Acidic ang Tiyan sa Umaga: Ano Dapat Gawin? - By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:27.0
may acid sa tiyan, dapat hindi yan umaakyat.
00:31.5
Pero minsan, meron isang valve dito,
00:35.1
hindi gano'n nagsasara,
00:36.9
umaakyat yung acid, yung kinain natin,
00:40.0
pupunta sa esophagus.
00:41.8
Aakyat hanggang dito sa lalamunan.
00:44.1
Kung maririnig nyo ba, nagbibideo ko sa umaga,
00:47.7
boses ko, medyo horse, GERD yan.
00:51.6
O minsan, pag higa, umaakyat yan.
00:55.7
Laging parang malakas.
00:58.0
Ayan, GERD. Yan ang sintomas.
01:00.6
Lalo na sa mga singer, hindi ito po pwede
01:03.0
kasi masisira boses nila.
01:06.0
Ano ang sintomas ng GERD ito?
01:08.0
Parang sore throat sa umaga.
01:11.0
Heartburn, pwede maasim dito.
01:14.0
Pero minsan, hindi mo na nafe-feel dito.
01:16.0
Umaakyat na lang.
01:17.0
Dry cough. Yan, mauubo talaga.
01:19.5
Minsan, pag naka-idlip ako, nakahiga ako,
01:22.5
tapos umakyat yung acid dito, uubo ka talaga.
01:27.0
Pero wala namang plema.
01:28.0
Kasi na-irritate yung throat.
01:30.0
Ayan o, yung acid o, mapula.
01:33.0
Sore throat, bloating, burping.
01:37.0
Parang may lump, parang may tonsil,
01:40.0
parang nagasgas yung lalamunan.
01:43.0
Hindi po maganda ito kung pang matagalan.
01:46.0
Kadalasan, morning heartburn ang tawag niya.
01:50.0
Ito, look Lisa, morning heartburn.
01:52.0
Para makaiwas dito, meron tayo i-a-adjust.
01:57.0
Bago matulog, dapat 3 hours.
02:01.0
So, yung kain natin sa gabi, aagahan natin.
02:05.0
Siguro, mga 6 o'clock o pinakamatagal 7 o'clock.
02:09.0
Sa akin, kulangan 3 hours.
02:11.0
Kailangan 4 hours before meal.
02:14.0
4 hours before bed.
02:16.0
Bago medyo pwede.
02:18.0
Tapos pag-higa, dapat medyo nakataas konti.
02:24.0
Kung minsan, medyo parang nakaupo ka pa nga una.
02:31.0
Kasi mas mataba, mas masikip ang tiyan.
02:35.0
Malaki yung pressure, kaya naiipit.
02:38.0
Pag matutulog sa gabi, huwag magsusuot ng masikip.
02:42.0
Masikip na underwear, masikip na shorts, masikip na pajama.
02:47.0
Kasi pag masikip yan, naiipit yung tiyan mo.
02:50.0
Napipisa ang tiyan.
02:52.0
Lalong aakyat yung acid.
02:54.0
Hindi ka makakahinga.
02:56.0
Merong mga pagkain nagkakos ng asidic.
03:01.0
Actually, isang bawal sa gabi, chocolate.
03:04.0
Minsan nagchocolate ako ng maliit.
03:07.0
Nagkakos ng asidic.
03:11.0
Mamaya yung foods kukwento natin.
03:17.0
General tips lang ito.
03:19.0
Depende naman sa lakas ng tiyan nyo.
03:21.0
O sa tigas ng tiyan natin.
03:23.0
Pero pag tumatanda, mas masela na.
03:25.0
Ganito, fatty foods.
03:28.0
Pag fatty foods na, oily foods na,
03:32.0
ang nangyayari, kasi nga sinasabi ko sa inyo,
03:35.0
yung stomach, meron siya isang valve.
03:38.0
Ang tawag siya, lower esophageal sphincter.
03:41.0
Pag lumuwag yung daanan,
03:44.0
mas aakyat yung asid.
03:46.0
Itong mga pagkain, nakakaluwag doon sa valvula sa tiyan.
03:51.0
Kaya mas mag-aasidika dito.
04:01.0
Caffeinated drinks.
04:03.0
Yan, pwede rin yan.
04:04.0
Nakakaano rin yan.
04:07.0
Ito, kahit itong ketchup.
04:12.0
Healthy ang kamatis.
04:13.0
Pero yung kamatis at mga orange, lemon.
04:20.0
Siyempre, asidic na siya eh.
