Close
 


Duterte gustong humiwalay ang Mindanao
Hide Subtitles
Click any subtitle word to view Tagalog.com dictionary results.
Computer Shortcuts: Left / Right arrows to jump 2 seconds back or forward. +Enter or Space to toggle Play/Pause button. Full Screen Mode

Christian Esguerra
  Mute  
Run time: 28:58
Has AI Subtitles



Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )
00:00.0
Okay, magandang araw po sa inyong lahat.
00:23.2
Ako po si Christian Esguerra and welcome po sa ating episode ngayong araw, February 1, dito po sa ating Facts First Podcast.
00:30.6
So alam niyo po, no, Feb 1 pa lang pero parang napakarami na po nangyari.
00:34.6
At alam niyo po, no, matindi po yung girean sa pagitan ni dating Pangulong Rodrigo Duterte at ng kanyang mga anak.
00:41.1
At saka dito po, kay Pangulong Ferdinand Bongbong Marcos Jr. at ang kanyang pinsan na si Ferdinand Martin Romualdez.
00:49.4
Siyempre, kasama po doon yung First Lady, si Lisa Arneta Marcos.
00:53.9
Don't just believe what some so-called analysts are telling you, no.
00:57.7
Sinasabi nila, hindi naman daw totoo yung girean na yan.
01:00.0
Medyo bati pa naman daw yan, et cetera, et cetera.
01:03.0
Ano po po bang ebedensyang kailangan nyo?
01:05.4
Ano pa po bang indication ang kailangan nyo makita?
01:08.7
Para ma-realize siya na talagang biyak po itong UNITEAM.
01:13.1
Ang tanong, hanggang kailan?
01:15.4
Hanggang gano'ng katagal pa ba sila magpa-plastikan?
01:18.7
Ang pag-uusapan po natin ngayong araw na ito, isa po sa mga binitawang salita pa ni dating Pangulong Rodrigo Duterte.
01:28.2
Pagkatapos po niyang pagbabanataan.
01:30.0
PBM, noong linggo.
01:31.8
Diba? After no, nagkaroon siya ng press conference at ipinulot po niya yung idea ng secession ng Mindanao.
01:38.2
Ibi sabihin, yung pag-alis ng Pilipinas ay ng Mindanao sa Republika ng Pilipinas.
01:44.6
Gusto niya maging independent ito.
01:46.6
Aba, well, hindi naman po ito first time nating madinig yung idea na yan.
01:50.7
Pero bakit siya binabangkit yan at this time?
01:52.9
At ano po yung implication yan?
01:54.4
To think na nanggaling po yan sa isang dating presidente ng Pilipinas.
01:59.6
Sabi,
02:00.0
He's flirting with inciting to sedition.
02:03.9
Pero for this discussion, nag-invite po ako na isa po sa mga eksperto pagdating po niya sa issue sa Mindanao.
02:10.7
Particular po niya sa issue sa Bangsamoro.
02:14.1
Isa po siyang, dati po siyang policy advisor, senior policy advisor ng International Alert Philippines.
02:24.2
Siya po ngayon ang tagapamuno ng Council for Climate and Conflict Action.
02:29.2
At isa rin po siyang academic and book author.
02:32.6
Siya po ang sumulat na naging co-editor ng libro na award winning po, Out of the Shadows, Violent Conflict and the Real Economy of Mindanao.
02:42.3
Of course, isa rin po siya sa mga sumulat at nag-edit itong librong Conflicts Long Game, A Decade of Violence in Bangsamoro.
02:52.1
So, ibig sabihin, this guy knows his stuff.
02:55.5
And dati rin po siyang umupo bilang tagapamuno.
02:59.2
Ang CISFIRE Committee ng Government of the Philippines.
03:03.0
Noong nakikipag-uusap pa po yung Duterte Administration sa National Democratic Front of the Philippines.
03:08.8
I'd like to welcome to our podcast si Francisco Pancho Lara Jr.
03:15.7
Magandang araw po, sir. And thank you for joining us. Ito po sa Facts First.
03:19.7
Magandang araw. Magandang araw.
03:22.2
And thank you for inviting me, Christian.
03:25.1
Oo. I nga, sir. Unang-una, ano bang basa nyo rito? Dito sa timing.
03:29.2
Noong pagbanggit ni dating Pangulong Duterte, dito sa idea po ng paghiwalay o secesyon ng Mindanao.
03:37.8
Well, sa totoo lang, nabigla ako. Kasi alam natin lahat yung nangyayaring namunguong hidwaan sa magitan ng UNITIM.
03:49.3
At alam rin natin na ang mga isyong nilalabas ay kaugnay doon sa International Criminal Court.
03:56.1
Yung usapin rin ng People's Initiative.
03:59.2
At iba pa. Pero nung nilabas yung usapin ng secesyon ng Mindanao, medyo nabigla ako.
