01:07.1
Sir, bago natin putahan yung sitwasyon nyo dyan sa New Zealand,
01:13.9
ikaw po, nung kabataan mo dito sa Aklan,
01:18.3
pwede po ba maikwento mo sa amin kung gaano kahirap yung mga pinagdaanan mo noong bata pa po kayo?
01:26.9
Mula nung nag-aral, dahil...
01:30.0
Mahirap lang naman sa parting bundo kami.
01:34.1
Mahirap lang kami yung mamamayan.
01:36.4
So, nung elementary pa lang, halos nagkakahoy kami para maibinta.
01:42.0
Pag sabadol linggo, nagkakahoy kami para maibinta,
01:44.1
para may pangpakain lang at panggastos sa araw-araw, sa pangbaon sa ispilahan.
01:50.9
Tapos, yung sinasakyan namin,
01:52.6
yung mga tracking, yung mga lingkaran, para makaano kasi pag nilakad namin.
02:00.0
Isang oras kalahati nililakad namin.
02:03.3
Hanggang nakapag-high school na ako at medyo may lakas-lakas na.
02:10.2
Yung pinaka-eldest namin na kapatid,
02:16.3
hindi na siya nag-continue sa pag-aral,
02:18.4
kundi nag-umpisa siya kargador, nagkonduktor siya sa series.
02:23.4
Yun yung inano ko na sabi niya,
02:25.8
dito ka na lang muna, maglinis-linis ng ano para bigyan kita.
02:30.0
Maglinis ng sasakyan.
02:31.5
So, si Conjure High School pa lang ako,
02:34.1
doon ako nagtulong sa kanya maglinis para bigyan niya ako ng pangbaon sa pag-high school ko.
02:40.6
Kasi first year ako, naggawa ko ng sanggutan,
02:46.0
managparanggot-paranggot ako, pero hindi na rin naman.
02:50.5
Magkano lang ano.
02:51.4
So, doon na lang ako sa kanya.
02:53.2
Hanggang nakikita ng mga kasamahan niya na maganda ang paglilinis ko
02:57.3
kasi siya lang naman nililinisan ko.
02:58.8
So, napakalinis na sa sasakyan.
03:00.8
Ayun, napalinis na rin sila hanggang may mga tatlo, hanggang apat akong
03:05.0
bus na nililinis na sa isang araw, sa kada hapon, kada uwi.
03:10.7
So, dati, halos nung first year ako, gusto kong magsama sa mga drummer-drummer.
03:18.1
Pero kahit mga sampu lang na lata na para lagyan ng plastiloloid o plastic na para gawing drum-drum,
03:25.6
hindi ko mahanap yun, wala akong makuhaan.
03:28.8
So, ayun, nung nagtatrabaho na ako bilang maglilinis na mga sasakyan, washing at mga walis-walis,
03:40.5
ayun, kahit pa pano, nakakapagsalin ako sa mga C80, naging officer ako ng C80.
03:48.4
Kasi nakakabili na ako ng combat at saka mga uniform.
03:57.0
Medyo porsigido kasi talaga ako.
03:58.8
Sa mga pag-aaral o kahit sa pagtrabaho para lang ma-porsigido yung pag-trabaho.
04:07.2
Hanggang nag-college na ako, hindi na ako masyadong pabigat sa pamilya
04:13.4
kasi halos na susustain ko na yung pag-aaral ko, yung mga tuition at sa baon ko
04:19.2
dahil marami na akong mga suki sa ano, lalo na nung nag-uso na yung L3 the time, mga 2000.
04:26.2
Kasi nag-college ako 2000 to 2004.
04:28.8
Ayun, naglilinis na ako kahit L3.
04:30.9
So, naging kargador ako sa series.
04:32.9
Nahiya ako pero hindi lang ako nagpapakita sa pag may mga tao.
04:36.6
Doon lang ako lagi sa melikod ng terminal.
04:39.6
Oo. So, habang nag-aaral ka, eh yan na yung naging trabaho mo?
04:45.2
Oo. Halos natutulog ako ng alas 10, minsan, o alas 11.
04:50.3
Tapos, ising na naman ng alas 4.
04:52.4
So, sipag at syaga lang at nakatapos din.
04:54.8
At sabay ng pagdadagasal.
04:58.8
Paglinggo, bababa talaga ako dyan sa Baliti para magsimba alas 4.30 to 5.00 dyan.
05:08.9
Ano yung pinakang...
05:10.9
Ano yung pinakang pinanghugutan ninyo ng lakas na kailangan ko talaga magtapos ng pag-aaral kahit mahirap.
05:28.8
Ang sitwasyon, kahit magtrabaho ako, tatapos ako ng pag-aaral.