04:22.0
So, minsan lang kasi,
04:25.0
ito namang mga groups of foods na ito.
04:28.0
Itong mga dalandan, orange, piña,
04:32.0
lemon, kalamansi, kamatis.
04:35.0
Ito naman, ang nangyayari,
04:37.0
pinapadami niya yung asid ng tiyan.
04:40.0
Stimulates acid production.
04:43.0
So, pag maraming asid,
04:46.0
Pwede rin maging mas asidic.
04:52.0
Pag kape din, binabawasan.
04:54.0
Kasi yung kape naman,
04:55.0
nare-relax din yung valve.
04:58.0
Yan o, chocolate o.
05:00.0
Nare-relax yung lower esophageal sphincter.
05:05.0
Kaya mas asidic ako nung kumain ako
05:07.0
isang perasong chocolate nung isang araw eh.
05:12.0
pag spicy foods, diba?
05:16.0
Masakit sa tihan pag spicy eh.
05:20.0
kung kakain kayo ng onions and garlic,
05:23.0
very healthy ang onions and garlic,
05:31.0
Huwag naman sunugin.
05:32.0
Pag sunugin, walang benefit.
05:37.0
Merong onion na hindi ganun kaanghang eh.
05:40.0
So, mas luto konti,
05:42.0
mas hindi masakit sa tihan.
05:44.0
Siguro sa lunchtime mo nalang kainin.
05:48.0
Kasi pag sa gabi,
05:51.0
So, yan ang mga iiwasan natin.
05:53.0
Yung mga trigger foods natin.
05:56.0
mas maganda kumain sa bahay.
05:59.0
Kasi pag kumain kayo sa restaurant,
06:02.0
hindi ka na ready eh.
06:05.0
Sa dami ng kakainin mo,
06:13.0
hindi mo na mahahanda.
06:20.0
pag may GERD po kayo,
06:24.0
konti-konti lang ang kakainin.
06:27.0
Kasi pag kumain ka ng 2 meals lang,
06:31.0
o kahit 3 meals na sobra dami,
06:33.0
dalawang platong kanin,
06:37.0
ang mangyayari sa'yo,
06:38.0
mabobondat yung tihan eh.
06:40.0
Pag napuno yung tihan,
06:42.0
mas mataas ang pressure dito sa lower esophageal sphincter.
06:48.0
Pag pinuno mo ng pagkain to,
06:54.0
Kaya mas gusto natin yung kain mo,
06:58.0
umaga, tanghali, gabi,
07:00.0
magmerienda ka na lang,
07:02.0
dalawang merienda.
07:03.0
So parang pa konti-konti,
07:05.0
para hindi mo mapuno to.
07:09.0
isa pang magandang tip,
07:13.0
ang problema naman kasi pag ako,
07:18.0
pag 10pm gising ka pa,
07:21.0
manginginig ka na.
07:22.0
Tapos pag kumain ka ng 10 o'clock,
07:24.0
paano ka pa hihiga?
07:25.0
Kumain ka ng 10 o'clock eh.
07:27.0
So ang isang paraan din,
07:29.0
pwedeng mas konti ka kainin
07:32.0
at pwedeng more protein.
07:35.0
Anong more protein?
07:37.0
Bawasan yung kanin,
07:39.0
bawasan yung tinapay,
07:41.0
damihan yung protina,
07:46.0
Kasi kung more protein,
07:53.0
Unlike yung kanin,
07:54.0
pinuno mo nga na spaghetti,
07:57.0
mamaya gutom ka ulit.
08:00.0
mag-gird ka ulit.
08:03.0
mayroon tayong mga techniques eh.
08:04.0
More protein foods,
08:06.0
mas konti kakainin,
08:08.0
talagang expert tayo dito sa gird.
08:15.0
Huwag lang mamantika,
08:16.0
huwag masyado marami.
08:21.0
minsan nakakakabag din itong mga ibang fruits eh.
08:27.0
pampababa ng kolesterol.
08:33.0
huwag lang masyado maaalat,
08:34.0
hindi rin maganda.
08:37.0
Lifestyle change.
08:40.0
Anong lifestyle change kailangan natin?
08:42.0
Mas konti kakainin,
08:48.0
siyempre sigarilyo at alak hindi maganda.
08:51.0
Mas naninigarilyo ka,
08:53.0
mas lalala ang gird.
08:56.0
Pag naninigarilyo,
08:59.0
Nababawasan yung saliva production.