04:09.0
Kasi kung tutuusin natin, si Presidente Duterte ang pumirma noong 2018 noong Bangsamoro Organic Law.
04:19.9
At yung Bangsamoro Organic Law na itinatag para sa Bangsamoro Regions ng Mindanao.
04:29.2
Ay aimed at ending the quest for secesyon by providing autonomy to the MILF and the other rebel groups in the region itself.
04:43.8
So parang tinatalikdan. Minasa ko eh, Christian, in preparation sa interview na ito.
04:50.0
Minasa ko yung mga salita sa speeches ni Presidente.
04:55.0
At very clear doon eh, yung mga termino niya.
04:57.6
Gusto kong kausagin lahat.
04:59.2
Kinausap ko lahat ng kaaway ng gobyerno.
05:03.9
Kakausagin ko rin si Nour.
05:05.3
Si Nour kasi kailangan pumasok sa mga kasunduan nito para hindi na tayo humiwalay sa Pilipinas.
05:12.4
Gusto ko silang masalamatan.
05:14.6
Mag-uusap tayo dahil matanda na tayo.
05:16.5
Sabi niya, let us talk because we are old.
05:18.7
Fighting is no longer an option for you and me.
05:21.8
Usap na lang tayo. Matanda na tayo.
05:24.3
I want to plead for peace. No more war.
05:27.5
Hindi lang yun.
05:29.2
Kung maaalala natin, si Presidente Duterte, isa sa mga campaign promises niya nung tumakbo siya noong 2016,
05:40.1
ay itong siguradong pang-unite ng buong Mindanao at mawala na yung threat ng paghiwalay.
05:47.8
Eh kaya ako namigla. Bakit miglang pumasok muli itong sabon na ito at sa kanyang panagaling?
05:54.8
Okay.
05:55.7
Okay.
05:56.0
Matinding pagtalikod dun sa mga binitawan niya sa salita.
06:00.4
Unless hindi siya seryoso nung binitawan niya yung mga salita niya dati.
06:04.3
Pero unang-una, should we take this seriously?
06:07.8
Or baka naman smokescreen lang ito para mabaling yung attention dito and away doon sa, for instance, issue ng ICC?
06:16.6
Correct.
06:17.3
Ako tingin ko mas yun.
06:19.4
Hindi siya seryoso.
06:20.8
Hindi nyo lang sinanong niya dati.
06:22.7
Hindi siya seryoso sa kasalukuyan.
06:24.6
Ito nga ay ginagamit bilang talukbong dun sa mga issue talagang itinababahala nila.
06:33.0
Yung ICC at ibang problema.
06:35.4
Kasama na rin yung mga nangyayari ngayon sa Mindanao, Christian.
06:39.6
Kasi ang problema natapos ang reymen gobyernong Duterte na firmahan yung Bangsa Moro Organic Law.
06:48.2
Pero patuloy pa rin ang karahasan sa Mindanao.
06:53.1
Nag-aaway pa rin.
06:54.6
Yung mga ibang-ibang grupo, including mga armed groups, mga rebel groups, at pangatlo lang lalo na hindi kumikilos yung normalization na makamagal.
07:04.4
So maraming mga problema kaugnay doon na magandang gamitin, ginagamit ngayon, at hindi ako magtataka kung bakit yung mga problema nito ay iaatang pa niya sa kasalukuyang gobyerno.
07:18.4
Pero tama ka doon.
07:19.5
Ito tingin ko ay smokescreen lamang dahil una.
07:23.3
Tama.
07:24.6
Paano rin tayo haharap?
07:25.7
Paano siya haharap sa buong daigdig na hiniimok natin sa peace process na ito?
07:32.8
Kinungginsin natin sila na sumuporta.
07:35.9
So yun yung tingin ko.
07:39.3
Pero nga, even then, kung hindi man siya seryoso dito, kung ginagamit lang niya ito for self-preservation,
07:44.9
e meron pa rin po yung impact, whether we like it or not.
07:48.4
Kasi parang this might trigger division among Filipinos.
07:54.6
So parang, don't you think this could somehow promote regionalism?
08:00.2
Paano?
08:01.0
Di ba?
08:01.4
Parang kayo Tagaluzon, kayo Visayas, ganun yung mga binabanggit niya, di ba?
08:06.3
Di ba?
08:07.2
Yung resources doon ng Mindanao, dapat sa Mindanao lang, but napupunta sa Luzon, sa Visayas.
08:12.9
Ano po yung mga implications ng ganyan?
08:14.4
Okay.
08:15.4
Una, sa akin magtingin, lumang script na ginagamit para sa bagong okasyon.
08:22.7
Kung tatandaan natin yung 2016,
08:24.6
nag-president run for office.
08:27.4
Ginamit niya yan eh, yung issue ng,
08:29.9
ano kaya ako dapat ihalal, dahil galing ako sa Mindanao.
