10 Signs na Matalino Ka Pala Pero Hindi Mo Alam. - By Doc Willie Ong
00:33.0
Oo tama naman. Nakatapos ng pag-aaral, matalino.
00:37.0
Maraming honor, matalino.
00:40.0
Expected natin na matalino yan.
00:44.0
Pero meron ditong sampung signs.
00:47.0
Kung meron kayo, baka hindi nyo alam matalino pala kayo.
00:51.0
Magagamit nyo ito.
00:54.0
Ten hidden signs na
00:56.0
may galing kayong tinatago.
00:59.0
Ang ugali daw ng matalino, very curious.
01:03.0
Sabihin, very curious siya.
01:05.0
Gusto niyang malaman ang lahat ng bagay.
01:08.0
Kung meron siyang hindi alam, magbabasa siya.
01:12.0
Magre-research siya.
01:13.0
Mahilig magtanong.
01:17.0
Mahilig mag-research.
01:18.0
Lahat ng bagay interesting sa kanya.
01:21.0
Bakit may tumutubong halaman diyan?
01:24.0
Bakit yung buwan?
01:25.0
Bakit yung buwan umaakyat sa gabi?
01:28.0
Lahat yan, gusto niyang malaman.
01:30.0
Siyempre, pag hindi matalino, wala lang pa kayo.
01:33.0
Very curious sa maraming bagay.
01:36.0
Hindi lang sa linya niya.
01:38.0
Let's say, linya niya. Ano bang linya niya?
01:40.0
Let's say, carpenter siya.
01:42.0
Diba? Carpentero.
01:44.0
Hindi lang puro pag-ayos ng cabinet, alam niya.
01:47.0
Pati ibang bagay, alam din niya.
01:49.0
So, very curious sa maraming bagay.
01:52.0
Number two sign na matalino.
01:54.0
Problem solver sila.
01:56.0
Kaya nila i-solve yung mga problema sa bahay, sa buhay.
02:01.0
Kaya nila i-analyze.
02:03.0
Pinag-iisipan maigi na sa-solve nila.
02:07.0
Pero, siyempre, pag hindi matalino,
02:09.0
hindi maayos yung mga problema kahit sa bahay sa sarili niya.
02:13.0
Puro sira-sira ang gamit.
02:15.0
Puro kalat-kalat.
02:16.0
So, hindi niya iniisip paano ayusin.
02:19.0
Diba, minsan may nasisira dyan.
02:21.0
So, hindi niya malutas yung problema niya.
02:23.0
So, pag problem solver ka at talagang hindi ka titigil hanggang ma-solve yan,
02:28.0
sabihin, may talino ka or gagaling ka dyan.
02:32.0
Number three sign ng matalino, very observant sila.
02:37.0
Mapagmasid sa paligid.
02:41.0
Sa mga magkakaibigan, alam nila sino dumating, ano nangyayari.
02:46.0
Parang mga detective.
02:47.0
Kita mo yung mga police, mga detective.
02:49.0
Very observant nila.
02:51.0
Pagpasok pa lang, alam nila.
02:52.0
Saan lalabas, saan pwede may nanakaw.
02:55.0
Very alert yung mata nila.
02:57.0
Highly suspicious sila.
02:59.0
Pag hindi matalino, pag bobo, wala upo lang.
03:03.0
Tingin-tingin lang.
03:04.0
Walang paki sa surroundings.
03:07.0
So, observant, matalino.
03:09.0
Sabihin, ginagamit yung utak.
03:11.0
Number four, ang matalino daw ay very open-minded.
03:16.0
Okay? Anong open-minded?
03:18.0
Maraming kababayan natin, close-minded.
03:20.0
Pag sinabing open-minded,
03:23.0
kung merong tao baliktad sa opinion niya
03:28.0
o kontra sa opinion niya, makikinig siya.
03:31.0
Nakikinig siya sa opposite opinion,
03:34.0
sa ibang reliyon, ibang politika, ibang issue.
03:39.0
Pinapakinggan niya. Okay?
03:41.0
So, hindi niya sinasabi lagi na tama siya.
03:45.0
Malay mo, tama iba to.
03:47.0
Pero pag close-minded,
03:49.0
ibig sabihin, close-minded,
03:51.0
ako lang ang tama.
03:53.0
Itong paniniwala ko lang tama.
03:55.0
May nabasa ako. May nagturo sa akin.