09:02.0
So, pag less laway,
09:03.0
laway yung pang-contra eh sa acid eh.
09:07.0
Pag lunok mo ng laway,
09:08.0
na-neutralize na yung acid.
09:10.0
So, pag walang laway,
09:12.0
kailangan maraming tubig iniinom
09:14.0
para mahugasan yung acid,
09:20.0
nakakabawas ng laway.
09:22.0
Binabago din niya yung acid sa tiyan.
09:24.0
Pinapadami yung acid kung naninigarilyo.
09:28.0
Pag naninigarilyo,
09:29.0
tulad na sinabi ko,
09:30.0
pinapabuka din itong sphincter na ito.
09:33.0
Itong lower esophageal sphincter,
09:36.0
At ang sigarilyo,
09:38.0
sinisira ang lalamunan,
09:40.0
sinisira esophagus.
09:42.0
Nagkakakanser pa.
09:43.0
So, talo tayo dyan.
09:45.0
Alak, ganyan din.
09:46.0
Alak, pinapaluwag din itong daanan.
09:50.0
Pinapataas din yung acid,
09:51.0
sinisira din yung lalamunan.
09:53.0
Higher risk of cancer.
09:55.0
Kaya smoking and alcohol,
09:57.0
bawal sa may gird.
10:00.0
Bawal din sobrang stress.
10:03.0
Pag sobra kang stress,
10:05.0
dami mong iniisip,
10:06.0
anong feeling mo?
10:08.0
Pag sobra kang stress,
10:09.0
hindi ka matutunawan
10:11.0
kahit anong gawin mo.
10:13.0
Ayaw, ayaw gumana.
10:15.0
Paano isip ka nang isip?
10:17.0
So, bawas stress.
10:19.0
Kailangan maluwag ang baro.
10:21.0
Ako, gusto ko lagi maluwag.
10:29.0
mas okay din sa gird.
10:32.0
ayan na yung mga sinabi ko na lahat.
10:34.0
Huwag magpapataba.
10:36.0
Alam mo yung mga bawal
10:39.0
na-explain ko na sa inyo.
10:41.0
Kunti lang kakainin,
10:44.0
Nakataas yung ulo,
10:46.0
Pag gumising ka madaling araw,
10:48.0
mas makakahiga ka na.
10:50.0
Pagkain, nakakatulong.
10:53.0
less carbohydrates,
10:57.0
hindi mo pupunuin yung tiyan mo ng pagkain.
10:59.0
Sigarilyo, tigil,
11:02.0
Ayan ang sinabi ko na pala lahat.
11:03.0
Lower esophageal sphincter.
11:09.0
Kasi damihan ng tubig.
11:11.0
8 to 10 glasses of water.
11:13.0
Pero syempre, maganda.
11:14.0
Naka-spacing ang tubig.
11:17.0
Kasi ayaw mo masira.
11:19.0
Parang to, narinig yung boses ko.
11:21.0
Parang may plema konti.
11:23.0
Actually, hindi yan sipon.
11:25.0
Hindi yan infection.
11:28.0
Yan ang may gird.
11:37.0
Kailangan maluwag.
11:39.0
Relaxation technique.
11:43.0
Mas hindi gagawa ng acid ang tiyan.
11:46.0
Positive outlook.
11:47.0
Wala tayong magagawa.
11:48.0
Kasi pag sobrang tayong stress,
11:50.0
baka magkomplikasyon pa yung gird.
11:53.0
Masira esophagus.
11:55.0
Baka umabot pa sa esophageal cancer.
12:00.0
Sana po nakatulong ito
12:02.0
sa paglunas sa ating gird.
12:04.0
Nakakainis ang gird.
12:05.0
May time na sunod-sunod may gird.
12:08.0
Siguro maraming kayo iniisip.
12:10.0
May time naman mawawala yung gird.
12:12.0
Pero yung pagkain natin,
12:15.0
Corny yung pagkain natin.
12:17.0
Yung paulit-ulit.
12:20.0
Kasi pag kumain ako sa restaurant,
12:22.0
lalo na yung mga bagong pagkain.
12:24.0
Yung o-order ka ng bago
12:26.0
sa bagong restaurant.
12:28.0
Misan yung tiyan natin masyado maselan.
12:31.0
Magiging sensitive.
12:32.0
Kukulo ng kukulo.
12:35.0
Mag-gird pa tayo.
12:37.0
Kaya pinakamaganda sa gabi.
12:41.0
Para mas relax ang ating tiyan.
