"Natural" Heart Bypass: Walang Gastos at Walang Opera? Posible Ba Mangyayari Ito?-By Doc Willie Ong
00:59.1
pwedeng gumaling yung pasyente, in a few instants.
01:04.1
Parang natural heart bypass siya.
01:07.7
Hindi ito fake, hindi ito magic, hindi ito panloloko, tunay po ito nangyayari.
01:13.8
Actually, nasa picture na ito yung natural heart bypass.
01:17.2
Kung nakikita nyo lang, pero baka mahirap nyo maintindihan itong picture.
01:22.3
Mamaya, i-explain ko.
01:24.0
Barado yung main ugat, ito yung angiogram to, ito yung tatlong malaking ugat to, barado.
01:29.6
Pero kahit barado itong ugat, in-expect namin yung pasyente, dapat nakaratay na, hindi na makagalaw.
01:36.4
Pero itong pasyente, walang sintomas, malakas, tumatakbo, okay.
01:42.2
So, bakit baradong-barado ugat niya, dapat operahan na siya, pero wala siyang sintomas, parang okay na okay siya.
01:51.3
Meron siyang natural na ekstrang ugat na binigay ng Diyos sa kanya.
01:57.8
Ayan yung mga ekstrang ugat.
01:59.2
Pakita mo nga, Doc Lisa.
02:01.1
Pag nakakita kami ng mga consultant ko ng ganito, ibig sabihin parang miracle, pampabuhay.
02:07.9
Ayan, andaming dark areas na puro ugat.
02:11.5
So, barado nga yung main highway niya, parang edsa yan, barado.
02:16.1
Pero yung daanan niya sa Guadalupe, sa Ortigas.
02:22.6
Sa Sio, bukas lahat.
02:25.2
Lumaki pa yung daanan niya sa Sio, sa Ortigas.
02:28.1
Kaya, kahit barado yung edsa, walang traffic pa, no.
02:32.4
Lilipat lang yung dugo, eh.
02:34.4
So, nawalan ng daanan dito, pero lilipat lang.
02:38.5
Yung iba dumaan dyan, no.
02:39.7
Kaya dumami siya.
02:41.8
Mas malinaw na picture.
02:44.1
Ito yung mga ugat natin sa puso.
02:45.9
So, ito nagbarabigla, na heart attack siya.
02:50.7
Ang extra natural highway.
02:53.7
Wala siya nitong collateral.
02:55.2
Walang oras na baray.
02:56.5
Kaya ito, kita mo.
02:57.4
Namuti, na heart attack.
02:59.2
Namatay yung puso.
03:01.6
Nangitim, nagkalyo, nagpekla, at pwedeng mamatay yung pasyente.
03:06.2
Pero itong kabilang pasyente, mas swerte.
03:09.3
Unti-unti, nagbarat yung ugat niya.
03:11.6
Same ugat, pero kita mo, meron siyang extra highway.
03:16.7
Ang daming extra.
03:17.7
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7.
03:20.7
Ang daming niyang extra daanan.
03:22.6
So, kahit nag-block yung EDSA niya, ang daming niyang daanan sa side, ang ganda.
03:29.0
So, tuturuan ko kayo, bakit may pasyenteng sinuswerte na nagkakaroon nitong extra collateral,
03:37.6
ang tawag namin niya bilang cardiologist.
03:40.0
At may pasyente na, sabihin natin, hindi gumagawa.
03:44.3
Na medyo mas hindi swerte.
03:46.3
O, kaya ito, mahaba buhay ng pasyente, may collateral.
03:50.5
Ito, hindi mahaba.
03:51.8
At magbibigay tayo ng tips, paano paparamihin ito.
03:55.8
Okay, paano paparamihin itong natural ugat.
04:00.1
Na dapat maliit na maliit lang yan.
04:02.1
Actually, may ugat talaga yan.
04:04.0
Kung baga sa, kung ito EDSA, dapat yung mga daanan sa tabi, let's say, yung show, dapat mga 1 lane lang yun normally.
04:12.9
Pero may tao, yung daanan na extra niya, hindi 1 lane, naging 2 lane, 3 lanes din.
04:20.5
Nakita na nga sa angiogram.
04:22.5
Ayan, ang dami niyang extra daanan.
04:26.5
So, explain ko muna sa inyo.
04:28.5
Ito yung healthy na puso.
04:30.5
May konting bara na ng taba.
04:34.5
Ito, mas marami ng bara.