03:58.0
Ganito, one plus one, ganyan.
03:59.0
Ako lang ang tama.
04:02.0
Kayong lahat mapupunta sa impyerno.
04:04.0
Ako lang po mapupunta sa langit.
04:07.0
Pag ganong close-minded, eh.
04:09.0
Yan ang tinatawag na Dunning-Kruger effect.
04:12.0
Ang Dunning-Kruger effect,
04:14.0
ibig sabihin, yung taong hindi matalino,
04:17.0
mas pinipilit nila tama sila.
04:20.0
Na hindi sila nagkakamali.
04:23.0
Pero yung pinakamatatalino,
04:25.0
isip nila, ay hindi natin alam lahat.
04:27.0
Para sila Albert Einstein, yung mga genius,
04:30.0
sasabihin nila, hindi nila alam lahat.
04:32.0
Oo, siguro meron. Siguro wala.
04:34.0
Depende sa datos. Wala naman makakaalam lahat yan.
04:37.0
Impossible malaman nyo lahat yan. Diba?
04:40.0
So, open-minded, ibig sabihin, matalino.
04:43.0
Alam niya may tama, may mali.
04:45.0
Alam niya nagbabago ang opinion.
04:47.0
So, huwag tayo close-minded, ha?
04:49.0
Lalo na sa nagko-comment na,
04:51.0
alam ko yan, tama ako, mali ka, salbahe ka, ganito.
04:54.0
Ah, wala yun. Shortcut yun, eh.
04:56.0
Wala naman shortcut sa buhay.
04:58.0
Number five, sign ng matalino, humility.
05:02.0
Mapagkumbaba. Okay?
05:05.0
Ang matalino, kaya niya sabihin, hindi ko alam.
05:09.0
Pag tinanong mo ko, let's say,
05:11.0
anong gagawin natin dito sa malaking issue?
05:14.0
Hindi ko pa alam yan, naaaralin ko muna yan.
05:17.0
Hindi ko na mali niya yan, eh.
05:18.0
So, pwede niya sabihin, hindi ko alam.
05:21.0
Pero yung hindi matalino, sasabihin niya, alam ko na lahat yan.
05:25.0
O, kahit hindi niya alam, mag-iinvento na lang siya.
05:29.0
Yung mga may Alzheimer's, mga ulyane, nag-iinvento na lang ng kwento yun, eh.
05:34.0
Kung ano-ano na lang, parang sirang computer, eh.
05:37.0
So, pag pinipilit niya, alam niya, hindi po magaling yun.
05:42.0
Tsaka, usually, mayayabang.
05:44.0
Yung hindi matalino, mayayabang.
05:47.0
Dinadaan na lang sa lakas nang dating.
05:50.0
Sa forma na lang, shortcut, diba?
05:54.0
Ba't mo paaaralin, popormahan mo na lang.
05:57.0
Mukhang may alam ka rin naman, eh. Diba?
06:00.0
So, mas humble, mas matalino.
06:03.0
Number six, very adaptable ang matalino.
06:08.0
Ibig sabihin, flexible sila.
06:10.0
Kaya nila mag-adjust sa sitwasyon.
06:13.0
Let's say, may nangyari, o biglang may problema sa bahay,
06:18.0
may pagbabago sa pamilya, natanggal sa trabaho,
06:22.0
nalipat sa school, kaya nila mag-adjust.
06:26.0
Nakaka-adjust sila. Mahirap mag-adjust, eh.
06:29.0
Kaya rin nila mag-abroad.
06:31.0
I think, yung mga overseas worker natin, I mean, karamihan doon.
06:35.0
Para maka-adjust ka, makatrabaho ka ng 10 years sa ibang bansa, bagong kultura,
06:41.0
matalino ka dapat doon.
06:43.0
Hindi naman matalino IQ lang, eh. Matalino merong emotional intelligence. Diba?
06:48.0
Kasi natapos mo, eh. Diba? Nakatapos ka ng matagal na pag-aaral.
06:53.0
Nakatrabaho ka sa isang mahirap at masungit na boss.
06:57.0
O, matalino ka. Kaya mo mag-adapt, eh. Kaya mo magtiis. Diba?
07:01.0
Adaptable is matalino.
07:03.0
Number seven sign na matalino, good listener. Marunong makinig. Very obvious naman.
