Stroke na Left side or Right side: Ano Mas Delikado? - By Doc Willie Ong Internist and Cardiologist
00:34.8
Parang sa puso, nagbara, heart attack.
00:37.4
Pag sa ulo, sa utak, nagbara, ischemic stroke.
00:42.3
So, ito nagbara dito sa may kanang parte ng utak.
00:49.0
Ito dumugo naman sa kaliwa.
00:52.8
Pero mas kadalasan itong ischemic stroke.
00:55.2
So, depende kung kanan o kaliwa.
00:59.3
Ganito po kasi nangyayari.
01:02.5
Itong utak natin, ginawa yan ng Diyos ganito.
01:07.2
Yung kanang parte ng utak nyo,
01:12.0
ang kinokontrol niya,
01:14.2
yung kaliwang parte ng kamay at kaliwang paa.
01:20.3
Bakit ginawa ng Diyos ganun?
01:22.2
Yan ang ginawa niya.
01:24.6
Parang kuryente yan.
01:27.4
So, yung kuryente galing dito sa kanan.
01:31.4
Pag sinabi ng utak nito sa kanan na galawin mo kamay mo,
01:35.7
nagagalaw ang naguutos itong kanan.
01:39.7
Pag paakong kaliwa kinagalaw, naguutos kanan.
01:43.8
So, pag kaliwa naman ang gumagana,
01:47.4
ito naman ang naitataas.
01:49.6
Kaya, pag na-stroke ang kanang parte,
01:52.4
ang nangihina kaliwa.
01:54.6
Marami sa atin dito na na-stroke.
01:56.6
Tingnan nyo po, anong part nyo ang nanghina?
01:59.6
Nanghina ba yung kaliwa?
02:01.6
Kamay, kaliwa, paa.
02:03.6
Pwede rin manhid ang kaliwang kamay, kaliwang paa.
02:06.6
Kung yun ang problema nyo, kaliwa ang mahina,
02:09.6
ibig sabihin, ang tawag dun po, right-sided stroke.
02:14.6
Okay? Sana dinadadaan ko.
02:17.6
Pag kaliwa ang mahina,
02:19.6
i-discuss ko right-sided stroke.
02:22.6
Yun ang sintomas nyo.
02:25.6
Pag ang kanan nyo naman ang mahina,
02:28.6
kanan nyo ang mahina, eh okay.
02:30.6
Ang nangyari sa'yo, ang nagbara, kaliwa.
02:33.6
Left-sided stroke.
02:35.6
Okay? Pero hindi ganun kasimple.
02:37.6
Mahina kanan, mahina kaliwa.
02:39.6
Meron pa kasi itong parte natin sa kanang utak at kaliwang utak,
02:44.6
may ibang powers pa.
02:46.6
Ibig sabihin, may ibang trabaho pa
02:49.6
yung parte ng kanang utak natin.
02:51.6
Hindi lang yan pang galaw-galaw ng kamay.
02:53.6
Meron pa ibang power.
02:55.6
Kaya nga, utak natin, ang dami natin, maroon tayong magsalita,
02:59.6
mag-isip, mag-decide, magtingin.
03:03.6
Kaya pag nasira yung kanan, nanghina itong kaliwa,
03:06.6
may iba pang sintomas yung mga na-stroke ng pasyente.
03:12.6
Yun ang pinakasimple.
03:14.6
Basically, ang stroke, nangingiwi yung muka.
03:17.6
Depending ako, anong nangingiwi?
03:20.6
Hindi dito sa kanan.
03:24.6
Pagkaliwa, nanghina.
03:26.6
Kanan yung bulol.
03:28.6
Kasi yung salita nga, nanghihina.
03:32.6
Left side of the brain and right side of the brain.
03:35.6
Iba-iba ang trabaho.
03:38.6
Hindi pareho ang trabaho.
03:41.6
Nasa mga na-stroke.
03:43.6
Palagay natin, ganito.
03:45.6
Na-stroke ang kaliwang parte ng utak.
03:49.6
Left side stroke.
03:51.6
So, sino, kanino ito lalabas?
03:56.6
Yung mga taong mahina ang kanang parts.
03:59.6
Kung meron kayong kamag-anak,
04:01.6
o kayo na-stroke tapos,
04:02.6
Dok, mahina yung kanan ko.
04:04.6
O hindi ko magalaw yung kanan ko.
04:06.6
Yung pasyente na-stroke, nakita mo hindi niya magalaw yung kanan niya.
04:10.6
Ito yung tatama sa kanya.
04:13.6
Left-sided stroke siya.
04:15.6
Mahina ang kanan mo, left-sided stroke.
04:21.6
Pag ito nagbara sa kaliwa.
04:23.6
Mahina ang kanan, alam mo na yan.
04:28.6
Kasi itong kaliwang brain, bukod ito kinokontrol niya,
04:32.6
siya nang kocontrol ng aphasia.
