10 Katotohanan na Sana Alam Ko Noong Bata Pa. - By Doc Willie Ong
01:04.7
Kala nila habang buhay sila malakas.
01:07.5
Ang hindi nila alam, pagdating mo edad 50-60, pasalamat na tayo sa Diyos na gumising tayo na hindi masakit ng likod,
01:16.7
gumising tayo na hindi masakit ng leeg, na nakakalakad tayo konti, happy na tayo doon.
01:25.8
Dahil sobrang maraming naramdaman masakit.
01:28.2
Masakit dito, masakit dyan, hapo dito, hapo doon.
01:31.4
Pero pag bata ka, hindi mo ma-appreciate.
01:34.7
Sarap na tulog ng bata, kahit nakabalok to, takbo dito, buhat dito, mabibigat kaya nila.
01:40.9
Pero pag matanda na, hindi mo na kaya.
01:43.3
So they don't appreciate it.
01:45.3
Kaya nga yung mga magulang, pinapadala nga lahat ng video ko sa mga bata.
01:50.1
Di ba? Yun nga, purpose.
01:51.2
Kasi nga po, mahal kayo.
01:53.2
So value of health, hindi na-appreciate ng bata.
01:58.0
yung fragility of life.
01:60.0
Ibig sabihin, bilang doktor, alam ko po yan, internist, as a cardiologist,
02:05.2
ang buhay ng tao, napakabilis lang mawala.
02:09.5
Isang araw healthy, next month may nakitang sakit,
02:15.4
after ilang months, mahina na.
02:17.9
Oo. Kaya nga ang mga kabataan, hindi na-appreciate ang magulang nila.
02:22.5
Kahit ayaw nga nila makasama ang magulang nila, kahit 30 minutes o 1 hour.
02:28.0
Pero tayong mga matatanda, makasama lang natin yung anak natin ng 10 to 15 minutes, parang langit na.
02:37.0
Pero yung mga bata, hindi tayo ina-appreciate, hindi tayo pinapansin, iniiwan-iwan tayo.
02:44.0
Isip ng mga bata.
02:46.0
Ang magulang ko, parang kalabaw yan, malakas pa yan, hindi yan mamatay.
02:54.0
One day, pag nawala ng magulang nila, may sakit na.
02:57.0
Doon ang pagsisisi sa huli.
02:60.0
Lahat nagsisisi sa huli.
03:02.0
So, value of health, fragility of life, loving your parents, number one.
03:07.0
Hindi gaano ma-appreciate pagbata ka pa.
03:10.0
Pagbata ka, gusto mo ma-experiment lahat.
03:14.0
Gusto mo, marami kang iniisip na malalim.
03:17.0
Gusto mo, malaking reward.
03:20.0
Gusto mo, very risky.
03:22.0
Yung YOLO, you only live once, gawin mo na lahat.
03:26.0
Number two, the importance of mental health.
03:30.0
Pagbata ka pa, hindi mo gaano ma-appreciate yan.
03:35.0
Pero pag matanda ka na, basta stable ka.
03:38.0
Ang kalaban talaga sa mental health ito.
03:41.0
Sa akin, yung nagpapa-stress sa'yo, yung mga nagawa mong kasalanan nung bata ka pa.
03:50.0
Kasi lahat tayo dadaan sa kabataan.
03:54.0
Baka meron tayong nagawa na mali.
03:57.0
May illegal na gawa.
03:59.0
May nasaktan na ibang tao na hindi na mabawi.
04:03.0
Yun ang nagpapasira sa mental health.
04:06.0
Yung guilty conscience.
04:08.0
Kahit sino may conscience.
04:10.0
Kahit kriminal, lalabas siyang conscience na yan.
04:14.0
Meron pa rin yan.
04:15.0
Kaya pinakamaganda, habang bata pa, gawin nyo lang yung tama.
04:20.0
At dapat happy ka na mag-isa ka sa bahay.
04:24.0
Pag natutulog ka mag-isa, dapat happy ka sa sarili mo.
04:27.0
Yun ang mental health. Para kalmado ka.
04:30.0
Hayaan mo na iba opinion mo sa ibang tao.
04:33.0
Yung iba naninira ng ibang tao.
