Diabetes na Pinabayaan: Pwedeng Makasira ng Kidneys at Maka-matay. By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist) Panoorin ang Video: https://youtu.be/KzFTC5aHKA4

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Diabetes at kidney disease, diba?

Akala natin dalawang magkaibang sakit pero

konektado po sila.

Basta may diabetes, may chance sa

actually mga 33% magkakaroon ng kidney disease.

Lalo na yung mga kidney failure, nagda-dialysis.

Sa mga nagda-dialysis na nasira na kidneys,

matasang kreatinin,

ang number one na sumira sa kidneys nila ay

diabetes.

Yan ang number one sumisira.

Pangalawa lang yung high blood,

yung mga kidney stones.

So diabetes talaga kalaban natin.

Dati ang may diabetes sa Pilipinas,

mga 4% lang eh.

Ngayon, siguro baka aabot na ng 10%.

Sa dami ng mabibili mo sa supermarket

na matatamis,

mga fast food,

mga donut,

mga pastries,

talagang parami ng parami ang may diabetes.

Kaya,

nakikita nyo ang daming-daming dialysis center,

ang daming-daming nagkakakidney disease.

Yan.

Tawag dito po, medical term,

diabetic nephropathy.

Okay?

So bilang internist, cardiologist,

ito mga inaaraw din namin.

Pag nasisira na ang kidneys dahil sa diabetes,

ito po nangyari.

Bukod sa sugar na lumalabas sa ihi,

diba, pag diabetes ka,

matasang blood sugar,

matasang blood sugar mo lalabas sa ihi kaya nilalagam yung ihi.

Meron ding protina na lumalabas sa ihi.

Kaya, kapag maraming protein,

ito kasi nasisira yung glomerulus ng kidneys.

So, pag nagli-leak yung protein,

dapat hindi siya nagli-leak.

Ang nangyayari,

mabulang-mabula yung ihi.

Para siyang iced tea.

Tapos, pag ginawa ng urinalysis,

makikita may albumin.

So, may plus 1, plus 2, plus 3.

Ibig sabihin,

may sira na ang kidneys.

Pero hindi naman lahat.

Mamaya, tuturo natin

papano tayo iiwas

na hindi makasali doon sa 33% na katao

na masisira ang kidneys dahil sa diabetes.

May magandang slides ako nakita.

May ibang slides na gamit ko kay Dr. Talaat.

Maganda yung gawa niya.

Diabetic nephropathy.

Ibig sabihin ng nephropathy,

kidney disease.

Dahil sa diabetes, nasira yung kidneys.

Usually, in 10 to 15 years pa.

Pero siyempre,

pag nagka-diabetes ka,

madalas pang matagalan to.

Unless mild lang yung diabetes mo na

mababalik pa natin sa normal.

Pero pag may diabetes,

after 10 years to 15 years,

one-third,

isa sa tatlo, 33%,

masisira ang kidneys.

Pero may ibang tao naman,

sinuswerte,

papakita ko sa inyo

paano swertehin sa gamutan,

hindi aabot sa kidney disease.

Yan o.

1 in 3 with type 2 diabetes,

masisira ang kidneys.

Yan o.

Diabetes ang number 1 may kasalanan

kaya nagkakaroon ng kidney failure.

Kaya nagda-dialysis.

At ito po yung nakakatakot dito.

Sa type 1 diabetes

tsaka type 2 diabetes,

21% or 11%

ang kinamamatay ay kidney disease.

So pag may diabetes,

diba alam natin,

diabetes maraming komplikasyon, diba?

Diabetes, namamanhid ang kamay,

namamanhid ang paa,

may napuputulan ng paa.

Diabetes, lumalaboy yung mata,

may nabubulag.

Diabetes, may nasisira yung puso,

na heart attack, na stroke.

Pero ito, diabetes, kidney failure naman ang tinatamaan.

Yan o.

Diabetes, ano yung mga nagiging problema?

Cause of death, stroke, heart attack,

heart failure, sudden death, at kidney failure.

Kasama po yun.

Kaya dapat makontrol ang blood sugar.

Isa to sa pinakamahalaga

para hindi umabot sa kidney disease.

Ito nga healthy na blood sugar eh,

99, 100 and below milligrams per DL.

Pero pag 126 na pataas, mataas na to.

Yan ang fasting blood sugar.

Yung isang test ng blood sugar,

hemoglobin A1c, maganda po ito.

Ito yung blood sugar ng tatlong buwan.