08:34.4
Yung Manila imperialism, ginamit niya yun.
08:38.0
Yung kami, hihiwalay na lang kasi hindi kami nagpinaunlad, gano'n.
08:43.0
Pero, may particular na context rin, nagbabago sa kasalukuyan.
08:48.1
Kasi, sino ba ang presidente na muliwinas itong nakaraanin mo taon?
08:52.2
Siya, taga Mindanao.
08:53.9
Saan ba bumasa?
08:54.6
Ang mga development inputs ng gobyerno, karanihan sa Mindanao.
08:59.5
Pag tinignan mo yung growth, mataas ang growth ng Mindanao.
09:02.7
Kaya sa ating magtingin, Christian, walang connection eh.
09:07.7
Tinanong namin yung, magtanong ako ng short survey lang sa mga leader namin soba,
09:13.8
kung meron ngang efekto yung gano'ng panawagan.
09:16.6
Sa kanilang magtingin, mahina.
09:18.8
Ang mas inaantabayanan mo nila, ikukulong mo siya?
09:22.1
Kuhulihin mo siya talaga?
09:23.1
I-do-do-do ba ito?
09:24.6
Nag-presidente Marcos.
09:26.2
Parang gano'n ang usapan eh.
09:28.0
Paalos itong usapin ng regionalization, parang hindi nila nakikita na tunay na mangyayari.
09:34.5
At itutulak nitong mga...
09:36.9
Tinignan mo yung...
09:38.0
Secondly, Christian, kung tinignan mo, may history yan ha, yung paggamit ng nasyonalismo
09:43.9
sa panahon ng kainwitan.
09:46.1
Sa kanya, sa nationalismo, kasi secession eh.
09:48.2
Hinawit na yan, diwan na tumatakbo siya.
09:50.5
Isa yun sa mga rallying call niya eh.
09:52.7
Ako yung taga Mindanao nga.
09:54.6
Yung manila niya nalisa yung kailangan iluklok na kaming taga Mindanao dyan, no?
09:59.3
So, gano'n.
09:59.9
So, walang...
10:01.6
Parang sa tingin ko ngayon ha, walang resonansya yung kanyang regionalization,
10:06.3
yung kanyang secession call among local leaders and even communities that we ask, no?
10:13.3
How about sa ano?
10:14.4
Kasi nakababad kayo dyan sa Mindanao, in particular, sa mga conflict areas, no?
10:18.5
Traditional conflict areas, in particular, Bangsamoro.
10:21.7
Mukha ba magkakatraction yan sa Bangsamoro?
10:24.6
To think na they're undergoing a very crucial transition.
10:28.3
Or baka naman itong call na ito, mag-resonate lang doon sa kanyang mga taga-panalig sa Dabao?
10:33.7
Yes.
10:34.2
Baka yun pa, no?
10:35.4
How this will be used to prolong and delay some of the reforms that are happening mismo doon sa Mindanao and Bangsamoro.
10:45.9
So, the effect will be internal rather than yung regional secession.
10:52.0
Kasi, tandaan natin,
10:54.6
mag-report na nang gusto ni Presidente Duterte yung Bangsamoro Organic Law
10:59.3
na ipinapatubad pa rin ng Presidente Marcos.
11:04.9
Pero, ang bagal nun ngayon,
11:06.6
ang daming delays doon,
11:08.4
ang daming mga problema,
11:09.7
nagkaroon pa ng gidwaan sa loob.
11:12.1
What is happening nationally
11:13.7
can further delay developments there
11:16.5
as people await
11:19.2
kanino sila kakampi
11:20.5
dito sa dalawang tabo.
11:23.5
Pero, yung nga,
11:24.6
ano yung mga,
11:26.6
at least,
11:27.1
mukha naman hindi magiging widespread, no?
11:28.7
Based sa pagtayaan ninyo.
11:29.9
Pero,
11:31.4
for instance,
11:31.9
doon sa mga taga-Dabao,
11:33.3
hindi ba mas,
11:33.9
ano naman,
11:34.8
mas may epekto sa kanila yan?
11:38.5
Yes.
11:39.3
Well, they will think about the days when
11:41.4
yung sila iba ng premier barometer ng Mindanao.
11:45.3
Pero ngayon kasi,
11:46.8
ang malaking pagbabago,
11:48.4
Christian,
11:49.4
marami rin frustrated na sa Dabao
11:51.8
sa rule
11:53.2
ng mga Duterte.
11:54.6
Meron na rin gano'ng klase na ano.
11:56.6
Kasi,
11:57.7
inway yung situation noon sa situation na yan
12:00.1
when it comes to peace and order,
12:02.1
when it comes to stability in Dabao,
12:04.1
gano'n, etc.
12:05.6
And because of that,
12:07.1
I don't think gano'ng asolid
12:09.1
yung magtanggap nila doon sa ano.