07:10.0
Yung mga hindi matalino, hindi yan nakikinig.
07:14.0
Ang hindi matalino, gusto lang salita ng salita. Kahit walang sense.
07:19.0
Kwento lang ng kwento, wala namang kabagay-bagay.
07:22.0
Pero yung marunong makinig, ibig sabihin, pinapakinggan niya opinion mo. Gusto niya matuto, eh.
07:28.0
Diba? Malay mo tama ka. Malay mo mali ka.
07:31.0
Attentive listener. Maganda yung empathy niya. So, mas maganda po yun.
07:36.0
So, good listener ang matalino.
07:38.0
Number eight sign ng matalino, may empathy. Anong empathy?
07:45.0
Na-fulfill niya yung nararamdaman ng iba.
07:49.0
Pag yung ibang tao ay sumasama ng loob, alam niya.
07:55.0
Pag ibang tao natutuwa, alam niya. Diba?
07:58.0
Pag ibang tao pinipeke siya, niloloko siya, alam niya. Hindi siya agad-agad maloloko.
08:04.0
Alam niya kung may...
08:06.0
May feel niya yung feelings ng iba. Sensitive siya sa iba. May emotional intelligence.
08:12.0
Diba? May taong ganun.
08:14.0
Meron namang iba tayong kaibigan, manhid. Walang pake.
08:18.0
Umiiyak na yung isa. Galit na yung kaibigan nila.
08:22.0
Pag uwi nun, kukuha na ng...
08:25.0
Makakumuha na ng bato. Babatuhin ka na. Hindi pa niya alam.
08:29.0
Bakit ako uupakan nitong grupo? Hindi ko alam. Di niya alam. Na-offend na niya.
08:35.0
Na-insulto na niya ilang beses. Wala siyang empathy eh.
08:39.0
Isip niya, biro lang eh. Kaya nga yan ang problema.
08:42.0
Pag hindi matalino, napapahamak. Pero pag may empathy ka, alam mo, oops!
08:47.0
Mali na nasabi ko. Dapat mag-adjust ako. So, yun ang matalino.
08:52.0
Number nine ang matalino, fast learner. Diba? Fast learner.
08:57.0
Mabilis matuto. Turuan mo lang gawin itong bagay. Ganito ang tamang pag-ayos ng gamit.
09:04.0
Alam na niya next time. Diba? Ganito pag-ayos nitong gadget. O next time, marunong na.
09:11.0
Kailangan isang beses, dalawang beses mo lang ituro, alam na niya.
09:15.0
Pero pag hindi matalino, kahit limang beses mo na ituro, paano gagawin? Mali pa rin.
09:22.0
Paulit-ulit. So, medyo, medyo mapurol. Pero okay lang naman. Di tiyaga. Diba?
09:28.0
Tsaka usually, matalino. Dapat hindi naloloko ng fake news. Diba? Marunong kayo tumingin. Ano tunay, ano hindi tunay.
09:35.0
Siyempre, pag hindi matalino, yan ang gusto ng mga scammer eh. Yung mga hindi matalino, kayang-kayang nilalokohin. Diba? Yan ang pang-uto nila.
09:44.0
Number ten sign ng matalino, may disiplina. Self-discipline. May self-control. Ibig sabihin, kaya niya ayusin oras niya.
09:56.0
Diba? Alam niya pa paano darating on time. Alam niya yung mga goals niya, layunin niya sa buhay. Ano priority niya, ano trabaho niya.
10:06.0
Kaya niya i-adjust yung sarili niya para doon. Pero pag yung kausap mo, hindi alam yung oras. Laging nawawala.
10:15.0
Mali-mali ang goal. Eh mahirap yun. Hindi siya matalino. Dapat may disiplina sa katawan. May disiplina sa pagkain.
10:24.0
May disiplina sa pag-uusap. Hindi yung bigla-bigla nalang naninigaw, nagwawala. Ibang usapan yun. May mental health problem yun.
10:33.0
Baka may anger issues yun. Actually, mga masasamang tao, iba matatalino din eh. Pero ang point ko lang, dapat may self-discipline, mas matalino.
10:45.0
Kahit sa health, sa pagkain, hindi yung kain ang kain. Alam mo na nga mali. Alam mo na hindi maganda sa kalusugan mo, kain pa rin ang kain. Diba?
10:53.0
So itong 10 signs ng matalino. At syempre, tulad na sinabi ko nga, hindi ko pala nabanggit dito yung mga chismes. Diba?