04:36.5
Bakit nagbabara muna yung puso natin?
04:38.5
Mas maganda nga, hindi magbara eh.
04:40.5
So, dahil sa sigarilyo, number 1.
04:42.5
High blood na hindi ginagamot.
04:45.5
Diabetes na hindi ginagamot.
04:48.5
Maraming matatabang pakikipag.
04:51.5
High cholesterol.
04:53.5
May nakakabara din.
04:57.5
Kung ang magulang nyo, maaga nagkaroon ng sakit sa puso, nasa dugo eh.
05:02.5
So, nasa dugo nyo, maaga nagbabara ito.
05:05.5
So, oras na magbara yan, chest pain ang sintomas.
05:09.5
Usually, 5 to 15 minutes.
05:11.5
Sasakit ang dibdib.
05:13.5
Pag napapagod, aakyat ng palapag.
05:15.5
1 to 2 floors, sasakit yan.
05:18.5
Ito yung tunay na sakit sa puso.
05:20.5
Ganyan. Ganyan ang itsura.
05:23.5
Pag tinuturo, isang daliri, hindi ito sakit sa puso.
05:26.5
Itong A lang ang sakit sa puso.
05:28.5
Pwede na rin itong B.
05:30.5
Itong C, minsan, pwede rin dito sa kaliwang braso.
05:34.5
Pero pag tinuturo, hindi na yan sakit sa puso.
05:36.5
So, A, B, C, sakit sa puso.
05:38.5
Normally, pag may baray yung ugat,
05:41.5
pag nakita sa angiogram, ang gagawin ng mga cardiologists
05:45.5
at yung mga cardiovascular surgeon,
05:47.5
either lalagyan ng stent angioplasty.
05:52.5
Barado nilagyan ng spring para ibuka.
05:57.5
Okay rin ito. Maganda ito. Mahal lang.
06:00.5
Pero pwede ito. Life-saving yan.
06:04.5
Ngayon, kung maraming ugat ang barado,
06:07.5
tatlo, apat, at sirasira na yung mga ugat masyado,
06:10.5
sasabihin ng doktor nyo, hindi na kaya lagyan ng maraming stent o spring.
06:17.5
Sobra na dami ilalagay, kailangan na i-bypass.
06:21.5
Ibig sabihin, bubuksan yung dibdib,
06:23.5
kukuha ng ugat dito sa paa,
06:26.5
tapos magduduktong na lang.
06:28.5
Iduduktong nila mula doon sa walang bara,
06:31.5
tapos ilalampas nila doon sa may kasunod.
06:36.5
Parang gagawa siya ng paikot.
06:39.5
Kung yung EDSA na parang barado,
06:41.5
gagawa siya ng isang lane na paikot. Diba?
06:44.5
Pero ang problema lang dito, bubuksan ng dibdib.
06:47.5
So major operation, may konting risk yun.
06:50.5
Diba? May risk yun.
06:54.5
So ito yung sinasabi ko, may taong swerte, kahit barado,
06:57.5
may maliliit na ugat na kolateral.
07:00.5
Pero medyo maliit pa ito.
07:02.5
Ibig sabihin, may mga ibang daanan.
07:05.5
So kahit nagbarat ito, hindi pa mamamatay itong part ng puso
07:09.5
kasi meron pang dugo na nagbibigay ng buhay konti.
07:14.5
Collaterals, tunay po yan.
07:16.5
Natural bypass, tawag natin dyan.
07:20.5
Ano yung mga bagay?
07:22.5
Ito pa. Ito pa siyang example.
07:24.5
Dapat maliit lang yung daanan.
07:27.5
Yung mga nage-exercise madalas.
07:30.5
So kahit may bara ka na sa puso,
07:33.5
kung unti-unti ka nage-exercise,
07:35.5
lakad konti, sasakit ang dibdib.
07:39.5
Mamaya, lakad konti.
07:41.5
So pag unti-unti lang, doon lang sa level mo,
07:45.5
pwede ka ma-stimulate na gumawa nitong mga collateral.
07:50.5
Parang ito, barado.
07:52.5
Kahit barado yung isang ugat,
07:55.5
dahil nage-exercise ka, dadami ang blood flow.
07:58.5
Pag dumami ang blood flow doon sa maayos na ugat,
08:01.5
mapipilitan lumaki itong ibang daan.
08:05.5
Parang kung barado yung EDSA,
08:07.5
so wala nang choice yung mga tao.