05:33.5
Ano yung pinanghugutan mo, Gid?
05:37.0
Siguro dahil sa kahirapan namin, sa murang edad ko na imbes na makakapaglaro ka, eh nagtatrabaho ka.
05:45.2
Imbes na yung iba, nakita mo nagbabasketball, ikaw halos hindi ka makapagbasketball dahil mag-aaral ka.
05:51.9
So, parang iniisip ko na parang kung kay Marquez walang ginagain sa kapubrihon.
05:58.8
Hindi ko na maipamana sa mga anak mo ba, yung kapigaduhon, na mabago mo yung na hindi habang buhay na lang ay by tada, stage ng mga ano nyo na lang.
06:20.9
So, gusto ko rin mabago na sa huling henerasyon ay magiging okay.
06:28.8
Na hindi na nila masunod pa or madaanan yung mga yapak namin na napagdaanan.
06:35.9
O, kumbaga, ito sa time na ito ay mapunduhon, roka-pigaduhon, sunod nga henerasyon at inyong pamilya ay medyo angat-angat na, ikaw nga.
06:46.7
So, sir, ilan kayong magkakapatid, sir?
06:51.2
Dito po, sa aklan.
06:53.6
Ikaw ay pang ilan po, ikaw?
06:58.8
So, balik na tayo doon sa story. Nung matapos ka ng pag-aaral mo sa high school, ano na ang mga sumunod po?
07:27.9
Nung college ka po, ano ang mga naranasan po ninyo?
07:34.1
Medyo okay-okay na doon pero yun lang medyo masyadong pagod kasi may mga customer na ako, may mga sukin na ako kaya medyo hindi na ako masyadong hirap sa pera.
07:44.6
Pero yun lang, hindi ka makapag-study na mabuti, hindi ka makapagpahinga ng maayos.
07:56.8
So, ito naman po.
07:57.9
So, sir, paano po kayo naman nag-umpisa yung journey ninyo dyan sa New Zealand po?
08:04.9
Yung una-una kong trabaho dyan sa atin, nung pag-graduate ko, sa Pigiri Farm, dun sa Bambi, sa Maybas, sa Iliilo.
08:14.8
Tapos, naging farm technician ako sa BMEG.
08:20.9
In that time, nag-hire yung Almaray. Nakita ko may nag-hire doon sa Iliilo ako na nag-hire ng dairy.
08:27.9
So, yun lang naman ang requirements na graduate ng veterinary or agriculture.
08:36.9
So, nag-pursigya ako doon.
08:39.9
Okay naman na punta ko doon. Two years lang ako doon. Tapos, gusto na akong pauwiin.
08:44.7
So, umuwiin naman ako. Pero, nag-pursigya pa rin ako na maglipat sa BINCO.
08:50.8
Sabi ko na, diretsa na ako tayo sa New Zealand kasi madadala naman ang pamilya doon.
08:54.8
So, walang problema. Kasi kung sa Saudi Arabia,
08:57.9
sa Almaray o dati, hindi mo madadala yung pamilya mo doon.
09:01.3
Kaya, medyo malungkot. Mahirap pag magkalayo.
09:09.3
Opo. Mamimbis mo po yung pamilya mo.
09:13.6
So, ang unang abroad ninyo ay sa Saudi po?
09:18.9
Opo. Sa Saudi 2008 to 2010.
09:27.9
Nag-stay pa ako sa Manila para mag-work. Pero, di kinaya.
09:31.9
Sabi ko, mahirap talaga. Hindi natin mapapatapos ng college yung...
09:36.7
Dahil, apat na yung anak ko. Kaya, nag-pursigya talaga akong pumunta dito.
09:43.6
Opo. Kailan ho kayo nalipat dyan ho sa New Zealand po?
09:49.6
March 2012. So, tayo naman mga Pilipino ay pursigido talaga magtrabaho.
09:57.9
Hindi ko iniisip kung yung oras kung tapos na ano. Basta yung iniisip ko lang matapos yung trabaho.
10:04.5
Kaya, parang nakita, inabos ko na,
10:06.7
Oy, you are not going home even the sun is down. You are going home if the work is done.
10:13.9
Oo. So, kahit tatapos na yung mga trabaho, gabi na, ikaw ay nanatili pa rin sa farm.
10:22.5
Tinatapos ko talaga yung trabaho ba? Kung ano pa yung mga hindi natatapos?
10:26.8
Hindi ko nang pinagpapukas pa or ano.
10:30.6
Mm-hmm. Mm-hmm. Mm-hmm.
10:32.1
So, medyo nakitaan ako. Tapos, medyo lagi naman akong nagre-record kung ano-ano dahil may notebook kami binibigay.
