akala natin dun sa
32:35.2
infrastructure? Kasi yun ang may tatak
32:39.2
Aba, ba't naaungi dito sa tsa-tsa?
32:41.8
Kaya nahihilo yung tao.
32:43.5
At, minsan, tinatanong sa akin eh,
32:47.8
ma'am, iba yung binoto
32:49.4
natin. Bakit tayo
32:57.6
Well, talaga namang
33:04.5
nakakasama ng loob.
33:08.1
na masakit talaga.
33:16.8
Palagi ko, hindi.
33:18.7
Hindi naman yan. Matibay yun eh.
33:22.9
At kakagusto niya yung trabaho.
33:24.7
Hindi talaga niya na makapagtrabaho ulit.
33:32.3
hindi naman mahilig
33:33.3
sa gulo yun eh. Gusto magtrabaho lang eh.
33:38.9
Hindi naman. Tapos may nagtatanong
33:41.2
nga sa akin, yung, ah,
33:44.8
Nandun ako sa Davao, biglang
33:46.3
nagkaroon ng announcement yung tungkol
33:48.8
kay Mayor Baste. And then nakita
33:51.0
ko nga si Mayor Baste, nagsusorry
33:52.8
na sa akin. Sabi niya,
33:56.4
Ah, sorry, sorry. Gano'n. Sabi to.
33:58.0
Naintindihan ko naman kasi syempre
33:59.8
sino ba naman na anak
34:02.1
ang hindi magdadamdam
34:05.5
kapag ikukulong mo yung
34:06.8
tatay, pati yung ate niya.
34:08.8
Eh, syempre, talagang
34:10.3
maintindihan ko naman.
34:13.1
sa binigay na nag-iisap mo
34:16.5
yung ating ispasyon ngayon?
34:19.9
Hindi naman, hindi naman
34:21.6
lahat, ano. Sinasabi ko lang
34:23.4
itong tsa-tsa. Talagang, ah,
34:26.4
parang nakita naman natin
34:28.3
sa survey, 1% lang
34:30.5
ang abala sa tsa-tsa.
34:32.1
Yung 99% kayod pa rin.
34:34.7
Todo kayod pa rin at
34:36.0
ang abala nila siguro.
34:38.1
Ang libangan natin, yung Katniel,
34:40.6
Sara Labati versus
34:42.2
sa Annabelle. Mas type pa natin
34:44.7
yun, at least katuwaan na no.
34:46.6
Pero yung tsa-tsa, 1%
34:48.5
lang ang nag-aaksaya
34:51.3
Wait, were you able to
34:53.2
sell that to the person?
34:54.9
Or was it a good idea?
34:56.4
Matagal na rin kami
34:58.2
hindi nagkikita, eh.
35:01.4
Kasi nga, nagme-medical
35:02.6
live ako, hindi ako sumisipot sa mga
35:04.3
family affair. Nagagalit nga nanay ko, eh.
35:15.6
Well, alam naman niya yun, eh.
35:17.2
At saka, dati-dati talaga
35:18.7
pinag-usapan, tinatanong ko nga sa kanya, eh.
35:21.1
Ano ba yung tsa-tsa na yan? Ay, nako,
35:22.6
huwag na tayo pumasok dyan. Tagal-tagal
35:26.4
Tapos, ah, mauubos
35:30.5
Eh, hindi na matututukan yung
35:32.0
pagbangon ng ekonomiya.
35:34.4
Hindi pa siya pangulo nun. Liwa-liwanag nun.
35:51.9
Okay lang. Okay lang. Basta may
35:54.1
mga idadagdag. Huwag namang
35:56.3
dagdagan na lang at maging
36:03.8
No naman. No naman. Kasi
36:05.4
they're always welcome naman to the
36:08.2
Senate. I see them all the time in the
36:10.2
Commission on Appointments.