08:09.5
Dadaan na sa Ortiga, sa Shaw, sa iba pang pakanan,
08:13.5
kung ano pang mga daanan dyan.
08:15.5
O baka dito sa may Buendija, Makatiap.
08:18.5
So mapipilitan sila maghanap ng ibang daan.
08:21.5
So, itong mga ibang daan na dinadaanan nila,
08:27.5
Yun ang gusto natin.
08:28.5
Lumaki itong Shaw-Bolivar.
08:30.5
Lumaki itong sa may ibang daanan.
08:33.5
Lumaki itong sa may Buendija.
08:35.5
Pag lumalaki yan,
08:36.5
kahit magbara na yung main EDSA mo,
08:42.5
aabot pa rin ng Quezon City.
08:44.5
Kasi, meron na ekstra daanan.
08:47.5
Maghahanap na ng bypass road.
08:50.5
Kaya nga tinawag na bypass road.
08:53.5
Natural bypass road.
08:55.5
I hope na naiintindihan nyo ano meaning.
08:57.5
Yan ang maganda sa puso.
08:58.5
Ito, isang pang example.
09:00.5
Dapat itong mga ekstra daanan natin,
09:03.5
itong sinasabi ko sa iyong Shaw at ibang daanan,
09:07.5
maliit lang dapat yan.
09:08.5
One lane lang dapat yan.
09:11.5
Kasi gumagana yung EDSA mo and CE5.
09:14.5
Pero oras na nagbara yung isang major highway,
09:18.5
may tao sinuswerte.
09:20.5
Lumalaki itong maliit na ito.
09:23.5
Imbis na one lane,
09:24.5
naging two lane, three lane,
09:27.5
Barado ito, pero nabubuhay ito.
09:30.5
Buhay pa rin itong part ng puso.
09:33.5
Sinasabi ko lang sa inyo,
09:35.5
ang katotohanan dito,
09:37.5
hindi lahat ng tao magkakaroon ng ganito.
09:40.5
So, bakit may taong nagkakaroon ng natural heart bypass?
09:45.5
Bakit may taong hindi?
09:47.5
Hindi natin alam.
09:49.5
Hindi natin alam pa.
09:51.5
Pero may mga bagay na pwede ma-stimulate
09:56.5
or mapilitan o para pinipilit mo siya gumawa ng maraming ugat.
10:02.5
Isa dito, exercise.
10:05.5
Pero yung exercise mo dapat yung tamang-tama lang.
10:09.5
Kasi nga, konti na blood supply mo eh.
10:12.5
Tamang-tama lang na hindi rin sosobra.
10:15.5
May bara na, sumasakit na ang dibdib mo.
10:18.5
So, yung puso mo mag-iisip na parang,
10:20.5
Ako, maha-heart attack na ito.
10:23.5
Kaya gagawa na siya ng paraan na pipilitin na niya palakihin itong maliliit.
10:29.5
Pag nage-exercise ka unti-unti, dumadami ang dugo dito.
10:33.5
Pag dumami ang dugo dito, lalaki siya pa konti-konti.
10:37.5
Kaya, papanong exercise?
10:38.5
Dapat mong gawin.
10:40.5
3 minutes a day lang nga eh.
10:42.5
Biro mo, 3 minutes lang sa una.
10:44.5
Tapos 10 minutes, 5 minutes, 10 minutes.
10:48.5
Pag napagod, pahinga.
10:50.5
Galaw-galaw para hindi pumanahin.
10:53.5
Unti-unti pataas.
10:56.5
Pag may bara na sa puso, tulad na sinabi ko, ang shortcut dito,
11:01.5
Pacheck up tayo sa cardiology, sa surgeon.
11:04.5
Gusto nila bypass.
11:06.5
Gusto nila angioplasty.
11:07.5
Angioplasty, mamahal lang nga.
11:09.5
Kung may pera, okay.
11:12.5
Kung walang pera, ganito gagawin natin.
11:16.5
Unti-unti lakad, pwede.
11:18.5
Hugas-hugas plato, pwede.
11:21.5
Ayaw mo, magbubuhat ng mabigat.
11:24.5
Umiiri, magbubuhat.
11:26.5
Iiri sa pagdumibawal yan.
11:28.5
Pwede kang ma-heart attack kasi mababawasan yung blood supply sa dugo.
11:32.5
Ito, yung mga mabibigat na gawain, iwas.
11:35.5
Yung ganito lang, light, very light exercise.