10:39.9
Sabi niya, you are good in recording. Kasi, kung siya sa akin nagtatanong kung ano yung mga...
10:46.1
Kung may mga kulang na baka o mga nasaan napunta.
10:49.4
Kaya, may mga record ako.
10:52.7
And nakitaan niya naman siguro ako ng sipag. Pero, lagi akong...
10:56.8
Nagpa-planong umalis. Pero, lagi niya naman hinahabulan ako ng parang...
11:04.1
Parang nagpapaprecio.
11:07.1
Hinahabulan ako niya naman.
11:08.6
Hanggang sa huli, ayun. Sabi niya, kung gusto mo mag-ano.
11:11.9
Sabi ko, try ko. Pero, sabi ko, wala pa nga akong kapital. Wala akong kapital.
11:16.7
Pero, hinanon niya, ako bahala. Sabi niya.
11:21.5
Basta, give and take tayo. Kasi, ano na yung...
11:25.7
Parang, pamili na yung turing ko sa inyo. Sabi niya, kasi, yung pag-ano mo rin sa farm is parang ginagawa mo rin sa'yo.
11:36.1
You treat as yours. Daudi yung farm. Kaya, gano'n na.
11:41.5
Kumbaga, ay nakita niya na may malasakit ka doon sa trabaho mo.
11:47.9
Doon sa kanilang negosyo. Doon sa kanilang farm.
11:51.3
Okay. So, pagkatapos po yun na...
11:55.7
Sinabi mo kayo na parang inoperan ka na.
12:06.1
Oo. Inoperan ako na maging...
12:10.5
Mula sa ano yun? Assistant Manager.
12:14.9
2014, nag-assistant manager ako. Tapos, 2017, yun, nag-manager na ako.
12:19.7
Tapos, 2022 na ako nag-start na mag-contract milking.
12:24.4
Sabi niya, ikaw na mag...
12:28.6
Bali, yung party na namin kung gaano karami na yung milk solid na mapaproduce by production na ang ano namin.
12:35.7
Kaya, gagawin mo ang lahat para lang malaki yung production.
12:39.0
Mas malaki yung party mo. Doon na yung makikita na ang kitaan namin.
12:44.9
Sabi niya, sabi ko na...
12:45.9
Ikaw na rin ay...
12:47.4
Parang sa ngayon, ikaw na yung isa sa may-ari niyan.
12:54.6
Parang ako yung...
13:01.3
Ako lahat na mamahala.
13:02.4
Pati yung mga gamit sa akin na lahat ng...
13:05.1
Mga gamit ng farm at mga...
13:07.6
Ano, yung baka sa kanya pa rin.
13:09.9
Ah, parang ikaw yung...
13:15.3
Ikaw ang contractor.
13:18.8
At sa mga tao, ah, ako na bahala lahat kung ano karamihan.
13:23.3
O kung tipi rin ko.
13:25.4
Tao namin is kami lang ni misis at yung mga bata.
13:28.3
Wala pa akong mga tauhan.
13:34.5
450 kaos pa lang.
13:36.1
So, nalipat kami dito sa medium malaki-laki.
13:38.3
Tatlong farm niya ay apat.
13:39.9
Pang-apat yung ano.
13:41.0
Pero hindi dairy yung isa.
13:41.9
Tatlo yung dairy niya.
13:43.5
One thousand, 350 yung isa.
13:47.7
So, dito ngayon ako sa pangalawang farm niya sa 750.
13:50.9
Pero dati doon ako sa 450.
13:55.4
Unang naging trabaho nyo dyan bago kayo...
13:58.4
Bago ka na-promote as manager noong panahon ng 2014 ka,
14:02.6
na-promote na manager,
14:04.1
yung pinakang una mo ito...
14:05.5
As a staff noong 2014.
14:07.8
Before that, ano yung pinakang trabaho nyo po?
14:14.6
As general farm worker talaga na...
14:21.5
Otos-otosan ka lang ng mga...
14:23.4
Kung anong gawin mo.
14:25.3
Parang, ano talaga pala, mula talaga sa pinakang mababa hanggang sa itinaas ka.
14:35.1
Kasi parang napopromote, napopromote din.
14:40.2
At ngayon, ikaw na yung...
14:42.2
Contractor ng farm na yan.
14:46.7
Wala na siyang pakialam.
14:49.0
Mag-meeting lang kami every month or sometimes every week.
14:54.2
Ano yung challenge?
14:55.3
Ano yung challenge mo na pinagdaanan?
14:58.3
Matinding challenge na pinagdaanan dyan sa New Zealand po?