Makikita mo ano ang blood sugar in 3 months.

Mas accurate nga ito.

Dapat nga mababa, 5.6.

Pero kahit 6.5 and below, pupwede na yan.

Sa mga diabetes, 6.5 and below, 126 and below.

Kung diabetic ka, mapababa natin ng ganyang level,

maganda-ganda na yan.

Ano ang senyales na nasisira na ang kidneys?

Lasa may diabetes kayo.

Ano binabantayan natin?

Masyado mabula yung ihi.

Pag pinacheck ang urinalysis,

may protina, may albumin.

Yung blood pressure, tumataas na.

Pag tumataas na ang blood pressure,

pwede talagang may high blood

o pwede nasisira na ang kidneys.

Nagmamanas ang paa.

May komplikasyon na sa mata.

Meron ng diabetic retinopathy.

Ibig sabihin, pag in-examine ng ophthalmologist,

meron na nakikitang mga ekstra ugat sa mata.

Ibig sabihin, pag yung mata may depresya na,

dahil sa diabetes, yung mga artery nasisira na,

malamang pati yung kidneys nasisira na rin.

Pati yung artery sa puso, baka nagbabara na rin.

Pati yung artery sa utak, nagbabara na rin.

Pati yung artery sa paa, lumiliit na rin.

Kaya mas namamanhid yung paa.

At pwede nga magsugat sa paa na hindi gumagaling.

Nagmamanas. Ihi ng ihi.

Tumataas na ang blood pressure.

Sign na tinatamaan na yung kidneys dahil sa diabetes.

Leg cramps. Marami naman nagle-leg cramps.

Pero ito talaga yung pinaka-sign.

Anemic.

Anemic na. Kasi ang kidneys

ang gumagawa ng isang hormone, erythropoietin.

Ang trabaho nitong hormone na ito, pataasin ang dugo sa katawan.

Gumawa ng red blood cell.

So, kidneys nag-uutos sa mga buto na gumawa ng red blood cell.

Pag nasira ang kidneys, wala nang taga-utos.

Kaya anemic.

Kaya basta na kidney failure, lahat sila anemic.

At pag nag-anemic ka na, lalo masisira yung katawan.

Kulang ka sa oxygen. Kulang ka sa dugo.

Ano ang mga risk factors na nakakadagdag sa problema?

Mas matanda, syempre.

Tulad ng sinabi ko, mas matagal yung diabetes.

15 years or more, doon na nag-uumpisa.

Kaya mas matanda, mas matagal may diabetes, mas hindi maganda.

Lalaki. Usually a little more lalaki tinatamaan ng kidney disease.

May ibang sakit. May high blood.

Mataas ang overweight. Mataas ang kolesterol.

Nakakadagdag din yun sa sira sa kidneys.

At syempre, sigarilyo. Bawal talaga.

Pag diabetic talaga, zero smoking talaga.

Malaki talagang sira.

Paano malalaman na may sira ng kidneys?

Check ang urinalysis.

Pag laging may albumin, eh yun na po ang sign.

Ang kidney disease may stages.

Stage 1, stage 2, 3, 4, 5.

Pag stage 5 na, ito na mataas yung creatinine.

For dialysis na siya.

Stage 1, stage 2, tulad nga na sinabi ko kanina.

Pag 10 years na ang diabetes mo, pwede na masira ang kidney disease.

May protina na sa ihi lumalabas.

At dito nga, pag stage 3 na, high blood na.

Nasisira na yung mata. Nagkakakomplikasyon na.

Ito lang basically pinapakita ilang years na may diabetes.

5 years, 10 years, 15, 25 years.

At ito, pababa ng pababa yung kidney function.

Pahina ng pahina yung kidneys hanggang mag-dialysis.

Gusto natin makontrol ito.

Gusto natin makontrol siya.

Ito na po, paano natin makokontrol?

Ito yung pinakagusto kong slide eh.

Sabi sa slide na ito, mga medical studies ito.

Dito tayo kakapit lahat ng diabetic.

Pag nakontrol mo lang ang blood sugar mo.

Mababa mo lang sa halos normal.

Kahit 126 mg per dl.

Mababa mo lang yung blood sugar mo.

Iwas matatamis. Bawas pagkain.

Pag nakontrol mo lang, ito yung malaking benepisyo.

Ano itong yellow na nakapoint pa baba?

Ibig sabihin, hindi ka magkakaroon ng komplikasyon.

Less 21%.