12:11.1
Pero definitely,
12:12.1
gagamitin ang base
12:14.1
ng mga Duterte ito
12:16.1
kung meron mong silang gagawing aksyon,
12:18.1
sa aking pagtingin,
12:19.1
para magtulak ng higit pa
12:21.1
doon sa
12:22.6
pagtatwa doon sa ginagawa ng Duterte.
12:24.6
Kung gano'n ako nang sa ICC,
12:26.1
saka yung tinatawag na
12:27.6
People's Initiative.
12:29.6
Oo nga eh.
12:30.1
Tsaka niba, parang
12:32.1
nakaka-dismayat
12:33.6
to use a very light term, no?
12:35.6
Kung ikaw dati kang Pangulo,
12:37.1
you should be looking after the welfare of the country
12:39.6
and not use, let's say,
12:41.6
regionalism
12:43.6
or subnationalism na binabanggit nyo
12:45.6
to protect
12:47.6
himself, no?
12:48.6
For self-preservation.
12:49.6
I mean,
12:50.6
isa yan sa mga dapat sa tingin ko ma-realize
12:52.6
sa mga tao eh.
12:53.6
Exactly.
12:54.4
Kasi ano eh, merong ano eh.
12:55.4
Merong,
12:56.4
yung sinabi yung pangalawa,
12:58.4
may resonance.
12:59.4
May danger siya in terms of
13:01.4
it can delay
13:03.4
some of the reforms happening
13:05.4
as people on the ground wait and see
13:08.4
kung sila ba ay susunod
13:10.4
doon sa, alimbawa,
13:11.4
yung kasunduan sa luwang disarmat.
13:14.4
Bakit yung tutuloy ako
13:15.4
nagkakagulo sa taas?
13:17.4
Okay.
13:18.4
Number two,
13:19.4
yung development programs.
13:21.4
Bakit ko imakadala dyan yung pondo
13:23.4
kung hindi ako sigurado
13:24.4
kung sino kakabuhin yan?
13:26.4
Alam ni Presidente Marcos
13:28.4
na kadikit ni Presidente Duterte
13:31.4
si na Murad sa
13:32.4
MILF.
13:33.4
Kaya ngayon, malaki ang dilemma rin nila
13:36.4
Chairman Murad
13:38.4
kung paano sila lulugar dito.
13:40.4
Eh nasa gitnaas pa rin sila ng transition period.
13:43.4
Merong objective yung political,
13:45.4
economic and social
13:47.4
sa baba.
13:48.4
Pero mas internal na ang magiging effect.
13:51.4
Hmm.
13:52.4
Eh yung ano,
13:53.4
yung ganyang rhetoric
13:54.4
ng mga,
13:56.4
I don't know kung tama yung gagamitin kong term no,
13:58.4
mga demagog,
13:59.4
demagogery,
14:00.4
na gumagamit naman obviously ng rhetoric.
14:03.4
Yung mga ganyan,
14:04.4
ano ba yung pwede maging epekto niyan
14:07.4
dito sa sentimiento ng mga Pilipino?
14:09.4
Diba,
14:10.4
nandoon naman yung ethnic discussions
14:12.4
or discussions along ethnic lines, diba?
14:14.4
Kitang-kita naman natin yan eh.
14:16.4
Pero mas pinufuel niya, diba?
14:18.4
Kayong taga-Bisayas,
14:20.4
kayong mga taga-Luzon,
14:21.4
parang pinapalabas sa aping-aping Mindanao, no?
14:24.4
Tapos kulang pa rin nga sa nuwancing yun eh.
14:26.4
Kasi parang binanggit niya,
14:28.4
one big hole lang ano eh,
14:30.4
ang Mindanao, no?
14:31.4
Hindi ba mag-warsing yan doon sa
14:33.4
undercurrent na yun,
14:34.4
na hindi naman actually nawala?
14:36.4
Yes.
14:37.4
Ang ano nga, yun nga,
14:38.4
kaya nga sinasabi ko merong disconnect eh.
14:40.4
Kasi Mindanao has been the beneficiary
14:43.4
of a lot of development program
14:45.4
for the past six years,
14:46.4
including of PUNAO,
14:48.4
because of the peace agreement.
14:50.4
So if you're looking for underdevelopment in Mindanao,
14:53.4
in contrast to the, you know,
14:55.4
they have had more opportunities previously
14:57.4
than everyone has, number one.
14:59.4
And the people will realize that, no?
15:01.4
Number three,
15:03.4
and number two,
15:04.4
the problem is,
15:05.4
when you, ano, you, ako tingin ko doon,
15:07.4
mas in relation to
15:09.4
the preparations towards 2025,
15:12.4
and the ongoing development programs,
15:15.4
those are going to be affected.
15:16.4
Kasi nga,
15:17.4
those development programs depend on
15:19.4
who is implementing them eh.
15:21.4
So gusto kong alaman,
15:23.4
nasan yung sa panig ng gobyerno,
15:26.4
may mga pagbabagawang mangyayari sa mga tao.