04:36.0
Hayaan mo sila manira.
04:37.0
Huwag kang makisali.
04:38.0
Yung iba nagbubuli.
04:41.0
Huwag ka na makisali-sali sa kanila.
04:43.0
Kahit lahat ng kabataan gusto mag-cancel culture.
04:48.0
Basta wala kang siniraan.
04:51.0
Tama ginagawa mo.
04:52.0
Hindi ka bumabato sa inyo.
04:53.0
Hindi ka bumabato sa iba.
04:54.0
Good for your mental health yan.
04:57.0
Hindi nyo ma-appreciate yan pagbata pa.
04:60.0
Number 3 ang hindi ma-appreciate ng kabataan pero gustong gusto ng matatanda.
05:06.0
Mas matanda, mas gusto nila ito.
05:08.0
Number 3, appreciating simple pleasures in life.
05:13.0
Ano ang pinaka-happiness ng may edad ng lolo-lola nyo?
05:18.0
Gusto ba nila 1 million?
05:20.0
Gusto ba nila mahal na relos?
05:24.0
Ang happiness nila, makasama lang kayo sa kainan.
05:30.0
Makausap lang kayo.
05:32.0
Makita lang kayo.
05:35.0
Makita mo lang yung apo mo.
05:37.0
Makita mo lang yung anak mo na maayos.
05:40.0
Pag tumatawa yung apo mo, tumatawa yung anak mo.
05:43.0
Yun na pinaka-masaya.
05:46.0
Yun na ang pinaka-happy sa amin na mas senior na.
05:54.0
Kung wala rin nararamdamang sakit, yun din.
05:56.0
Happy na rin tayo.
05:58.0
Pero ang kabataan, kahit kasama nila yung kaibigan nila, okay lahat.
06:05.0
Mga kabataan sabihin, bored yan eh. Boring yan eh.
06:08.0
Kasama ko, magulang ko, punta kami sa isang beach.
06:12.0
Dalawang araw. Anong masaya doon?
06:14.0
Kasi mga kabataan, iba pa iniisip.
06:17.0
Iniisip nila, mahaba pa buhay ko.
06:19.0
May darating pang gwapo o maganda.
06:24.0
May darating ng malaking pera.
06:26.0
May gagawin akong malaki o something.
06:30.0
May hinahanap pa baga sa ano eh.
06:33.0
Okay naman magkaroon ng goal.
06:37.0
Dapat naman magsipag, magtrabaho.
06:39.0
Kailangan mo kumita.
06:41.0
Gusto mo tumulong. Okay yun.
06:43.0
Pero hindi nyo na-appreciate yung mga tao sa paligid.
06:47.0
Yun yung pinaka, yun ang pinaka pampahaba ng buhay.
06:51.0
Pag tinanong ang mga 100 years old,
06:53.0
mga ini-interview na umabot ng 100,
06:55.0
ano ang pampahaba ng buhay nila?
06:58.0
Yung love ng friends and family.
07:01.0
Yun yung nagpapahaba ng buhay.
07:03.0
Yun yung nagpapatulog sa kanila.
07:06.0
Pag nakasama nila, good friends, good people,
07:10.0
masarap ang tulog nila.
07:12.0
Pero pag sarili lang nila, kahit mayaman sila,
07:15.0
kahit meron sila limang milyon, anim na milyon,
07:18.0
kala nyo happy sila, hindi sila happy.
07:21.0
Mahirap maging, sabi nyo,
07:23.0
pag meron akong ilang milyon, happy na ako.
07:26.0
Siguro happy ka konti, pero
07:28.0
tingnan nyo yung mga mayaman,
07:30.0
tingnan nyo yung mukha nila,
07:31.0
kala nyo lang happy.
07:32.0
Hindi sila ganoon kahappy.
07:34.0
Number four, embracing change.
07:38.0
Talaga ang buhay may change.
07:41.0
Hindi pwede walang change.
07:43.0
Hindi pwede yung gusto mo,
07:45.0
mag-aral, mag-graduate,
07:48.0
mag-negosyo, umaman,
07:50.0
mag-asawa, magka-pamilya, magka-bahay.
07:53.0
Walang ganong diretsyo.
07:55.0
Halos impossible yun.