Hindi ka ma-heart attack, 14% less.

Hindi ka ma-stroke, 12% less.

Hindi masisira ang kidneys mo. Hindi masisira mata mo.

37% less.

Kung makokontrol mo ang blood sugar mo.

Lahat na nakontrol ang blood sugar, panalo.

Lahat na hindi nakontrol, talo.

Proven siya. P.001.

Alam ng mga doktor yan.

May medical benefit yung pagkontrol ng blood sugar.

Ito na pinakamahalagang slide sa ituturo ko sa inyo.

24672.

Itong 7, pag nagawa ng lahat ng diabetic, hindi kayo aabot sa kidney disease.

Baka hindi na rin aabot sa heart attack.

Pwedeng mabuhay ng normal.

Pero kailangan susundin itong 7. Ano itong 7 na ito?

Actually, ang nephrologist nyo, internist nyo, ang doktor nyo.

Siya po ang magagagabay sa inyo.

Tsaka itong mga ibang gamot, i-re-reseta nyo sa inyo.

Pero kailangan alam nyo rin para susundin ninyo.

Number 1, ang blood pressure nyo dapat 130 over 80 or lower.

Ibang usapan ito.

Alam nyo high blood, 140-90. Ito iba pa.

Pag diabetic ka, gusto natin ganyang kababa.

Kung 120-80, mas maganda.

Hindi pwede lalampas sa 130-80.

Iba ang level ng blood pressure sa diabetes.

Ito, binibigay ng gamot.

ACE inhibitor, parang enalapril.

ARB, parang losartan.

Pipili na isa doon.

Binibigay yung gamot para hindi masira ang kidneys.

Mamaya explain ko ito.

Blood sugar, dapat less than 6.5.

Ganyang kababa.

Mga 126 lang.

Dapat mababa.

Pag hindi bumaba, masisira ang kidneys.

Bad cholesterol, dapat less than 100.

Diet or gamot.

Anemic, ang hemoglobin mo dapat mataas 11-12.

Pag naging anemic, nagkakakomplikasyon.

Ito para maprotektahan yung lining ng mga artery natin.

Aspirin. Pero doktor lang magbibigay ng aspirin.

Doktor magdideside kung pwede ka o hindi ka pwede ng aspirin.

At sigarilyo, zero.

Bawal talaga.

Pag nagawa niyo itong pito, safe na kayo.

Kaya mahirap eh.

Paano ibababa yung blood sugar?

Pinakamahalaga dito ang blood sugar.

Siyempre, yung mga bawal na matatamis.

Diba kaya lagi ko sinasabi, tubig lang talaga.

Ano iinumin ko, Dok?

Kahit anong liquid pumasok, tubig.

Gusto mo, black coffee.

Gusto mo lang, konting lagyan ng lemon water.

Gusto mo, konting tsaa.

Pero tubig pa rin.

Ang gigigil ka sa soft drinks, wala tayong magagawa.

Hindi talaga po pwede.

Lalo na kung may diabetes.

Ito nangyayari sa diabetic kidneys.

Lumalaki itong isang arterio, lumilit itong sa.

Para maayos ito, binibigyan natin ng gamot.

Punta kayo sa nephrologist ninyo.

Wala tayong choice.

Basta diabetes at tumataas na creatinine.

May protein na nasa ihi.

Walang choice.

Babalik tayo sa nephrologist ninyo.

Every 3 to 4 months.

Kahit walang pera, walang choice.

Kasi pag hinayaan natin, hindi kayo magpapacheck up.

Baka pagbalik nyo ang taas na ng creatinine, dialysis,

gagastos tayo ng milyon.

Hindi lang daan libo.

Daan libo hanggang milyon aabutin sa dialysis.

So pag ganun tayo, pag inaad-aad mo,

yung kakatuloy-tuloy ng dialysis mo,

makaka tuloy-tuloy ng dialysis for several years,

aabot ng milyon siya sa gastos.

Kaya nga, mas maganda maaga pa.

Itong dalawang gamot, either or e.

Pipili lang na isa.

Pwedeng ACE inhibitors,

tulad ng mga generic lang ito,

enalapril, captopril, lisinopril,

or ARB, losartan, valsartan, irbisartan, lahat ito.

Pwede bibigyan kayo ng kidney doctor nyo ng maintenance nito

sa tamang dosis,

at sa tamang pasyente.

Hindi lahat na nakikinig iinom nito mali po.

Hindi po ganun.