36:12.3
There's never been an issue. Every time
36:14.3
a congressman turns up,
36:18.0
opportunity to exchange views
36:20.1
with the other health.
36:21.3
I'm a high-tech person.
36:26.3
Kasi iba ng topic.
36:28.3
So, point of order lang at
36:30.3
nagagalit yung ibang senador kasi marami silang
36:32.4
pinaghandaan na mga topic
36:34.4
at marami silang katanong
36:36.5
nandiyo silang mga tanong.
36:38.3
Ipit din eh. Alam ninyo kasi
36:40.1
nasa session hall eh. Isa lang kwarto natin
36:53.0
Sinabi ko naman they're
36:54.2
welcome anytime. Oo.
36:56.3
Ang haba nga nang salita eh.
37:16.0
Point of order lang nung mga kongresista
37:18.4
natin. Pagkat may isang paksa
37:20.5
yung ating hearing,
37:22.1
leash na sa paksang yun.
37:24.3
Yung ibang inuungkap niya.
37:26.3
Si Congressman Marco Leta.
37:28.0
That is not to say that they were
37:36.1
concerns, but simply that
37:38.2
they were not the subject matter of the hearing.
37:41.4
nung nililita nga po, na-achieve naman niya yung
37:44.0
mga dapat na nililisip na
37:45.8
Well, okay naman.
37:48.5
Di ba? Makita naman ninyo.
37:51.9
Tuwantuwa nga ko.
37:52.9
First time ko narilig si
37:54.1
Justice Ascuna eh. Bilib na bilib ako.
37:56.3
Magaling eh. 80 anos na eh.
37:58.3
Ganun pa kaliwanag ang isip
37:59.8
at tasalita. Antindi.
38:02.2
So, he's a really valuable asset.
38:03.9
And I'm also very grateful. I know Justice Carpio
38:06.2
was extremely busy
38:10.0
made time to turn up and enlighten
38:12.1
us, being the ponente of the Lambino case.
38:14.4
That, in fact, that there was no
38:18.2
to supersede or overturn
38:20.2
the Santiago case.
38:26.3
That's the goal. Secret.
38:28.6
Do you highlight the number of
38:30.0
experts at the Davao hearing?
38:32.4
Well, actually, yung
38:34.1
Davao hearing, simple lang eh. Mang-collect
38:36.1
na lang ako ng testigo
38:38.0
para mas maliwanag.
38:40.3
Kasi nga, nakita naman ninyo, takot na
38:42.1
takot eh. Force ka, nagtatago,
38:52.0
Nakakatawa nga eh.
38:54.3
business nyo para sabi,
38:56.3
para maliwanag, diba?
39:03.8
itong mga form-form na to.
39:11.0
Paano magiging legit dun?
39:13.3
Hindi ko ma-intindihan pa
39:14.3
paano magiging legit eh. Nakita naman
39:16.8
natin, yung mga testigo natin,
39:18.9
ni isa nakakaintindi kung anong
39:20.7
pinilipahan nila. Yun ang problema.
39:23.1
Kasi dapat maliwanag sa tao
39:25.0
at galing sa tao.
39:26.3
Mga issue. Eh, samantalang
39:28.1
hindi nga nila ma-intindihan. Ano daw?
39:30.0
Unang-una, English, ma'am. Ikalawa,
39:32.3
voting jointly, malay nila kung ano yun.
39:34.9
Diba? Kasi ang pagkasabi,
39:37.0
economic, eh, eh.
39:38.4
Nung dumating, voting jointly.
39:41.0
Wala namang kinalaman sa
39:42.2
economic. Eh, walang ma-intindihan
39:44.4
yung tao. Hindi nila ma-intindihan talaga.
39:46.7
Ang na-intindihan lang nila, yung
39:48.3
ayuda at yung pangako ng pera.
40:01.8
What are you referring to?
40:03.5
Ah, yung hearing.