07:57.0
Marami kang makikitang obstacle.
07:60.0
Baka magpalit ka ng course.
08:02.0
O baka natalo ka.
08:04.0
Baka nasipa ka sa school.
08:08.0
Baka may nangyari sa'yo.
08:09.0
Baka yung partner mo na
08:11.0
matagal kayong mag-avoid,
08:13.0
boyfriend, girlfriend,
08:14.0
maghihiwalay kayo.
08:15.0
Hindi mo masabi yan.
08:18.0
So, huwag mo isipin na konting talo lang,
08:20.0
konting hiwalay lang sa boyfriend, girlfriend.
08:26.0
Talagang end of the world na.
08:28.0
Pag sabihin mo, wala nang pag-asa sa buhay.
08:31.0
Minsan, yung breakup, yun yung maganda.
08:34.0
Kahit gaano kasakit.
08:36.0
Pwede mo sabihin, itong breakup,
08:39.0
baka later on, magpapasalamat ka,
08:41.0
nag-breakup kayo nito.
08:42.0
Baka may better in the end.
08:45.0
Kasi hindi natin na alam
08:46.0
ano yung mangyayari in the future.
08:48.0
So, ready lang sa change.
08:51.0
Kasali yan sa buhay.
08:53.0
Talo, panalo, talo, panalo.
08:56.0
Number five pala, self-acceptance.
09:01.0
Kailangan tanggapin natin yung sarili natin
09:04.0
na hindi naman tayo perfect.
09:06.0
Hindi tayo ang pinakagwapo,
09:09.0
pinakamagaling, pinakamatalino.
09:11.0
Meron tayong mga ugaling kakaiba din.
09:14.0
Meron tayong mga topak, sarili.
09:17.0
May mga tigas ng ulo din.
09:18.0
May negative, may positive.
09:20.0
Kailangan aware tayo
09:22.0
na hindi tayo perfect.
09:24.0
Ayusin natin yung pagkakamali natin.
09:27.0
Pati mga ibang tao hindi rin perfect.
09:29.0
Kaya huwag nga tayong magbato sa ibang tao.
09:32.0
Diba na sa Bible yan?
09:33.0
Kaya hindi na nila masyado pinag-iisipan yung sabi sa Bible.
09:40.0
Huwag kang magbato sa ibang tao dahil merong dumi sa mata niya.
09:45.0
Pero ikaw, meron kang mas malaking dumi pa.
09:49.0
Pero ngayon, hindi na natin iniisip yan.
09:51.0
Gusto ng kabataan ngayon, tumiran bang tumira.
09:54.0
I-call out ang ibang tao.
09:56.0
Malipo. Doon ka malulungkot.
09:59.0
Doon ka madidepress in the end.
10:01.0
Number six, very important.
10:03.0
Yung power of connection.
10:05.0
Na maging tunay ka sa ibang tao.
10:08.0
Magkaroon ka ng good friends.
10:10.0
Mga social support.
10:12.0
Tulad nga na sinabi ko sa inyo,
10:14.0
ang pinakamahalaga sa buhay na nagpapahaba ng buhay,
10:17.0
yung natulungan mo na iba.
10:20.0
Actually, like nyo isang araw lang,
10:23.0
meron ako na meet na isang doctor, medical student.
10:27.0
Magiging doctor siya.
10:29.0
Kinausap ko lang 10 minutes, 15 minutes.
10:31.0
Binigyan ko ng payo.
10:33.0
Hopefully, maayos yung buhay niya.
10:37.0
Mahanap niya yung tamang course.
10:39.0
Maging masaya siya.
10:40.0
Kasi alam ko anong mangyayari sa kanya.
10:42.0
Yun lang. Kinausap ko lang siya.
10:46.0
Or meron ako nakitang misa nag-i-struggle ng mga vloggers
10:50.0
na dapat ang gagaling naman.
10:52.0
Minsan tatawagan ko.
10:53.0
Sabi ko, sige kita tayo.
10:55.0
Tapos bibigyan ko ng payo.
10:57.0
So, wala akong hingiin.
10:59.0
Basta tulungan lang siya.
10:60.0
Bigyan natin ng support.
11:02.0
Yung small things.
11:03.0
Natulungan ko ito isa.