11:05.0
Ang matalino usually, alam niya yung chismes, alam niya issues. Pero hindi lang paulit-ulit na chismes. Diba? Meron niyang kasabihan eh.
11:15.0
Small minds talk about people. Yung hindi daw matalino, puro chismes lang ang alam.
11:23.0
Tapos average minds, yung average na utak, talk about events. Ano mga issue sa gobyerno, sa paligid. Yun ang average.
11:33.0
Pero intelligent minds, yung pinakamatalino, talk about ideas. Gusto niya yung mga ideas, mga philosophical na mga issues. Diba? Tungkol sa mundo, paano natin papagandahin. Diba? Ano ba nangyayari sa kalikasan. Yung mga bagay na yan.
11:51.0
Pangmatalino. Pang-longterm. Okay? So, tawas tayo sa chismes. Meron tayo, meron tayo. Konteng tips, paano tumalino. Diba?
12:02.0
Sa pagkain, syempre, isda. Nakakatulong tumalino. Fish oil, fish oil supplement, mga isda. Omega 3, pampaluwag ng ugat natin sa utak. Basta maganda daloy ng dugo sa utak. Mas matalino. Basta hindi ka mai-stroke. Diba?
12:19.0
Fish oil, hindi puro mantika, nagbabara yung mga ugat natin sa utak para hindi masira yung natitirang talino natin.
12:28.1
Alak, bawas sa alak. Sobrang alak, nakakabobo yun.
12:33.6
Droga, nakakabobo din, nakakahina ng utak.
12:37.9
So, mani, pwede rin. Healthy ang mani.
12:41.1
Pampatalino, kape, pwede naman ang kape.
12:44.9
Mga dalawang tasa, kung hindi ka naman nagpapalpitate, okay naman ang coffee.
12:50.0
Pero, shorter memory, may tulong din.
12:53.9
Exercise, paglalakad, maganda pampatalino.
12:57.4
Alam bakit? Oras na maglakad-lakad ka dyan sa tabi, mga isang kilometro, dalawang kilometro, gaganda yung blood flow.
13:06.0
Gaganda yung daloy na dugo, hindi lang sa paa, hindi lang sa puso, pati sa utak.
13:10.5
Kaya minsan, pag naglalakad-lakad ka, bigla nakakaisip ka.
13:14.1
Gumaganda yung daloy.
13:14.9
Yung daloy na dugo.
13:16.5
Yung utak, poprotektahan, huwag magpapasuntok.
13:21.1
Kita mo yung mga boxer, mga wrestler, nangkaka-Parkinson's nila, nanginginig, nasisira yung mga nerves nila.
13:29.9
So, ingatan yung utak.
13:32.5
Pag matanda na, minsan nabibigyan ng aspirin, pampalabnaw ng dugo para hindi ma-stroke.
13:38.0
Pero, depende yan sa doktor ninyo.
13:40.2
At isa pang nakakatalino, yung daydreaming.
13:43.3
Hindi yung daydream naisip kailang naisip, yung pinaplano mo yung future mo.
13:49.5
Pinaplano mo, ganito gusto ko mangyari sa buhay ko, ganito plano ko, may goal ako, may gagawin ako, maganda rin yun.
13:57.1
Tsaka, syempre, aral tayo ng mga crossword puzzle, maglaro ng chess.
14:02.6
Chess talaga pampatalino, di ba?
14:05.0
Chess is very good.
14:08.1
Strategy, paano mag-sacrifice.
14:10.6
Kita mo mga chess player, matatalino.
14:13.3
Chess, better than dama.
14:15.5
Basta yung mga games, tsaka huwag lagi gumamit ng calculator.
14:20.5
Dapat marunong ka rin mag-compute, di ba?
14:22.5
Marunong mag-compute, marunong mag-sulat, di ba?
14:25.8
Maayos, organized, yun ang matalino.
14:28.7
So, kung hindi tayo matalino dati, subukan natin itong mga tips na ito.
14:34.0
Curious, problem solver, observant, open-minded, humble.
14:41.0
Mahilig makinig, may empathy.
14:43.7
Mabilis matuto at may self-discipline.
14:47.0
Sana po lahat tayo tumalino na konti para maging mas successful sa buhay
14:52.6
at mas magkaroon ng maraming kaibigan.