04:38.6
Ito pang language.
04:41.6
Hindi niya masabi.
04:42.6
Ito ba unan? Ito ba ball pen?
04:45.6
Yan o, a-a-a-aphasia.
04:48.6
Hindi niya masabi.
04:52.6
May anxiety din pagkaliwa.
04:57.6
Hindi niya masabi kaliwa o kanan.
05:03.6
Aphasia, hindi masalita.
05:05.6
Agraphia, hindi niya masulat.
05:08.6
Okay? Kahit itong kamay niya na mas malakas, hindi niya masulat yung gusto niya.
05:13.6
Hindi siya maka-drawing na tama.
05:15.6
So, yan ang nangyayari.
05:17.6
Pagkaliwa ang nabara.
05:20.6
Kanan ang mahina.
05:21.6
Plus, mahina kanan mo.
05:23.6
Hindi niya masabi. Hindi mabanggit.
05:27.6
Anxiety. May depression pa.
05:30.6
Pagkaliwa, ayan o.
05:34.6
Impaired language. Hindi makasalita.
05:37.6
Difficulty with thinking and decision making.
05:42.6
So, pag mahina ang kanan niyo,
05:44.6
left ang bara, hindi rin kayo maka-decide.
05:47.6
Ba't hindi ako makaisip?
05:48.6
Baka nabarahan din yung powers natin
05:55.6
at pag-isip at pag-desisyon.
05:58.6
Yung sa mata, meron din kalahati.
06:00.6
Okay? Yan ang trabaho ng left brain natin.
06:04.6
Pang-language din.
06:06.6
Ngayon, kanan naman. Okay?
06:08.6
So, kanino ito tatama?
06:11.6
Kanino ito babagay?
06:12.6
Sa mga nakikinig sa atin,
06:14.6
pag ang nakita nyo pasyente
06:16.6
or ikaw, mahina ang kaliwa.
06:18.6
Pagkaliwang kamay, mahina o manhid.
06:21.6
Kaliwang paa, mahina o manhid.
06:25.6
Tapos sinitiskan. Diba?
06:27.6
Kita ang bara, kanan.
06:29.6
Kanan ang bara pero mahina sa'yo kaliwa.
06:32.6
Kaya itong mga sasabihin dito,
06:33.6
babagay sa mga taong mahina ang kaliwa na stroke,
06:37.6
mahina ang kaliwang paa.
06:39.6
Okay? So, tingnan nyo.
06:42.6
tingnan natin ano powers ng right brain.
06:45.6
Kanina sinabi ko, left brain language.
06:48.6
Diba? Right brain, ano naman.
06:50.6
Right brain, trabaho niya, kaliwang kamay, kaliwang paa.
06:54.6
Balance, confusion.
06:56.6
Alam na natin, pareho yan.
06:58.6
Difficulty walking, right or left.
07:01.6
Pero meron pang iba.
07:05.6
Medyo disoriented siya.
07:11.6
Yung kanina hindi makasalita eh.
07:14.6
Ito hindi makakilala.
07:17.6
Pag mahina ang kaliwang kamay, kaliwang paa mo,
07:20.6
Hindi ka makakilala.
07:22.6
Person, di makilala.
07:24.6
Place, di makilala.
07:28.6
Mukha, hindi makakilala ng mukha.
07:35.6
So, actually, parehong hindi maganda.
07:38.6
Ito, hindi siya nakakakilala.
07:40.6
Hindi niya makilala yung mukha.
07:43.6
Ugali, nagbabago.
07:47.6
Ibig sabihin, mas masungit pala.
07:49.6
Pag ito ang nabarado.
07:50.6
Pag mahina ang kaliwa, mas masungit.
07:54.6
Mali ang judgment.
07:56.6
Mali namang desisyon.
08:02.6
Hindi makakilala ng face.
08:05.6
Pati pakiramdam, medyo iba na rin.
08:09.6
So, anong mas maganda?
08:11.6
Mahina kaliwa, mahina kanan.
08:14.6
Hindi rin maganda itong kanan eh.
08:18.6
Pag ito nagbarado.
08:19.6
Pag kaliwa ang mahina nyo, ito barado.
08:20.6
Hindi rin maganda itong right eh.
08:23.6
At least, dito sa left, hindi lang niya masabi.
08:28.6
Pero nakikilala niya, hindi niya masabi lang.
08:32.6
Dito, hindi ka talaga, ano, medyo mas disoriented.
08:36.6
Yung sabihin itong right brain, maraming trabaho.
08:39.6
So, yung mahihina ang kaliwa, bakit?
08:40.6
Baka mas mahirap silang kausapin.
08:46.6
Other symptoms ng right and left.
08:49.6
Ulitin nyo na lang ha kung medyo malalim.
08:52.6
Pero yan kasi ang medyo malalim itong topic eh.
08:58.6
Hindi pala stroke.