11:05.0
Natulungan ko ito dalawa.
11:08.0
Happy na ako dun eh.
11:10.0
Pero pagbata ka, hindi mo ma-appreciate yan.
11:14.0
Pagbata ka, ibang-ibang gusto mo.
11:17.0
Hindi ka happy tumulong pa nun eh.
11:19.0
So, naiiba ang pag-iisip.
11:24.0
Na sana alam natin habang bata pa tayo.
11:28.0
Be strong in good times.
11:31.0
Be strong in bad times.
11:34.0
Laging may good luck at bad luck pupuntas.
11:38.0
Yan ang problema ngayon sa social media.
11:41.0
Nakikita natin yung ibang tao.
11:43.0
Akala natin, nako, ang gagaling ng anak niya.
11:47.0
Ang gaganda nila.
11:48.0
Ang daming abroad.
11:50.0
May bagong kotse.
11:51.0
Ang sarap ng kinakain.
11:53.0
Nakarelax sa spa.
11:58.0
Laging lugi siya.
11:59.0
Ang sarap-sarap ng buhay niya.
11:60.0
Huwag niyo pansinin yun.
12:03.0
Hindi tunay yung pinapakita.
12:06.0
Hindi tunay yung nakikita niyo sa social media
12:09.0
sa tunay na buhay.
12:10.0
Kasi karamihan ng tao, ang pinopost lang nila, puro positive.
12:15.0
Pag nagumawa sila ng video,
12:17.0
halos karamihan filtered eh.
12:21.0
Ako wala beautify kahit ano.
12:23.0
You see what you get.
12:25.0
So, dapat okay lang tayo.
12:28.0
Kasi pag naingit tayo sa iba,
12:30.0
lahat may good luck,
12:32.0
lahat may bad luck dumating.
12:34.0
Huwag mo isipin puro bad luck ka.
12:36.0
Pero minsan, pag dumating ang bad luck,
12:38.0
tuloy-tuloy bad luck.
12:39.0
Pag tuloy-tuloy bad luck, okay lang yan.
12:41.0
I-ride mo lang yan.
12:43.0
Mamaya, mag-good luck na yan.
12:45.0
Isang favorite teleserye ko nung 1970s.
12:49.0
Alaman nyo na edad ko.
12:51.0
Noong 1970s, lagi ko pinapanood ito.
12:53.0
Sikat na sikat ito noon.
12:56.0
Lagi ko naririnig yung pinaka theme song niya.
12:59.0
So, ang ibig lang sabihin,
13:01.0
yung kwento ng teleserye,
13:03.0
minsan yung pamilya, masaya.
13:06.0
Mahirap silang pamilya.
13:08.0
Sana umayos konti yung buhay.
13:10.0
A little success.
13:12.0
Mamaya, may malungkot, may namatay.
13:14.0
Tapos may success.
13:16.0
Ikot-ikot lang yan.
13:18.0
Intayin mo umikot yung gulong ng palad.
13:20.0
Kung bad mood ka ngayon,
13:22.0
kung inis na inis ka ngayon,
13:24.0
kung tingin mo useless ang buhay mo,
13:27.0
Kasi meron tayong circadian rhythm.
13:30.0
Yung hormones natin nag-up and down.
13:34.0
Depende sa buwan.
13:35.0
Sa sikat ng araw.
13:37.0
Depende sa mood mo.
13:38.0
So, aakyat ulit yan.
13:39.0
Tiis, tiis, tiis lang.
13:41.0
Pinakamasakit, namatayan.
13:46.0
O nagkagulo sa pamilya, sa bansa.
13:52.0
Ang dami dumaan sa pagkagera.
13:56.0
Doon ang pinakamaganda.
13:58.0
Yung after the war.
13:59.0
After nagkagulo yung bansa.
14:01.0
Afterwards, doon yung growth.
14:05.0
Pinakamasarap yung peace yung after the war.
14:08.0
Ganun ang nangyayari.
14:11.0
Importance of boundaries.
14:15.0
Mas maganda talaga alam natin yung tama at mali.
14:19.0
Dapat may boundary tayo.
14:21.0
Siyempre, pagbata pa tayo,
14:23.0
nage-experiment tayo.