15:29.4
Sa mga tao.
15:31.4
Kasi maglo-lawyerty check ba sila
15:34.4
dahil nandyan sa nangyayaring ganyan?
15:36.4
So baka yun yung ano eh,
15:38.4
yun yung isa sa mga net effect nito
15:41.4
na gustong palabasin,
15:43.4
mangyari nila Presidente Duterte,
15:45.4
dating Presidente Duterte,
15:47.4
mag-create ng gano'ng klase ng,
15:48.4
magdududa,
15:50.4
ng uncertainty
15:52.4
sa mga tao,
15:53.4
sa mga posisyon nila,
15:54.4
etc.
15:55.4
At yun yung kanilang tinutulak dito sa kanilang statement.
15:58.4
Mabuti na yung magsalita sila doon sa
16:00.4
usapoy ng ICC,
16:01.4
interest nila,
16:02.4
o isang PEI.
16:03.4
Pero nung dinagdag nila yung secession,
16:05.4
medyo talaga yung sabi ko,
16:07.4
eh suntok sa buwan to.
16:09.4
Suntok sa buwan.
16:10.4
So...
16:11.4
Oo eh.
16:12.4
Parang mas pinapagulo eh. Diba?
16:14.4
Hinihiwalay.
16:16.4
Tama yung sinama mo.
16:17.4
May magandang pag-aaral niya na ginawa si ano eh.
16:21.4
Si kaibigan natin.
16:22.4
Si...
16:23.4
Si...
16:24.4
Professor Tianti.
16:25.4
Yung notes niya,
16:26.4
ginabi niya nung...
16:27.4
nung panahon ng 2016,
16:28.4
sabi niya,
16:29.4
ang galing-galing niya ginamit yung ano,
16:31.4
oh,
16:32.4
Mindanao boy,
16:33.4
at ako Mindanao boy,
16:34.4
Imperial Manila kayo,
16:35.4
ako iluk-luk ninyo,
16:36.4
ganito.
16:37.4
Tapos dinikit na yun doon sa anti-US.
16:40.4
Yun yung dalawa eh, no?
16:41.4
Makadikit na gano'n.
16:42.4
Parang gano'n kaya inuulit eh.
16:44.4
Kaya lang,
16:45.4
Christian,
16:46.4
duta ko,
16:47.4
kung kakamit ito,
16:48.4
kung makakaroon na itong...
16:50.4
Itong particular na secesyon ha,
16:52.4
yun lang.
16:54.4
Tsaka ito,
16:55.4
i-correct lang natin oh.
16:56.4
Kasi minsan nga,
16:57.4
actually ang problema sa mga demagogs na ganyan,
17:00.4
yung mga one-liners,
17:02.4
may efekto yan sa mga ordinaryong tao,
17:03.4
whether we like it or not, no?
17:05.4
Ito for instance,
17:06.4
yung binanggit niya,
17:07.4
ilang presidente na kasi,
17:08.4
wala naman daw nangyari sa Pilipinas.
17:10.4
Exactly oh.
17:11.4
Paano ba dapat tingnan yun eh?
17:13.4
Siya mismo naging dating presidente, diba?
17:15.4
Same.
17:16.4
Ito yung line niya yan eh.
17:17.4
Ginamit niya yan eh.
17:18.4
Sabi niya,
17:19.4
gano'n,
17:20.4
tinanong yan nangyari sa panahon nung ano,
17:21.4
daang matuwid.
17:22.4
Yun ang ginamit niya eh.
17:23.4
Daang matuwid.
17:24.4
Tapos,
17:25.4
ginamit niya po si Ramos.
17:26.4
Pati si Ramos,
17:27.4
gano'n,
17:28.4
panahon ni Ramos.
17:29.4
So ganito,
17:30.4
take-over ako,
17:31.4
walang nangyari.
17:32.4
So tinitira,
17:33.4
yung,
17:34.4
pati yung mga solid gains,
17:35.4
alimbawa noong period na iyon,
17:36.4
no?
17:37.4
Sure,
17:38.4
maraming frustration ng mga tao,
17:39.4
kahit panahon ni Ramos,
17:40.4
panahon niya, no?
17:41.4
Pero,
17:42.4
lahat siyang basura na,
17:44.4
at ako hihinalin niya.
17:45.4
Iyon yung,
17:46.4
ano,
17:47.4
iyon yung,
17:48.4
sabi mo,
17:49.4
nagkaroon ng effect sa mga tao.
17:50.4
Nilukluk siya,
17:51.4
noong time na iyon.
17:52.4
Meron bang ano,
17:53.4
I don't know if you share this idea,
17:55.4
no?
17:56.4
Hindi ko naman sinasabing ito yun,
17:57.4
pero,
17:58.4
sumagi lang sa isip ko.