40:19.3
well, it's always in aid of,
40:22.1
future action oversight
40:23.9
or legislation. Diba?
40:25.9
Hindi naman kami, ah,
40:27.7
ah, korte. So, yun ang parating
40:30.0
nating iniisip. Unang-una,
40:32.1
naging maliwanag na kinakailangan
40:34.1
may bagong batas tungkol sa
40:35.8
PI. So, natumbok na
40:38.0
natin yan. Maliwanag yan.
40:42.1
ah, may nangyari talaga
40:43.8
na signature buying.
40:45.5
Bukan maliwanag naman talaga yun.
40:47.3
Natumbok naman yung kahapon.
40:49.5
At may kinalaman ang ilang opisyal.
40:52.1
Yun, ang maliwanag.
40:53.8
Ngayon, yung iba pa dun, maliban pa dun
40:56.1
kung sinong paparusahan
40:57.7
at sino ang liable
40:59.7
administratively or civilly
41:03.8
di pa natin alam. So, kinakailangan
41:06.3
tuloy-tuloy muna yung
41:07.6
investigasyon hanggang matapos yung pakay
41:10.0
ng aking resolution.
41:11.9
Dalawa yun, eh. Dalawang resolution,
41:15.9
Ah, yung isa, yung tungkol sa batas,
41:18.0
yung 903, sa palagay ko,
41:19.9
maliwanag na yung 903.
41:22.1
Na kailangan pa ng bagong batas
41:25.9
tamang proseso ng PI. Kasi first
41:28.0
time natin ito, samantalang yung
41:29.6
CONCON at CONAT, medyo may karanasan
41:32.3
na tayo. Yan. Yung
41:36.0
yung una kong resolution,
41:38.0
yung tungkol sa signature buying,
41:40.2
yun ang hindi pa halos
41:43.0
Mamanda niyo po kayong concern from the foreign
41:45.6
chamber of commerce about the
41:47.7
political squabble between Senate and
41:50.0
House of Representatives?
41:52.1
I think it's not a squabble. I
41:54.3
wouldn't demean it
41:56.3
that way. It's a very, very
41:58.8
serious constitutional concern.
42:03.8
sa lahat ng ayaw ng
42:04.8
negosyo, yung unpredictability.
42:07.8
Gusto nila tuloy-tuloy.
42:12.7
maayos ang regulatory
42:14.1
infrastructure, tuloy-tuloy
42:19.4
ang batas, ang administrasyon.
42:22.1
Wala talaga nila ng alitan.
42:24.0
Mas lalong wala talaga ang foreign investment
42:32.3
Well, nasabi ko na,
42:34.0
sinabi ko na, na maliwanag para sa akin
42:36.2
na kinakailangan, magtrabaho
42:38.3
muna tayo at gumawa
42:40.3
ng bagong batas kung saan
42:42.1
maliwanag ang gagawin
42:50.2
it has to be a very, very
42:52.1
clear-cut law. Unang-una, yung batas
42:53.9
natin ngayon, e, ang liwa-liwanag
42:56.1
eh, kontra sa konstitusyon.
42:58.1
Doon lang sa timeline,
42:59.6
45 days to 90 days.
43:01.8
Eh, yung sa atin, eh, 60
43:03.7
to 90 days, mali na kaagad.
43:06.1
Eh, alam natin, pag hindi
43:07.9
sumasunod sa konstitusyon,
43:10.1
eh, unconstitutional, di mali na yun.
43:12.6
So, we really have to start from scratch.
43:14.9
Gawin muna natin,
43:16.1
tulad ng sinabi nila, gawin muna natin
43:18.0
ang trabaho natin.
43:18.9
No, no, no, no, no, no.
43:23.8
We're open to anything.