14:24.0
Kahit ako, nage-experiment ako.
14:25.0
Hindi ko alam kung dapat ba gawin mo tama,
14:28.0
dapat ba gawin mo mali.
14:30.0
Kasi minsan, makikita mo,
14:33.0
bakit yung mga tao gumagawa ng mali, sila successful.
14:36.0
Yung mga nandadaya, sila successful.
14:39.0
Yung mga manluloko, sila successful.
14:42.0
Yung naninigaw, yung mga stricto na salbahe,
14:46.0
mas maganda resulta.
14:47.0
Pag bait-baitan ka, hindi okay.
14:50.0
Di ba? Yan ang nakikita kong comment.
14:52.0
Yan ang akala natin.
14:54.0
On the outside, parang mas maganda maging masungit, salbahe.
14:59.0
Huwag kang magpapalugi.
15:01.0
Pag ina-pick ka, nasuntok ka,
15:03.0
suntokin mo dalawang beses para malubog siya.
15:05.0
Di ba? Isip natin masaya yan.
15:07.0
Actually, nage-experiment din ako both sides.
15:12.0
pag ginawa mong masama ugali mo,
15:14.0
yes, susunod ang tao sa'yo.
15:17.0
Yes, more results.
15:19.0
Yes, makakakuha ka more results kung ano man yung project mo.
15:23.0
Pag sigawan mo yung magulang mo,
15:25.0
yes, makakakuha ka ng pera.
15:27.0
I-bully mo magulang mo,
15:29.0
pilitin mo kunin yung mana mo,
15:31.0
yes, yayaman ka, makukuha mo yung pera mo.
15:34.0
Pero pag nakuha mo yung pera mo, yung gamit mo,
15:37.0
kasi pinuwersa mo ang kamag-anak mo,
15:41.0
pinuwersa mo yung katrabaho mo,
15:44.0
pag nakuha mo na yung pera at yung benefit,
15:49.0
Doon ka malulungkot.
15:51.0
Kasi may conscience pa rin.
15:53.0
Ewan ko lang ako, ako lang may conscience.
15:55.0
Yung conscience, parang ilaw yan.
15:57.0
Parang light yan.
15:59.0
Parang may kandila.
16:01.0
Kahit gaano ka kasama, kung masama kang tao,
16:03.0
alas ito yung kandila.
16:05.0
Kung masama kang tao, matatakpan mo yung kandila.
16:08.0
Para kang manhit, gawa ka ng gawa ng masama,
16:10.0
nagnakaw, gumawa ng kalokohan, okay lang sa'yo.
16:14.0
Pero one day, mawawala yung balot, lalabas yung apoy,
16:18.0
magigilty ka rin.
16:20.0
Lalo na pag tumatanda na.
16:21.0
Tingnan yung mga kriminal.
16:23.0
Bago sila mamatay, in the end,
16:25.0
nagsosorry sila sa mga nagawa nila.
16:28.0
Kasi yung conscience, ikaw ang magpapasakit sa sarili mo
16:33.0
dahil sa maling nagawa mo.
16:34.0
Kasi wala naman kasalanan yung ibang tao na upy mo.
16:37.0
So important na, alam mo, good and bad,
16:40.0
kahit parang lugi ang paggawa ng good,
16:43.0
kahit lugi ang nagpapatalo.
16:46.0
Sabi niya, pag nagpapatalo,
16:48.0
si Doc, ang bait ba ito?
16:49.0
Lagi nagpapatalo, hindi lumalaban, hindi okay.
16:53.0
Nakasulat sa Bible.
16:55.0
Pag binato ka ng bato, batoy mo na tinapay.
16:57.0
Unless sasabihin natin,
16:59.0
nagbobola lang yung nagsasabi sa Bible.
17:03.0
Pero nakita ko, may mas malalim effect yun.
17:06.0
Yung nagpapatalo, in the end, mas panalo ka pa.
17:10.0
Tsaka may karma, may conscience,
17:12.0
may langit, may lupa.
17:14.0
Tsaka marunong tumingin yung tao,
17:16.0
sino yung salbahe, sino hindi salbahe.
17:19.0
Number nine, tulad na sinabi ko, number nine,
17:22.0
turn the other cheek.