17:59.4
Kung totoo na medyo,
18:01.4
kabado na talaga yung mga Duterte,
18:03.4
doon sa possibility na papasok ng ICC,
18:06.4
mukha bang papunta na sila,
18:08.4
o naglilina sila,
18:09.4
with these pronouncements,
18:11.4
doon sa tinatawag na school,
18:12.4
scorched earth policy,
18:13.4
hindi pong wala na.
18:14.4
Bahala na kayo dyan.
18:15.4
Diba?
18:16.4
Sirain na lahat.
18:17.4
Kasi kung pinasok na itong,
18:18.4
ano,
18:19.4
Mindanao secession,
18:20.4
na biglang sumulpot,
18:21.4
no?
18:22.4
Mukha bang gano'n yun na yung direction nila?
18:25.4
Sa pagtinig na rin mo,
18:27.4
pinakinggan mo,
18:28.4
pwede mo sabihin na,
18:30.4
may gano'ng klase ng
18:31.4
pagpaplano,
18:32.4
o layunin,
18:33.4
behind those kinds of remarks.
18:35.4
Kasi,
18:36.4
parang ano eh,
18:37.4
winasak lahat eh,
18:38.4
yun.
18:39.4
Short of,
18:40.4
hindi ko alam kung merong,
18:41.4
alam ko,
18:42.4
may mga batas
18:43.4
against calling outright for
18:45.4
secession,
18:46.4
calling outright for separation.
18:48.4
Hindi lang sedition yun eh.
18:50.4
Ano tawag dito?
18:51.4
Mas malalim eh.
18:52.4
In fact,
18:53.4
kaya noon dati,
18:54.4
isa sa mga issues na ginagamit
18:55.4
dito sa MI,
18:56.4
at kaka sa MNLF noon,
18:58.4
is precisely secession itself.
19:00.4
Isa na,
19:01.4
is subversion,
19:02.4
rebellion.
19:04.4
Totoo yan.
19:05.4
Liable siya doon eh.
19:06.4
Liable na sila doon,
19:07.4
ngayon pa lang eh.
19:08.4
Ang hinihintay ko nga,
19:09.4
kung paano,
19:10.4
kung siseryosohin ba sila ng
19:11.4
gobyerno,
19:12.4
makawakso na ang gobyerno.
19:14.4
Kasi pwede ka nang mag,
19:15.4
ano eh,
19:16.4
pwede ka nang mag-
19:17.4
mag-file ng case,
19:19.4
ng warrants,
19:20.4
etc.
19:21.4
Secondly,
19:22.4
yung ano kasi,
19:23.4
yung statement na,
19:24.4
yung statement na,
19:25.4
tokhang,
19:26.4
kung ikaw,
19:27.4
ako ang Presidente,
19:28.4
kung ikaw matotokhang,
19:29.4
is always,
19:30.4
or already,
19:31.4
a whale threat.
19:32.4
So,
19:33.4
parang ano,
19:34.4
parang dulo na,
19:35.4
dinala sa dulo.
19:36.4
Tapos,
19:37.4
ang nakita namin,
19:38.4
ang efekto sa mga tao,
19:40.4
rather than yung ano,
19:41.4
una,
19:42.4
merong sense of ridicule,
19:44.4
no,
19:45.4
sa baba.
19:46.4
Yung,
19:47.4
hindi nila siniseryoso,
19:48.4
tingin nila parang
19:49.4
away lang ng dalawang grupo,
19:51.4
na hindi naman po naglilingkulan
19:52.4
yung interest nila.
19:53.4
Ganon rin kasi
19:54.4
nung time niya eh,
19:55.4
di ba?
19:56.4
Nung ni-raise naman niya
19:57.4
yung issue ng Mindanao,
19:58.4
kama ni, ano,
19:59.4
Mindanao Boy,
20:00.4
Imperial Manila,
20:01.4
hindi naman laban nyo
20:02.4
ng mahirap sa mayaman eh.
20:03.4
Laban nyo ng elitista eh.
20:05.4
Ganon pa rin ngayon
20:06.4
ang nakikita ng mga tao,
20:07.4
laban ng elitista.
20:08.4
Pero,
20:09.4
hinihintay nila
20:10.4
kung saan nila idadalhin.
20:11.4
Ang mas nakaka-alarma
20:13.4
sa mga tao sa baba,
20:15.4
tingin ko,
20:16.4
ay yung paghintay.
20:17.4
Ito ba ay magkakaroon
20:18.4
ng gulfo ni gulat?
20:19.4
Magkakaroon ba nagpo?
20:21.4
Mayroong aabot
20:23.4
sa military.
20:24.4
Ganon.
20:25.4
Magkakaroon ba ulit
20:26.4
ng another
20:27.4
military
20:28.4
adventurist
20:29.4
regime
20:31.4
or stage
20:32.4
in our history?
20:33.4
Yun yung mas malaking
20:34.4
usapin.