11:38.5
Saka dapat malamig.
11:39.5
Maraming kang hangin, maraming kang oxygen.
11:42.5
Huwag sa mainit na lugar, hindi makahinga.
11:45.5
Oras na may sintomas na, oops, tama na.
11:50.5
Pag nakaramdam na, medyo hanggang dun lang.
11:54.5
May mga bagay na nagpapalala sa bara sa puso.
11:58.5
Gusto natin huwag magpalala.
12:00.5
So, konting exercise lang sa tama lang.
12:03.5
Pag sobrang lamig, actually medyo malamig gusto natin.
12:06.5
Mga 23 degrees, 25 degrees.
12:09.5
Pero yung sobra-sobra lamig, magbubuhus ka ng malamig masyado.
12:13.5
Baka hindi maganda sa puso. Baka sumikip.
12:16.5
Malakas kumain. Okay?
12:19.5
Pagkakain tayo, mas maganda pa konti-konti.
12:22.5
Mga half cup rice, one cup rice, konti lang.
12:26.5
Kasi yung mga may sakit sa puso,
12:28.5
pagkakain kayo ng tatlong platong kanin,
12:31.5
ang daming mga...
12:33.5
ulang, lahat ng dugo pupunta sa tiyan.
12:37.5
Kailangan yung digest eh.
12:39.5
Pag pumunta yung dugo sa tiyan,
12:41.5
mawawalan ng dugo sa puso.
12:44.5
Sasakit ang dibdib mo.
12:46.5
Pagbusog, hirap huminga.
12:48.5
Kaya dapat konti-konti lang.
12:50.5
Kasi nga may sobrang stress, sobrang emosyon,
12:53.5
sobrang lungkot, sobrang depressed, sobrang happy, lahat yan.
12:57.5
Ayaw ng sakit sa puso.
13:01.5
Mataas ang BP, ayaw natin.
13:04.5
Blood sugar mataas, ayaw natin.
13:06.5
At yung mga gamot, may tulong din.
13:09.5
Yung mga gamot, nakakatulong din yan.
13:11.5
Pampaluwag ng ugat.
13:13.5
Hopefully, pati itong mga natural bypass na collateral,
13:16.5
mapaparami din yan.
13:18.5
Pampalabnaw ng dugo, aspirin, clopidogrel.
13:21.5
Yan ang nire-reseta namin.
13:23.5
Depende sa doktor nyo.
13:25.5
Huwag gagawin ng walang paalam sa doktor.
13:27.5
Kasi may beneficyo, may side effect din.
13:31.5
Pag mataas ang cholesterol,
13:33.5
di gulay, isda, oatmeal, green leafy vegetables.
13:39.5
Pero kung mataas na mataas ang cholesterol,
13:41.5
mayroon din mga statin na gamot, may tulong din yan.
13:44.5
Mas nababawasan yung bara.
13:47.5
Mayroon din mga gamot sa puso.
13:49.5
Beta blocker, metoprolol,
13:51.5
pampabagal ng tibok para mas relaxed yung puso.
13:54.5
Calcium channel blocker, amlodipine, pelodipine,
13:58.5
para mas bumaba blood pressure.
14:00.5
Nitrates, yan binibigay namin.
14:02.5
Mga isordil, imdor, ISDN, ISMN.
14:06.5
Para mas bumuka yung mga ugat.
14:08.5
Lahat ito nakakatulong para mas gumanda yung
14:12.5
kondisyon ng puso at may time makagawa nitong kolateral.
14:16.5
Healthy food, huwag na masyadong fast food at prito.
14:20.5
Blood pressure ayusin, blood sugar, cholesterol.
14:25.5
Yan, ingat sa BP at huwag magpapataba.
14:28.5
Masyado mataba, mas hirap yung katawan.
14:31.5
More healthy foods, less trans fat, less salt.
14:35.5
Mas maraming asin, mas na kaka-high blood siya.
14:39.5
Maraming medical journals.
14:41.5
Saan ba ito? BMC ito.
14:45.5
Mga sikat na journal ito.
14:47.5
Pinag-uusapan itong natural bypass or collateral circulation of the heart.
14:54.5
Ano yung nagpaparami nito?
14:56.5
Yan ang gusto natin.
14:58.5
Na sa natural na paraan, meron tayong mga ekstra daanan.
15:02.5
Sana po nakatulong itong video.
15:04.5
Share po natin sa ating kababayan.