17:25.0
Okay lang magpalug.
17:27.0
Walang tao alam ang lahat ng katotohanan.
17:32.0
Hindi mo pwede sabihin sa isang nakita mo sa artista
17:36.0
o politiko o influencer na salbahe ka,
17:40.0
wala kang kwent ng tao, kurakot ka.
17:43.0
Hindi mo siya kilala from ulo hanggang paa.
17:46.0
Hindi mo siya kasama 24 hours.
17:50.0
Yung judgment, I don't think,
17:54.0
Kung judge ka, ikaw mag judge.
17:56.0
Kung yan ang trabaho mo.
17:57.0
Pero kung hindi mo trabaho yun,
17:59.0
maninira ka lang dahil narinig mo, nasabi niya.
18:04.0
Hindi ako naniniwala na may taong totally evil.
18:10.0
Kaya pag tinira natin tinira,
18:13.0
baka mamaya fake news lang pala nabasa nyo.
18:15.0
O baka mamaya AI lang pala yun.
18:18.0
Invento lang pala.
18:19.0
O baka may troll lang na naninira na iba.
18:23.0
Kita nyo yung mga tao ngayon.
18:24.0
Dati, campus sa isang grupo.
18:26.0
After few years, ibang grupo naman ang tama.
18:30.0
Pag tumatanda tayo,
18:31.0
pabago-bago ang nagig.
18:33.0
Yung tingin mo masama, hindi pala siya gano'ng masama.
18:36.0
Yung tingin mo mabuti, hindi pala siya gano'ng kabuti.
18:39.0
Pero kung bata ka, masyado kang agresib.
18:42.0
Pag matanda ka na, mas open ka na.
18:45.0
So, dapat mas open tayo.
18:47.0
Huwag tayong manira sa iba.
18:49.0
Kung ano yung talent mo, ganito lang.
18:51.0
Parang ako, kung health lang.
18:53.0
Di dito, health tulong tayo.
18:55.0
Hindi ko natatapakan yung ibang tao na mali ka, mali ka.
18:58.0
Natatapakan sila dahil parang mas tumaas ako.
19:02.0
Hindi maganda po yun eh.
19:05.0
Ingit ang tawag doon.
19:07.0
Pero mahirap nga sabihin yung ingit.
19:09.0
Minsan di nila alam na yun ang reason.
19:11.0
Number ten na kailangan din, may purpose ka sa buhay.
19:17.0
Pag bata ka pa, minsan yung purpose mo,
19:23.0
Purpose mo, umaman.
19:25.0
By hook or by crook.
19:27.0
Basta yayaman ako.
19:28.0
Magkakaroon ako nito para sa sarili ko.
19:31.0
Pwede yun ang purpose.
19:34.0
Pero sa akin, mas nag-succeed yung purpose na mas mabait.
19:37.0
Na mas may tulong sa ibang tao.
19:39.0
Kahit maliit lang ng tao.
19:41.0
Maliit lang ng grupo.
19:43.0
May tulong sa bansa.
19:46.0
Siyempre, meron ka iiwan eh.
19:48.0
Meron ka iiwan sa tao.
19:52.0
Find a goal na nagagawa mo.
19:57.0
Basta malinis ang conscience mo.
19:60.0
Sana po itong ten tips.
20:02.0
Mapasa natin sa kabataan.
20:04.0
Iba talaga ang pananaw ng matatanda sa mga bata.
20:10.0
Pero kung nalaman natin ito nung bata pa tayo,
20:13.0
I think maayos nila buhay nila.
20:15.0
Makakaiwas sa depression.
20:17.0
Magiging mas masaya.
20:20.0
mas bumait-bait naman konti ang Pilipinas.
20:23.0
Kasi pag nakita nyo social media,
20:25.0
puro patayan na lang.
20:26.0
Puro sigawan na lang.
20:28.0
Parang nawala na yung pagmamahal sa kapo eh.
20:32.0
gagawa ko ng ganitong videos.
20:34.0
Kahit wala manood.
20:35.0
Kahit ako lang nagsasalita.
20:39.0
may conscience tayo.
20:43.0
in one hundred years,
20:44.0
yung matino at mabait pa rin
20:47.0
ang dapat pagtagumpay.