20:35.4
At,
20:36.4
makikita natin
20:37.4
sa mga susunod na araw,
20:39.4
kasi magkaroon ng
20:40.4
few months back,
20:42.4
nag-warn na si
20:43.4
Chief of Staff,
20:45.4
Browner,
20:46.4
naman nagpa-plano.
20:48.4
So,
20:49.4
ito ba ay trigger?
20:50.4
So,
20:51.4
yun yung ano.
20:52.4
So,
20:53.4
tama palaga,
20:54.4
tama yung sinama mo,
20:55.4
antabayanan ng mga tao,
20:56.4
maging vigilant ngayon.
20:57.4
Hindi pwedeng basta-basta.
20:58.4
E,
20:59.4
yung ano,
21:00.4
isa rin sa mga
21:01.4
talagang tinurutukan nyo,
21:02.4
yung conflict incidents,
21:03.4
sa buong Pilipinas.
21:05.4
How serious yung concern na
21:09.4
ito?
21:10.4
Obviously,
21:11.4
yung mga binanggit ni dating
21:12.4
Pangulong Duterte,
21:13.4
eh,
21:14.4
destabilizing yun,
21:15.4
yung linggo.
21:16.4
I don't know how you would
21:17.4
characterize it pa.
21:18.4
Diba?
21:19.4
Antik yung presidente,
21:20.4
calling on the military,
21:22.4
tapos,
21:23.4
winarningan pa nga siya,
21:24.4
diba?
21:25.4
Baka,
21:26.4
matanggal ka sa posisyon
21:27.4
tulad nung nangyari sa tatay mo.
21:28.4
I don't know
21:29.4
how else to describe that.
21:30.4
How about yung idea
21:31.4
nung,
21:32.4
nung
21:33.4
physical destabilization?
21:34.4
For instance,
21:35.4
baka may makita tayo mga
21:36.4
eruption of violence,
21:37.4
yung mga,
21:38.4
alam nyo na,
21:39.4
coming,
21:40.4
et cetera,
21:41.4
et cetera.
21:42.4
I don't know,
21:43.4
I'm not saying sa kanila
21:44.4
man gagaling,
21:45.4
pero yung idea nun.
21:46.4
Yes.
21:47.4
That's when a,
21:48.4
ano tawag ito,
21:49.4
an ingredient
21:50.4
of political dynamics,
21:51.4
especially in Mindanao.
21:52.4
Yung
21:53.4
the use of ambushes,
21:54.4
the use of
21:55.4
intimidation
21:56.4
and violence
21:57.4
to not only silence
21:58.4
critics,
21:59.4
but to send a message
22:00.4
to the national.
22:01.4
Okay.
22:02.4
So,
22:03.4
if you remember,
22:04.4
during the time
22:05.4
of Dimo Foro,
22:06.4
it was
22:07.4
the first
22:08.4
government
22:09.4
in Koreaki,
22:10.4
no?
22:11.4
The time when
22:12.4
so many people
22:13.4
were being kidnapped
22:14.4
in Mindanao,
22:15.4
no?
22:16.4
That came during a time
22:17.4
of instability
22:18.4
in the relationship
22:19.4
between below and above,
22:20.4
no?
22:21.4
And those kidnapping incidents
22:23.4
became a way
22:24.4
to shame
22:25.4
the national government,
22:26.4
na hindi nyo kayang
22:27.4
iparilis,
22:28.4
hindi nyo
22:29.4
ma-
22:30.4
isagip
22:31.4
po mga tao ito.
22:32.4
That's possible,
22:33.4
please.
22:34.4
May mga tao nga
22:35.4
nagsasabi,
22:36.4
yung recent round
22:37.4
ng extremist attacks,
22:38.4
no?
22:39.4
They are wondering
22:41.4
why those were
22:42.4
happening
22:43.4
in the same areas
22:44.4
which we know
22:45.4
were already
22:46.4
ground zero areas
22:47.4
for violent extremism.
22:49.4
Para bang
22:50.4
nakakalusot.
22:51.4
Bakit nakakalusot?
22:52.4
Meron ba
22:53.4
nagpapalusot?
22:54.4
Kasi remember
22:55.4
this bombing
22:56.4
yung nangyari,
22:57.4
di ba?
22:58.4
Doon sa camp well
22:59.4
sa Marawi,
23:00.4
recently.
23:01.4
Tapos ngayon
23:02.4
merong atake na naman
23:03.4
nangyari sa
23:04.4
Pegapo.
23:05.4
Tumataas
23:06.4
and
23:07.4
planted
23:08.4
was
23:09.4
one of the
23:10.4
most
23:11.4
employers
23:12.4
of the
23:13.6
general
23:14.6
history.
23:15.6
So,
23:16.6
it's okay
23:17.6
ma mano
23:18.6
kasi
23:19.6
di
23:27.5
they
23:28.7
can
23:29.7
kick
23:30.7
out
23:31.7
this
23:32.7
thing.