43:25.3
If the President deems that it's
43:27.9
very, very important, even
43:29.8
if, in my personal
43:31.9
opinion, it is not the most
43:33.9
urgent or the most important
43:37.2
for the Filipino family today,
43:42.0
President deems it
43:43.7
absolutely urgent and important,
43:46.6
we are not in any way
43:48.9
Any charter change
43:55.1
or even the economic
44:11.1
napapag-usapan, pero parang
44:12.9
tama naman dapat maganun.
44:15.0
Hindi naman forever and ever.
44:18.9
E mamaya namatay na yung tao,
44:21.3
nagbago yung isip,
44:22.6
naglipat ng lugar.
44:25.3
E kumbotante nga eh.
44:28.9
registration. Bakit yung firma niya
44:31.0
forever and ever? Tama ba yun?
44:38.8
E yun na nga, yun
44:46.7
ang pinag-uusapan. Dapat isolian,
44:48.9
sa National Treasury, ano.
44:52.5
talagang isaayos yan.
44:54.9
Hindi naman pwedeng i-shift yan para sa
44:56.8
national elections, eh.
44:59.2
Yung sa ating midterm elections.
45:01.4
Kasi, di ba, hindi naman pwedeng
45:02.9
palipat-lipat yung mga pondo.
45:04.5
May 2 billion preparations
45:08.8
Pero yung 12 billion,
45:10.8
eh, talagang nakasabi pala dun, Chache,
45:12.9
eh, hindi man pwede yun. Eh, kung wala
45:14.7
ng Chache, babalik yun. Pero,
45:16.5
constitutional body
45:18.9
ito, so, hindi naman sila
45:21.0
nagsusol, eh. So, tignan natin.
45:22.9
Pero dapat, i-reserve na nila
45:26.6
kinakailangan ng Comelec.
45:28.5
Nung ako, eh, naghihiring yan
45:30.9
sa subcommittee, marami talaga silang
45:32.8
hinihingi. Halos 17
45:35.0
billion, eh, kung, ah,
45:38.6
isusuma mo. Dahil yung hinihingi nila,
45:41.0
na opisina, na naintindihan ko.
45:42.9
Kasi, parati nilang squatter yung
45:44.8
Comelec sa City Hall, sa Kapitolyo.
45:47.3
Tapos, ang kanilang salary grade
45:49.1
ang baba-baba, ah, panahon
45:51.0
na itaas. Tapos, sumihiram
45:53.1
sila ng mga empleyado sa iba't-ibang
45:55.0
mga opisina. Eh, talagang
45:57.1
hindi tama yun. Paano naman
45:58.8
matasabi na objective, fair,
46:02.9
aligned ang Comelec?
46:04.7
Pag masyado silang behold
46:08.1
na nanglilimus sila
46:12.4
ng papel, ng sasakyan,
46:14.3
eh, talagang nakakaawa sila.
46:16.3
So, maganda, itong 12 billion,
46:18.7
ibalik natin sa Comelec.
46:20.3
Doon sa talagang kailangan nila, na hindi
46:28.5
nga, kasi nga, normally,
46:30.3
ang mangyayari dyan, ibabalik sa National
46:32.2
Treasury. Pero, in as
46:34.3
much as it's a constitutional
46:38.5
nasa kanila na yung pera,
46:40.4
sa kanila na. So, ang suggestion
46:42.5
ko, iscrap muna itong
46:44.3
tsatsang to, palibasa hindi
46:46.2
nga tayo maliwanag kung paano yung
46:48.1
process ng PI, at
46:50.2
itong 12 billion, ibigay na
46:52.4
natin sa mga empleyado,
46:54.3
augmentuhan na yung sweldo,
46:56.3
dagdagan na yung kanilang
46:58.3
mga building, o kaya yung
46:59.8
paupahan, para kanila
47:02.3
na, at tunay na objective,
47:04.6
detached, and non-aligned
47:44.3
So, on the left, again,
47:45.7
I'm talking to you about the very wide range
47:48.4
of who will be the power
47:49.7
of the city that we have to grow
47:52.2
So, it's a little bit of a