08:59.6
Baka nahihilo ka lang.
09:00.6
Baka hindi naman stroke.
09:02.6
Baka migraine ka lang.
09:04.6
Hindi naman stroke.
09:05.6
Baka manhid lang ito.
09:06.6
Hindi naman stroke.
09:08.6
Baka Bell's Palsy.
09:11.6
Ang Bell's Palsy, itong nerve lang ang nababarahan.
09:17.6
So, hindi siya talaga stroke.
09:19.6
May maibang dahilan.
09:21.6
Tulad na sinabi ko, iba ang left brain.
09:27.6
Pag left, ulitin natin.
09:32.6
Hindi makasalita.
09:33.6
Expressive language.
09:35.6
Yung right brain, mahina kaliwa.
09:38.6
Cannot recognize face.
09:40.6
Cannot recognize object.
09:44.6
Tsaka yung ugali, nag-iiba.
09:47.6
Paano tayo iiwas sa stroke?
09:49.6
Basically, blood pressure.
09:54.6
Control, dapat blood pressure.
09:56.6
Pag blood pressure mo mataas, talagang pwede mag-stroke.
10:00.6
Pwede magbara, pwede magdugo.
10:02.6
Blood pressure, number one.
10:03.6
Number two, cholesterol.
10:07.6
Nagbabara din yung cholesterol.
10:10.6
Number three, diabetes.
10:13.6
Number four, smoking.
10:15.6
Smoking, nakaka-stroke din.
10:18.6
Number five, alak.
10:19.6
Sa Pilipinas, ang dami nanginginom.
10:22.6
Bawat barangay sa tabi, may tagay, di ba?
10:26.6
Ginagawang, mga kababayan ko, di ba?
10:29.6
Mga ginagawang pampatulog ang alak.
10:34.6
Pagod sa trabaho.
10:35.6
Ginagawang pampatulog.
10:36.6
Ginagawang pampatulog yung alak.
10:40.6
Basta inaaraw-araw mo yung alak, pwede ka ma-stroke.
10:43.6
Nagiging mas marupok eh.
10:45.6
Minsan nga ang stroke nila, dugo eh.
10:49.6
Air pollution, hindi rin maganda.
10:51.6
Sobrang stress, hindi rin maganda.
10:54.6
At meron din mga sakit sa puso.
10:57.6
Pag ang puso mo, nagloloko ang tibok.
11:00.6
Nagloloko yung tibok niya.
11:03.6
Lumalapot yung dugo.
11:04.6
O may bara sa puso.
11:06.6
O may sira yung balbila.
11:08.6
Basta may heart abnormality.
11:10.6
May rheumatic heart.
11:11.6
O yan rin, nandito yung puso, di ba?
11:13.6
So pag nagkaroon ng problema sa puso,
11:15.6
nagbuo yung dugo,
11:17.6
titilapon yung pagbuo,
11:20.6
aakyat sa utak eh.
11:23.6
Sa pagtumapon siya,
11:24.6
barado, stroke din.
11:26.6
Tawag diyan embolic stroke.
11:28.6
So galing sa puso,
11:30.6
nagbuo yung dugo,
11:34.6
nabarahan dito sa utak.
11:36.6
Linya ko po yan bilang cardiologist.
11:40.6
Blood pressure control.
11:42.6
Huwag mainit ang ulo.
11:44.6
Healthy foods na kinakain.
11:49.6
mas maganda daloy sa utak.
11:51.6
At huwag din magpapabago.
11:53.6
Nahulog sa CR, di ba?
11:56.6
Nadulas, tumama yung ulo, dumugo.
11:59.6
Hindi rin pwede yan.
12:03.6
hindi talaga yung,
12:06.6
hindi talaga yung,
12:08.6
hindi mo maggalaw ang kamay at paa.
12:11.6
Minsan, ang sintomas,
12:13.6
manhid-manhid lang.
12:15.6
Kasi ang brain natin,
12:17.6
ang pag-control niya,
12:19.6
hindi lang talaga yung galaw.
12:21.6
Hindi lang motor.
12:23.6
Motor to tawag dito.
12:28.6
Sensory yung pakiramdam.
12:30.6
So kung may parting manhid,
12:31.6
kung may parting manhid,
12:39.6
Kasi merong mga stroke na maliliit lang.
12:41.6
Yung mga tumatanda,
12:42.6
merong mga multi-infarct demensya,
12:47.6
hindi malaki, maliit,
12:50.6
So parang nagbabago lang ugali.
12:52.6
Medyo manhid-manhid.
12:54.6
hindi tinamaan yung buong daanan ng kuryente.
12:59.6
Kaya baka konting manhid lang,
13:00.6
konting hina lang,
13:02.6
pwede rin stroke.
13:05.6
pacheck tayo sa neurologist
13:08.6
Sana po natuto kayo
13:10.6
ang sintomas ng right side
13:12.6
at left side stroke.