23:33.7
Diba
23:34.7
ang
23:35.7
sabit na
23:37.2
Not for ransom, not only for ransom, but more importantly because they wanted to shame the national government and its inability to actually deal with these problems. That is not a far-fetched scenario because there is a history of such already happening, at least in the case of Mindanao.
23:59.4
I don't know who is going to attempt them, whether each of those two groups will try to foment violence because violence will serve the interests of both groups. The one destabilizing and the one who wants to enforce more force and justify that by destabilization.
24:17.0
What is clear now is the victory of President Duterte is in itself.
24:27.5
I think I want to check with that.
24:29.4
I think it contains a lot of illegality already, the threat, the call for secession, the call for the military and the police to act.
24:42.4
People here have been intimidated or called, their attention has been called for lesser language than what they use.
24:55.4
So my question is, why is he getting away with it?
24:59.4
Because it's Duterte.
25:01.4
Unfortunately.
25:04.4
It looks like BBM's route is not like that, the type to file a case.
25:10.4
But if it's under ordinary circumstances, he should have committed such things.
25:16.4
Because during Duterte's time, he committed such things, right?
25:19.4
He invented the opposition, right?
25:21.4
Yes.
25:22.4
This one is clearer, much clearer, right?
25:24.4
Yes, yes, correct.
25:26.4
Okay.
25:27.4
Anyway, thank you very much.
25:28.4
Thank you very much, Professor Pancho Lara.
25:30.4
Nice to speak with you again.
25:32.4
And yes, I just want to show the context.
25:35.4
I needed someone with a very wide lens.
25:39.4
Yes, yes.
25:40.4
At the same time, very focused on the specific issues here in Mindanao, in particular the Bangsamoro.
25:45.4
Thank you very much, Professor Pancho Lara, for joining us.
25:48.4
Thank you, Christian.
25:50.4
Bye.
25:51.4
Okay.
25:52.4
That's Professor Pancho Lara.
25:56.4
There.
25:58.4
Okay po yan na makausap pagdating sa mga issues na ganito, no?
26:02.4
Ayan.
26:03.4
Teka lang.
26:04.4
Tanggalin na natin.
26:09.4
Okay.
26:10.4
So yan po yung ating episode ngayong araw nito, Feb 1.
26:12.4
And sana po mas marami po kayo natutunan dito.
26:15.4
Again, yun nga po, isa po yun sa mga lessons na dapat tingnan natin, no?
26:19.4
Yung mga ganyang salita, kahit hindi natin dapat sineseryoso, meron po kasing impact yan.
26:25.4
Isipin mo dating Pangulo.
26:26.4
Magsasabi.
26:27.4
Secession ng Mindanao.
26:30.4
Hindi po biro yun, diba?
26:32.4
So yan po yung kailangan nating bandayan.
26:35.4
Be vigilant.
26:37.4
And dapat malinaw po sa atin kung ano yung tama, kung ano yung mali.
26:41.4
Dapat malinaw po sa atin kung ginagamit lang po itong issue na ito to protect the interest of the Dutertes.
26:50.4
Kasi napaka-selfish po nun, no?
26:52.4
Dahil may away ka sa mga Marcos.
26:54.4
Dahil pinoprotektahan mo yung sarili mo.
26:56.4
Dun sa possibility na maglabas ang warantyong ICC at payagan ito na ma-i-serve ng Marcos administration.
27:06.4
Dahil nandun yung real possibility na ma-compromise yung political ambition nung anak sa 2028 because of this ongoing PI na mali rin talaga, no?
27:21.4
E bigla mo naman ipapasok itong issue ng secession ng Mindanao.
27:24.4
Ano ba naman yun?
27:26.4
No?
27:27.4
Yung away ng dalawang higante, sikapin po natin na hindi masira ang kinabukasan ng ating bansa.
27:37.4
Na hindi masira ang interest ng mga ordinaryong Pilipino.
27:41.4
Yan lang po.
27:42.4
Again, reminder, no?
27:43.4
Sa ating Factsnatic Tonight Question of the Week.
27:47.4
You may send your one-minute videos, vertical or horizontal, dito po sa ating Facebook page.
27:54.4
Christian Esguerra.
27:56.4
Ipadala niyo po using Messenger.
27:58.4
Pagsasama-samahin po natin yan at ipapalabas po natin bukas, Friday.
28:03.4
Ang tanong po, dapat pa bang manatili sa gabinete ni BBM si VP Sara Duterte after everything that was said by her family against the President, okay?
28:18.4
So maraming salamat po sa inyo.
28:20.4
Ako po si Christian Esguerra.
28:21.4
Kita-kita po tayo bukas, February 2.
28:23.4
Yan po ang ating birthday episode.
28:26.4
Maraming salamat po sa inyo.
28:53.4
Thank you for watching!