Dapat early stage lang ng kidney disease.

Kasi pag late na,

super taas na ang creatinine,

nagloloko na yung potassium,

hindi na rin pwede ito.

Sa umpisa pa lang.

So meron siyang tamang timing lang.

May tamang timing lang.

Strategies to use.

Pagbuntis, bawal ito.

May balak magbuntis, bawal ito.

Kung may high blood, mas maganda ito.

Hindi siya sinasabay.

Choose one lang tayo.

Punta kayo sa doktor.

Kung may diabetes kayo,

at medyo matagal na diabetes ninyo,

malamang bibigyan kayo nitong gamot.

Siyempre, other tips,

exercise.

Tigil alak, tigil sigarilyo, blood sugar,

bawas stress, kasama naman yan.

Blood sugar goals.

May tulong.

Meron pa tayong other tips.

Tubig, kailangan maraming inom.

8 to 12 glasses.

Habang wala pang kidney failure.

Minimum 8 to 12 glasses.

Para malabas yung mga dumi sa katawan,

gumana yung kidneys.

Alat, babawasan sodium.

Protein na, binabawasan na

pag medyo ending na.

Yung exercise, wag din sobrang

wag sobrang pagod, sobrang takbo.

Kasi yung muscle protein yan,

may muscle breakdown.

Wag magpapasuntok, boxing,

MMA, lahat yan.

Pag nabugbog kasi, pwede masira.

Mga hazing.

Lahat yan.

Nasisira ang muscle,

masisira ang kidneys.

Potassium, binabantayan.

Kasi pag end stage kidneys na,

end stage kidney disease na,

tumataas na yung potassium.

Yun na nga.

Pag tumaas na ang potassium,

tumaas na ang creatinine,

hindi na natin makontrol yung diabetic kidney,

abot na sa dialysis.

Merong hemodialysis,

peritoneal dialysis, kidney transplant.

Ayaw natin umabot dito.

Kaya nga natin tinuturo.

Short tips lang

para sa blood sugar.

Bawas stress.

Pag may sakit,

i-check ang blood sugar.

Nagluloko ang blood sugar pag may sakit.

Pag na-hospital, biglang tataas yung blood sugar.

Proteina, huwag sobrang dami.

Taman-tama lang.

Isang porkchop lang, isang isda lang.

Huwag yung sobrang-sobrang karne.

Okay?

Artificial sweetener,

bawal, iwas na lang.

Huwag masyado marami.

Kasi kung puro artificial sweetener,

hindi rin maganda.

Alak, syempre.

Matamis din sya.

Nakakasira din ng katawan.

Ayaw natin mag-dehydrate.

Ayaw natin mainit.

Pag diabetic, ayaw natin mainit.

Mag-dehydrate, kulang sa tubig,

masisira din ang kidneys.

Kulang sa tulog,

tumataas ang blood sugar.

Alam nyo naman yung mga bawal,

ingat, kahit yung mga sarsa,

yung mga may kidney disease,

mga nagda-dialysis,

alam nila, mga ketchup, maalat, matamis.

Halos

pwede naman kumain pag wala pa kayong sakit.

Ang point ko, hindi sya unli.

Hindi sya unli gravy na

isang baso ilalagay mo sa kanin.

Yung normal kain lang,

artificial sweetener,

ingat,

matatamis, alam nyo na naman.

Soft drinks, alam nyo naman, bawal.

Diba?

Ayan, alam nyo na naman, bawal to.

Fast food kasi, syempre,

high carbohydrate, high fat.

Diba? Maalat.

Sobrang alat, sobrang tamis.

Diba? Kaya mas maganda pa rin,

pwede kumain pa minsan-minsan,

pero mas maganda pa rin sa bahay.

Ano pwede kainin?

Kahit nga spaghetti, ang alat din eh.

Diba? Maalat o matamis.

Maganda, sariling luto.

Pag sariling luto kasi, controlled mo eh.

Controlled mo yung nilalagay

na asin. Syempre, pag sa restaurant,

hindi naman nila gagawin, pang diabetic

to eh. Gagawin nila masarap

para bumalik-balik kayo.

Para sumarap, dapat maalat at matamis.

Diba?

Sana pa nakatulong ng mga tips

para makaiwas sa diabetic

kidney disease. Punta tayo po

sa inyong doktor. Pacheck ng

urinalysis. Mga kidney specialist,

nephrologist, ang pupuntahan

natin para dito.

Ingat po palagi.